Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας κτιρίων: Με δεδομένα αυτά, αβασίμως προβάλλεται ότι οι επίμαχες υπηρεσίες δεν έπρεπε να ανατεθούν σε τρίτο ιδιώτη, δοθέντος ότι το Διοικητικό Συμβούλιο του ΠΑΚΠΠΟ, με την 18/9.3.2018 απόφασή του, τεκμηριώνει επαρκώς την αδυναμία του υπηρετούντος προσωπικού να ανταποκριθεί στις περιγραφόμενες στην ανωτέρω απόφαση ανάγκες παροχής υπηρεσιών καθαριότητας. Ωστόσο, η υπό κρίση δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον, η μεταξύ του ΠΑΚΠΠΟ και του αναδόχου σύμβαση δεν αναγράφει αναλυτικά κανένα από τα προβλεπόμενα στις περιπτ. γ΄ και στ΄ της πρώτης παραγράφου του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (όπως ισχύει μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 22 του ν. 4144/2013) στοιχεία, ήτοι τη συλλογική σύμβαση εργασίας στην οποία τυχόν υπάγονται           οι εργαζόμενοι και τα τετραγωνικά μέτρα καθαρισμού ανά άτομο, παράλειψη που επάγεται την ακυρότητα της σύμβασης και την απόρριψη της σχετικής δαπάνης. Πέραν τούτου, στη σύμβαση δεν έχει περιληφθεί ειδικός όρος για την εφαρμογή της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, όπως ρητώς απαιτείται από το άρθρο 22 παρ. 3 του ν. 4144/2013. Εξάλλου, η αναφορά στο άρθρο 3 της σύμβασης των προβλεπόμενων στις     περ. δ΄ και ε΄ του ανωτέρω άρθρου (προϋπολογισμός αποδοχών εργαζομένων και ύψος ασφαλιστικών εισφορών τους) στοιχείων παρίσταται αντιφατική σε σχέση με την προσκομισθείσα άνευ ημερομηνίας, ανάλυση του «Προϋπολογισμού εργασιών βάσει του άρθ. 22 Ν. 4144/2013» που φέρει την υπογραφή και τη σφραγίδα του αναδόχου, σύμφωνα με την οποία οι μεν ημέρες εργασίας του προσωπικού του αναδόχου ανέρχονται σε 176 (έναντι 200 στο συμβατικό κείμενο), οι δε ώρες σε 2.816 (έναντι 1.200 στο συμβατικό κείμενο), ενώ οι ασφαλιστικές εισφορές σε ποσοστό 27,21%, χωρίς ρητή αναφορά σε ύψος αυτών (έναντι ύψους 2.413,00 ευρώ στο άρθρο 3 της σύμβασης).

Αμοιβή για την καθαριότητα για τον ευπρεπισμό λιμένων..:Με δεδομένα αυτά, το Διοικητικό Συμβούλιο του Λιμενικού Ταμείου έχει εκδώσει απόφαση που, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 61 του ν. 3979/2011, αιτιολογεί την αδυναμία του υπηρετούντος προσωπικού να εκτελέσει τη σύμβαση και περιγράφει λεπτομερώς το αντικείμενό της (Ε.Σ. Πρ. VII Τμ. 73/2012). Επιπλέον, εφόσον η επίμαχη υπηρεσία ανατέθηκε απευθείας και όχι κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας δεν απαιτείται σύνταξη τεχνικών προδιαγραφών κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 54 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147), η δε τεχνική περιγραφή που συνόδευσε την οικονομική προσφορά της επιχείρησης παρουσιάζει λεπτομερώς το αντικείμενο των υπηρεσιών που προτίθεται να παράσχει, στα πλαίσια της διαπραγμάτευσής της με την αναθέτουσα αρχή (Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 135/2017). Ωστόσο, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη διότι, στη μεν προσφορά του αναδόχου δεν αναγράφονται, κατά παράβαση του άρθρου 68 παρ. 1 περ. α΄ έως στ΄, ο αριθμός των εργαζομένων που θα εκτελέσουν τις υπηρεσίες καθαριότητας παρά μόνον εκείνοι που θα παράσχουν εργασίες συντήρησης και επισκευής φθορών,   οι ώρες εργασίας των εργαζομένων, η συλλογική σύμβαση εργασίας στην οποία υπάγονται, το ύψος του προϋπολογισθέντος ποσού που αφορά τις πάσης φύσεως νόμιμες αποδοχές τους, το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπο-λογισθέντα ποσά και, στις περιπτώσεις καθαρισμού εσωτερικών κτιριακών χώρων, τα τετραγωνικά μέτρα καθαρισμού ανά άτομο (Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 93/2019). Τα ανωτέρω στοιχεία ελλείπουν, κατά παράβαση της προανα-φερθείσας διάταξης, και από το κείμενο της σύμβασης η οποία, επιπροσθέτως, περιέχει ειδικό όρο για την εφαρμογή μόνον της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας, όχι όμως και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζο-μένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου. Οι ελλείψεις αυτές που, κατά ρητή επιταγή του νόμου, επάγονται την απόρριψη της προσφοράς, την ακυρότητα της σύμβασης και την απόρριψη της σχετικής δαπάνης δεν δύνανται να αναπλη-ρωθούν από την εκ των υστέρων υποβληθείσα αναλυτική περιοδική δήλωση του εργοδότη προς το Ι.Κ.Α. Σε κάθε δε περίπτωση, η εν λόγω περιοδική δήλωση δεν αναπληρώνει το σύνολο των ανωτέρω ελλείψεων της προσφοράς του αναδόχου και της σύμβασης ούτε προκύπτει ότι οι αναφερόμενοι σε αυτήν εργαζόμενοι απασχολούνται κατά την εκτέλεση της επίμαχης σύμβασης καθαριότητας. Τέλος, ο ισχυρισμός του Ταμείου ότι οι ελλείψεις εχώρησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων καθώς τα χρηματικά εντάλματα όμοιων συμβάσεων προηγούμενων ετών (2016 και 2017) θεωρήθηκαν από την Υπηρεσία Επιτρόπου είναι απορριπτέος. Τούτο διότι, η ρητή και σαφής υποχρέωση αναγραφής των προαναφερόμενων στοιχείων θεσπίστηκε, επί ποινή αποκλεισμού της προσφοράς και ακυρότητας της σύμβασης, ήδη από το χρόνο ισχύος του άρθρου 68 του ν. 3863/ 2010, αφού το άρθρο 22 του ν. 4144/2013 που το τροποποίησε κατ’ ουσία επανέ-λαβε τις εν προκειμένω κρίσιμες ρυθμίσεις του, ενώ πάγια είναι και η νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί του ζητήματος αυτού (Ε.Σ. Πρ. VII Τμ. 20/2018). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ – ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από ΑΕΙ σε ανώνυμη εταιρεία για τη φύλαξη του Πανεπιστημίου, καθόσον η προσκομισθείσα ένορκη βεβαίωση της ανωτέρω εταιρείας, με την οποία βεβαιώνεται ότι δεν έχει επιβληθεί σε βάρος της πρόστιμο για παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας «υψηλής» ή «πολύ υψηλής» σοβαρότητας, κατά παράβαση των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (ΦΕΚ Α΄ 115/2010) (η οποία προστέθηκε με το άρθρο 22 παρ. 2 του ν. 4144/2013, ΦΕΚ Α΄ 88/18.4.2013) και του όρου της παρ. 9.1.5.4 του Παραρτήματος Β΄ της διακήρυξης, δεν καταλαμβάνει ολόκληρο το χρονικό διάστημα έως τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των προσφορών (15.5.2014), με αποτέλεσμα να μην προκύπτει εάν, έως το χρόνο αυτό, έχουν επιβληθεί σε βάρος της πρόστιμα για τις ως άνω παραβάσεις.

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης-ασφάλειας: Με τα δεδομένα αυτά α) η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι η μεταξύ του Δήμου ..... και του αναδόχου σύμβαση, καίτοι περιέχει τον προβλεπόμενο ειδικό όρο για την εφαρμογή της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, δεν φέρει τα στοιχεία της παραγράφου 3 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, ήτοι τα στοιχεία α΄ έως ε΄ της πρώτης παραγράφου αυτού, γεγονός που επάγεται κατά τη ρητή βούληση του νομοθέτη την ακυρότητα της σύμβασης. Ωστόσο, τα όργανα του Δήμου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 δεν συμπεριέλαβαν τα ως άνω στοιχεία στο κείμενο της σύμβασης, ενόψει της πληρότητας της οικονομικής προσφοράς του αναδόχου σχετικά με τις απαιτήσεις του ως άνω άρθρου, στην οποία παραπέμπει το άρθρο 1 της σύμβασης (και η οποία καθίσταται αναπόσπαστο τμήμα αυτής). β) Η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον η ως άνω 673/21.12.2017 ένορκη δήλωση του αναδόχου περί μη επιβολής σε βάρος του πράξης προστίμου για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας δεν καλύπτει, κατά παράβαση του άρθρου 68 παρ.2 του ν.3863/2010, όλο το χρονικό διάστημα μέχρι και τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των προσφορών (28.12.2017 - πρβλ. Ε.Σ. IV Τμ. Πρ. 4/2016). Ωστόσο, συνεκτιμώντας ότι λαμβάνει χώρα σε εγγύτατο προ της καταληκτικής ημερομηνίας προσφορών διάστημα, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων και το χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΦΥΛΑΞΗΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Νοσοκομείο σε ιδιωτική εταιρεία για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης των χώρων του Νοσοκομείου, του Ψυχιατρικού Ξενώνα,  και του Κέντρου Υγείας, καθόσον κατά παράβαση των διατάξεων των παρ.1 και 3 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (ΦΕΚ Α΄ 115/2010) (όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 22 παρ. 1 και 3 του ν. 4144/2013, ΦΕΚ Α΄ 88/2013), το Νοσοκομείο μη νόμιμα αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της ανωτέρω εταιρείας, την οποία όφειλε να απορρίψει ως απαράδεκτη, διότι στην οικονομική της προσφορά δεν γίνεται καμία αναφορά στο ποσοστό διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών της, στο κόστος αναλωσίμων, καθώς και στις νόμιμες υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις.

Υπηρεσίες φύλαξης λιμενικών εγκαταστάσεων.(..)Με δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον η μεταξύ του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου ... και της αναδόχου σύμβαση, καίτοι περιέχει τον προβλεπόμενο ειδικό όρο για την εφαρμογή της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, δεν φέρει κανένα από τα στοιχεία της παραγράφου 3 του άρθρου 68 του ν. 3863/ 2010, ήτοι τα στοιχεία α΄ έως ε΄ της πρώτης παραγράφου αυτού, γεγονός που επάγεται κατά τη ρητή βούληση του νομοθέτη την ακυρότητα της σύμβασης και την απόρριψη της σχετικής δαπάνης. Η ως άνω γενική αναφορά δε περί υποχρέωσης τήρησης των νόμων δεν αρκεί ώστε να καλύψει την υποχρέωση ρητής αναφοράς των εν λόγω εκ του νόμου προβλεπόμενων στοιχείων.....Για το λόγο αυτό, άλλωστε η μεταγενέστερη, εκ μέρους της αναδόχου, προσκόμιση α) αντιγράφου αποδεικτικού υποβολής Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (Α.Π.Δ.) μηνός Μαρτίου 2017, β) αποδεικτικού πληρωμής των εισφορών για τους εργαζομένους που απασχολούνταν στη φύλαξη των λιμενικών εγκαταστάσεων ... για το διάστημα ισχύος της σύμβασης και γ) της από 1.11.2017 υπεύθυνης δήλωσης της εκπροσώπου της περί τήρησης των υποχρεώσεών της σχετικά με την καταβολή φόρων και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης δεν αρκεί για να θεραπεύσει τις ανωτέρω διαπιστωθείσες πλημμέλειες.  

Αμοιβή για την αποκομιδή απορριμμάτων και τον καθαρισμό κοινοχρήστων χώρων...(..)Με δεδομένα αυτά οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, δεδομένου ότι οι συμβάσεις μεταξύ του Δήμου ... και της φερόμενης ως δικαιούχου των ελεγχόμενων ενταλμάτων επιχείρησης, καίτοι περιέχουν άρθρο περί της υποχρέωσης, γενικά, τήρησης των όρων της ρύθμισης του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, καθώς και όρο περί υποχρεωτικής τήρησης της εργατικής και της ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, ωστόσο, δεν αναγράφουν αναλυτικά κανένα από τα στοιχεία α΄ έως στ΄ της πρώτης παραγράφου του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, γεγονός που επάγεται κατά τη ρητή βούληση του νομοθέτη την ακυρότητα των συμβάσεων και την απόρριψη της σχετικής δαπάνης, χωρίς να αρκεί η γενική ως άνω αναφορά σε αυτές της υποχρέωσης τήρησης των νόμων με απλή επανάληψη των διατάξεων ή, ακόμη, η περιγραφή των εν λόγω στοιχείων στην προσφορά που η ανάδοχος υπέβαλε πριν την υπογραφή κάθε επιμέρους σύμβασης.(..)Κατ’ ακολουθίαν τούτων, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθούν

Καταβολή αμοιβής για την καθαριότητα των λιμένων :Κατά τα αναφερόμενα στο, από 17.12.2018, έγγραφο του διαχειριστή της αναδόχου εταιρείας, που, κατ’ υιοθέτηση του περιεχομένου του, επικαλείται  ο Πρόεδρος του ως άνω Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου, τα άνω υπολογισθέντα στην προσφορά της ποσά διοικητικού κόστους και εργολαβικού κέρδους, παρίστανται εύλογα, δοθέντος ότι α) έχει ήδη αποσβέσει το κόστος αγοράς του απαραίτητου εξοπλισμού, β) με την παροχή των επίμαχων υπηρεσιών επιδιώκεται και η διατήρηση της θέσης της στην αγορά, καθώς και η διαφημιστική της προβολή και γ) διατηρεί υποκατάστημα στην….., όπου διαμένει και ο διαχειριστής της, με αποτέλεσμα να μην επιβαρύνεται με πρόσθετα διοικητικά κόστη εποπτείας και διαμονής. Οι ως άνω εξηγήσεις θεμελιώνουν επαρκώς, κατά τα γενόμενα δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το εύλογο, ήτοι το μη διακυβεύον την ομαλή εκτέλεση της σύμβασης, ποσοστό των άνω οικονομικών μεγεθών, όπως άλλωστε καταδεικνύεται και από την, από 30.8.2018, βεβαίωση καλής εκτέλεσης των επίμαχων υπηρεσιών της αρμόδιας επιτροπής παραλαβής.      

Παροχή αμοιβής για τον καθαρισμό χώρων:..Με τα δεδομένα αυτά, η προσφορά της αναδόχου δεν φέρει το κατά νόμο αναγκαίο περιεχόμενο και ήταν ως εκ τούτου απορριπτέα καθόσον, κατά παράβαση των διατάξεων της παραγράφου 1 του άρθρο 68 του ν. 3863/2010 και του άρθρου 92 παρ. 5 περ. β΄ του ν. 4412/2016: α) σε αυτή δεν αναφέρονται ούτε εξειδικεύονται σε ξεχωριστό κεφάλαιο τα απαιτούμενα επί ποινή αποκλεισμού α΄ έως ε΄ στοιχεία της παραγράφου 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, ήτοι ο αριθμός των εργαζομένων που θα απασχοληθούν στο έργο, οι ημέρες και οι ώρες εργασίας, η συλλογική σύμβαση εργασίας στην οποία τυχόν υπάγονται οι εργαζόμενοι, το ύψος του προϋπολογισμένου ποσού που αφορά τις πάσης φύσεως νόμιμες αποδοχές των εργαζομένων και το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπολογισθέντα ποσά και β) σε αυτή δεν περιλαμβάνεται ο υποχρεωτικός υπολογισμός του εύλογου ποσοστού διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών, των αναλωσίμων, του εργολαβικού κέρδους της αναδόχου εταιρείας και των νομίμων υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεων, ούτε, εξ άλλου επισυνάπτεται αντίγραφο της συλλογικής σύμβασης εργασίας στην οποία τυχόν υπάγονται οι εργαζόμενοι. Η δε ως άνω υποβληθείσα στην Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, με το 246/19.6.2019 έγγραφο του Διευθυντή του ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «Δημόσιο Πρότυπο Παιδικό Γυμναστήριο ..», «οικονομική ανάλυση» της αναδόχου – που δεν φέρει ημερομηνία και υπογραφή - δεν δύναται να θεραπεύσει τις ως άνω πλημμέλειες της προσφοράς της, καθόσον, πέραν του ότι δεν αναφέρει το απαιτούμενο επί ποινή αποκλεισμού στοιχείο γ΄ του άρθρου 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010, ήτοι τη συλλογική σύμβαση εργασίας στην οποία τυχόν υπάγονται οι εργαζόμενοι, δεν περιλαμβανόταν στον υποβληθείσα στη ελεγχόμενη διαδικασία ανάθεσης φάκελο της προσφορά της, αλλά υποβλήθηκε εκ των υστέρων, ήτοι πέντε μήνες μετά την αποσφράγιση των κατατεθεισών προσφορών από την αναθέτουσα αρχή (βλ. το από 16.1.2019 Πρακτικό της οικείας Επιτροπής) και την υπογραφή του οικείου συμφωνητικού (18.1.2019) και ενώ η σύμβαση βρισκόταν στο στάδιο της εκτέλεσης. Περαιτέρω, κατά παράβαση της παραγράφου 3 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, η υπογραφείσα από 18.1.2019 σύμβαση μεταξύ του ως άνω ν.π.δ.δ. και της αναδόχου αφενός μεν δεν περιλαμβάνει τα στοιχεία α΄ έως στ΄ της παραγράφου 1 του ίδιου άρθρου, αφετέρου δε δεν περιλαμβάνει ειδικό όρο για την εφαρμογή της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου και, κατά συνέπεια, όπως ρητά ορίζει ο νομοθέτης στην ως άνω παράγραφο 3 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, η σύμβαση είναι άκυρη και η σχετική δαπάνη πληρωμής απορριπτέα.

Υπηρεσίες φύλαξης:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Νοσοκομείο σε ιδιώτη για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης του ξενώνα βραχείας παραμονής Ψυχιατρικής Κλινικής, καθόσον: α) η οικονομική προσφορά του ανωτέρω δεν περιείχε την απαιτούμενη από τις οικείες διατάξεις επί ποινή αποκλεισμού ανάλυση/υπολογισμό των στοιχείων γ' (συλλογική σύμβαση εργασίας, στην οποία τυχόν υπάγονται οι εργαζόμενοι), δ' (το ύψος του προϋπολογισμένου ποσού που αφορά τις πάσης φύσης νόμιμες αποδοχές των εργαζομένων) και ε' το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπολογισθέντα ποσά της παρ. 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (ΦΕΚ Α' 115/2010) και επιπλέον, τα ίδια στοιχεία γ', δ' και ε' της παραγράφου 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 δεν περιελήφθησαν στη συναφθείσα μεταξύ των μερών σύμβαση, κατά παράβαση της παρ. 3 του ίδιου ως άνω άρθρου και συνεπώς τίθεται ζήτημα ακυρότητας της σύμβασης και β) κατά παράβαση και της παραγράφου 3 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, δεν είχε υποβληθεί ένορκη βεβαίωση του αναδειχθέντος μειοδότη ενώπιον συμβολαιογράφου, περί μη επιβολής σε βάρος του προστίμου για παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας «υψηλής» ή «πολύ υψηλής» σοβαρότητας (άρθρο 68 παρ.1 και 3 του ν. 3863/2010, όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 22 παρ. 1 και 3 του ν. 4144/2013, ΦΕΚ Α' 88/2013).