Αμοιβή εργασιών ηλεκτροσυγκόλησης:...Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι δεν προκύπτει με ασφάλεια ότι η ορισθείσα επόπτρια των ως άνω εργασιών εισηγήθηκε στην Επιτροπή Παραλαβής σχετικά με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αναδόχου πριν από την παραλαβή του επίμαχου τμήματος του συμβατικού αντικειμένου. Ωστόσο λαμβανομένου υπόψη ότι οι εργασίες παρελήφθησαν εν τέλει από την αρμόδια Επιτροπή και ότι εν πάση περιπτώσει η επόπτρια εισηγήθηκε σχετικά με την προσήκουσα εκτέλεση του αντικειμένου της σύμβασης, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων.Κατ’ ακολουθία, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, αλλά το χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Εκτέλεση εργασιών καθαρισμού κοινόχρηστων χώρων και απομάκρυνσης φερτών υλικών:Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι   η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου δεν εισηγήθηκε στην Επιτροπή Παραλαβής σχετικά με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αναδόχου πριν από την παραλαβή του συμβατικού αντικειμένου. Λόγω όμως του ότι, κατά τον χρόνο υπογραφής της σύμβασης, τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν είχαν προλάβει να εξοικειωθούν με τις διατάξεις του ν. 4412/2016, ο οποίος είχε τεθεί σε ισχύ μόλις τεσσερισήμισι μήνες πριν (στις 8.8.2016) και λαμβανομένου υπόψη ότι τελικά οι εργασίες παραλήφθηκαν οριστικά από την αρμόδια επιτροπή, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων. Εξάλλου, οι λοιποί λόγοι διαφωνίας είναι απορριπτέοι  ως αβάσιμοι, ο δεύτερος, διότι, με δεδομένο ότι η εκτέλεση της σύμβασης άρχισε μεν, αλλά δεν ολοκληρώθηκε εντός του 2016, αρμοδίως παραλήφθηκαν οι εκτελεσθείσες εργασίες από την επιτροπή παραλαβής που είχε συγκροτηθεί με την 365/14.10.2016 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής σε ετήσια βάση, ο τρίτος, διότι δεν αποδεικνύεται ότι, αν ως μονάδα μέτρησης δεν είχαν τεθεί  τα κυβικά μέτρα των υλικών που προβλεπόταν να εξαχθούν, αλλά τα τετραγωνικά μέτρα της περιοχής που πρόκειτο να καθαριστεί, το συμβατικό τίμημα θα ήταν μικρότερο, καθώς δεν είναι γνωστή η τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο που θα περιλαμβανόταν στην τεχνική έκθεση και ο τέταρτος, διότι αφενός η μεταφορά των υλικών από τους χώρους που καθαρίστηκαν σε κατάλληλες κοντινές περιοχές αναφέρεται απλώς διηγηματικά στην τεχνική έκθεση και δεν τιμολογήθηκε και αφετέρου η εναπόθεσή τους παραπλεύρως των χώρων που καθαρίστηκαν δε συνεπάγεται άνευ άλλου τινός, ακόμα και ενόψει χειμερινής περιόδου, ότι αυτά θα επιστρέψουν στους χώρους από τους οποίους είχαν απομακρυνθεί, με συνέπεια να χρειαστεί να επαναληφθούν οι εκτελεσθείσες εργασίες.

Αμοιβή για κλάδεμα δένδρων και αποκομιδή κλαδιών. Με τα δεδομένα αυτά, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και κανονική. Ειδικότερα όσον αφορά στον πρώτο λόγο διαφωνίας, από το 1118/23.4.2018 έγγραφο του Προέδρου του ΔΛΤ ... προκύπτει τόσο η ποσότητα των προς εκτέλεση εργασιών όσο και ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης αυτών. Όσον αφορά στον δεύτερο λόγο διαφωνίας, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει μεν ότι η 16.3.2018 βεβαίωση καλής εκτέλεσης εργασιών της οικείας τριμελούς επιτροπής παραλαβής έχει εγκριθεί από το αρμόδιο όργανο του ΔΛΤ ..., ενόψει όμως του ότι το ΔΛΤ ... γνωρίζει τουλάχιστον από τις 20.4.2018 ότι οι εργασίες έχουν εκτελεστεί καλώς (το υποβληθέν στο ΔΛΤ στις 20.4.2018 9848/12.4.2018 έγγραφο του δημοτικού υπαλλήλου …, ο οποίος ενήργησε αυτοψία στην παραλιακή ζώνη ... μετά το πέρας των εν λόγω εργασιών) και δεν έχει απορρίψει την 16.3.2018 βεβαίωση καλής εκτέλεσης εργασιών της οικείας τριμελούς επιτροπής παραλαβής, η παραλαβή των υπηρεσιών θεωρείται ότι έχει συντελεστεί αυτοδίκαια. Τέλος, όσον αφορά στον τρίτο λόγο διαφωνίας, δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου ότι, εκτός από κλάδεμα, έλαβε χώρα και ολική κοπή δένδρων, περίπτωση κατά την οποία-σε αντίθεση με το κλάδεμα-θα απαιτείτο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 παρ. 2 περ. ζ΄ του ν. 4495/2017, έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας… Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχή υπηρεσιών: ..Με δεδομένα να ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Η εκτέλεση των επίμαχων εργασιών εμπίπτει στα καθήκοντα των υπαλλήλων της Περιφέρειας ..., η οποία όφειλε να λάβει όλα τα απαιτούμενα οργανωτικά μέτρα, ώστε οι υπάλληλοί της, με βάση το εγχειρίδιο του ΚΠΑ, τον αναλυτικό οδηγό εφαρμογής, τις εγκυκλίους και τη συνδρομή του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης, να υλοποιήσουν το ΚΠΑ. Αναποδείκτως δε προβάλλεται ότι ο φορέας είναι υποστελεχωμένος, καθώς δεν προσκομίζεται κανένα στοιχείο που να το αποδεικνύει, ενώ αβασίμως υποστηρίζεται ότι η εφαρμογή του ΚΠΑ από το ίδιο το προσωπικό του φορέα μπορεί να θέσει εν αμφιβόλω την αντικειμενικότητα της κρίσης και των αποτελεσμάτων, καθώς, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω (σκέψ. ΙV Α), η εφαρμογή του ΚΠΑ υλοποιείται από υπαλλήλους που προέρχονται από την ίδια την υπηρεσία που αξιολογείται. Εξάλλου και υπό την εκδοχή ότι μέρος του αντικειμένου της επίμαχης σύμβασης δεν αφορά στην εφαρμογή του ΚΠΑ, αλλά στη σύνταξη πλάνου στοχοθεσίας, κατά το άρθρο 22 του ν. 4369/2016, η εκτέλεση αυτού εμπίπτει, σύμφωνα με το προαναφερόμενο άρθρο (22 του ν. 4369/2016), στα καθήκοντα των προϊσταμένων των Διευθύνσεων και Τμημάτων της Περιφέρειας ... β) Σε κάθε περίπτωση, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθώς, κατά παράβαση των διατάξεων που παρατέθηκαν στην σκέψη III, από τον φάκελο της σύμβασης δεν προκύπτουν κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο τα στοιχεία στα οποία τεκμηριώνεται το μέγεθος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης (π.χ. έρευνα αγοράς, συγκριτικά στοιχεία άλλων διαγωνισμών με συναφές αντικείμενο), ώστε να αιτιολογείται επαρκώς η έκταση της δημοσιονομικής επιβάρυνσης του φορέα. Τέτοιο δε στοιχείο τεκμηρίωσης της προϋπολογιζόμενης δαπάνης δεν αποτελεί η Δ.Π. …..2017 πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος της Περιφέρειας ... προς την ίδια τη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία, ούτε άλλωστε και η από 14.3.2018 οικονομική προσφορά της εταιρείας αυτής, που μάλιστα υποβλήθηκε μετά την οικ. …..2018 εισήγηση του Τμήματος Προμηθειών της Διεύθυνσης Διοικητικού - Οικονομικού της Περιφερειακής Ενότητας ... προς την Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας ... και την έγκριση, με την …. απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, της σχετικής δαπάνης για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών. γ) Ο λόγος όμως διαφωνίας του αναπληρωτή Επιτρόπου ότι, όπως προκύπτει από τα σχετικά τιμολόγια παροχής υπηρεσιών, η φερόμενη ως δικαιούχος εταιρεία έχει εκτελέσει μέρος των συμβατικών υποχρεώσεών της, είναι απορριπτέος. Και τούτο διότι, με το από 20.6.2018 Πρακτικό Οριστικής Παραλαβής, το οποίο εγκρίθηκε με την …..2018 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ..., η Επιτροπή Παραλαβής βεβαιώνει ότι παρέλαβε στο σύνολό του το έργο, όπως αυτό περιγράφεται στην ως άνω σύμβαση, ενώ εκ μόνου του γεγονότος ότι τα …..2018 τιμολόγια παροχής υπηρεσιών, ποσών 6...., 12.400 και 6.... ευρώ, αντίστοιχα, που έχει εκδώσει η φερόμενη ως δικαιούχος εταιρεία, αναφέρουν ως είδος εργασιών «περάτωση σεμιναρίων επιμόρφωσης των ομάδων αυτό-αξιολόγησης», «αναφορά των βελτιώσεων της οργανωτικής δομής» και «στοχευμένες ανάγκες εκπαίδευσης», αντίστοιχα, ήτοι τα παραδοτέα, μετά την υποβολή των οποίων είναι καταβλητέο στον ανάδοχο το αντίστοιχο ποσοστό του συμβατικού τιμήματος (βλ. άρθρο 3 της οικείας σύμβασης), δεν αποδεικνύεται ότι αυτός δεν έχει εκτελέσει το σύνολο των εργασιών της σύμβασης,Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, για τον πρώτο και τρίτο λόγο διαφωνίας του αναπληρωτή Επιτρόπου και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχή υπηρεσιών διαδικτυακής προώθησης Δήμου:..Με δεδομένα αυτά κατά παράβαση των άρθρων 200 και 219 του   ν. 4412/2016 στα δικαιολογητικά του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος δεν περιλαμβάνεται πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής το οποίο έπρεπε να συνταχθεί από την αρμόδια επιτροπή παραλαβής μετά την 123/13.3.2019 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Είναι δε απορριπτέος ο ισχυρισμός του Δήμου ότι η επιτροπή παραλαβής δεν μπορεί να αλλάξει γνωμοδότηση, αφού η υποχρέωση σύνταξης του πρωτοκόλλου οριστικής παραλαβής προβλέπεται ρητώς στον νόμο. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Εξώδικος συμβιβασμος.(..) Από τις προεκτεθείσες διατάξεις συνάγεται ότι στην περίπτωση που το αντικείμενο της καταρτιζόμενης από δήμο σύμβασης υπερβαίνει το ποσό των 2.500 ευρώ, επιβάλλεται, για λόγους ασφάλειας δικαίου, ο έγγραφος τύπος, ο οποίος είναι συστατικός, με συνέπεια τυχόν παράλειψή του να καθιστά τη σχετική σύμβαση άκυρη (..) Περαιτέρω, όμως, ο συναφθείς μεταξύ του Δήμου ... και της ανώνυμης εταιρείας .... εξώδικος συμβιβασμός πάσχει, διότι η αξίωση που με αυτόν αναγνωρίστηκε δεν απορρέει από νομίμως συναφθείσα σύμβαση παροχής υπηρεσιών, αφού δεν τηρήθηκε ο αναγκαίος προς τούτο συστατικός έγγραφος τύπος, σε κάθε δε περίπτωση δεν αποδεικνύεται η ουσιαστική βασιμότητά της, αφού δεν προσκομίζεται κανένα από τα προβλεπόμενα στο π.δ. 28/1980 στοιχεία από τα οποία μπορεί να προκύψει χωρίς αμφιβολία η εκτέλεση των εργασιών, η ποσότητα αυτών και ο τρόπος προσδιορισμού της αξίας τους (μελέτη, προϋπολογισμός, παραλαβή των εργασιών από την αρμόδια Επιτροπή του Δήμου και σύνταξη του σχετικού πρωτοκόλλου παραλαβής), αλλά μόνο το εκδοθέν από την ως άνω εταιρεία τιμολόγιο και μια βεβαίωση του Δημάρχου περί της εκτέλεσης και παραλαβής των εργασιών. Εξάλλου, οι διατάξεις των άρθρων 904 Α.Κ. επ. δεν παρέχουν νόμιμο έρεισμα για τη διενέργεια δαπάνης, η δε ικανοποίηση της σχετικής αξίωσης μόνο με άσκηση αγωγής ενώπιον του καθ’ ύλην αρμοδίου δικαστηρίου δύναται να επιδιωχθεί (Ε.Σ. Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 294/2014). Συνεπώς, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, αφού ερείδεται σε άκυρο εξώδικο συμβιβασμό, ο οποίος δεν υποχρεώνει τον Δήμο σε παροχή.

ΕΡΓΑ.(..) Με τα δεδομένα αυτά η κρινόμενη δαπάνη είναι νόμιμη. Ειδικότερα στην τεχνική έκθεση του έργου, το οποίο αφορά σε εκτέλεση απλών εργασιών συντήρησης οδοστρώματος και πεζοδρομίων μη εξειδικευμένου τεχνικού αντικειμένου, περιγράφεται σαφώς και επαρκώς το τεχνικό αντικείμενο με αναγραφή των συγκεκριμένων εργασιών, ενώ αναλυτικός είναι και ο προϋπολογισμός αυτών με αναγραφή του είδους τους, της τιμής μονάδας, των ποσοτήτων και της συνολικής δαπάνης που προκύπτει, δίχως να απαιτείται και ο επακριβής προσδιορισμός των οδών και των κοινοχρήστων χώρων στους οποίους θα λάβουν χώρα οι εργασίες..Περαιτέρω, η  ως άνω αναλυτική περιγραφή του τεχνικού αντικειμένου και της προϋπολογισθείσας δαπάνης αρκεί να προκύπτει από τα έγγραφα της σύμβασης και δεν απαιτείται να αναφέρεται και στο πρωτόκολλο παραλαβής, το οποίο εν προκειμένω, βεβαιώνοντας την καλή εκτέλεση των εργασιών σύμφωνα με τη σύμβαση, έχει νομίμως συνταχθεί.

Υλοποίηση προγράμματος καταπολέμησης κουνουπιών: Από τις προαναφερθείσες διατάξεις συνάγονται τα εξής: Όταν η επιτροπή παραλαβής κρίνει ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες δεν ανταποκρίνονται πλήρως στους όρους της σύμβασης, ακολουθείται ειδική διαδικασία που περιγράφεται στις παραγράφους 3, 4 και 5 του ν. 4412/2016 και προβλέπει τη σύνταξη προσωρινού και, συντρεχούσης περίπτωσης, οριστικού πρωτοκόλλου παραλαβής, με το τελευταίο να υπόκειται στην έγκριση του αρμοδίως αποφαινομένου οργάνου, προς τον σκοπό πρόσθετης διασφάλισης της αναθέτουσας αρχής σε αυτήν την περίπτωση ανώμαλης εξέλιξης της παραλαβής των υπηρεσιών. Αντίθετα, όταν η επιτροπή παραλαβής δεν διαπιστώνει αποκλίσεις από τους συμβατικούς όρους, αρκεί η υπογραφή του πρωτοκόλλου από τα μέλη της αρμόδιας επιτροπής, σύμφωνα με τα γενικώς οριζόμενα στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 219, μη απαιτουμένης περαιτέρω έγκρισής του από το αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο, καθώς η σχετική διάταξη του άρθρου 219 παρ. 5 του ν. 4412/2016 ρυθμίζει την προαναφερθείσα ειδική περίπτωση.

Προμήθεια υλικών εκτέλεσης εργασιών επισκευής και συντήρησης λιμενικών εγκαταστάσεων.:Με δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον πληρούνται οι όροι του άρθρου 206 του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, με την 1433/ 3.10.2018 απόφαση του Προέδρου του Δ.Σ. της Δ.Α.Ε.Α.Ν. εγκρίθηκε η χορήγηση της παράτασης και τα υλικά παρελήφθησαν σύμφωνα με τις τεχνικές προδια-γραφές τους, η αρχική δε ασυμφωνία, μεταξύ των επικαλούμενων από την ανάδοχο και την Επιτροπή παραλαβής της Δ.Α.Ε.Α.Ν. λόγων, για την αναγκαιό-τητα της παράτασης άρθηκε μετά την από την από 28.9.2018 εισήγηση της Επιτροπής που είναι ταυτόσημη κατά περιεχόμενο με την αίτηση περί παράτασης της αναδόχου. Ως εκ τούτων, το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Μίσθωση μηχανημάτων για την εκτέλεση εργασιών:..Με τα δεδομένα αυτά η δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Ειδικότερα η εγκριτική της μίσθωσης απόφαση εκδόθηκε και το σχετικό συμφωνητικό υπογράφηκε πολύ αργότερα από το κρίσιμο χρονικό διάστημα (7-10.1.2019). Και ναι μεν, σύμφωνα με το άρθρο 58 παρ. 2 του ν. 3852/2010, όταν δημιουργείται άμεσος και προφανής κίνδυνος ή απειλείται άμεση ζημία των δημοτικών συμφερόντων από την αναβολή λήψης απόφασης, ο δήμαρχος μπορεί να αποφασίσει για θέματα που ανήκουν στην αρμοδιότητα της οικονομικής επιτροπής, οφείλει δε να υποβάλει προς έγκριση τη σχετική απόφασή του κατά την επόμενη συνεδρίασή της, εν προκειμένω όμως δεν προκύπτει ότι πριν από τις 7.1.2019 είχε εκδοθεί απόφαση του Δημάρχου, παρά μόνο ότι ο τελευταίος είχε δώσει σχετική προφορική εντολή. Άλλωστε, από την εγκριτική της μίσθωσης απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής δε συνάγεται ότι με αυτήν εγκρίθηκε προηγούμενη σχετική απόφαση του Δημάρχου. Επιπλέον, ο προβαλλόμενος με το 6305/30.7.2019 έγγραφο ισχυρισμός ότι η εκ των υστέρων έκδοση της εγκριτικής της μίσθωσης απόφασης οφείλεται στη διαπίστωση ότι δεν επαρκούσε η σχετική πίστωση και στην πρόθεση να τηρηθεί η ορθή διαδικασία, δηλαδή πρώτα να λάβει χώρα η αναμόρφωση του προϋπολογισμού και η δέσμευση της πίστωσης και μετά να εκδοθεί η εγκριτική της μίσθωσης απόφαση, είναι απορριπτέος ως ερειδόμενος επί της εσφαλμένης προϋπόθεσης ότι η εγκριτική της μίσθωσης απόφαση δεν μπορούσε να εκδοθεί εν προκειμένω προτού λάβει χώρα η αναμόρφωση του προϋπολογισμού και η δέσμευση της πίστωσης, καθώς, σύμφωνα με τα άρθρα 158 παρ. 7 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006 Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ΦΕΚ Α΄ 114) και 9 παρ. 4 του π.δ/τος 80/2016 «Ανάληψη υποχρεώσεων από τους διατάκτες» (ΦΕΚ Α΄ 145), αφενός στις περιπτώσεις απευθείας ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, αν δεν υπάρχει στον προϋπολογισμό πίστωση ή αυτή που υπάρχει είναι ανεπαρκής, η αναγκαία τροποποίηση του προϋπολογισμού γίνεται στην πρώτη, μετά την ανάθεση, συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου και αφετέρου για τις δαπάνες που από τη φύση τους δεν είναι δυνατή η τήρηση της διαδικασίας για την έκδοση απόφασης ανάληψης υποχρέωσης, όπως οι δαπάνες πολιτικής προστασίας, η υποχρέωση αναλαμβάνεται και η πίστωση δεσμεύεται αμέσως μετά την παραλαβή του σχετικού λογαριασμού ή με την καθ’ οιονδήποτε τρόπο γνωστοποίηση του ύψους και του χρόνου εξόφλησής τους. Περαιτέρω, στο προαναφερόμενο συμφωνητικό προσδιορίζεται μεν το χρονικό διάστημα που χρησιμοποιήθηκαν τα μηχανήματα (7-10.1.2019), όμως δεν προσδιορίζονται ούτε σε αυτό ούτε στην εγκριτική της μίσθωσης απόφαση ούτε στο πρωτόκολλο παραλαβής, παρά μάλιστα το ότι εκδόθηκαν μετά το χρονικό διάστημα για το οποίο μισθώθηκαν τα μηχανήματα, οι τοποθεσίες στις οποίες αυτά χρησιμοποιήθηκαν. Λαμβανομένου όμως υπόψη ότι σύμφωνα με τα απαντητικά έγγραφα, τα μηχανήματα του ... χρησιμοποιήθηκαν για τον αποχιονισμό στη ... στην περιοχή του ..., τα όργανα του Δήμου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων δε διέλαβαν σχετική αναφορά στο από 10.6.2019 συμφωνητικό.