Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/278/2019

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4144/2013, 4412/2016/Α.54, 3863/2010/Α.68

Αμοιβή για την καθαριότητα για τον ευπρεπισμό λιμένων..:Με δεδομένα αυτά, το Διοικητικό Συμβούλιο του Λιμενικού Ταμείου έχει εκδώσει απόφαση που, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 61 του ν. 3979/2011, αιτιολογεί την αδυναμία του υπηρετούντος προσωπικού να εκτελέσει τη σύμβαση και περιγράφει λεπτομερώς το αντικείμενό της (Ε.Σ. Πρ. VII Τμ. 73/2012). Επιπλέον, εφόσον η επίμαχη υπηρεσία ανατέθηκε απευθείας και όχι κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας δεν απαιτείται σύνταξη τεχνικών προδιαγραφών κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 54 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147), η δε τεχνική περιγραφή που συνόδευσε την οικονομική προσφορά της επιχείρησης παρουσιάζει λεπτομερώς το αντικείμενο των υπηρεσιών που προτίθεται να παράσχει, στα πλαίσια της διαπραγμάτευσής της με την αναθέτουσα αρχή (Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 135/2017). Ωστόσο, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη διότι, στη μεν προσφορά του αναδόχου δεν αναγράφονται, κατά παράβαση του άρθρου 68 παρ. 1 περ. α΄ έως στ΄, ο αριθμός των εργαζομένων που θα εκτελέσουν τις υπηρεσίες καθαριότητας παρά μόνον εκείνοι που θα παράσχουν εργασίες συντήρησης και επισκευής φθορών,   οι ώρες εργασίας των εργαζομένων, η συλλογική σύμβαση εργασίας στην οποία υπάγονται, το ύψος του προϋπολογισθέντος ποσού που αφορά τις πάσης φύσεως νόμιμες αποδοχές τους, το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπο-λογισθέντα ποσά και, στις περιπτώσεις καθαρισμού εσωτερικών κτιριακών χώρων, τα τετραγωνικά μέτρα καθαρισμού ανά άτομο (Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 93/2019). Τα ανωτέρω στοιχεία ελλείπουν, κατά παράβαση της προανα-φερθείσας διάταξης, και από το κείμενο της σύμβασης η οποία, επιπροσθέτως, περιέχει ειδικό όρο για την εφαρμογή μόνον της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας, όχι όμως και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζο-μένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου. Οι ελλείψεις αυτές που, κατά ρητή επιταγή του νόμου, επάγονται την απόρριψη της προσφοράς, την ακυρότητα της σύμβασης και την απόρριψη της σχετικής δαπάνης δεν δύνανται να αναπλη-ρωθούν από την εκ των υστέρων υποβληθείσα αναλυτική περιοδική δήλωση του εργοδότη προς το Ι.Κ.Α. Σε κάθε δε περίπτωση, η εν λόγω περιοδική δήλωση δεν αναπληρώνει το σύνολο των ανωτέρω ελλείψεων της προσφοράς του αναδόχου και της σύμβασης ούτε προκύπτει ότι οι αναφερόμενοι σε αυτήν εργαζόμενοι απασχολούνται κατά την εκτέλεση της επίμαχης σύμβασης καθαριότητας. Τέλος, ο ισχυρισμός του Ταμείου ότι οι ελλείψεις εχώρησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων καθώς τα χρηματικά εντάλματα όμοιων συμβάσεων προηγούμενων ετών (2016 και 2017) θεωρήθηκαν από την Υπηρεσία Επιτρόπου είναι απορριπτέος. Τούτο διότι, η ρητή και σαφής υποχρέωση αναγραφής των προαναφερόμενων στοιχείων θεσπίστηκε, επί ποινή αποκλεισμού της προσφοράς και ακυρότητας της σύμβασης, ήδη από το χρόνο ισχύος του άρθρου 68 του ν. 3863/ 2010, αφού το άρθρο 22 του ν. 4144/2013 που το τροποποίησε κατ’ ουσία επανέ-λαβε τις εν προκειμένω κρίσιμες ρυθμίσεις του, ενώ πάγια είναι και η νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί του ζητήματος αυτού (Ε.Σ. Πρ. VII Τμ. 20/2018). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/303/2019

Αμοιβή για την εκτέλεση εργασιών..:Με δεδομένα αυτά, η επίμαχη σύμβαση είναι μεικτή σύμβαση προμήθειας ηλεκτρολογικών και υδραυλικών υλικών με παρεμπίπτουσες εργασίες τοποθέτησής τους αφενός και παροχής υπηρεσιών άντλησης υδάτων και επισκευής αντλιών αφετέρου. Λαμβανομένου δε υπόψη του ύψους της εκτιμώμενης δαπάνης της προμήθειας (17.000 ευρώ) που υπερβαίνει κατά πολύ αυτήν των υπηρεσιών (2.100 ευρώ), το κύριο αντικείμενο της σύμβασης είναι αυτό της προμήθειας, απορριπτομένου ως ερειδόμενου επί εσφαλμένης νομικής βάσης του πρώτου, του δεύτερου και του τέταρτου λόγου διαφωνίας. Εξάλλου, εφόσον η σύμβαση ανατίθεται απευθείας, δεν απαιτούνται τεχνικές προδιαγραφές κατά την έννοια του άρθρου 54 του ν. 4412/2016, όπως αβάσιμα προβάλλεται με τον τρίτο λόγο διαφωνίας, αλλά αρκεί η λεπτομερής περιγραφή των υπό προμήθεια υλικών στην οικεία μελέτη της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών (Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 135/2017). Τέλος, απορριπτέος είναι και ο πέμπτος λόγος διαφωνίας διότι το αντικείμενο της οργανικής θέσης του, βεβαιούντος την καλή εκτέλεση του έργου, δημοτικού υπαλλήλου είναι συναφές με την επίμαχη σύμβαση.Κατόπιν τούτων, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.


ΕΣ/(ΚΠΕ)ΤΜ.7/93/2019

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:..Με δεδομένα αυτά, η υπό κρίση δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον, η μεταξύ του ... και της αναδόχου σύμβαση δεν αναγράφει αναλυτικά κανένα από τα προβλεπόμενα στις περ. γ΄, δ΄ και ε΄ της πρώτης παραγράφου του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (όπως ισχύει μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 22 του ν. 4144/2013) στοιχεία, ήτοι τη συλλογική σύμβαση εργασίας στην οποία τυχόν υπάγονται οι εργαζόμενοι, το ύψος του προϋπολογισμένου ποσού που αφορά τις πάσης φύσεως νόμιμες αποδοχές αυτών και το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπολογισθέντα ποσά, παράλειψη που επάγεται την ακυρότητα της σύμβασης και την απόρριψη της σχετικής δαπάνης. Σημειωτέον ότι η αναγραφή των τετραγωνικών μέτρων των υπό καθαρισμό χώρων παρέλκει, αφού η ανάθεση αφορά σε καθαρισμό των εξωτερικών χώρων και εγκαταστάσεων της χερσαίας ζώνης λιμένα του εν λόγω Λιμενικού Ταμείου και όχι στον καθαρισμό εσωτερικών κτιριακών χώρων. Πέραν τούτων, στη σύμβαση δεν έχει περιληφθεί ειδικός όρος για την εφαρμογή της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, όπως ρητώς απαιτείται από το άρθρο 22 παρ. 3 του ν. 4144/2013. Περαιτέρω, δεν προσκομίστηκε ένορκη βεβαίωση ενώπιον συμβολαιογράφου περί μη επιβολής σε βάρος της αναδόχου προστίμου για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας. Ωστόσο, ενόψει του ότι η 12367/16.7.2019, προγενέστερη της ανάθεσης, ένορκη βεβαίωση με το ανωτέρω περιεχόμενο είχε προσκομιστεί για τη συμμετοχή της αναδόχου σε έτερο διαγωνισμό του Δήμου ... και δεδομένου ότι η προσφορά της αναδόχου είχε τα προβλεπόμενα εκ του νόμου στοιχεία, ενώ από το άρθρο 3 της ειδικής συγγραφής υποχρεώσεων συνάγεται ότι η προσφορά αυτή αποτελεί συμβατικό στοιχείο, η αναθέτουσα αρχή συγγνωστώς υπέλαβε   ότι πληρούνταν οι προϋποθέσεις του νόμου για τη νόμιμη σύναψη της ανωτέρω σύμβασης και ότι δεν απαιτούνταν η επανάληψη των ανωτέρω στοιχείων στο κείμενο αυτής. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη πλην το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.


ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/247/2018

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης-ασφάλειας: Με τα δεδομένα αυτά α) η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι η μεταξύ του Δήμου ..... και του αναδόχου σύμβαση, καίτοι περιέχει τον προβλεπόμενο ειδικό όρο για την εφαρμογή της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, δεν φέρει τα στοιχεία της παραγράφου 3 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, ήτοι τα στοιχεία α΄ έως ε΄ της πρώτης παραγράφου αυτού, γεγονός που επάγεται κατά τη ρητή βούληση του νομοθέτη την ακυρότητα της σύμβασης. Ωστόσο, τα όργανα του Δήμου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 δεν συμπεριέλαβαν τα ως άνω στοιχεία στο κείμενο της σύμβασης, ενόψει της πληρότητας της οικονομικής προσφοράς του αναδόχου σχετικά με τις απαιτήσεις του ως άνω άρθρου, στην οποία παραπέμπει το άρθρο 1 της σύμβασης (και η οποία καθίσταται αναπόσπαστο τμήμα αυτής). β) Η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον η ως άνω 673/21.12.2017 ένορκη δήλωση του αναδόχου περί μη επιβολής σε βάρος του πράξης προστίμου για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας δεν καλύπτει, κατά παράβαση του άρθρου 68 παρ.2 του ν.3863/2010, όλο το χρονικό διάστημα μέχρι και τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των προσφορών (28.12.2017 - πρβλ. Ε.Σ. IV Τμ. Πρ. 4/2016). Ωστόσο, συνεκτιμώντας ότι λαμβάνει χώρα σε εγγύτατο προ της καταληκτικής ημερομηνίας προσφορών διάστημα, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων και το χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.


ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/317/2019

Πληρωμή τιμήματος αγοράς ακινήτου..:Με δεδομένα αυτά, το σχέδιο σύμβασης αγοραπωλησίας του οικοπέδου έπρεπε, ως εξ επαχθούς αιτίας προμήθεια ακινήτου πράγματος από δήμο, να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε κάθε περίπτωση, το Κλιμάκιο ελέγχοντας, έστω και εκ των υστέρων, τη διαδικασία που προηγήθηκε της αγοράς του ακινήτου (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 6/2018, 294, 212, 198/2017) κρίνει ότι η έκδοση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης μετά την υπογραφή του συμβολαίου μεταβίβασης του ακινήτου καθιστά την εντελλόμενη δαπάνη μη κανονική και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα μη θεωρητέα.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη ούτε κανονική και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.


ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/91/2019

Καταβολή αμοιβής για την καθαριότητα των λιμένων :Κατά τα αναφερόμενα στο, από 17.12.2018, έγγραφο του διαχειριστή της αναδόχου εταιρείας, που, κατ’ υιοθέτηση του περιεχομένου του, επικαλείται  ο Πρόεδρος του ως άνω Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου, τα άνω υπολογισθέντα στην προσφορά της ποσά διοικητικού κόστους και εργολαβικού κέρδους, παρίστανται εύλογα, δοθέντος ότι α) έχει ήδη αποσβέσει το κόστος αγοράς του απαραίτητου εξοπλισμού, β) με την παροχή των επίμαχων υπηρεσιών επιδιώκεται και η διατήρηση της θέσης της στην αγορά, καθώς και η διαφημιστική της προβολή και γ) διατηρεί υποκατάστημα στην….., όπου διαμένει και ο διαχειριστής της, με αποτέλεσμα να μην επιβαρύνεται με πρόσθετα διοικητικά κόστη εποπτείας και διαμονής. Οι ως άνω εξηγήσεις θεμελιώνουν επαρκώς, κατά τα γενόμενα δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το εύλογο, ήτοι το μη διακυβεύον την ομαλή εκτέλεση της σύμβασης, ποσοστό των άνω οικονομικών μεγεθών, όπως άλλωστε καταδεικνύεται και από την, από 30.8.2018, βεβαίωση καλής εκτέλεσης των επίμαχων υπηρεσιών της αρμόδιας επιτροπής παραλαβής.      


ΕΣ/Τ7/85/2006

Δημόσια έργα.Συμπληρωματικές συμβάσεις.Ως απρόβλεπτες δε περιστάσεις θεωρούνται πραγματικά γεγονότα τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο καταρτίσεως της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Δεν θεωρούνται συμπληρωματικές εργασίες, οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα, εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητας του ( Πρ. VII Τμ. 34, 32/2006, 63/2005, IV Τμ 5/2005, 194/2004).


ΕΣ/ΤΜ.6/1768/2019

Παροχή υπηρεσιών...Εκ των ανωτέρω έπεται ότι η ελεγχόμενη σύμβαση, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση, αλλά κοινή εξ επαχθούς αιτίας δημόσια σύμβαση παροχής υπηρεσιών αποκομιδής απορριμμάτων και ως εκ τούτου νομίμως επιβαρύνεται με Φ.Π.Α., αφού η «..... (ΟΤΑ)» δεν συμπεριλαμβάνεται στους φορείς που απαλλάσσονται από τον Φ.Π.Α. (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. VΙΙ Τμ. 104,106/2010, V Τμ. 16/2005). Η διαπίστωση, εξάλλου, αυτή δεν αίρεται από το γεγονός ότι η ως άνω εταιρεία, η οποία λειτουργεί ως ΦΟ.Δ.Σ.Α., μπορεί να μετέχει σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 30 του ν. 3536/2007, 1 παρ. 2 της Κ.Υ.Α. 2527/2009 και 246 παρ. 3 του ν. 4555/2018 ως αντισυμβαλλόμενο μέρος σε προγραμματικές συμβάσεις για την ανάθεση, μεταξύ άλλων της συλλογής και μεταφοράς αστικών αποβλήτων, καθόσον αυτονόητη προϋπόθεση είναι η συναπτόμενη σύμβαση να φέρει ως εκ του αντικειμένου της και του σκοπού της τα χαρακτηριστικά προγραμματικής, χωρίς να αρκεί προς τούτο ότι η εταιρεία συμβάλλεται με κάποιον από τους φορείς που αναφέρονται στο άρθρο 100 παρ. 1 του ν. 3852/2010. Επίσης δεν ασκεί επιρροή εν προκειμένω ότι η ... Α.Ε. (Ο.Τ.Α.) έχει κοινωφελή και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα και λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος, αφού το επίμαχο σχέδιο χαρακτηρίζεται ως σχέδιο δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών εξ επαχθούς αιτίας, ανεξάρτητα από το εάν ο αντισυμβαλλόμενος της αναθέτουσας αρχής φορέας ασκεί κατά κύριο λόγο κερδοσκοπική δραστηριότητα, εάν διαθέτει την οργανωτική δομή επιχείρησης, αν προσδοκά το κέρδος ή εάν δραστηριοποιείται σε τακτική βάση στην αγορά (βλ. Ε.Σ. Τμ. Μειζ. Επταμ. Συνθ. 2007/2014, VI Τμ. 845/2018, 3582/2015, VII Τμ. Πρ. 45/2018). Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω και δεδομένου ότι δεν αναδείχθηκε άλλος διακωλυτικός λόγος υπογραφής της οικείας σύμβασης, η αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 40/2019 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Ν. ....

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/121/2020


ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/120/2018

Προγραμματική σύμβαση. Με τα ανωτέρω δεδομένα δεν προκύπτει ότι οι επίμαχες εξειδικευμένης φύσης εργασίες ανήκουν στα καθήκοντα των υπαλλήλων του Δήμου, ούτε άλλωστε προβάλλεται ότι εμπίπτουν στην αρμοδιότητα ορισμένης Διεύθυνσής του. Περαιτέρω, από το περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης προκύπτει ότι αυτή, αν και φέρεται ως προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, συνιστά απευθείας ανάθεση παροχής υπηρεσιών από τον Δήμο ... στη «...Α.Ε.», η οποία διενεργήθηκε κατά παράβαση των διατάξεων του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, από τη διαμόρφωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων, προκύπτει ότι δεν πρόκειται για περίπτωση συνεργασίας φορέων που εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων με σκοπό, με την αλληλοσυμπλήρωση αρμοδιοτήτων ή οικονομικοτεχνικών μέσων, την από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους. Το γεγονός δε ότι η συμμετοχή της συγκεκριμένης αναπτυξιακής εταιρείας γίνεται σε εκπλήρωση του καταστατικού της σκοπού δεν αρκεί για την παραδοχή ότι τα συμβαλλόμενα μέρη εκκινούν από κοινή αφετηρία (Ε.Σ. VII Τμ. Πράξη 29/2016). Αντίθετα, προκύπτει ότι ο Δήμος ... λειτουργεί ως αναθέτουσα αρχή που επιδιώκει, έναντι καταβολής ανταλλάγματος (198.400 ευρώ συμπεριλαμβα-νομένου Φ.Π.Α.), την εκτέλεση εκ μέρους της αντισυμβαλλόμενης εταιρείας που επέχει απλώς θέση παρόχου υπηρεσιών, των εργασιών που περιγράφονται ανωτέρω. Η ουσιαστική συμβολή, μάλιστα, του Δήμου εξαντλείται στη χρηματοδότηση της σύμβασης, καθώς η παροχή διευκολύνσεων και η συμμετοχή σε ομάδες παρακολούθησης που αναγράφεται μεταξύ των υποχρεώσεών του, συνιστά όλως τυπική συνεισφορά (ΚΠΕΔ VII Τμ. 10/2018 ). Στην ερμηνευτική εκδοχή περί του αληθούς χαρακτήρα της επίμαχης σύμβασης συνηγορούν, άλλωστε, αφενός μεν η επιβάρυνση του ποσού του προϋπο-λογισμού αυτής με Φ.Π.Α., ο οποίος επιβάλλεται στις δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όχι όμως και στις προγραμματικές συμβάσεις, αφετέρου δε το γεγονός ότι η υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου δεν προϋποθέτει την περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων, αλλά εξαντλείται στην εκτέλεση αυτής (Ε.Σ. VII Τμ. Πράξη 29/2015, ΚΠΕΔ VII Τμ. 17/2017, 248, 12/2016, 350/2015). (..) Ενόψει των προαναφερομένων, η εν λόγω σύμβαση έχει το χαρακτήρα δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών, η οποία ανατέθηκε απευθείας στην ως άνω αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία, χωρίς να συντρέχουν οι προς τούτο προβλεπόμενες στο ν. 4412/2016 προϋποθέσεις για την απευθείας ανάθεσή της…. Κατ’ ακολουθία, η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.


ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/248/2016

Προγραμματική σύμβαση.. Με τα δεδομένα αυτά και από το προπαρατεθέν περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης προκύπτει ότι δεν πρόκειται περί προγραμματικής σύμβασης, καθώς οι συμβαλλόμενοι δεν εκκινούν από κοινή αφετηρία, συμπράττοντας ισόρροπα για την από κοινού εξυπηρέτηση ενός δημόσιου σκοπού, καθόσον αποσκοπούν ο μεν Δήμος - η κύρια συμβολή του οποίου περιορίζεται στη συνολική κάλυψη του συμβατικού κόστους – στην υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου, το δε Πανεπιστήμιο ... στη λήψη της αντιπαροχής για την εκ μέρους του υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου. Στην ερμηνευτική αυτή εκδοχή συνηγορεί αφενός μεν η επιβάρυνση του ποσού του προϋπολογισμού της σύμβασης με Φ.Π.Α., ο οποίος επιβάλλεται στις δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όχι όμως και στις προγραμματικές συμβάσεις, αφετέρου δε το γεγονός ότι η υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου δεν προϋποθέτει την περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων, αλλά εξαντλείται στην εκτέλεση αυτής (VII Τμ. Πρ. 29/2015, Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. Πρ. 12/2016, 350/2015). Εξάλλου, αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης δεν είναι η εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος, όπως αβασίμως ισχυρίζεται ο Δήμος, αλλά η σύνταξη μελέτης για την κατάρτιση Σ.Ο.Α.Π. (πολεοδομικού σχεδίου με πρόγραμμα δράσης σε διάφορους τομείς), καθόσον πρόκειται περί συνδυασμού κεκτημένων γνώσεων (πολεοδομικών, ρυμοτομικών, κοινωνικών και οικονομικών) για την αντιμετώπιση ενός μεμονωμένου πρακτικού ζητήματος με συγκεκριμένο αντικείμενο (ανάπτυξη της πόλης της ...), που στερείται του αναγκαίου σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.1514/1985 στοιχείου της πρωτοτυπίας (Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. πρ. 373, 295, 281, 280/2013, 55, 266, 324/2014, 305/2015). Συνεπώς η ελεγχόμενη σύμβαση, όπως βασίμως προβάλλεται από τον Επίτροπο, συνιστά στην πραγματικότητα κοινή εξ επαχθούς αιτία σύμβαση απευθείας ανάθεσης μελέτης, για τη σύναψη της οποίας δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ούτε άλλωστε ο Δήμος ισχυρίζεται ότι συντρέχει κάποια από τις περιοριστικά αναφερόμενες στο άρθρο 10 του ν. 3316/2005 περιπτώσεις, στις οποίες είναι επιτρεπτή η προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία. Τέλος, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι το ελεγχόμενο ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί, διότι με την 1/2013 Πράξη του Επιτρόπου του Δήμου Αθηναίων κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή προγραμματικής σύμβασης ‘‘ομοίου αντικειμένου’’ μεταξύ του Δήμου Αθηναίων και του Πανεπιστημίου ... πρέπει να απορριφθεί το μεν ως αναπόδεικτος, το δε διότι η επικαλούμενη ως άνω Πράξη δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της επίμαχης δαπάνης, καθόσον αφορά σε διαφορετικά πραγματικά ζητήματα και ως εκ τούτου δεν δεσμεύει ούτε τον αρμόδιο για τον προληπτικό έλεγχο δαπανών του Δήμου ... Επίτροπο, ούτε  το Κλιμάκιο.


ΕλΣυν.Τμ.7(ΚΠΕ)/139/2017

Προμήθεια και υποστήριξη λογισµικού γεωγραφικών πληροφοριών  (...)Με τα δεδομένα αυτά, από το προπαρατεθέν περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης προκύπτει ότι αυτή δεν φέρει τα χαρακτηριστικά της προγραμματικής συμφωνίας του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αλλά συνιστά κατ’ ουσία απευθείας ανάθεση από το Δήμο ... στο Κέντρο Ερευνών Πανεπιστημίου … δημόσιας σύμβασης προμηθειών. Και τούτο, διότι τα συμβαλλόμενα μέρη δεν συμπράττουν ισόρροπα, εκκινώντας από κοινή αφετηρία, με σκοπό την εκτέλεση κοινά εξυπηρετούμενου δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν την ικανοποίηση όλως διακριτών και αντιθέτων συμφερόντων, καθόσον ο Δήμος ..., λειτουργώντας ως Αναθέτουσα Αρχή (η οποία ασκεί εποπτεία κατά την εκτέλεση των υπηρεσιών), αποσκοπεί στην απόκτηση του ως άνω λογισμικού, το δε Κέντρο Ερευνών Πανεπιστημίου … επέχει θέση κοινού αντισυμβαλλομένου που ελέγχεται ως προς την προσήκουσα εκπλήρωση της σύμβασης και σκοπεί στη λήψη του καθορισμένου συμβατικού ανταλλάγματος. Ειδικότερα, η συμβολή του Δήμου περιορίζεται στην καταβολή της δαπάνης για την εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου, ενώ το Κέντρο Ερευνών Πανεπιστημίου … υποχρεούται στην εκτέλεση, μέσω του Εργαστηρίου Τοπικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης που διαθέτει, του συμβατικού αντικειμένου έναντι καταβολής ανταλλάγματος (πρβλ. Ε.Σ. Πράξ. Κ.Π.Ε.Δ στο VII Τμ. 12/2016). Στην ερμηνευτική αυτή εκδοχή συνηγορεί αφενός μεν η επιβάρυνση του ποσού του προϋπολογισμού της σύμβασης με Φ.Π.Α., ο οποίος επιβάλλεται στις δημόσιες συμβάσεις παροχής προμηθειών, όχι όμως και στις προγραμματικές συμβάσεις, αφετέρου δε το γεγονός ότι η υλοποίηση της σύμβασης δεν προϋποθέτει την περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων, αλλά εξαντλείται στην εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου από το Πανεπιστήμιο …(βλ. Ε.Σ. Πράξ. VII Τμ. 29/2015, Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 305/2015). Εξάλλου, απορριπτέος καθίσταται και ο προβαλλόμενος με το έγγραφο επιστροφής του Δήμο ... ισχυρισμός ότι αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης είναι η παροχή υπηρεσιών αναπτυξιακού χαρακτήρα, καθόσον η ελεγχόμενη «προγραμματική σύμβαση» αφορά προμήθεια. Συνεπώς, η ελεγχόμενη σύμβαση, όπως βασίμως προβάλλεται από τη διαφωνούσα Επίτροπο, συνιστά στην πραγματικότητα σύμβαση παροχής προμηθειών προς το Δήμο, οι οποίες είναι ανοικτές στον ανταγωνισμό και παρέχονται ελεύθερα στον ιδιωτικό τομέα από οποιονδήποτε δραστηριοποιούμενο στο σχετικό τομέα πάροχο (πρβλ. Ε.Σ. Πράξ. VII Τμ. 240/2011). Σημειώνεται δε ότι η ως άνω απευθείας ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης αντιβαίνει στο άρθρο 118 του ν. 4412/2016, αφού η δαπάνη της υπερβαίνει το ανώτατο όριο των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή, βάσει του άρθρου αυτού, η απευθείας ανάθεση από τους δήμους των συμβάσεων παροχής προμηθειών, ενώ, περαιτέρω, δεν αποδεικνύεται, από τον έχοντα το σχετικό βάρος απόδειξης Δήμο, ότι συντρέχουν, οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 32 του ν. 4412/2016 για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της ανάθεσης με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης. Εξάλλου, το ότι η εταιρεία του λογισµικού Lucy έχει αποκλειστικό σύµφωνο συνεργασίας µε το Πανεπιστήµιο …, «και ως εκ τούτου η µοναδικότητα της διάθεσης γίνεται από το Πανεπιστήµιο» δεν ασκεί επιρροή, καθώς, πέραν του ότι αφορά 1 από τα 7 παρεχόμενα είδη, δεν προκύπτει στην υπό κρίση περίπτωση ότι δεν υπάρχει εύλογη εναλλακτική λύση ή υποκατάστατο (βλ. άρθρο 32 παρ. 2 β, περ. γγ δεύτερο εδάφιο του ν. 4412/2016). Εξάλλου, επισημαίνεται ότι τα προμηθευόμενα είδη δεν κατασκευάζονται αποκλειστικά για σκοπούς έρευνας, πειραματισμού, μελέτης ή ανάπτυξης (βλ. αρ. 32 παρ. 4 α του ν. 4412/2016 ). Τέλος, το γεγονός ότι το προσωπικό του Δήμου θα καταχωρεί γεωγραφικές πληροφορίες «στη λογισμική εφαρμογή», όπως προβάλλεται από τον Δήμο ..., πέραν του ότι δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου και δεν διευκρινίζεται ποια λογισμική εφαρμογή αφορά, δεν επηρεάζει την προδιαληφθεισα κρίση του Κλιμακίου, καθώς η διαχείριση και η λειτουργία του λογισμικού που προμηθεύεται ο Δήμος, δεν αποτελεί αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης. Κατόπιν αυτών και δοθέντος ότι η επίμαχη σύμβαση δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση, καθίσταται αλυσιτελής η εξέταση του δεύτερου λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου, σύμφωνα με τον οποίο η σύμβαση αυτή δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένες ρήτρες, κατά παράβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 (Ε.Σ. Πράξη Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 139/2016).