Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/91/2019

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4144/2013, 3863/2010/Α.68

Καταβολή αμοιβής για την καθαριότητα των λιμένων :Κατά τα αναφερόμενα στο, από 17.12.2018, έγγραφο του διαχειριστή της αναδόχου εταιρείας, που, κατ’ υιοθέτηση του περιεχομένου του, επικαλείται  ο Πρόεδρος του ως άνω Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου, τα άνω υπολογισθέντα στην προσφορά της ποσά διοικητικού κόστους και εργολαβικού κέρδους, παρίστανται εύλογα, δοθέντος ότι α) έχει ήδη αποσβέσει το κόστος αγοράς του απαραίτητου εξοπλισμού, β) με την παροχή των επίμαχων υπηρεσιών επιδιώκεται και η διατήρηση της θέσης της στην αγορά, καθώς και η διαφημιστική της προβολή και γ) διατηρεί υποκατάστημα στην….., όπου διαμένει και ο διαχειριστής της, με αποτέλεσμα να μην επιβαρύνεται με πρόσθετα διοικητικά κόστη εποπτείας και διαμονής. Οι ως άνω εξηγήσεις θεμελιώνουν επαρκώς, κατά τα γενόμενα δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το εύλογο, ήτοι το μη διακυβεύον την ομαλή εκτέλεση της σύμβασης, ποσοστό των άνω οικονομικών μεγεθών, όπως άλλωστε καταδεικνύεται και από την, από 30.8.2018, βεβαίωση καλής εκτέλεσης των επίμαχων υπηρεσιών της αρμόδιας επιτροπής παραλαβής.      

Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/90/2019

Καταβολή αμοιβής για την καθαριότητα λιμένων:...Κατά τα αναφερόμενα στο, από 17.12.2018, έγγραφο του διαχειριστή της αναδόχου εταιρείας, που, κατ’ υιοθέτηση του περιεχομένου του, επικαλείται ο Πρόεδρος του ως άνω Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου, τα άνω υπολογισθέντα στην προσφορά της ποσά διοικητικού κόστους και εργολαβικού κέρδους παρίστανται εύλογα, δοθέντος ότι α) έχει ήδη αποσβέσει το κόστος αγοράς του απαραίτητου εξοπλισμού, β) με την παροχή των επίμαχων υπηρεσιών επιδιώκεται και η διατήρηση της θέσης της στην αγορά, καθώς και η διαφημιστική της προβολή και γ) διατηρεί υποκατάστημα στην ..., όπου διαμένει και ο διαχειριστής της, με αποτέλεσμα να μην επιβαρύνεται με πρόσθετα διοικητικά κόστη εποπτείας και διαμονής. Οι ως άνω εξηγήσεις θεμελιώνουν επαρκώς, κατά τα γενόμενα δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το εύλογο, ήτοι το μη διακυβεύον την ομαλή εκτέλεση της σύμβασης, ποσοστό των άνω οικονομικών μεγεθών, όπως άλλωστε καταδεικνύεται και από την, από 30.8.2018, βεβαίωση καλής εκτέλεσης των επίμαχων υπηρεσιών της αρμόδιας επιτροπής παραλαβής. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη, πλην το ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.


ΕΣ/(ΚΠΕ)ΤΜ.7/93/2019

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:..Με δεδομένα αυτά, η υπό κρίση δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον, η μεταξύ του ... και της αναδόχου σύμβαση δεν αναγράφει αναλυτικά κανένα από τα προβλεπόμενα στις περ. γ΄, δ΄ και ε΄ της πρώτης παραγράφου του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (όπως ισχύει μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 22 του ν. 4144/2013) στοιχεία, ήτοι τη συλλογική σύμβαση εργασίας στην οποία τυχόν υπάγονται οι εργαζόμενοι, το ύψος του προϋπολογισμένου ποσού που αφορά τις πάσης φύσεως νόμιμες αποδοχές αυτών και το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπολογισθέντα ποσά, παράλειψη που επάγεται την ακυρότητα της σύμβασης και την απόρριψη της σχετικής δαπάνης. Σημειωτέον ότι η αναγραφή των τετραγωνικών μέτρων των υπό καθαρισμό χώρων παρέλκει, αφού η ανάθεση αφορά σε καθαρισμό των εξωτερικών χώρων και εγκαταστάσεων της χερσαίας ζώνης λιμένα του εν λόγω Λιμενικού Ταμείου και όχι στον καθαρισμό εσωτερικών κτιριακών χώρων. Πέραν τούτων, στη σύμβαση δεν έχει περιληφθεί ειδικός όρος για την εφαρμογή της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, όπως ρητώς απαιτείται από το άρθρο 22 παρ. 3 του ν. 4144/2013. Περαιτέρω, δεν προσκομίστηκε ένορκη βεβαίωση ενώπιον συμβολαιογράφου περί μη επιβολής σε βάρος της αναδόχου προστίμου για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας. Ωστόσο, ενόψει του ότι η 12367/16.7.2019, προγενέστερη της ανάθεσης, ένορκη βεβαίωση με το ανωτέρω περιεχόμενο είχε προσκομιστεί για τη συμμετοχή της αναδόχου σε έτερο διαγωνισμό του Δήμου ... και δεδομένου ότι η προσφορά της αναδόχου είχε τα προβλεπόμενα εκ του νόμου στοιχεία, ενώ από το άρθρο 3 της ειδικής συγγραφής υποχρεώσεων συνάγεται ότι η προσφορά αυτή αποτελεί συμβατικό στοιχείο, η αναθέτουσα αρχή συγγνωστώς υπέλαβε   ότι πληρούνταν οι προϋποθέσεις του νόμου για τη νόμιμη σύναψη της ανωτέρω σύμβασης και ότι δεν απαιτούνταν η επανάληψη των ανωτέρω στοιχείων στο κείμενο αυτής. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη πλην το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.


ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/278/2019

Αμοιβή για την καθαριότητα για τον ευπρεπισμό λιμένων..:Με δεδομένα αυτά, το Διοικητικό Συμβούλιο του Λιμενικού Ταμείου έχει εκδώσει απόφαση που, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 61 του ν. 3979/2011, αιτιολογεί την αδυναμία του υπηρετούντος προσωπικού να εκτελέσει τη σύμβαση και περιγράφει λεπτομερώς το αντικείμενό της (Ε.Σ. Πρ. VII Τμ. 73/2012). Επιπλέον, εφόσον η επίμαχη υπηρεσία ανατέθηκε απευθείας και όχι κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας δεν απαιτείται σύνταξη τεχνικών προδιαγραφών κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 54 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147), η δε τεχνική περιγραφή που συνόδευσε την οικονομική προσφορά της επιχείρησης παρουσιάζει λεπτομερώς το αντικείμενο των υπηρεσιών που προτίθεται να παράσχει, στα πλαίσια της διαπραγμάτευσής της με την αναθέτουσα αρχή (Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 135/2017). Ωστόσο, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη διότι, στη μεν προσφορά του αναδόχου δεν αναγράφονται, κατά παράβαση του άρθρου 68 παρ. 1 περ. α΄ έως στ΄, ο αριθμός των εργαζομένων που θα εκτελέσουν τις υπηρεσίες καθαριότητας παρά μόνον εκείνοι που θα παράσχουν εργασίες συντήρησης και επισκευής φθορών,   οι ώρες εργασίας των εργαζομένων, η συλλογική σύμβαση εργασίας στην οποία υπάγονται, το ύψος του προϋπολογισθέντος ποσού που αφορά τις πάσης φύσεως νόμιμες αποδοχές τους, το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπο-λογισθέντα ποσά και, στις περιπτώσεις καθαρισμού εσωτερικών κτιριακών χώρων, τα τετραγωνικά μέτρα καθαρισμού ανά άτομο (Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 93/2019). Τα ανωτέρω στοιχεία ελλείπουν, κατά παράβαση της προανα-φερθείσας διάταξης, και από το κείμενο της σύμβασης η οποία, επιπροσθέτως, περιέχει ειδικό όρο για την εφαρμογή μόνον της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας, όχι όμως και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζο-μένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου. Οι ελλείψεις αυτές που, κατά ρητή επιταγή του νόμου, επάγονται την απόρριψη της προσφοράς, την ακυρότητα της σύμβασης και την απόρριψη της σχετικής δαπάνης δεν δύνανται να αναπλη-ρωθούν από την εκ των υστέρων υποβληθείσα αναλυτική περιοδική δήλωση του εργοδότη προς το Ι.Κ.Α. Σε κάθε δε περίπτωση, η εν λόγω περιοδική δήλωση δεν αναπληρώνει το σύνολο των ανωτέρω ελλείψεων της προσφοράς του αναδόχου και της σύμβασης ούτε προκύπτει ότι οι αναφερόμενοι σε αυτήν εργαζόμενοι απασχολούνται κατά την εκτέλεση της επίμαχης σύμβασης καθαριότητας. Τέλος, ο ισχυρισμός του Ταμείου ότι οι ελλείψεις εχώρησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων καθώς τα χρηματικά εντάλματα όμοιων συμβάσεων προηγούμενων ετών (2016 και 2017) θεωρήθηκαν από την Υπηρεσία Επιτρόπου είναι απορριπτέος. Τούτο διότι, η ρητή και σαφής υποχρέωση αναγραφής των προαναφερόμενων στοιχείων θεσπίστηκε, επί ποινή αποκλεισμού της προσφοράς και ακυρότητας της σύμβασης, ήδη από το χρόνο ισχύος του άρθρου 68 του ν. 3863/ 2010, αφού το άρθρο 22 του ν. 4144/2013 που το τροποποίησε κατ’ ουσία επανέ-λαβε τις εν προκειμένω κρίσιμες ρυθμίσεις του, ενώ πάγια είναι και η νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί του ζητήματος αυτού (Ε.Σ. Πρ. VII Τμ. 20/2018). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.


ΕλΣυν.Τμ.4/16/2016

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας των χώρων των κτιριακών εγκαταστάσεων​:ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 26/2016 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμήμα(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει, κατ’ αποδοχή του σχετικού ισχυρισμού που προβάλλεται με την ένδικη αίτηση, ότι η επίμαχη δαπάνη, κατά τη ρητή γραμματική διατύπωση της προαναφερόμενης νομιμοποιητικής διάταξης, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της και, ως εκ τούτου, αυτή κατέστη αναδρομικά νόμιμη. Συνεπώς, η  εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη, που απορρέει από την εκτέλεσή της και αφορά στην καταβολή της αμοιβής της ως άνω αναδόχου εταιρείας για την παροχή των επίμαχων υπηρεσιών καθαριότητας, είναι νόμιμη. Κατά τη γνώμη όμως του Συμβούλου Κωνσταντίνου Κρέπη, με την οποία συντάχθηκε και ο έχων συμβουλευτική ψήφο Πάρεδρος, Αθανάσιος Καρακόιδας, η εντελλόμενη δαπάνη δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της νομιμοποιητικής διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 73 του ν. 4368/2016, η οποία σε κάθε περίπτωση είναι στενά ερμηνευτέα, καθόσον με αυτήν νομιμοποιούνται δαπάνες Υγειονομική Περιφέρεια που παρεκκλίνουν από τις διατάξεις της περί προμηθειών νομοθεσίας, καθώς και τις αντίστοιχες του π.δ. 113/2010 και του ν. 3871/2010, περίπτωση που είναι διαφορετική από την κριθείσα από το Κλιμάκιο, όπου η επίμαχη δαπάνη απορρέει από σύμβαση παροχής υπηρεσιών (καθαριότητα), ενώ μεταξύ των λόγων μη νομιμότητας αυτής περιλαμβάνεται και η παραβίαση των διατάξεων του άρθρου  68 του ν. 3863/2010, που εφαρμόζεται αποκλειστικά στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών καθαρισμού και φύλαξηςΑνακαλεί την 26/2016 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμήμα.


ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/247/2018

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης-ασφάλειας: Με τα δεδομένα αυτά α) η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι η μεταξύ του Δήμου ..... και του αναδόχου σύμβαση, καίτοι περιέχει τον προβλεπόμενο ειδικό όρο για την εφαρμογή της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, δεν φέρει τα στοιχεία της παραγράφου 3 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, ήτοι τα στοιχεία α΄ έως ε΄ της πρώτης παραγράφου αυτού, γεγονός που επάγεται κατά τη ρητή βούληση του νομοθέτη την ακυρότητα της σύμβασης. Ωστόσο, τα όργανα του Δήμου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 δεν συμπεριέλαβαν τα ως άνω στοιχεία στο κείμενο της σύμβασης, ενόψει της πληρότητας της οικονομικής προσφοράς του αναδόχου σχετικά με τις απαιτήσεις του ως άνω άρθρου, στην οποία παραπέμπει το άρθρο 1 της σύμβασης (και η οποία καθίσταται αναπόσπαστο τμήμα αυτής). β) Η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον η ως άνω 673/21.12.2017 ένορκη δήλωση του αναδόχου περί μη επιβολής σε βάρος του πράξης προστίμου για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας δεν καλύπτει, κατά παράβαση του άρθρου 68 παρ.2 του ν.3863/2010, όλο το χρονικό διάστημα μέχρι και τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των προσφορών (28.12.2017 - πρβλ. Ε.Σ. IV Τμ. Πρ. 4/2016). Ωστόσο, συνεκτιμώντας ότι λαμβάνει χώρα σε εγγύτατο προ της καταληκτικής ημερομηνίας προσφορών διάστημα, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων και το χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.


ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/254/2018

Εκτέλεση εργασιών αποψίλωσης και καθαρισμού περιβάλλοντος: Με δεδομένα αυτά, αρμοδίως η Διεύθυνση Περιβάλλοντος - Πρασίνου - Καθαριότητας και Ανακύκλωσης συνέταξε τις μελέτες βάσει των οποίων ανατέθηκαν οι επίμαχες υπηρεσίες, δοθέντος ότι, όπως σαφώς προκύπτει από   τον ΟΕΥ του Δήμου, η εν λόγω Διεύθυνση έχει τη σχετική αρμοδιότητα. Ωστόσο, η υπό κρίση δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον οι επίμαχες υπηρεσίες εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα των υπηρετούντων, κατά τον κρίσιμο χρόνο της ανάθεσης, υπαλλήλων του Δήμου ....., οι οποίοι, μάλιστα, είχαν ενισχυθεί αριθμητικά ενόψει της αντιπυρικής περιόδου μέσω της πρόσληψης, με βάση την 137/7.5.2018 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του, δεκαπέντε εργατών πυροπροστασίας με σχέση ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου με τρίμηνης διάρκειας συμβάσεις (με δυνατότητα μηνιαίας παράτασης), οι οποίοι θα μπορούσαν να διατεθούν για την εκτέλεση των εργασιών που ανατέθηκαν απευθείας στους ως άνω ιδιώτες. Άλλωστε η χρήση χορτοκοπτικού μηχανήματος δεν θεωρείται εξειδικευμένη εργασία. Αναποδείκτως, εξάλλου, επικαλείται ο Δήμος έλλειψη μέσων για την εκτέλεση των εν λόγω εργασιών, καθόσον από τον πίνακα κατανάλωσης καυσίμων μηνός Ιουνίου 2018 και από σχετική κατάσταση που περιέχεται στον φάκελο της υπόθεσης προκύπτει ότι διαθέτει πληθώρα οχημάτων (φορτηγά, επιβατηγά κλπ.) και ειδικών μηχανημάτων έργου (π.χ. δύο προωθητές γαιών, ερπ. φορτωτή, σάρωθρα κλπ), που θα μπορούσαν να συνδράμουν στις εργασίες αυτές. Εξάλλου, η αρχή της οικονομικότητας επιτάσσει οι εργασίες αποψίλωσης και καθαριότητας κοινοχρήστων χώρων ενόψει αντιπυρικής περιόδου, λόγω της περιοδικότητάς τους, να προγραμματίζονται εγκαίρως από τα όργανα του Δήμου και να εκτελούνται από το προσωπικό του, με τυχόν ενίσχυσή του με προσωπικό ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, και με ίδια μέσα και όχι να ανατίθενται σε ιδιώτη, όπως γινόταν επί σειρά ετών (σύμφωνα με τα στοιχεία που ο ίδιος ο Δήμος προσκομίζει). Ο δε ισχυρισμός που προβάλλεται με το έγγραφο επανυποβολής, σύμφωνα με τον οποίο το υπηρετούν στο Δήμο προσωπικό δεν επαρκούσε για την εκτέλεση των επίμαχων υπηρεσιών, δεν αποδεικνύεται από κανένα συνυποβαλλόμενο στοιχείο ούτε περαιτέρω διευκρινίζεται, πέραν επτά εργατών του Τμήματος Πρασίνου (αιτιολογία των αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου ..... περί προσφυγής σε ιδιώτες), σε ποιες συγκεκριμένα εργασίες ήταν απασχολημένο το σύνολο του προσωπικού που υπηρετεί στη Διεύθυνση Περιβάλλοντος - Πρασίνου - Καθαριότητας και Ανακύκλωσης (74 άτομα) και στη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών (65 άτομα, συμπεριλαμβανομένων των 15 ΙΔΟΧ που προαναφέρθηκαν), όπως τα ονόματα και το είδος της εργασιακής σχέσης - ειδικότητας αυτού προκύπτουν από τη συνημμένη στο φάκελο κατάσταση προσωπικού Ιουλίου 2018, ώστε αδυνατούσε αποδεδειγμένα να εκτελέσει τις εργασίες που ανατέθηκαν με τις παραπάνω συμβάσεις. Περαιτέρω, μη νομίμως, κατά παράβαση του άρθρου 68 παρ. 3 του ν. 3863/ 2010, δεν περιλήφθηκαν τόσο στις προσφορές των αναδόχων όσο και στις ως άνω από 5.6.2018 συμβάσεις τα στοιχεία α΄ έως στ΄ της παρ. 1 του ίδιου άρθρου. Οι εργασίες που ανατέθηκαν εμπίπτουν στο ρυθμιστικό πεδίο του άρθρου 68, αφού αφορούν σε εργασίες καθαριότητας εν ευρεία εννοία, κάτι το οποίο άλλωστε - έστω εμμέσως - αποδέχεται ο Δήμος εφαρμόζοντας το άρθρο 61 του 3979/2011 για την αιτιολόγηση της προσφυγής σε ιδιώτη για την ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών.


ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/56/2019

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης:..Ο αναθέτων φορέας, κρίνοντας έστω και σιωπηρά ότι η ως άνω προσφορά της αναδόχου δεν είναι ασυνήθιστα χαμηλή ενόψει του προβλεπόμενου σε αυτή χαμηλού διοικητικού κόστους και εργολαβικού κέρδους ίσου με ποσοστό 1,2% και 1% αντίστοιχα επί του συνολικού τιμήματος, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, καθόσον: α) δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις κατά της αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου, (βλ. άρθρο 17 της Διακήρυξης), β) το ύψος της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου που ανέρχεται σε 58.259,24 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. δεν αποκλίνει ουσιωδώς από το ύψος της προϋπολογιζόμενης με βάση τη διακήρυξη δαπάνης ίσης με 66.960,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. (πρβλ. απόφαση Ελ. Συν. VI Τμ. 1724/2012, Ε.Α. ΣτΕ 127/2009), γ) στην οικονομική προσφορά της αναδόχου προβλέπεται εργολαβικό κέρδος, έστω και μικρό, δεδομένου ότι το ζήτημα του ύψους του εργολαβικού κέρδους ανάγεται στον επιχειρηματικό κίνδυνο που αναλαμβάνει ο οικονομικός φορέας που συμμετέχει σε ένα δημόσιο διαγωνισμό (βλ. απόφαση Ελ. Συν. VI Τμ. 2090/2011, πρβλ. Ε.Α. ΣτΕ 792/2008, 974/2007) και δ) στην ανωτέρω οικονομική προσφορά έχουν συνυπολογισθεί, πέραν του εργολαβικού οφέλους, όλα τα με βάση το άρθρο 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010 (ΦΕΚ Α΄ 115/15.7.2010) απαιτούμενα λοιπά στοιχεία, δηλαδή οι νόμιμες αποδοχές των εργαζομένων, οι νόμιμες υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις και το τυχόν, λοιπό εύλογο διοικητικό κόστος παροχής των προς ανάθεση υπηρεσιών. Επομένως, ο α΄ λόγος της Επιτρόπου δεν ευσταθεί.β) Όπως προκύπτει από τα εκτιθέμενα στην 6η σκέψη, η οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου διαμορφώθηκε με βάση τα κατώτατα όρια αποδοχών για εργαζομένους κάτω των 25 ετών. Βάσει, δε, των δεδομένων αυτών, τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 3 του ν. 3863/2010, αποτελούν ουσιώδες και απαιτούμενο επί ποινή ακυρότητας στοιχείο της συμβάσεως, συνήφθη και η 3572/2018 μεταξύ του ΕΙΚ και της εταιρείας σύμβαση. Ενόψει, όμως, της επιλογής ως κριτηρίου αναθέσεως αυτού της χαμηλότερης τιμής, καθώς επίσης και της υποχρεώσεως των διαγωνιζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, να υπολογίσουν στην προσφορά τους εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους, η απασχόληση από την ανάδοχο εταιρεία, κατά την εκτέλεση της συμβάσεως, εργαζομένων άνω των 25 ετών, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της οικείας συμβάσεως (πρβλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Τμ. Πρ. 80, 34/2017, 172/2016, 247, 32/2015, 143/2014). (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.


ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/131/2018

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Όπως βασίμως προβάλλεται με τον πρώτο λόγο διαφωνίας, οι επίμαχες υπηρεσίες μη νομίμως ανατέθηκαν στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία με απευθείας ανάθεση. Τούτο δε, διότι, η εκτιμώμενη αξία των εν λόγω υπηρεσιών, οι οποίες έχουν περιοδικό χαρακτήρα, υπολογιζόμενη σε βάση δωδεκαμήνου, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της διάταξης του άρθρου 6 παρ. 11 του νόμου 4412/2016 για τις συμβάσεις υπηρεσιών περιοδικού χαρακτήρα (βλ. σκ. ΙΙ), υπερβαίνει τόσο το ποσό των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας αναθέσεως, όσο και το ποσό των 60.000 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται προσφυγή στη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού, αφού και μόνο η αξία των προαναφερομένων συμβάσεων καθαριότητας που συνήφθησαν εντός του χρονικού διαστήματος από 13.12.2017 έως 17.6.2017, ήτοι εντός χρονικού διαστήματος έξι (6) περίπου μηνών, ανήλθαν στο ποσό των 57.081,56 ευρώ άνευ Φ.Π.Α. [βλ. και την 7927/17.7.2017 διακήρυξη για τη διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού, σύμφωνα με την οποία η προϋπολογισθείσα δαπάνη για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών για έξι (6) μήνες ανήλθε στα 55.000 ευρώ άνευ Φ.Π.Α.]. Περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων που κατέστησαν αδύνατη την ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών κατόπιν  διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού. Ειδικότερα, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι το Νοσοκομείο προέβη εγκαίρως σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού εντός του επίμαχου χρονικού διαστήματος, αντιθέτως, δε, προκύπτει ότι επιχειρούσε να καλύψει τις ανάγκες του σε υπηρεσίες καθαριότητας πρόσκαιρα, με συνοπτικούς διαγωνισμούς και διαδοχικές απευθείας αναθέσεις. Το γεγονός δε της μη έγκαιρης ολοκλήρωσης του συνοπτικού διαγωνισμού που προκηρύχθηκε με την 11742/26.10.2016 διακήρυξη, δεν συνιστά έκτακτο και απρόβλεπτο γεγονός που δικαιολογεί την επίμαχη απευθείας ανάθεση, καθώς, σε κάθε περίπτωση, ο εν λόγω διαγωνισμός, ενόψει του ύψους της ετήσιας δαπάνης για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας, η οποία υπερβαίνει το ποσό των 60.000 ευρώ, δεν συνιστά νόμιμη διαδικασία αναθέσεως. Εξάλλου, λόγω του γεγονότος ότι η ετήσια δαπάνη του Νοσοκομείου για υπηρεσίες καθαριότητας υπερβαίνει κατά πολύ το ποσό των 15.000 ευρώ, η απόφαση για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών καθαριότητας μη νομίμως ελήφθη από τον Διοικητή του Νοσοκομείου, όπως βασίμως, επίσης, προβάλλεται από την Αναπληρώτρια Επίτροπο, ενώ δεν δύναται να θεωρηθεί ότι η επίμαχη ανάθεση έχει εγκριθεί με την προμνησθείσα 6/23.2.2017 (Θέμα 17ο) απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, με την οποία εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών, προϋπολογισμού 30.000 ευρώ, κατόπιν συλλογής προσφορών, αφού η συνολική δαπάνη των αναθέσεων που πραγματοποιήθηκαν μετά την ανωτέρω απόφαση, συμπεριλαμβανομένης και της επίμαχης, υπερβαίνουν το ποσό των 30.000 ευρώ (25.845,73 ευρώ με την 2229/1.3.2017 σύμβαση + 14.983,17 ευρώ με την επίμαχη). Επιπλέον, βασίμως προβάλλεται με τον τρίτο λόγο διαφωνίας ότι η επίμαχη σύμβαση, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρων 130 του ν. 4412/2016 και 68 παρ. 1 και 3 του ν. 3863/2010, δεν περιλαμβάνει τα στοιχεία α΄ έως στ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, με συνέπεια να είναι άκυρη και να μην δύναται να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την πληρωμή της εντελλόμενης με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνης. Όσον αφορά δε τον ισχυρισμό του Νοσοκομείου ότι τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται στην προσφορά που είχε κατατεθεί από την φερόμενη ως δικαιούχο στον διενεργηθέντα βάσει της 11742/26.10.2016 διακηρύξεως συνοπτικό διαγωνισμό, ο οποίος εκκρεμούσε, ο ισχυρισμός αυτός δεν δύναται να ασκήσει καμία επιρροή, καθώς πρόκειται για εντελώς διαφορετικές διαδικασίες, στις οποίες υπεβλήθησαν διαφορετικές προσφορές, ενώ ουδόλως προκύπτει από το κείμενο της επίμαχης συμβάσεως ότι έχει προσαρτηθεί σε αυτήν και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της τυχόν υποβληθείσα στη διαδικασία αυτή (της απευθείας αναθέσεως) προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου, η οποία να περιλαμβάνει όλα τα απαιτούμενα σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010 στοιχεία. Τέλος, γενομένων δεκτών των ανωτέρω λόγων μη νομιμότητας της δαπάνης, παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση του τέταρτου λόγου διαφωνίας.


ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/121/2019

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι δυνατόν να προβλεφθεί στο καταστατικό Ε.Π.Ε. ότι η παρεπόμενη παροχή εταίρου μπορεί να συνίσταται στην εκ μέρους του αμισθί προσφορά εργασίας προς την εταιρεία. Περαιτέρω, η μειοδότρια Ε.Π.Ε. προϋπολόγισε στην προσφορά της ως μηνιαίο κέρδος από την εκτέλεση της σύμβασης το ποσό των 1,75 ευρώ και συνολικά για όλη τη σύμβαση το ποσό των 21,00 ευρώ, το οποίο –κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας- είναι από μόνο του ιδιαίτερα μικρό, ώστε να απαιτείται η κλήση της μειοδότριας προς παροχή εξηγήσεων, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην 5η σκέψη. Περαιτέρω, τούτο συνεπάγεται ότι, μετά την κατ’ αναλογία αφαίρεση ποσού για τους αναλογούντες φόρους και το τακτικό αποθεματικό της Ε.Π.Ε., τα διανεμόμενα κέρδη (από τη συγκεκριμένη σύμβαση) στον μοναδικό εταίρο και διαχειριστή είναι ακόμα μικρότερα, παρότι μάλιστα ο τελευταίος θα καλύψει εξ ολοκλήρου και χωρίς αμοιβή την εργασία που θα παρείχε ένας αντικαταστάτης υπαλλήλου φύλαξης κατά την απουσία του τελευταίου με άδεια, ως εκ μέρους του παρεχόμενη προσφορά προς την εταιρεία. Το γεγονός αυτό όμως αντίκειται στην κοινή λογική και πείρα, καθώς, ναι μεν υπάρχει αυτοτέλεια το νομικού προσώπου της εταιρείας έναντι των μετόχων της, όμως, στην προκειμένη περίπτωση, ενόψει του ότι η μειοδότρια είναι μονοπρόσωπη και η σχέση του μοναδικού εταίρου και διαχειριστή της με αυτήν είναι εξ αντικειμένου ιδιαίτερα στενή, δεν είναι αναμενόμενο ο μοναδικός αυτός εταίρος να παρέχει προσωπική εργασία χωρίς οποιαδήποτε απολαβή (μισθό ή μέρισμα), με αποτέλεσμα να υπάρχει εύλογη αμφιβολία ως προς τη δυνατότητα εκτέλεσης της σύμβασης ή τη δυνατότητα τήρησης της εργατικής νομοθεσίας και των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού. Εξάλλου, η εξυπηρετούσα την αρχή της οικονομικότητας προσπάθεια επιτεύξεως της χαμηλότερης δυνατής προσφοράς, δεν μπορεί πάντως να οδηγεί στο να γίνονται δεκτές προσφορές που είναι εξωπραγματικές και οι οποίες δεν αντιστοιχούν στην πραγματική βούληση των διαγωνιζομένων, εφόσον τούτο δεν προάγει τον υγιή ανταγωνισμό (πρβλ. ΣτΕ 213/2006, βλ. ΔΕΦ .. 33/2019)


ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/245/2019

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης...Με αυτά τα δεδομένα, το διοικητικό κόστος της σύμβασης θα αντέκειτο στις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 εάν έθετε σε κίνδυνο την ομαλή εκτέλεσή της λόγω του ασυνήθιστα χαμηλού ύψους του, δεν προκύπτει δε παράβαση του ανωτέρω άρθρου λόγω υψηλού διοικητικού κόστους. Σε κάθε περίπτωση,το εν λόγω διοικητικό κόστος, ανερχόμενο σε ποσοστό 5% επί του κόστους μισθοδοσίας (864,95 ευρώ για ένα έτος), είναι εύλογο και κατάλληλο να διασφαλίσει την ομαλή εκτέλεση της σύμβασης. Περαιτέρω, αορίστως προσάπτεται η πλημμέλεια της υπέρβασης του προσήκοντος μέτρου αναφορικά με την αμοιβή της αναδόχου, καθόσον δεν αναφέρονται συγκεκριμένες ομοειδείς συμβάσεις    από τις οποίες να προκύπτουν οι αορίστως προβαλλόμενες «τρέχουσες τιμές  της αγοράς», ανεξαρτήτως του ότι η αμοιβή της αναδόχου, ανερχόμενη σε 7,50 ευρώ/ώρα φύλαξης, είναι χαμηλότερη των προσφορών που υπέβαλαν τρεις ακόμα εταιρείες ανταποκριθείσες στην πρόσκληση του Δήμου, οι οποίες ανήλθαν σε 8,45 ευρώ/ώρα, 8,90 ευρώ/ώρα και 8,60 ευρώ/ώρα. Εξάλλου με νόμιμη αιτιολογία αποφασίστηκε η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών σε ιδιώτη, καθόσον στην 304/ 26.11.2018 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου αναφέρεται ότι ο Δήμος δεν διαθέτει δημοτική αστυνομία ούτε υπηρετούν υπάλληλοι ειδικότητας φυλάκων,           η σχετική δε ευχέρεια ανάθεσης υπηρεσιών φύλαξης δίδεται ρητά στους Ο.Τ.Α. με την παρ.11 του άρθρου 21 του ν. 3731/2008. Η δε εκτίμηση περί αναγκαιότητας τροποποίησης του Ο.Ε.Υ. του Δήμου προκειμένου να προβλεφθούν θέσεις φυλάκων είναι κρίση σκοπιμότητας και δεν μπορεί να ελεγχθεί στο πλαίσιο του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας της δαπάνης πληρωμής της σχετικής υπηρεσίας. Η εντελλόμενη δαπάνη ωστόσο δεν είναι νόμιμη, διότι στην ελεγχόμενη σύμβαση δεν επισυνάπτεται ούτε αναφέρεται η συλλογική σύμβαση εργασίας στην οποία υπάγονται οι εργαζόμενοι, κατά παράβαση των παρ. 3 και 1 του άρθρου 68 του   ν. 3863/2010, γεγονός που επάγεται κατά τη ρητή βούληση του νομοθέτη την ακυρότητα της σύμβασης και την απόρριψη της σχετικής δαπάνης. Ομοίως, κατά παράβαση της παρ. 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, ούτε η προσφορά της αναδόχου φέρει το κατά νόμο αναγκαίο περιεχόμενο, καθόσον δεν επισυνάπτεται σ’ αυτήν αντίγραφο της συλλογικής σύμβασης εργασίας στην οποία υπάγονται    οι εργαζόμενοι.Κατ’ ακολουθία, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.