ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/146/2019
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Με δεδομένα αυτά, μη νομίμως απερρίφθη η προσφορά του πρώτου σε σειρά μειοδοσίας «….», διότι το τελευταίο εδάφιο του μέρους VI του ΤΕΥΔ δεν έχει τεθεί από τη διακήρυξη ή το νόμο επί ποινή αποκλεισμού, πόσω μάλλον που στην ελληνική πολιτεία δεν έχει ακόμη καθιερωθεί ολοκλη-ρωμένο σύστημα αναζήτησης πληροφοριών από διαδικτυακές βάσεις δεδομένων (Ε.Σ. Πρ. Ε΄ Κλιμ. 58/2018, Δ.Εφ.Θεσσ. 4/2018, Κατευθυντήρια Οδηγία 23 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., παρ. 4.1). Σε κάθε περίπτωση, ο ανωτέρω εργολήπτης, που έχει προσηκόντως υπογράψει τις λοιπές δηλώσεις του Μέρους VI, δεν αναφέρει στα σχετικά πεδία του ΤΕΥΔ οποιαδήποτε ηλεκτρονική βάση αναζήτησης των πιστοποιητικών που αποδεικνύουν τις δηλωθείσες από αυτόν πληροφορίες ώστε η συμπλήρωση του τελευταίου εδαφίου περί παροχής συγκατάθεσης να είναι, εν προκειμένω, και αλυσιτελής.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΛ.Ε/58/2018
Διαδικασία ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου «ΣΟ-04/14: Συντήρηση στηθαίων ασφαλείας σε περιοχές αρμοδιότητας ΔΚΕΣΟ», (...)Επί των ανωτέρω λόγων το Κλιμάκιο αποφαίνεται ως ακολούθως: αα) Η παράγραφος β΄ του μέρους VI του ΤΕΥΔ δεν έχει τεθεί από τη διακήρυξη ή τον νόμο επί ποινή αποκλεισμού, πόσω μάλλον που στην ελληνική πολιτεία δεν έχει ακόμη καθιερωθεί ολοκληρωμένο σύστημα αναζήτησης πληροφοριών από διαδικτυακές βάσεις δεδομένων. Επομένως, δεν εμποδίζεται η νομιμότητα του διαγωνισμού από την παράλειψη συμπλήρωσης του αντίστοιχου πεδίου, ββ) όταν ο οικονομικός φορέας που συμμετέχει σε διαγωνισμό δημοσίων έργων είναι νομικό πρόσωπο, το Τυποποιημένο Έντυπο Υπεύθυνης Δήλωσης απαιτείται αλλά και αρκεί να υπογράφεται από τους νόμιμους εκπροσώπους του, ανάλογα με την ειδικότερη μορφή του, όπως προβλέπεται στις οικείες διατάξεις του αστικού και εμπορικού (εθνικού) δικαίου, χωρίς να απαιτείται συνυπογραφή του και από άλλα πρόσωπα (Ε΄ Κλ. 503/2017). Η ερμηνεία αυτή επικυρώνεται και από τη μεταγενεστέρως εκδοθείσα διάταξη του άρθρου 107 παρ. 13 του ν. 4497/2017, με την οποία αντιμετωπίστηκε οριστικώς το ανωτέρω ζήτημα. Άλλωστε, σύμφωνα με το άρθρο 79 παρ. 5 του ν.4412/2016 η αναθέτουσα αρχή διατηρεί το δικαίωμα να ζητήσει σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, να υποβάλλουν οι υποψήφιοι όλα ή ορισμένα από τα δικαιολογητικά που αναφέρονται στο ΤΕΥΔ, όταν τούτο απαιτείται για την ορθή διεξαγωγή της διαδικασίας. Σε κάθε περίπτωση, η απαίτηση συνυπογραφής του ΤΕΥΔ από όλα τα μέλη του ΔΣ των εταιρειών που συμμετείχαν στον επίμαχο διαγωνισμό δεν τέθηκε ως όρος και μάλιστα επί ποινή αποκλεισμού στην οικεία διακήρυξη. Με τα δεδομένα αυτά, νομίμως μετείχαν οι ανωτέρω εταιρείες, επομένως και η προσωρινή μειοδότρια εταιρεία .... στον επίμαχο διαγωνισμό. Ενόψει αυτού, παρέλκει η εξέταση του λόγου που στρέφεται αυτοτελώς κατά της 6ης στην τελική σειρά μειοδοσίας εταιρείας, ως εκ της σειράς κατάταξής της.(...)Κατόπιν όσων εκτέθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει κατά πλειοψηφία ότι δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής, με την επισήμανση που διατυπώθηκε στην προηγούμενη σκέψη
ΑΕΠΠ/30/2020
Παροχή υπηρεσιών εξωτερικού εμπειρογνώμονα...Ενόψει των ανωτέρω, εσφαλμένως η αναθέτουσα αρχή απέρριψε την προσφορά της προσφεύγουσας με την αιτιολογία ότι : «Ο οικονομικός φορέας ********** έχει υποβάλει ελλιπώς συμπληρωμένο ΤΕΥΔ καθώς η ομάδα που Αριθμός απόφασης: 30 / 2020 21 εμφανίζει, είναι λιγότερη κατά δύο μέλη από την απαιτούμενη από τη διακήρυξη όπως προκύπτει από στο Τμήμα Γ. Τεχνική και επαγγελματική ικανότητα σημείο 6 του ΤΕΥΔ και χωρίς τα απαιτούμενα προσόντα τα οποία απαιτεί η παράγραφος 2.2.6 και 2.4.6 της διακήρυξης. Απουσιάζει το μέλος της Ομάδας Έργου που περιγράφεται ως Ένα (1) στέλεχος, απόφοιτος ΑΕΙ Κοινωνιολογίας, ως Υπεύθυνος Συμβουλευτικών Υπηρεσιών, με 2ετή εμπειρία σε συγχρηματοδοτούμενα έργα από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, εμπειρία στην Συμβουλευτική ατόμων και επιχειρήσεων και καλή γνώση αγγλικών καθώς και το μέλος της Ομάδας Έργου που περιγράφεται ως Έναν (1) στέλεχος απόφοιτος ΑΕΙ/ΤΕΙ (Marketing/εμπορία διαφήμιση/επικοινωνία) ως Υπεύθυνος Digital Marketing, με τουλάχιστον 2ετή εμπειρία στο χώρο της διαφήμισης και του digital marketing. και καλή γνώση Αγγλικών στην παράγραφο 2.2.6 Τεχνική και επαγγελματική ικανότητα της προκήρυξης».
ΕλΣυνΤμ.6/1322/2018
ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΟΥ:..Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι:Κατά το χρόνο διενέργειας του επίμαχου διαγωνισμού (3.8.2017) και υποβολής της προσφοράς της αιτούσας ένωσης, η έκπτωση που είχε επιβληθεί στις 16.6.2017 στο μέλος της ... δεν είχε καταστεί οριστική, αλλά αντιθέτως είχαν ανασταλεί οι συνέπειές της λόγω της άσκησης της από 3.7.2017 ένστασης αυτού κατά της σχετικής απόφασης. Συνεπώς και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 5.Δ η αρνητική απάντηση που έδωσε ο ... στο πεδίο Γ του Μέρους ΙΙΙ του ΤΕΥΔ, το οποίο υπέβαλε μαζί με τα λοιπά δικαιολογητικά συμμετοχής, στην ερώτηση «έχει επιδείξει ο οικονομικός φορέας σοβαρή ή επαναλαμβανόμενη πλημμέλεια κατά την εκτέλεση ουσιώδους απαίτησης στο πλαίσιο προηγούμενης δημόσιας σύμβασης, προηγούμενης σύμβασης με αναθέτοντα φορέα ή προηγούμενης σύμβασης παραχώρησης που είχε ως αποτέλεσμα την πρόωρη καταγγελία της προηγούμενης σύμβασης, αποζημιώσεις ή άλλες παρόμοιες κυρώσεις» δεν καθιστά τη σχετική δήλωσή του ψευδή, αφού δεν είχε οριστικοποιηθεί η επίμαχη έκπτωση...Κατά το χρόνο διατύπωσης κρίσης από την Επιτροπή Διαγωνισμού ως προς τα δικαιολογητικά κατακύρωσης είχε ήδη ανασταλεί, αρχικά με την από 9.10.2017 προσωρινή διαταγή και ακολούθως με τη Ν29/2017 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου ..., η εκτέλεση της σιωπηρής απόρριψης της από 18.9.2017 αίτησης θεραπείας κατά της από 1.9.2017 απόφασης, με την οποία είχε καταστεί οριστική η έκπτωση του .... Συνεπώς, η απόφαση αυτή δεν μπορούσε να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για τον αποκλεισμό της αιτούσας ένωσης κατ’ επίκληση της περίπτωσης στ΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016 και του σχετικού όρου της οικείας διακήρυξης.Ενόψει των ανωτέρω ορθώς, αν και με άλλη αιτιολογία, η Οικονομική Επιτροπή έκρινε ότι δεν συντρέχει λόγος αποκλεισμού της αιτούσας ένωσης και προέβη στην κατακύρωση του διαγωνισμού στην ένωση αυτή με την 31/2018 απόφασή της, καθώς και στην απόρριψη της ένστασης της εταιρείας «...» με την 51/2018 όμοια απόφαση.
ΕΣ/ΤΜ.6/1245/2019
Συντήρηση - επισκευή σχολείων...ζητείται η ανάκληση της 587/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ), το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως κλήθηκε η εργολήπτρια ....να συμπληρώσει την παράλειψή της να δηλώσει στο σχετικό πεδίο του υποβληθέντος από αυτή Τ.Ε.Υ.Δ. (Μέρος IV. Β. πεδίο 6.) ότι δεν υπερβαίνει τα ανώτατα επιτρεπτά όρια ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, όπως ορίζονται στο άρθρο 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008 (βλ. άρθρο 22.Γ της εν λόγω διακήρυξης), παρά τα όσα περί του αντιθέτου αβάσιμα υποστηρίζουν o αιτών και η παρεμβαίνουσα. Και τούτο, διότι η ως άνω (1η κατά σειρά μειοδοσίας) υποψήφια, κατά την υποβολή, ηλεκτρονικά, του προβλεπόμενου από το άρθρο 79 παρ. 4 του ν. 4412/2016 ΤΕΥΔ, παρέλειψε να συμπληρώσει, στο πεδίο 6 των κριτηρίων επιλογής ΙV. Β αυτού, την απαιτούμενη από τη διακήρυξη δήλωση, ώστε να προαποδείξει ότι πληρούσε το συγκεκριμένο κριτήριο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, κατά παράβαση του σχετικού, συμβατού με τα ισχύοντα κατά το επίδικο χρονικό διάστημα πρότυπα τεύχη (βλ. απόφαση Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. .....2017), όρου της διακήρυξης (βλ. άρθρα 22, 22.Γ και 23.1 αυτής). Η παράλειψη δε αυτή επιφέρει τον αποκλεισμό της από τη συνέχεια του διαγωνισμού (βλ. άρθρο 91 παρ. 1 α΄και β΄του ν. 4412/2016), αφού δεν συνιστά “ασάφεια”, όπως εσφαλμένως τη χαρακτηρίζει η παρεμβαίνουσα, ούτε μπορεί να θεωρηθεί “επουσιώδης πλημμέλεια” ή “πρόδηλο εκ παραδρομής σφάλμα”, ώστε να επιδέχεται συμπλήρωση κατά το άρθρο 102 του ν. 4412/2016, καθώς προϋπέθετε την αντικατάσταση του υποβληθέντος από αυτή ΤΕΥΔ, όσον αφορά το επίμαχο πεδίο, με τη δήλωση, το πρώτον, ότι πληροί το συγκεκριμένο κριτήριο επιλογής (βλ. Ελ. Συν. VI Τμ. 2244/2017, Ε΄ Κλιμ. 519/2017, 106, 519, 832/2018, 250/2019). Κατά τις διατάξεις δε του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 (βλ. και άρθρο 9 της διακήρυξης), ερμηνευόμενες σύμφωνα με την αρχή της τυπικότητας που διέπει τις διαδικασίες για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων (Ελ. Συν. VI Τμ. 482/2018), η συμπλήρωση ή η διευκρίνιση εγγράφων δεν επιτρέπεται να έχει ως συνέπεια τη μεταγενέστερη αντικατάσταση των εγγράφων που έχουν κατατεθεί κατά τους όρους της διακήρυξης και μάλιστα, όπως εν προκειμένω, του ήδη υποβληθέντος ΤΕΥΔ, ήτοι του ουσιώδους εκείνου δικαιολογητικού συμμετοχής, το οποίο, σύμφωνα με το άρθρο 79 του ν. 4412/2016, επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης και λειτουργεί ως προκαταρκτική απόδειξη ότι ο εν λόγω υποψήφιος πληροί τις προϋποθέσεις συμμετοχής και τα κριτήρια επιλογής, που ορίζονται στην οικεία διακήρυξη και στην κείμενη νομοθεσία (βλ. Ελ. Συν. Τμ. Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης 1351/2018, VI Tμ. 2244/2017, 844, 955, 1322/2018). Εξάλλου, ως προς την επίμαχη έλλειψη του υποβληθέντος ΤΕΥΔ δεν ασκεί οιαδήποτε επιρροή το γεγονός ότι η παρεμβαίνουσα είχε συμπληρώσει στο Μέρος IV αυτού - με θετική απάντηση («Ναι») - το πεδίο «α. Γενική ένδειξη για όλα τα κριτήρια επιλογής», καθώς η συμπλήρωση αυτή δεν δύναται να αντικαταστήσει την υποχρέωση αναλυτικής συμπλήρωσης των ειδικότερων τμημάτων του Μέρους IV. Και τούτο, διότι αφενός μεν η δυνατότητα συμπλήρωσης μόνο του πεδίου α. του Μέρους IV δεν προβλεπόταν ρητά στη διακήρυξη, αφετέρου δε στο επίμαχο πεδίο 6 του Μέρους IV. Β του ΤΕΥΔ, η παρεμβαίνουσα - ως εγγεγραμμένη στο ΜΕΕΠ - όφειλε, σύμφωνα με το άρθρο 22.Γ της διακήρυξης, να δηλώσει τη μη υπέρβαση του ανωτάτου επιτρεπτού ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, η οποία δεν δύναται να συναχθεί από άλλα σημεία του ΤΕΥΔ, ούτε να συμπληρωθεί εκ των υστέρων. Κατόπιν αυτών, όπως ορθά κρίθηκε με την προσβαλλόμενη, μη νομίμως ο αιτών Δήμος κάλεσε, μέσω της διαδικασίας των διευκρινίσεων (άρθρ. 102 του ν. 4412/2016), την παρεμβαίνουσα εργολήπτρια σε συμπλήρωση του υποβληθέντος από αυτή ΤΕΥΔ, προς κάλυψη της προαναφερθείσας έλλειψής του, και δεν την απέκλεισε από τη συνέχεια του διαγωνισμού, με συνέπεια να υφίσταται κατά την ελεγχόμενη διαδικασία ουσιώδης νομική πλημμέλεια, η οποία εμποδίζει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Τέλος, ο ισχυρισμός του αιτούντος περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης των οργάνων του, τα οποία, όπως προβάλλεται, θεώρησαν ότι μπορούσαν να καλέσουν την παρεμβαίνουσα να συμπληρώσει το εν λόγω πεδίο του ΤΕΥΔ, αφού αυτή είχε δηλώσει σε άλλο πεδίο του ΤΕΥΔ ότι πληροί όλα τα απαιτούμενα κριτήρια επιλογής, πρέπει να απορριφθεί, διότι η υποχρέωση αναλυτικής συμπλήρωσης των ειδικότερων τμημάτων του Μέρους IV ήταν σαφής, δεδομένου ότι, όπως ρητά αναφέρεται στο ίδιο το ΤΕΥΔ, το πεδίο «α. Γενική ένδειξη για όλα τα κριτήρια επιλογής» πρέπει να συμπληρώνεται μόνο όταν αυτό προβλέπεται από τη διακήρυξη (βλ. και σελ. 23 της Κ.Ο. 23 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.), ενώ, περαιτέρω, η νομολογία του Δικαστηρίου επί του θέματος αυτού είναι πάγια (βλ. Ελ. Συν. VI Τμ. 2244/2017, Ε΄ Κλιμ. 519/2017, 106, 519, 832/2018, 250/2019). Ομοίως, ο προβαλλόμενος από το Δήμο ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος για την άμεση υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, αναγομένων στην ανάγκη συντήρησης και επισκευής των σχολείων πριν από την έναρξη του νέου σχολικού έτους 2019 – 2020, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δοθέντος ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων (Ελ. Συν. VI Τμ. 1605, 2227/2016, 668/2017, 482/2018, 979/2019), σε κάθε δε περίπτωση ο διαγωνισμός κατέληξε στη σύνταξη πίνακα μειοδοσίας, από τον οποίο μπορεί να επιλεγεί υποψήφιος ανάδοχος.Αποφαίνεται ότι η 587/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν πρέπει να ανακληθεί.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/81/2019
Προμήθεια ειδών μαναβικής:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Μη νομίμως παραλείφθηκε, κατά τη διενέργεια του επίμαχου συνοπτικού διαγωνισμού, η έναρξη της διαδικασίας του οποίου έλαβε χώρα μετά τις 6.12.2016, η χρήση του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δηλώσεως (ΤΕΥΔ), που προβλέπεται στην 158/2016 απόφαση της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., ενώ, αντ’ αυτού χρησιμοποιήθηκε η υπεύθυνη δήλωση του 8 παρ. 4 του ν. 1599/1986. Η ως άνω πλημμέλεια δεν αίρεται με την προσκόμιση του από 31.12.2018 Τ.Ε.Υ.Δ. του αναδόχου, το οποίο έχει συνταχθεί και υποβληθεί μετά τη διενέργεια του διαγωνισμού και τη σύναψη της επίμαχης σύμβασης. Ωστόσο, η συγκεκριμένη παράλειψη δεν κρίνεται, εν προκειμένω, ουσιώδης, καθώς δεν προβάλλεται με τον σχετικό λόγο διαφωνίας ότι η ανάδοχος εταιρεία δεν πληρούσε κάποια από τις προϋποθέσεις νόμιμης συμμετοχής της στον διενεργηθέντα διαγωνισμό. β) Όπως βασίμως προβάλλεται με τον δεύτερο λόγο διαφωνίας, κατά παράβαση των διατάξεων που παρατίθενται στη σκέψη ΙΙΙ, δεν αναρτήθηκαν στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. το πρωτογενές και το εγκεκριμένο αίτημα, η διακήρυξη, η απόφαση κατακύρωσης, η συναφθείσα σύμβαση και η εντολή πληρωμής. Εξάλλου, η ανάρτηση το πρώτον τον Ιανουάριο 2019, ήτοι μετά και την λήξη της αρχικής διάρκειας της σύμβασης, όλων των ως άνω στοιχείων δεν αίρει την ως άνω πλημμέλεια, καθώς η σχετική ανάρτηση αποτελεί όρο ισχύος των ως άνω πράξεων, η δε μετεγενέστερη ανάρτηση αυτών δεν δύναται να τους προσδώσει αναδρομική ισχύ. Ωστόσο, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ως άνω στοιχεία αναρτήθηκαν, έστω και καθυστερημένα στο διαδικτυακό τόπο του Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ., είχαν δε αναρτηθεί και στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ, κρίνει ότι τα όργανα του Κ.Ε.Α.Τ. ενήργησαν συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/503/2017
Ελεγχος νομιμότητας σχεδίου σύμβασης.(..)Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων και ελλείψει αντίθετης ειδικότερης νομοθετικής διάταξης κατά το χρόνο δημοσίευσης της διακήρυξης του ελεγχόμενου διαγωνισμού στο ΚΗΜΔΗΣ (βλ. το μεταγενέστερο του ως άνω κρίσιμου χρόνου άρθρο 107 παρ. 13 του ν. 4497/2017, ΦΕΚ Α΄ 171/13.11.2017) συνάγεται ότι η υποχρέωση αποκλεισμού οικονομικού φορέα από τη διαγωνιστική διαδικασία, εάν βρίσκεται σε μία από τις καταστάσεις του άρθρου 73 του ν. 4412/2016, αφορά, στις περιπτώσεις των ανωνύμων εταιρειών, εκτός του διευθύνοντος συμβούλου, και σε όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου αυτών. Από τα προεκτεθέντα παρέπεται ότι και το προβλεπόμενο στο άρθρο 79 του ως άνω νόμου Τυποποιημένο Έντυπο Υπεύθυνης Δήλωσης, το οποίο αποτελεί ενημερωμένη υπεύθυνη δήλωση, με τις συνέπειες του ν. 1599/1986, που υποβάλλεται ως προκαταρκτική απόδειξη, προς αντικατάσταση των πιστοποιητικών που εκδίδουν δημόσιες αρχές ή τρίτα μέρη, και με το οποίο επιβεβαιώνεται ότι ο εν λόγω οικονομικός φορέας δεν βρίσκεται σε μία από τις καταστάσεις του άρθρου 73 του ως άνω νόμου, πρέπει να υπογράφεται από όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της συμμετέχουσας στο διαγωνισμό ανώνυμης εταιρείας (..)Κατά τον έλεγχο των δικαιολογητικών συμμετοχής αποκλείσθηκε η καταταγείσα στην 1η σειρά μειοδοσίας εταιρεία «....», με μέση έκπτωση 45,82%, με τη νόμιμη αιτιολογία ότι κατά παράβαση του άρθρου 73 του ν. 4412/2016 το ΤΕΥΔ και ειδικότερα το μέρος VI, τελικές δηλώσεις, έφερε υπογραφές μόνο του Προέδρου του διοικητικού συμβουλίου της ως άνω εταιρείας και όχι όλων των μελών του διοικητικού της συμβουλίου (βλ. σκέψη 4 της παρούσας)...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης
ΕλΣυν.Τμ.Μείζονος-Επταμ.Σύνθ/1837/2018
Ανάδειξη αναδόχου για τη «Λειτουργία Μονάδας Διαχείρισης – Ανακύκλωσης – Κομποστοποίησης και Προσωρινής Διαχείρισης Στερεών Αστικών Αποβλήτων(...)με την οποία κρίθηκε μη ανακλητέα η 242/2018 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου.(...)Για την εγκυρότητα και δεσμευτικότητα του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης (Ε.Ε.Ε.Σ.) που υποβάλλεται σε διαγωνισμό ανάθεσης δημόσιας σύμβασης από ανώνυμη εταιρεία προς απλοποίηση της διαδικασίας τόσο για τους οικονομικούς φορείς όσο και για τις αναθέτουσες αρχές, αρκεί η υπογραφή του εγγράφου αυτού από το πρόσωπο στο οποίο έχει ανατεθεί, κατά το άρθρο 22 παρ. 3 του ν. 2190/1920 και το καταστατικό της διαγωνιζόμενης, η εκπροσώπηση αυτής, σε περίπτωση δε συμμετοχής υπό σύστασης Κοινοπραξίας από τον νόμιμο εκπρόσωπο εκάστης εταιρείας, ο οποίος και αναλαμβάνει τις συνέπειες του νόμου στην περίπτωση που, κατά τον έλεγχο των δικαιολογητικών κατακύρωσης, ήθελε αποδειχθεί ότι δεν είναι αληθή όσα υπευθύνως έχει δηλώσει. Η ως άνω ερμηνευτική παραδοχή έχει ήδη αποκρυσταλλωθεί και στη νομοθεσία, με τη ρύθμιση του άρθρου 79Α, που προστέθηκε με το άρθρο 107 παρ. 13 του ν. 4497/2017 (Α΄ 171/13.11.2017) και προβλέπει ρητώς τη δυνατότητα υπογραφής του Ε.Ε.Ε.Σ. μόνον από τον νόμιμο εκπρόσωπο του οικονομικού φορέα ή το σχετικώς εξουσιοδοτημένο πρόσωπο. Ο δε επιβεβαιωτικός χαρακτήρας της ρύθμισης αυτής προκύπτει και από τη ρητή πρόβλεψη ότι καταλαμβάνει εκκρεμείς διαδικασίες (βλ. και μειοψ. Ε.Σ. 296/2018). Επιπροσθέτως, δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι, πριν από την έναρξη ισχύος του άρθρου 79Α, συνέτρεχαν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που επέβαλαν την, κατά παρέκκλιση από τον ανωτέρω κανόνα, υποχρέωση για υπογραφή του εγγράφου αυτού συλλογικώς από όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου (δ.σ.) εκάστου μέλους της Κοινοπραξίας, ήτοι την εξαίρεση στον τρόπο εκπροσώπησης των οικονομικών φορέων, αφού ήδη με τη μεταγενέστερη διάταξη του 79Α του ν. 4412/2016 ο νομοθέτης έκρινε ότι δεν υφίστανται τέτοιοι λόγοι. Άλλωστε, με το άρθρο 79 παρ. 5 του ν. 4412/2016 έχει προβλεφθεί, ως ασφαλιστική δικλείδα, ότι η αναθέτουσα αρχή διατηρεί το δικαίωμα να ζητήσει σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, να υποβάλουν οι υποψήφιοι όλα ή ορισμένα από τα δικαιολογητικά που αναφέρονται στο Ε.Ε.Ε.Σ., όταν τούτο απαιτείται για την ορθή διεξαγωγή της διαδικασίας.
Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το VI Τμήμα, το οποίο με την προσβαλλόμενη απόφασή του δέχθηκε τα αντίθετα, έσφαλε περί την ερμηνεία και εφαρμογή των διεπουσών την επίδικη υπόθεση διατάξεων. Πρέπει, συνεπώς, να γίνει δεκτή η ένδικη αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, να αναθεωρηθεί η 1330/2018 απόφαση του VI Τμήματος και, ακολούθως, κατ’ αποδοχή της από 10.9.2018 αίτησης και δεδομένου ότι, κατά τις παραδοχές της προσβαλλομένης δεν διαπιστώθηκαν άλλες νομικές πλημμέλειες στην ελεγχθείσα από το Ζ΄ Κλιμάκιο διαγωνιστική διαδικασία, να ανακληθεί η 242/2018 Πράξη αυτού και να υπογραφεί το σχέδιο σύμβασης μεταξύ της πρώτης αιτούσας και του παρεμβαίνοντος Δήμου. Τέλος, πρέπει να αποδοθεί στις αιτούσες το παράβολο που κατέβαλαν για την άσκηση της κρινόμενης αίτησης (άρθρο 73 παρ. 4 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013, Α΄ 52, «Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο»).
Αναθεωρεί την 1330/2018 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Ανακαλεί τη 242/2017 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΑΕΠΠ/1023/2018
Προμήθεια..Επειδή, εκ των ως άνω προκύπτει ότι όπως ορθώς έκρινε η αναθέτουσα κατά την πρώτη βάση αποκλεισμού του, η προσφορά του προσφεύγοντος παραβίασε εξαρχής το άρ. 2 παρ. 3 της διακήρυξης που καθιέρωνε την κατοχή τέτοιας ψηφιακής υπογραφής ως υποχρεωτικό προαπαιτούμενο για την παραδεκτή υποβολή προσφοράς και δη από κάθε οικονομικό φορέα, άρα και τον τρίτο, όρο που ουδόλως αμφισβήτησε ο προσφεύγων κατά την υποβολή της προσφοράς του, καίτοι συνομολογεί, αλλά και προκύπτει από την ως άνω δήλωση του εκπροσώπου του τρίτου οικονομικού φορέα, ότι ο τελευταίος δεν κατείχε ψηφιακή υπογραφή. Και η παράβαση αυτή συνιστά απαράδεκτη τόσο την κατά την προηγούμενη σκέψη δήλωση του τρίτου οικονομικού φορέα ως και το ΤΕΥΔ του, αφού αμφότερα δεν υπογράφηκαν ψηφιακά από αυτόν, αλλά από τον εκπρόσωπο του ίδιου του προσφέροντος και προσφεύγοντος. Περαιτέρω, όλως αλυσιτελώς επικαλείται ο προσφεύγων τη διάταξη του άρ. 79Α Ν. 4412/2016 διότι ουδόλως ο ... κατέστη καθ’ οιονδήποτε τρόπο και συνεπεία όλων όσων προαναφέρθηκαν στην παρούσα σκέψη, νόμιμος εκπρόσωπος του τρίτου οικονομικού φορέα ούτε αρμοδίως εξουσιοδοτημένο φυσικό πρόσωπο για να εκπροσωπεί τον τρίτο οικονομικό φορέα για διαδικασίες σύναψης συμβάσεων γενικά ή ειδικά. Σημειωτέον δε, ότι η ως άνω διάταξη, τυγχάνει επίκλησης από τον προσφεύγοντα για τον σκοπό απόδειξης ότι δύνατο ο δικός του εκπρόσωπος να υπογράψει το ΕΕΕΣ του τρίτου, ενώ η διάταξη ρητά αναφέρεται γενικώς σε «οικονομικούς φορείς» και ως εκ τούτου ο προσφεύγων αναιρεί τον ίδιο τον προηγούμενο ισχυρισμό του, περί του ότι οι περί οικονομικού φορέα προβλέψεις δεν αφορούν τον τρίτο οικονομικό φορέα. Επιπλέον, όπως προκύπτει από το σύνολο των ως άνω σκέψεων, είναι όλως αδιάφορο ότι το υπογραφέν από τον ίδιο τον εκπρόσωπο του προσφεύγοντος ψηφιακά, ΤΕΥΔ του τρίτου, φέρεται πως υπεγράφη άνευ οιασδήποτε βεβαίωσης γνησιότητας και ημεροχρονολογίας και πάντως χειρόγραφα, από τον εκπρόσωπο του τρίτου οικονομικού φορέα, ενώ αντιθέτως η διακήρυξη απαιτούσε αποκλειστικά ψηφιακή υπογραφή του νομίμου εκπροσώπου του τρίτου οικονομικού φορέα ή του αρμοδίως εξουσιοτημένου προς εκπροσώπησή του στη συγκεκριμένη ή όλες τις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων προσώπου. Όμως, κατά τα ανωτέρω και σε αντίθεση με όσα επικαλείται ο προσφεύγων, ουδόλως παρεσχέθη τέτοια νόμιμη εξουσιοδότηση προς εκπροσώπηση της ομορρύθμου εταιρίας/τρίτου οικονομικού φορέα ως προς τη συγκεκριμένη διαδικασία σύναψης σύμβασης. Ως εκ τούτου, αμφότεροι οι λόγοι της προσφυγής είναι απορριπτέοι, ενώ έστω και μία εκ των εξ αυτών προσβαλλόμένων βάσεων αποκλεισμού του προσφεύγοντος και μόνη της επαρκούσε ούτως ή άλλως για την απόρριψη της προσφοράς του.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/78/2019
Παροχή υπηρεσιών φύλαξης χώρων :Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: α) Κατά τα γενόμενα δεκτά στη σκ. ΙΙ, μη νομίμως παραλείφθηκε, κατά τη διενέργεια του επίμαχου συνοπτικού διαγωνισμού, η έναρξη της διαδικασίας του οποίου έλαβε χώρα μετά τις 6.12.2016, η χρήση του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δηλώσεως (ΤΕΥΔ), που προβλέπεται στην 158/2016 απόφαση της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., ενώ, αντ’ αυτού χρησιμοποιήθηκε η υπεύθυνη δήλωση του 8 παρ. 4 του ν. 1599/1986 (ΦΕΚ Α΄ 75). Εντούτοις, όμως, η συγκεκριμένη παράλειψη δεν κρίνεται ουσιώδης, καθώς δεν προβάλλεται με τον σχετικό λόγο διαφωνίας ότι η αναδειχθείσα ως ανάδοχος εταιρεία δεν πληρούσε κάποια από τις προϋποθέσεις νόμιμης συμμετοχής της στον διενεργηθέντα διαγωνισμό, όπως άλλωστε προκύπτει και από τα προσκομισθέντα δικαιολογητικά κατακύρωσης, τα οποία περιλαμβάνονται μεταξύ των στοιχείων του φακέλου (πρβλ. Ε.Σ. ΚΠΕΔ 104/2018) και β) Κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον Επίτροπο, η επίμαχη δαπάνη είναι μη κανονική, διότι η παραπάνω από 13.8.2018 σύμβαση δεν καταχωρήθηκε στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων αμέσως μετά την υπογραφή της ή τουλάχιστον μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, αλλά μόλις στις 15.1.2019, ήτοι μετά την πάροδο σχεδόν 6 μηνών. Ωστόσο, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η υπογραφείσα σύμβαση εν τέλει αναρτήθηκε κατά την ως άνω ημερομηνία στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων, κρίνει ότι, στην προκειμένη περίπτωση, τα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου ενήργησαν συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων.
ΕΣ/ΤΜ.6/1296/2019
Αντιπλημμυρικά έργα...Περαιτέρω, προβάλλεται με την υπό κρίσιν αίτηση ανακλήσεως ότι η αναθέτουσα αρχή είχε την πεποίθηση ότι ενεργούσε νόμιμα και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, εφόσον ακολούθησε την κατευθυντήρια οδηγία 23 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. (Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων), ενώ επιπλέον δεν έχουν παραβιασθεί οι κανόνες που προστατεύουν τον ανταγωνισμό και τη διαφάνεια της διαδικασίας, καθώς οι ίδιοι όροι ως προς την παροχή διευκρινίσεων εφαρμόσθηκαν και ως προς άλλους υποψηφίους. Ειδικότερα, στο άρθρο 2.3.1 της ως άνω επικαλούμενης κατευθυντήριας οδηγίας 23 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. αναφέρεται ότι «…στις περιπτώσεις μη συμπλήρωσης ή/και μη ορθής συμπλήρωσης ενός ή περισσοτέρων πεδίων του ΤΕΥΔ/ΕΕΕΣ, εκ μέρους των οικονομικών φορέων, παρέχεται η δυνατότητα στις αναθέτουσες αρχές να τους καλούν προκειμένου να παράσχουν σχετικές διευκρινίσεις ή να τα συμπληρώσουν, όπως οποιοδήποτε άλλο υποβληθέν με την προσφορά τους έγγραφο ή δικαιολογητικό, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 102 του ν. 4412/2016. … Ωστόσο, στις περιπτώσεις που επίκειται αποκλεισμός προσφέροντα ή υποφηφίου από τη διαδικασία, για λόγους ασάφειας των δικαιολογητικών και εγγράφων της προσφοράς, και, κατά συνέπεια, και του ΤΕΥΔ/ΕΕΕΣ ως τέτοιου, οι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται να ζητούν διευκρινίσεις από τους οικονομικούς φορείς, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 5 του ως άνω άρθρου. …». Ο λόγος αυτός ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι, πέραν του ότι η κατευθυντήρια οδηγία της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. δεν μπορεί να υποκαταστήσει το νόμο, το περιεχόμενό της ουσιαστικά επαναλαμβάνει τις διατάξεις που περιλαμβάνονται στο κατά τα ανωτέρω ερμηνευθέν άρθρο 102 του ν. 4412/2016, στις οποίες άλλωστε και ρητώς παραπέμπει. Εξάλλου, το γεγονός ότι η σχετική δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής εφαρμόσθηκε κατά τον ίδιο τρόπο και σε άλλους υποψηφίους, οι οποίοι κλήθηκαν να συμπληρώσουν ομοίου περιεχομένου ελλείψεις, δεν αναιρεί το γεγονός της παράβασης της ως άνω διάταξης, το δε δημόσιο συμφέρον, το οποίο επικαλείται στην αίτησή της η αναθέτουσα, εξυπηρετείται κατά το βέλτιστο τρόπο με την τήρηση των διατάξεων που διέπουν τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων.Με βάση τα προεκτεθέντα, το Τμήμα αποφαίνεται ότι ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο με την προσβαλλομένη 455/2019 πράξη του, η οποία δεν πρέπει να ανακληθεί, η δε αίτηση ανάκλησης του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της Ένωσης Εταιρειών (Σύμπραξης Γραφείων Μελετών) που αποτελείται από 1. Την εταιρεία με την επωνυμία «....» και 2. Την εταιρεία με την επωνυμία «...Α.Ε.»,πρέπει να απορριφθούν, ενώ αντίθετα πρέπει να γίνει δεκτή η παρέμβαση της εταιρείας με την επωνυμία «Ε.Ε.».