Παροχή υπηρεσιών διαδικτυακής προώθησης Δήμου:..Με δεδομένα αυτά κατά παράβαση των άρθρων 200 και 219 του   ν. 4412/2016 στα δικαιολογητικά του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος δεν περιλαμβάνεται πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής το οποίο έπρεπε να συνταχθεί από την αρμόδια επιτροπή παραλαβής μετά την 123/13.3.2019 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Είναι δε απορριπτέος ο ισχυρισμός του Δήμου ότι η επιτροπή παραλαβής δεν μπορεί να αλλάξει γνωμοδότηση, αφού η υποχρέωση σύνταξης του πρωτοκόλλου οριστικής παραλαβής προβλέπεται ρητώς στον νόμο. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Ανάθεση εργασιών επισκευής και προμήθειας ανταλλακτικών:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η αρμοδιότητα της ανάθεσης των επίμαχων εργασιών επισκευής και προμήθειας ανταλλακτικών δεν ανήκε στα αναφερόμενα στο άρθρο 23 παρ. 2 του Ενιαίου Κανονισμού Προμηθειών Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όργανα, όπως εσφαλμένα υποστηρίζεται από την Επίτροπο, αλλά στην Επιτροπή συντήρησης και επισκευής οχημάτων του Δήμου, η οποία είναι και το μόνο αρμόδιο όργανο για την ανάθεση των σχετικών υπηρεσιών καθώς και της προμήθειας ανταλλακτικών στην ειδικότερη περίπτωση της επισκευής οχημάτων του Δήμου, που παρουσιάζουν βλάβη ή έχουν ανάγκη συντήρησης ή επισκευής και μάλιστα ανεξαρτήτως του ύψους της απαιτούμενης κατά περίπτωση δαπάνης. Αντιθέτως, βάσιμος κρίνεται ο λόγος διαφωνίας περί μη προσκομιδής του πρωτοκόλλου παραλαβής της προμήθειας, δεδομένου ότι μεταξύ των συνημμένων στο χρηματικό ένταλμα δικαιολογητικών δεν περιλαμβάνεται πρωτόκολλο ποσοτικής και ποιοτικής παραλαβής των ανταλλακτικών και των εργασιών επισκευής των οχημάτων, εκδοθέν από την αρμόδια προς τούτο Επιτροπή του Δήμου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 67 του π.δ/τος 28/1980, οι οποίες εφαρμόζονται, ειδικά, στις περιπτώσεις προμηθειών ανταλλακτικών μηχανημάτων και οχημάτων.Συνεπώς, η εντελλόμενη δαπάνη, εφόσον δεν συνοδεύεται από το προβλεπόμενο στο άρθρο 67 του π.δ/τος 28/1980 πρωτόκολλο παραλαβής, είναι μη κανονική. Ωστόσο το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση τα αρμόδια όργανα του Δήμου ... δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων διατάξεων, αλλά διότι, ενόψει του δυσερμήνευτου των διατάξεων που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας, συγγνωστώς, υπέλαβαν, ότι μπορούσαν νομίμως να παραλάβουν τις εκτελεσθείσες εργασίες και τα ανταλλακτικά των οχημάτων, χωρίς την έκδοση της προαναφερόμενης βεβαίωσης παραλαβής.(συγγνωστή πλάνη)

Αμοιβή εργασιών ηλεκτροσυγκόλησης:...Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι δεν προκύπτει με ασφάλεια ότι η ορισθείσα επόπτρια των ως άνω εργασιών εισηγήθηκε στην Επιτροπή Παραλαβής σχετικά με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αναδόχου πριν από την παραλαβή του επίμαχου τμήματος του συμβατικού αντικειμένου. Ωστόσο λαμβανομένου υπόψη ότι οι εργασίες παρελήφθησαν εν τέλει από την αρμόδια Επιτροπή και ότι εν πάση περιπτώσει η επόπτρια εισηγήθηκε σχετικά με την προσήκουσα εκτέλεση του αντικειμένου της σύμβασης, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων.Κατ’ ακολουθία, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, αλλά το χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Πληρωμή 1ου λογαριασμού του έργου «Εσωτερική οδοποιΐα Τ.Δ. Μαρμάρων».Η δαπάνη είναι κανονική, καθόσον προσκομίσθηκε το πρωτόκολλο προσωρινής παραλαβής του έργου, καθώς και η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου με την οποία εγκρίθηκε το ως άνω πρωτόκολλο και δεν προκύπτει η τυχόν συντέλεση αυτοδίκαιης προσωρινής παραλαβής σε χρόνο προγενέστερο από αυτόν της σύνταξης του πρωτοκόλλου και της εγκρίσεώς του από το Δημοτικό Συμβούλιο, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 53,54,55 του π.δ/τος 609/1985.

Παροχή υπηρεσιών αντικατάστασης κατεστραμμένων λαμπτήρων και φωτιστικών σωμάτων: ..Με τα δεδομένα αυτά η δαπάνη είναι μη κανονική, διότι το συνολικό ποσό για την εξόφληση της δαπάνης δε δεσμεύτηκε κατά την έναρξη του οικονομικού έτους 2019 και μη νόμιμη, διότι αφενός δεν προκύπτει ότι το  Τμήμα Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, που συνέταξε την από 7.11.2017 τεχνική έκθεση, παρακολούθησε την εκτέλεση της σύμβασης και εισηγήθηκε προς την επιτροπή παραλαβής σχετικά με την προσήκουσα εκτέλεση των συμβατικών όρων και αφετέρου στο από 14.11.2017 συμφωνητικό δεν αναγράφεται η χρονική διάρκεια της σύμβασης. Ενόψει όμως του ότι α) κατά την έναρξη του οικονομικού έτους 2019 δε συμπεριλαμβανόταν στον οικείο προϋπολογισμό η συνολική πίστωση που απαιτείτο για την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών, η οποία συμπεριλήφθηκε μεταγενέστερα κατόπιν τροποποίησής του, η δε σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εκδόθηκε δύο μόλις ημέρες μετά την έκδοση της εγκριτικής της ως άνω τροποποίησης 423/21.5.2019 απόφασης του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ..., β) σύμφωνα με το απαντητικό έγγραφο, στην επιτροπή παραλαβής συμμετέχει ο μοναδικός υπάλληλος της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου κλάδου ΤΕ ηλεκτρολόγων με τις απαραίτητες για την παρακολούθηση της εκτέλεσης των εργασιών ειδικές γνώσεις, επιπλέον δε, οι επίμαχες εργασίες τελικά παραλήφθηκαν από την αρμόδια επιτροπή και τα σχετικά πρωτόκολλα εγκρίθηκαν από το Δημοτικό Συμβούλιο και γ) η διάρκεια της σύμβασης συναρτάται με την ολοκλήρωση των προβλεπόμενων ποσοτήτων συμβατικών εργασιών, συνεπώς δεν υπάρχει κίνδυνος υπέρβασης της συμβατικής δαπάνης, τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν εν προκειμένω με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων. Όσον αφορά στους λοιπούς προβαλλόμενους από την Επίτροπο λόγους μη νομιμότητας και μη κανονικότητας, α) επιτρεπτά με την από 7.11.2017 τεχνική έκθεση η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπολογίζεται ανά τεμάχιο και όχι ανά εργατοώρα, β) το από 29.12.2017 πρωτόκολλο παραλαβής αντιστοιχεί στο 72/29.12.2017 τιμολόγιο με τα διορθωμένα ποσά και γ) τα 72/29.12.2017 και 91/28.12.2018 τιμολόγια φέρουν μεν επεγγραφές, ενόψει όμως του ότι τα διορθωμένα ποσά αναγιγνώσκονται ευχερώς, δε θίγεται η εγκυρότητά τους και νόμιμα αποτελούν αυτά δικαιολογητικά του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος (ΚΠΕΔ στο VII Τμ. πράξη 273/2013).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί, λόγω συγγνωστής πλάνης των αρμόδιων δημοτικών οργάνων.

Εκτέλεση εργασιών καθαρισμού κοινόχρηστων χώρων και απομάκρυνσης φερτών υλικών:Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι   η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου δεν εισηγήθηκε στην Επιτροπή Παραλαβής σχετικά με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αναδόχου πριν από την παραλαβή του συμβατικού αντικειμένου. Λόγω όμως του ότι, κατά τον χρόνο υπογραφής της σύμβασης, τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν είχαν προλάβει να εξοικειωθούν με τις διατάξεις του ν. 4412/2016, ο οποίος είχε τεθεί σε ισχύ μόλις τεσσερισήμισι μήνες πριν (στις 8.8.2016) και λαμβανομένου υπόψη ότι τελικά οι εργασίες παραλήφθηκαν οριστικά από την αρμόδια επιτροπή, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων. Εξάλλου, οι λοιποί λόγοι διαφωνίας είναι απορριπτέοι  ως αβάσιμοι, ο δεύτερος, διότι, με δεδομένο ότι η εκτέλεση της σύμβασης άρχισε μεν, αλλά δεν ολοκληρώθηκε εντός του 2016, αρμοδίως παραλήφθηκαν οι εκτελεσθείσες εργασίες από την επιτροπή παραλαβής που είχε συγκροτηθεί με την 365/14.10.2016 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής σε ετήσια βάση, ο τρίτος, διότι δεν αποδεικνύεται ότι, αν ως μονάδα μέτρησης δεν είχαν τεθεί  τα κυβικά μέτρα των υλικών που προβλεπόταν να εξαχθούν, αλλά τα τετραγωνικά μέτρα της περιοχής που πρόκειτο να καθαριστεί, το συμβατικό τίμημα θα ήταν μικρότερο, καθώς δεν είναι γνωστή η τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο που θα περιλαμβανόταν στην τεχνική έκθεση και ο τέταρτος, διότι αφενός η μεταφορά των υλικών από τους χώρους που καθαρίστηκαν σε κατάλληλες κοντινές περιοχές αναφέρεται απλώς διηγηματικά στην τεχνική έκθεση και δεν τιμολογήθηκε και αφετέρου η εναπόθεσή τους παραπλεύρως των χώρων που καθαρίστηκαν δε συνεπάγεται άνευ άλλου τινός, ακόμα και ενόψει χειμερινής περιόδου, ότι αυτά θα επιστρέψουν στους χώρους από τους οποίους είχαν απομακρυνθεί, με συνέπεια να χρειαστεί να επαναληφθούν οι εκτελεσθείσες εργασίες.

Τουριστική προβολή Δήμου:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον η τουριστική προβολή του Δήμου, στο πλαίσιο της οποίας αποφασίστηκε η φιλοξενία των προαναφερόμενων δημοσιογράφων και για την οποία διενεργήθηκε αυτή (δαπάνη), δεν βρίσκει έρεισμα σε διάταξη νόμου, δεν συντελεί στην εκπλήρωση των επιδιωκόμενων από το Δήμο σκοπών, όπως αυτοί ορίζονται στις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 24 του ισχύοντος κατά τον χρόνο ανάληψης της δαπάνης Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (π.δ.410/195), καθώς δεν συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με την προώθηση κάποιου από τους αναφερόμενους σε αυτές σκοπούς, ενώ σε κάθε περίπτωση η τουριστική προβολή και διαφήμιση του Δήμου δεν εμπίπτει στον κύκλο των τοπικών υποθέσεων, αλλά ανάγεται σε ζήτημα γενικότερης σημασίας, η μελέτη και ο σχεδιασμός του οποίου επιβάλλεται να εκπονείται σε πλαίσιο ευρύτερο από το πλαίσιο της περιφέρειας του συγκεκριμένου Δήμου.(..)Πλην όμως, το Τμήμα κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου … δεν ενήργησαν με σκοπό καταστρατήγησης των περί τουρισμού διατάξεων, αλλά διότι συγγνωστώς υπέλαβαν ότι μπορούσαν νομίμως να προβούν σε δαπάνες για την τουριστική προβολή του Δήμου στα μέσα ενημέρωσης.(συγγνωστή πλάνη)

Παροχή υπηρεσιών:Με δεδομένα αυτά, η ελεγχόμενη δαπάνη αφορά σε εργασίες καθαρισμού αλσών του Δήμου με σκοπό τη διαμόρφωση ζώνης πυρασφάλειας και πυροπροστασίας και δεν μπορεί να θεωρηθεί ομοειδής με τις εργασίες πρασίνου με σκοπό τον καλλωπισμό των κοινοχρήστων δημοτικών χώρων. Ωστόσο, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που προηγήθηκε της ανάθεσης των επίμαχων εργασιών καθαρισμού δεν τεκμηριώνει την αδυναμία του Δήμου να τις εκτελέσει με ίδια μέσα και προσωπικό, όπως απαιτεί το άρθρο 61 του ν. 3979/2011. Λαμβάνοντας, όμως, υπόψη ότι ο καθαρισμός και η απομάκρυνση της βλάστησης έγινε για λόγους πυροπροστασίας με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Εσωτερικών, με την πληρωμή δε της οικείας δαπάνης εξασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία και η εκπλήρωση της αποστολής του Δήμου (πρβλ. ΕΣ Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 140/2012, 202/2014, 36/2016, 47/2017), τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων αλλά πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, υπέλαβαν ότι για την ανάθεση των εν λόγω εργασιών πληρούνταν όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις.

Προμήθεια υδραυλικών εξαρτημάτων για τις επισκευαστικές ανάγκες του δικτύου ύδρευσης Δήμου. Μη νόμιμη δαπάνη, καθόσον: α) η σχετική σύμβαση υπεγράφη μεταγενέστερα από την πραγματοποίηση της προμήθειας, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα, βάσει των αρχών του δικαίου, η παραπάνω σύμβαση να ανατρέχει στο παρελθόν, β) η επιτροπή παραλαβής ουδέποτε παρέλαβε τα υδραυλικά εξαρτήματα συντάσσοντας σχετικό πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α, αντίθετα μάλιστα προέβη στη σύνταξη αρνητικού πρωτοκόλλου παραλαβής και γ) η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για την οριστική παραλαβή δεν προβλέπεται από καμία διάταξη νόμου

ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ - ΟΦΕΙΛΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΥ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ (...)  Επειδή, με δεδομένα τα ανωτέρω πραγματικά περιστατικά και ενόψει των προαναφερομένων διατάξεων και σκέψεων, το Δικαστήριο λαμβάνοντας (κατά πλειοψηφία) υπόψη ότι: α) σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην πέμπτη σκέψη, για την πληρωμή του συμβατικού ανταλλάγματος στον προμηθευτή δεν αρκεί η υλική παράδοση των προβλεπομένων ειδών, αλλά απαιτείται προς τούτο η σύνταξη του οικείου πρωτοκόλλου παραλαβής ή η τήρηση της διαδικασίας αυτοδίκαιης παραλαβής κατ’ άρθρο 28 παρ. 3 του π.δ/τος 118/2007, β) το πρωτόκολλο παραλαβής και η διαδικασία αυτοδίκαιης παραλαβής δεν αποτελούν απλώς αποδεικτικά στοιχεία της παράδοσης των ειδών, αλλά στάδια της διαδικασίας εκτέλεσης της σύμβασης προμήθειας, τα οποία σύμφωνα με την αρχή της τυπικότητας που διέπει το δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, δεν μπορούν να παραλειφθούν και γ) στην προκείμενη περίπτωση, μεταξύ των στοιχείων του φακέλου δεν περιλαμβάνεται πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής των αναφερομένων στο επίμαχο Τιμολόγιο – Δελτίο Αποστολής ειδών, ούτε προκύπτει η τήρηση της ως άνω διαδικασίας αυτοδίκαιης παραλαβής αυτών, κρίνει κατά πλειοψηφία, ότι δεν οφείλεται η αξία του συγκεκριμένου παραστατικού στοιχείου και συνεπώς η αγωγή αυτή είναι απορριπτέα στο σύνολό της ως αβάσιμη (ΣτΕ 1059/2021).