«από τον συνδυασμό των προπαρατεθεισών διατάξεων συνάγεται ότι, στις περιπτώσεις που η εγγυητική επιστολή έχει προθεσμία ισχύος, η αναγραφή στο σώμα αυτής του κατά την διακήρυξη απαιτουμένου ελαχίστου χρόνου ισχύος αυτής, αποτελεί στοιχείο του κύρους της και, κατά συνέπεια, προϋπόθεση του κύρους της υποβαλλομένης προσφοράς, ή, άλλως, ουσιώδη τυπική προϋπόθεση για την συμμετοχή μιας επιχειρήσεως σε δημοπρασία, δεν μπορεί δε να θεωρηθεί ότι συνιστά έλλειψη «επουσιώδους τυπικής προϋποθέσεως» της προσφοράς υπό την έννοια του άρθρ. 17 παρ.7 του π.δ. 609/1985, δεκτική συμπληρώσεως εκ των υστέρων.»

Μελέτες.Τεχνική και επαγγελματική ικανότητα. «Η Επιτροπή έχει την ευχέρεια, κατά την κρίση της και τηρώντας την αρχή της ίσης μεταχείρισης, να καλέσει με κάθε πρόσφορο μέσο του διαγωνιζόμενους να «αποσαφηνίσουν» ή να «συμπληρώσουν» τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου «Δικαιολογητικών Συμμετοχής» μέσα σε συγκεκριμένη προθεσμία. Ως «αποσαφήνιση» νοείται η χορήγηση διευκρινίσεων για το περιεχόμενο εγγράφων που ήδη υποβλήθηκαν. Ως «συμπλήρωση» υποβληθέντων στοιχείων νοείται και η προσκόμιση νέων στοιχείων, εφόσον αποδεικνύουν σε συνδυασμό με ήδη υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου «Δικαιολογητικών Συμμετοχής» τη συνδρομή κάποιας από τις προϋποθέσεις της παρούσας»…Προκειμένου μελετητής ή σύμπραξη μελετητών να μετάσχει εγκύρως στο διαγωνισμό και να μην αποκλεισθεί από αυτόν πρέπει να αποδείξει ότι διαθέτει το προσόν της ειδικής τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας, δηλαδή της κατ’ αρχήν ικανότητας για την εκπόνηση της υπό ανάθεση μελέτης, ειδικότερα δε και της κατ’ αρχήν ικανότητας για την εκπόνηση οριστικής μελέτης φράγματος ύψους τουλάχιστον 30 μέτρων. Προς το σκοπό αυτό πρέπει να περιλάβει στο φάκελλο των δικαιολογητικών συμμετοχής, που υποβάλει με την αίτηση εκδηλώσεως ενδιαφέροντος, αφενός μεν κατάλογο των κυριότερων παρόμοιων με την υπό ανάθεση μελετών, που έχει εκπονήσει την τελευταία δεκαετία, μεταξύ των οποίων πρέπει να περιλαμβάνεται οπωσδήποτε οριστική μελέτη φράγματος ύψους τουλάχιστον 30 μέτρων, και αφετέρου πιστοποιητικά ή βεβαιώσεις (αναλόγως αν ο εργοδότης είναι δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας), σε πρωτότυπο ή νομίμως επικυρωμένο αντίγραφο, περί της έντεχνης, επιτυχούς και αποτελεσματικής εκπονήσεως των εν λόγω μελετών, και όχι απλώς περί αναλήψεως της εκπονήσεώς τους. Συνεπώς, αν ο διαγωνιζόμενος δεν περιλάβει στο φάκελλο των δικαιολογητικών συμμετοχής στοιχεία ότι έχει εκπονήσει κατά την τελευταία δεκαετία οριστική μελέτη φράγματος ύψους τουλάχιστον 30 μέτρων, δεν μπορεί να μετάσχει εγκύρως στο διαγωνισμό και αποκλείεται, δεν ασκεί δε επιρροή από της εξεταζομένης απόψεως το γεγονός ότι ενδεχομένως έχει εκπονήσει άλλες μελέτες παρόμοιας φύσεως με την υπό ανάθεση. Ενόψει δε του ότι η διακήρυξη απαιτεί να περιλαμβάνονται στο φάκελλο των δικαιολογητικών συμμετοχής, που υποβάλλεται με την αίτηση εκδηλώσεως ενδιαφέροντος, τα πιστοποιητικά ή οι βεβαιώσεις περί της επιτυχούς εκπονήσεως των παρομοίων μελετών, από τα οποία προκύπτει το προσόν της ειδικής τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας, η συνδρομή του οποίου απαιτείται για την έγκυρη συμμετοχή στον διαγωνισμό, τα δικαιολογητικά αυτά δεν επιτρέπεται να προσκομισθούν για πρώτη φορά εκ των υστέρων είτε με πρωτοβουλία του διαγωνιζομένου είτε κατόπιν σχετικής προσκλήσεως της Επιτροπής Διαγωνισμού, δεδομένου ότι η εκ των υστέρων προσκόμιση αυτών δεν συνιστά περίπτωση επιτρεπτής κατά το άρθρο 4 παρ. 4.6 της διακηρύξεως συμπληρώσεως, δηλαδή προσκομίσεως νέων στοιχείων, τα οποία, σε συνδυασμό με ήδη υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου των δικαιολογητικών συμμετοχής, αποδεικνύουν τη συνδρομή κάποιας από τις προϋποθέσεις για την συμμετοχή στον διαγωνισμό.»

Με δεδομένα αυτά, μη νομίμως απερρίφθη η προσφορά του πρώτου σε σειρά μειοδοσίας «….», διότι το τελευταίο εδάφιο του μέρους  VI του ΤΕΥΔ δεν έχει τεθεί από τη διακήρυξη ή το νόμο επί ποινή αποκλεισμού, πόσω μάλλον που στην ελληνική πολιτεία δεν έχει ακόμη καθιερωθεί ολοκλη-ρωμένο σύστημα αναζήτησης πληροφοριών από διαδικτυακές βάσεις δεδομένων (Ε.Σ. Πρ. Ε΄ Κλιμ. 58/2018, Δ.Εφ.Θεσσ. 4/2018, Κατευθυντήρια Οδηγία 23 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., παρ. 4.1). Σε κάθε περίπτωση, ο ανωτέρω εργολήπτης, που έχει προσηκόντως υπογράψει τις λοιπές δηλώσεις του Μέρους VI, δεν αναφέρει στα σχετικά πεδία του ΤΕΥΔ οποιαδήποτε ηλεκτρονική βάση αναζήτησης των πιστοποιητικών που αποδεικνύουν τις δηλωθείσες από αυτόν πληροφορίες ώστε η συμπλήρωση του τελευταίου εδαφίου περί παροχής συγκατάθεσης να είναι, εν προκειμένω, και αλυσιτελής.

Ονομαστικοποίηση μετοχών. Από το συνδυασμό των ισχυουσών διατάξεων συνάγεται ότι αναγκαία προϋπόθεση για την παραδεκτή συμμετοχή των ανωνύμων εταιρειών στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων παροχής υπηρεσιών του Δημοσίου, ύψους μεγαλύτερου του 1.000.000 ευρώ, συνιστά η υποβολή, μαζί με την προσφορά, των προβλεπόμενων στο άρθρο 1 παρ. 2 του π.δ/τος 82/1996 δικαιολογητικών. Η ως άνω υποχρέωση συνιστά ουσιώδη τυπική προϋπόθεση συμμετοχής στο διαγωνισμό, αφού απορρέει ευθέως από το νόμο και αν ακόμα δεν μνημονεύεται ρητά στη διακήρυξη. Περαιτέρω η ως άνω υποχρέωση είναι ανεξάρτητη από την υποχρέωση υποβολής των αντίστοιχων δικαιολογητικών στο Τμήμα Ελέγχου Διαφάνειας του Ε.Σ.Ρ. πριν από την υπογραφή της οικείας σύμβασης, δεδομένου του διαφορετικού σκοπού που επιδιώκεται από τις δύο διαδικασίες στην πρώτη, πληρότητα από τον υποψήφιο ανάδοχο των απαιτήσεων του νόμου κατά την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού, ενώ στην δεύτερη, αποτροπή σύναψης σύμβασης με ανάδοχο που, στο διάστημα μεταξύ διενέργειας του διαγωνισμού και υπογραφής της σύμβασης, δεν πληροί πλέον τις ανωτέρω απαιτήσεις του νόμου(Ελ.Σ.ΠράξειςVIΤμ.35/2007,77/2007). Κριτήρια αποκλεισμού. Κατά την έννοια των προπαρατιθέμενων διατάξεων, και των όρων της διακήρυξης του διαγωνισμού, η κήρυξη διαγωνιζόμενου σε πτώχευση, η θέση του σε εκκαθάριση, αναγκαστική διαχείριση ή άλλη ανάλογη κατάσταση, καθώς και η κίνηση εις βάρος του των σχετικών διαδικασιών αποτελούν λόγους αποκλεισμού του από δημόσιο διαγωνισμό παροχής υπηρεσιών. Προκειμένου να αποδείξει ότι δεν τελεί υπό τις ανωτέρω καταστάσεις και ότι δεν εκκρεμεί εις βάρος του διαδικασία για τη θέση του σε οποιαδήποτε από αυτές, πρέπει, επί ποινή ακυρότητας της προσφοράς του, να καταθέσει σχετικό πιστοποιητικό της αρμόδιας, σύμφωνα με την εσωτερική νομοθεσία της χώρας όπου εδρεύει, δικαστικής ή διοικητικής αρχής Εξάλλου, η έλλειψη των ως άνω πιστοποιητικών δε δύναται να θεωρηθεί επουσιώδης, πρωτίστως διότι συνάπτεται με τη βεβαιότητα της αναθέτουσας αρχής περί του ότι ο εν λόγω διαγωνιζόμενος έχει την επιχειρηματική ικανότητα και φερεγγυότητα να αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης, επιπροσθέτως δε με τις αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, της διαφάνειας και του ελεύθερου ανταγωνισμού κατά την υποβολή της προσφοράς τους στους δημόσιους διαγωνισμούς (Πράξη VI Τμ. 167/2006). Ενόψει, άλλωστε, της αυστηρώς τυπικής διαδικασίας των δημοσίων διαγωνισμών, δια της οποίας διασφαλίζεται, σε κάθε περίπτωση, η τήρηση των ως άνω γενικών αρχών, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση νομίμως κατ’ αρχήν υποβληθέντων στοιχείων και δικαιολογητικών για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων με την προσφορά ή μη νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων (βλ. Πράξεις VI Τμ. 77/2007, 88, 67/2006, 105, 90/2004, ΣτΕ 2910/2005, 2660/2004). Εξάλλου, ενόψει της αυστηρά τυπικής διαδικασίας του διαγωνισμού, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση ή διευκρίνιση καταρχήν νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων με την προσφορά ή μη νομίμως υποβληθέντων με αυτήν δικαιολογητικών και στοιχείων (σχετ. Ε.Α ΣτΕ 33/2000, ΣτΕ 1047/1998).

«8. Επειδή, κατά τον χρόνο υποβολής της προσφοράς της αιτούσης είχε λήξει η ισχύς τόσο του εταιρικού της πτυχίου όσο και πτυχίων των στελεχών της. Στον φάκελο των δικαιολογητικών της περιέλαβε υπεύθυνη δήλωση του εκπροσώπου της, στην οποία ανέφερε ότι είχε ζητηθεί η ανανέωση των παραπάνω πτυχίων, ανέγραφε δε τις ημερομηνίες και τους αριθμούς πρωτοκόλλου των αιτήσεων. Με την προαναφερθείσα απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου η αιτούσα αποκλείσθηκε από τα περαιτέρω στάδια του διαγωνισμού με την αιτιολογία ότι δεν είχε συμπεριλάβει στον φάκελο των δικαιολογητικών της «βεβαίωση της αρμόδιας υπηρεσίας (Δ15) περί της ημερομηνίας υποβολής του αιτήματος για ανανέωση και της πληρότητας του φακέλου ... από την οποία θα προκύπτει ότι ο διαγωνιζόμενος υπέβαλε αίτηση τηρώντας την απαιτούμενη προθεσμία ...». Στην απόφαση αυτή γίνεται, για την στήριξή της, επίκληση, μεταξύ άλλων, και σχετικής εγκυκλίου του Υπουργείου ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (10/Δ17γ/05/φν439/30.5.2008), η οποία αναφέρεται σε βεβαίωση με το παραπάνω περιεχόμενο. 9. Επειδή, η παραπάνω αιτιολογία πιθανολογείται σοβαρά ότι δεν είναι νόμιμη. Διότι η Διακήρυξη δεν περιλαμβάνει στα δικαιολογητικά, των οποίων η υποβολή με τον φάκελο της προσφοράς αξιώνεται επί ποινή αποκλεισμού, βεβαίωση με το αναφερόμενο στην προσβαλλόμενη πράξη περιεχόμενο. Επομένως, η αιτούσα εταιρεία δεν όφειλε να υποβάλει τέτοια βεβαίωση και συνακόλουθα δεν μπορούσε να αποκλεισθεί λόγω της μη υποβολής της επίμαχης βεβαιώσεως. Η μνεία δε της προαναφερθείσης εγκυκλίου δεν αρκεί για την στήριξη της εν λόγω πράξεως, δεδομένου ότι η εγκύκλιος αυτή δεν αναφερόταν στην Διακήρυξη, εφ’ όσον εκδόθηκε μετά την δημοσίευση της Διακηρύξεως. Η αναθέτουσα αρχή είχε την δυνατότητα άλλωστε να εφαρμόσει την πρόβλεψη του άρθρου 4 παρ. 6 της Διακηρύξεως και να ζητήσει την συμπλήρωση της υπεύθυνης δηλώσεως του εκπροσώπου της αιτούσης με βεβαίωση με το περιεχόμενο, το οποίο προσδιορίζει η παραπάνω εγκύκλιος ή με οποιοδήποτε άλλο κατάλληλο αποδεικτικό έγγραφο. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι σχετικοί ισχυρισμοί που προβάλλονται με την κρινόμενη αίτηση είναι βάσιμοι.

Επιλογή αναδόχου κατασκευής έργου...Επί υποβολής δε δικαιολογητικού με ελλιπές περιεχόμενο, η αναθέτουσα αρχή ούτε οφείλει ούτε δύναται να ζητήσει διευκρινίσεις αφού δεν είναι δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση ή διευκρίνηση μη υποβληθέντος ή μη νομίμως υποβληθέντος δικαιολογητικού (ΣτΕ 1983/2018, 781/2020, ΕΑ ΣτΕ 228/2013, 301/2012 κ.α.) κατ' άρθρο 102 του Ν. 4412/2016 και ως εκ τούτου η ελλιπής συμπλήρωση του ΤΕΥΔ καθίσταται μη θεραπεύσιμη πλημμέλεια (Ελ. Συν. VI Τμήμα 296/2018). Εξάλλου, κατά τα ρητώς ορισθέντα στο άρθρο 79 του Ν. 4412/2016 «Κατά την υποβολή αιτήσεων συμμετοχής ή κατά την υποβολή προσφορών στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων άνω των ορίων, οι αναθέτουσες αρχές δέχονται το Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης (ΕΕΕΣ), το οποίο  αποτελείται από ενημερωμένη υπεύθυνη δήλωση, με τις συνέπειες του ν. 1599/1986 (Α΄75), ως προκαταρκτική απόδειξη προς αντικατάσταση των πιστοποιητικών που εκδίδουν δημόσιες αρχές ή τρίτα μέρη, επιβεβαιώνοντας ότι ο εν λόγω οικονομικός φορέας πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) δεν βρίσκεται σε μία από τις καταστάσεις των άρθρων 73 και 74 για τις οποίες οι οικονομικοί φορείς αποκλείονται ή μπορούν να αποκλεισθούν», όπου στο άρθρο 73 ορίζεται μεταξύ άλλων, ως λόγος αποκλεισμού η αθέτηση των υποχρεώσεων του οικονομικού φορέα όσον αφορά στην καταβολή φόρων ή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Δοθέντος ότι εν προκειμένω η ανωτέρω συμμετέχουσα δεν δεσμεύεται εκ των δηλώσεων της στο υποβληθέν ΤΕΥΔ, που αποτελεί ως επικαιροποιημένη δήλωση του συμμετέχοντος προκαταρκτική απόδειξη αναφορικά με τα κριτήρια επιλογής και τους λόγους αποκλεισμού, διά της παραλείψεως της η ως άνω συμμετέχουσα να απαντήσει στο ερώτημα του ΤΕΥΔ εάν θα είναι σε θέση να προσκομίσει βεβαίωση πληρωμής εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και φόρων, έπρεπε να η αναθέτουσα αρχή να οδηγηθεί στην απόρριψη της προσφορά της, καθώς η παράλειψη συμπλήρωσης του ως άνω αναφερόμενου πεδίου του ΤΕΥΔ είναι ουσιώδης, επί ποινή αποκλεισμού και δεν επιδέχεται συμπληρώσεως ή διευκρινήσεως. Τούτων δοθέντων οι οικείοι ισχυρισμοί της προσφεύγουσας πρέπει να γίνουν δεκτοί, τα δε περί αντιθέτου ισχυρισθέντα από την αναθέτουσα αρχή στο έγγραφο των απόψεων της να απορριφθούν. 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-δικαιολογητικά διαγωνισμού: Επειδή, η διακήρυξη στην παράγρ. 3 του άρθρου Β3 ορίζει ότι «Η Επιτροπή, μέσα στα πλαίσια της εκπλήρωσης του έργου της, μπορεί να καλέσει τους διαγωνιζόμενους να συμπληρώσουν ή να διευκρινίσουν έγγραφα ή πιστοποιητικά που υπέβαλαν με την αίτηση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, όχι όμως να προσκομίσουν και τυχόν ελλείποντα». Από την διάταξη αυτή προκύπτει ότι στην Επιτροπή προεπιλογής παρέχεται ευχέρεια να καλέσει τις μετέχουσες στον διαγωνισμό κοινοπραξίες με σκοπό μόνο την συμπλήρωση ή διευκρίνιση νομίμως προσκομισθέντων με την αίτηση εκδήλωσης ενδιαφέροντος εγγράφων ή πιστοποιητικών και όχι την υποβολή, το πρώτον, δικαιολογητικών που απαιτούνται για την απόδειξη κριτηρίων. ... Συνεπώς, η προβαλλόμενη αιτίαση ότι οι προσβαλλόμενες πράξεις είναι μη νόμιμες διότι, κατά παράβαση της αρχής προστασίας της διαφάνειας και αξιοπιστίας του διαγωνισμού, η Επιτροπή προεπιλογής δεν ζήτησε από την αιτούσα, δυνάμει του άρθρου Β3 παραγρ. 3 της διακήρυξης, «διευκρινήσεις» επί των στοιχείων που υπέβαλε, είναι απορριπτέα, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για παροχή διευκρινήσεων αναφορικά με προσκομισθέντα στοιχεία, αλλά για την υποβολή το πρώτον στοιχείων, με τα οποία η αιτούσα όφειλε, κατά τα προεκτεθέντα προκειμένου να εκτιμηθεί η συνδρομή των κριτηρίων της χρηματοδοτικής και οικονομικής της ικανότητας να αποδείξει, ότι πράγματι θα τεθούν στη διάθεσή της τα αναγκαία για την εκτέλεση του έργου χρηματοοικονομικά μέσα των εταιρειών που αυτή επικαλείται.Επειδή, σύμφωνα με όσα έχουν ήδη γίνει δεκτά, το γεγονός ότι δεν πληρούται και ένα μόνο κριτήριο από την πλευρά μιας από τις κοινοπρακτούσες εταιρείες, αρκεί να δικαιολογήσει τον αποκλεισμό της κοινοπραξίας από τη δεύτερη φάση του διαγωνισμού. Ως εκ τούτου, παρέλκει, ως αλυσιτελής η εξέταση της αιτίασης, κατά την οποία εσφαλμένα κρίθηκε ότι και το μέλος της αιτούσης κοινοπραξίας …. δεν πληροί το κριτήριο του μέσου ετήσιου κύκλου εργασιών.

Δημόσια έργα- Ανοιχτός διαγωνισμός:Υπό τα δεδομένα αυτά και ενόψει των βασικών αρχών της υποχρέωσης διαφάνειας κατά τον καθορισμό των προϋποθέσεων (και δικαιολογητικών) συμμετοχής στη δημοπρασία και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, που διέπουν τους δημόσιους διαγωνισμούς .., νομίμως έγινε δεκτό με τις προσβαλλόμενες πράξεις ότι δεν συνέτρεχε περίπτωση αποκλεισμού της κοινοπραξίας «…», εφόσον αυτή, πάντως, προσκόμισε στον επίδικο διαγωνισμό δύο πιστοποιητικά του Γραμματέως του Πρωτοδικείου Πατρών, με τα οποία βεβαιωνόταν ότι τα μέλη της δεν τελούν, μεταξύ άλλων, σε παύση εργασιών. Πρέπει, κατά συνέπεια, να απορριφθούν οι λόγοι ακυρώσεως με τους οποίους προβάλλεται ότι: α. εφόσον μία επιχείρηση μπορεί να διακόψει τη λειτουργία της με δήλωση στη ΔΟΥ, η διακήρυξη απαιτούσε, κατά την έννοιά της, (και) την υποβολή του οικείου πιστοποιητικού της ΔΟΥ, β. τα προσκομισθέντα από την εν λόγω Κ/Ξ πιστοποιητικά του Πρωτοδικείου … αναφέρονταν στη μη παύση εργασιών στα πλαίσια της πτωχευτικής διαδικασίας και η παράλειψη υποβολής πιστοποιητικού της ΔΟΥ περί μη παύσης εργασιών των μελών της Κ/Ξ έπρεπε να οδηγήσει, βάσει της διακήρυξης, στον αποκλεισμό της εν λόγω Κ/Ξ, γ. οι προσβαλλόμενες πράξεις είναι αναιτιολόγητες και αντίκεινται στο έγγραφο 8271/ΓΕ/ 17.2.2005 του Γραφείου Νομικού Συμβούλου του ΥΠΕΧΩΔΕ/ΓΓΔΕ (με το οποίο είχε γίνει δεκτή η άποψη ότι απαιτείται κατ΄ αρχήν η υποβολή πιστοποιητικού της ΔΟΥ), δ. η Διοίκηση δεν ερεύνησε εάν ήταν όντως αρμόδιες οι δικαστικές αρχές για τη χορήγηση των σχετικών πιστοποιητικών και ε. υπάρχει κατάχρηση εξουσίας. Διάφορο δε είναι το ζήτημα εάν η Διοίκηση θα μπορούσε να ζητήσει από την Κ/Ξ «…» τη συμπλήρωση του κατατεθέντος δικαιολογητικού και την προσκόμιση και πιστοποιητικού της αρμόδιας ΔΟΥ περί του ότι δεν έχει δηλωθεί παύση εργασιών των μελών της. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, είναι απορριπτέοι ως αλυσιτελείς οι λόγοι που αφορούν το παραδεκτό των προσφορών των λοιπών διαγωνιζομένων, που κατετάγησαν στη δεύτερη, τρίτη και τέταρτη θέση, λόγω μη προσκόμισης του αυτού ως άνω δικαιολογητικού της ΔΟΥ και η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της.

Αίτηση για ανάκλησης της 76/2013 Πράξεως του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι :  Α)  Ο όρος της διακηρύξεως σύμφωνα με τον οποίο, για να είναι παραδεκτή η συμμετοχή κοινοπραξιών στο διαγωνισμό απαιτείται κάθε μέλος αυτής να είναι εγγεγραμμένο στην 5η ή 6η τάξη του ΜΕΕΠ και στις δύο κατηγορίες εργασιών (οικοδομικά και ηλεκτρομηχανολογικά) αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 39, 42, 44 και 46 παρ.3 και 4 του Π.Δ/τος 60/2007, οι οποίες θεσπίζουν υποχρέωση (δεσμία αρμοδιότητα) της αναθέτουσας αρχής να αποδέχεται την καταρχήν συμμετοχή στο διαγωνισμό κοινοπραξιών οι οποίες καλύπτουν, μέσω των ικανοτήτων των μελών τους, τις απαιτήσεις της διακηρύξεως.  Άλλωστε ο σκοπός παροχής δικαιώματος συμμετοχής σε δημοπρασίες  και στις κοινοπραξίες, συνίσταται στην ένωση των ικανοτήτων (τεχνικών, οικονομικών κ.λπ.) των μετεχόντων σε αυτές κατά τρόπον ώστε να πληρούνται εκάστοτε οι απαιτήσεις της διακηρύξεως,   Β) Η επιλογή των κριτηρίων για την αξιολόγηση της τεχνικής καταλληλότητας των υποψηφίων ανάγεται κατ’ αρχάς στη διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής, πλην όμως αυτή κατά την επιλογή των πλέων πρόσφορων τοιούτων δεσμεύεται απολύτως να τηρεί τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού και της αναλογικότητας.  Ο όρος με τον οποίο απαιτείται κάθε μέλος συμμετέχουσας κοινοπραξίας να είναι εγγεγραμμένο στην απαιτούμενη τάξη πτυχίου και για τις δύο καλούμενες κατηγορίες εργασιών (οικοδομικά και ηλεκτρομηχανολογικά), ως ήδη αναφέρθηκε, παρεμποδίζει αδικαιολόγητα και υπέρμετρα τη συμμετοχή στο διαγωνισμό εργοληπτικών επιχειρήσεων που αν και οι ίδιες δεν ικανοποιούν την απαίτηση αυτή ως προς μία κατηγορία εργασιών, μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα ως μέλη κοινοπρακτικού σχήματος συμπράττοντας με εταιρείες που ανταποκρίνονται στη ζητούμενη κατηγορία και τάξη, και κατά συνέπεια είναι αντίθετος προς την αρχή του υγιούς ανταγωνισμού, ο οποίος υποχρεώνει την αναθέτουσα αρχή να μην θέσει αυτόν ως κριτήριο καταλληλότητας στη συγκεκριμένη διαγωνιστική διαδικασία,  Γ)  Ο ως άνω περιορισμός παρεμποδίζει αδικαιολόγητα την ανάπτυξη ανταγωνισμού με τη συμμετοχή στο διαγωνισμό όσο το δυνατόν περισσοτέρων υποψηφίων, καθώς αναιρεί χωρίς επιτακτικό λόγο δημοσίου συμφέροντος και κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας, την προαναφερόμενη δυνατότητα που παρέχει το σχήμα της κοινοπραξίας, η τεχνική ικανότητα του οποίου, συνολικά, ως ενιαίου φορέα, ενδιαφέρει την αναθέτουσα αρχή κατά τη διενέργεια του διαγωνισμού και όχι η ικανότητα ενός εκάστου των μελών που την απαρτίζουν.  Η επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος ως η προστασία της υγείας ή λόγων αναγόμενων στην πολυπλοκότητα του έργου, δεν καθιστούν ανάλογο τον περιορισμό, καθόσον στη διακήρυξη προβλέπεται η δυνατότητα συμπράξεως με τη μορφή της δάνειας εμπειρίας και η σύσταση υπεργολαβίας, γεγονότα που, κατ’ ουσίαν, εμποδίζουν μόνον το κοινοπρακτικό σχήμα να συμμετάσχει στη διαγωνιστική διαδικασία χωρίς δικαιολογητικό προς τούτο λόγο,   Δ)  Είναι αληθές ότι η υπό σύσταση κοινοπραξία «…….» δεν κατέθεσε προσφορά με επιφύλαξη, πλην όμως ο ως άνω περιορισμός, συνιστά αφεαυτού παρεμπόδιση συμμετοχής στο διαγωνισμό, η δε επίκληση των παραγωγικών αιτίων της βουλήσεως των δύο εταιρειών, ως η εμπορική τους πολιτική, δεν ασκεί εν προκειμένω επιρροή, καθόσον ανάγεται στη στρατηγική των επιχειρήσεων η συμμετοχή τους σε κοινοπραξία, η οποία πρέπει σε κάθε περίπτωση να διασφαλίζεται καθώς εξασφαλίζει την ανάπτυξη υγιούς και πραγματικού ανταγωνισμού.  Εξάλλου ο ως άνω όρος, κατά την κοινή πείρα και λογική, παρεμπόδισε τη συμμετοχή στο διαγωνισμό όλων των εργοληπτικών επιχειρήσεων (και όχι μόνον του συγκεκριμένου κοινοπρακτικού σχήματος) που δεν πληρούσαν αυτοτελώς τα τιθέμενα κριτήρια, πλην όμως θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στη δημοπρασία από κοινού με άλλους οικονομικούς φορείς κατά τρόπον ώστε η ενιαία υποψηφιότητα να πληροί τους όρους της διακηρύξεως,  Ε)  Ο όρος του συμβατικού κειμένου περί συστάσεως υπεργολαβίας κατά την εκτέλεση της συμβάσεως, ως προς το υπολοιπόμενο τμήμα του έργου (18,9%), μετά την αφαίρεση της υποχρεωτικής υπεργολαβίας της προμήθειας και εγκατάστασης του ιατρικού και ξενοδοχειακού εξοπλισμού που αντιστοιχεί στο 17,1% του συνολικού συμβατικού αντικειμένου, είναι νόμιμος, καίτοι δεν προβλέπεται στην οικεία διακήρυξη και δεν γνωστοποιήθηκε με την προσφορά το πρόσωπο του υπεργολάβου, καθόσον αναφέρεται στην περίπτωση δυνητικής υπεργολαβίας που μπορεί να προκύψει κατά την εκτέλεση της συμβάσεως, τελεί δε υπό την έγκριση της αναθέτουσας αρχής ως προς την τήρηση των νομίμων προϋποθέσεων συνάψεώς της,    ΣΤ) Σε ότι αφορά στη συγγνωστή πλάνη, το Τμήμα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν του, αφενός μεν ότι ο όρος περί συνδρομής στο πρόσωπο κάθε κοινοπρακτούντος μέλους της ζητούμενης τάξης πτυχίου για όλες τις κατηγορίες εργασιών, είχε περιληφθεί σε διακηρύξεις έργων της ίδιας αναθέτουσας αρχής χωρίς να διαπιστωθούν πλημμέλειες κατά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, αφετέρου δε, ότι η 3698/2012 απόφαση του Τμήματος Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης, με διάδικο την ήδη αιτούσα, η οποία έκρινε οριστικά επί της νομιμότητας αυτού, δημοσιεύθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2012 και ο ελεγχόμενος διαγωνισμός εγκρίθηκε το έτος 2011 και επαναπροκηρύχθηκε στις 2.5.2012, δηλαδή σε χρονικό σημείο προγενέστερο της δημοσίευσης αυτής, κρίνει κατά πλειοψηφία ότι δικαιολογείται στη συγκεκριμένη περίπτωση η αναγνώριση συγγνωστής πλάνης υπέρ των οργάνων της αναθέτουσας αρχής και η εκ του λόγου αυτού ανάκληση της προσβαλλομένης Πράξεως του Κλιμακίου.  Μειοψήφισε η Σύμβουλος …., η οποία διατύπωσε την άποψη, με την οποία συντάχθηκαν και οι έχουσες συμβουλευτική ψήφο Πάρεδροι, …..και ….., ότι στους περιοριστικά αναφερόμενους λόγους ανακλήσεως των Πράξεων του Κλιμακίου δεν