Παροχή υπηρεσίας λειτουργίας Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων:	Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, στο πλαίσιο της άσκησης της σχετικής ευχέρειας του ΦΟ.Δ.Σ.Α. Νοτίου Αιγαίου, δεν αιτιολογείται νόμιμα η προβλεπόμενη στο άρθρο 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης απαίτηση, κατά το μέρος που αφορά την πρόβλεψη αριθμοδείκτη του κυκλοφορούντος ενεργητικού προς το σύνολο των υποχρεώσεων μεγαλύτερο του 2. Τούτο, διότι δεν τεκμηριώνεται, στα έγγραφα της σύμβασης και στο 2863/25.8.2023 έγγραφο του Γενικού Διευθυντή της αναθέτουσας αρχής, η ανάγκη να διαθέτει ο ανάδοχος τέτοια ρευστότητα και, συνακόλουθα, μακροχρόνια βιωσιμότητα, ώστε να δύναται να εξοφλήσει, και μάλιστα στο διπλάσιο (αριθμοδείκτης >2), το σύνολο των υποχρεώσεών του, ακόμη και των μακροπρόθεσμων (π.χ. μακροπρόθεσμου δανεισμού), με τα στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού, ήτοι με στοιχεία που είναι ρευστοποιήσιμα σε σύντομο χρονικό διάστημα (κατά κανόνα εντός των επόμενων 12 μηνών από τη λήξη της οικείας χρήσης). Αντιθέτως, στο προαναφερθέν 2863/25.8.2023 έγγραφο του Γενικού Διευθυντή του ΦΟ.Δ.Σ.Α. Νοτίου Αιγαίου αναφέρεται ότι, λόγω της απαίτησης για εμπροσθοβαρή εκτέλεση των εργασιών επαύξησης της υπολειπόμενης χωρητικότητας του ΧΥΤΑ, απαιτείται να διασφαλισθεί η ικανότητα του αναδόχου να διαθέτει «άμεση ρευστότητα» διπλάσια των «άμεσων υποχρεώσεων» του, και όχι των μακροπρόθεσμων υποχρεώσεών του. Συναφώς, ως προς την πλημμέλεια της σχετικής αιτιολογίας, το Κλιμάκιο λαμβάνει υπόψη, επίσης, τη σχετικά μικρή διάρκεια της σύμβασης (τρία έτη, με προαίρεση για ένα ακόμη έτος), καθώς και το ότι στη διακήρυξη προβλέπεται και έτερο κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας (μέσος ειδικός κύκλος εργασιών στον τομέα υπηρεσιών διαχείρισης στερεών αποβλήτων για τα 3 τελευταία οικονομικά έτη ύψους τουλάχιστον 1.500.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ, βλ. άρθρο 2.2.5 περ. α΄ της διακήρυξης). Εξάλλου, ο προβαλλόμενος ισχυρισμός της αναθέτουσας αρχής ότι δεν υποβλήθηκαν αιτιάσεις ή προδικαστικές προσφυγές κατά του σχετικού όρου της διακήρυξης παρίσταται αλυσιτελής, δεδομένου του καθολικού και αυτεπάγγελτου χαρακτήρα του προσυμβατικού ελέγχου (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1978/2021). Ενόψει αυτών, κατά την κρίση του Κλιμακίου, δεν τεκμηριώνεται επαρκώς ο λόγος για τον οποίο η αναθέτουσα αρχή εκτίμησε ότι η περιοριστική πρόβλεψη του άρθρου 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης (αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς σύνολο υποχρεώσεων μεγαλύτερος του 2) τελεί σε αναλογία προς το αντικείμενο της σύμβασης, κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 18 παρ. 1 και 75 παρ. 1 και 3 του ν. 4412/2016.  ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/124/2024

Σύμβουλος Τεχνικής και Επιχειρησιακής Υποστήριξης:Για τους ίδιους ως άνω λόγους, είναι μη νόμιμη η αιτιολογία απόρριψης της προσφοράς (ότι η ανωτέρω υποψήφια ανάδοχος δεν καλύπτει τις ελάχιστες απαιτήσεις της διακήρυξης ως προς τη ζητούμενη απασχόληση των στελεχών της ομάδας που έχουν το ρόλο «Σύμβουλοι», διότι ενώ ναι μεν προσφέρει συνολικά για τον ως άνω ρόλο δύο στελέχη με συνολική απασχόληση 28 ανθρωπομήνες, δεν καλύπτει την ελάχιστη απαίτηση αυτά τα στελέχη να έχουν αυτοπρόσωπη παρουσία 14 ανθρωπομηνών έκαστος, καθώς έχουν συνολική απασχόληση σύμφωνα με την τεχνική προσφορά 10 και 18 ανθρωπομήνες έκαστος) της ένωσης εταιρειών «…..», η οποία διαλαμβάνεται στο από 23.1.2023 Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού. Τέλος, το Κλιμάκιο σημειώνει ότι στην υπό κρίση υπόθεση,  που αφορά την ανάθεση των υπηρεσιών του Τμήματος 1 του διαγωνισμού, η ως άνω πλημμέλεια καθίσταται ουσιώδης, καθόσον εξαιτίας της εφαρμογής της ως άνω «διευκρίνησης» αποκλείστηκε ο ως άνω διαγωνιζόμενος φορέας.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/156/2024

Παροχής υπηρεσιών καθαριότητας :Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως το ΔΣ του Νοσοκομείου, με την προαναφερόμενη απόφαση της 7ης Συν/1/12.10.2022, προέβη στην οριστική κατακύρωση των αποτελεσμάτων του ελεγχόμενου διαγωνισμού στην εταιρεία «……». Τούτο, διότι η απόδοση ευθυνών στην ανάδοχο εταιρεία, ήδη με την από 5.10.2022 Έκθεση Έρευνας Εργατικού Ατυχήματος του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, για το σοβαρό εργατικό ατύχημα που έλαβε χώρα στις 24.8.2022 στον χώρο των πλυντηρίων του Νοσοκομείου µε αποτέλεσμα τον ακρωτηριασμό εργαζομένης της, στο πλαίσιο εκτέλεσης προγενέστερης σύμβασης της ιδίας με το εν λόγω Νοσοκομείο, συνιστά οψιγενές στοιχείο (άρθρο 104 του ν. 4412/2016), που ήταν στη σφαίρα γνώσης του Νοσοκομείου, μπορεί δε να οδηγήσει, ως σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα του οικονομικού φορέα, λόγω παράβασης των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, που θέτει εν αμφιβόλω την ακεραιότητά του, σε αποκλεισμό του από τη διαδικασία ανάθεσης σε οποιοδήποτε στάδιο πριν από τη σύναψη της σύμβασης, κατόπιν ουσιαστικής εκτίμησης των δεδομένων (βλ. άρθρα 18 παρ. 2 και 5 και 73 παρ. 6 του ν. 4412/2016). Για τον λόγο αυτό, το ΔΣ του Νοσοκομείου όφειλε, κατά την κρίση του Κλιμακίου, να αναμείνει σε κάθε περίπτωση, πριν από την οριστική κατακύρωση των αποτελεσμάτων του ελεγχόμενου διαγωνισμού (στις 12.10.2022), την υποβολή του πορίσματος της διενεργηθείσας ΕΔΕ που έλαβε τελικώς χώρα στις 21.10.2022 (ΕΜΠ 300/21.10.2022), ήτοι με απόκλιση μόλις ολίγων ημερών από την κατακύρωση. Αναλόγως δε με τα συμπεράσματα του πορίσματος της ΕΔΕ αναφορικά με την ευθύνη της εταιρείας «…….» ως προς την πρόκληση του προαναφερόμενου εργατικού ατυχήματος, λόγω αθέτησης των εργοδοτικών υποχρεώσεών της σχετικά με τη διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, το ΔΣ του Νοσοκομείου έπρεπε, στο πλαίσιο άσκησης της διακριτικής του ευχέρειας, να κρίνει με επαρκή αιτιολογία, υποκείμενη στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αν τυχόν συντρέχουν λόγοι, οι οποίοι επιβάλλουν την, κατ’ άρθρο 106 παρ. 2 του ν. 4412/2016, ματαίωση της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, η οποία, κατά τα προεκτεθέντα, μετά την αξιολόγηση των υποβληθεισών τεχνικών προσφορών συνεχίστηκε με τη συμμετοχή μόνο της εν λόγω εταιρείας. Κατ’ ακολουθίαν τούτων, ενόψει της ως άνω διαπιστωθείσας ουσιώδους πλημμέλειας, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/682/2023

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας από το Κλιμάκιο της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποχετευτικά Έργα Αναβάθμισης Αντλιοστασίων, Καταθλιπτικών Αγωγών, Παραλιακού Συλλεκτήριου Αγωγού και Κεντρικού Αγωγού ΕΕΛ ΑΙΝΕΙΑ». Σύμφωνα και με τα βασίμως προβαλλόμενα από τους συμβαλλόμενους, η σύμβαση αυτή ενσωματώνει την κατ’ αποκοπή «δαπάνη δυσμενών συνθηκών» των 348.801,40 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), συνιστώντας, κατ’ ουσίαν, την εξισωτική τακτοποίηση των εκατέρωθεν παροχών, κατόπιν διαπραγμάτευσης και συμβιβαστικής - μεταξύ των συμβαλλομένων - αντιμετώπισης της διαταραχθείσας ισορροπίας της σύμβασης, με την τελικώς επιτευχθείσα συμφωνία τους στο ανωτέρω ύψος του μέλλοντος να καταβληθεί διορθωτικού ποσού. Πρόκειται δηλαδή για αποκαταστατικό μέτρο, κατ’ επίκληση των άρθρων 200, 288 και 388 ΑΚ, της διαταραχθείσας ισορροπίας της σύμβασης, συνεπεία των μεταγενέστερων εξαιρετικών γεγονότων που λήφθησαν υπόψη, τα οποία οδήγησαν σε αιφνίδια μεταβολή των συνθηκών εκτέλεσής της, σε βαθμό που, αφενός έχει καταστεί ζημιογόνα για την ανάδοχο και αφετέρου υπερβαίνει τον, κατά την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη, δυνάμενο να αναληφθεί από αυτήν κίνδυνο. Ωστόσο, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκ. 2), δεν υφίσταται πεδίο προσυμβατικού ελέγχου επί τροποποίησης, η οποία δεν στοχεύει πράγματι στην αναδιαμόρφωση επιμέρους όρων της αρχικής σύμβασης, κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 156 και 337 του ν.4412/2016, αλλά με αυτήν επιδιώκεται η συμβατική ικανοποίηση αξιώσεων. Κατά συνέπεια, το ελεγχόμενο σχέδιο «τροποποίησης» σύμβασης, το οποίο δεν αφορά πράγματι σε αναδιαμόρφωση επιμέρους όρου (συμβατικού τιμήματος) της αρχικής σύμβασης, αλλά αποσκοπεί κατ’ ουσίαν σε διακανονισμό εκ μέρους των συμβαλλόμενων μερών, εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΥΛΑΞΗΣ (...) Ζήτημα ορθού υπολογισμού των καταβλητέων ασφαλιστικών εισφορών στις υποβληθείσες οικονομικές προσφορές λόγω μεταβολών στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τον υπολογισμό τους. Κατόπιν εξαντλητικής εξέτασης των καταβλητέων ασφαλιστικών εισφορών εκάστης οικονομικής προσφοράς και των διαφοροποιήσεων που υπάρχουν στον υπολογισμό τους, εξάγεται το συμπέρασμα ότι δεν επηρεάζεται εξ αυτών των διαφορών η σειρά μειοδοσίας.Συνεπώς, βασίμως προβάλλει η προσφεύγουσα ανάδοχος εταιρεία ότι δεν παραβιάζεται η κοινωνικοασφαλιστική νομοθεσία εξαιτίας του υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών στην οικονομική προσφορά της.Για τους λόγους αυτούς. Δέχεται την από 7.9.2023 (ΑΒΔ 2832/7.9.2023) προσφυγή ανάκλησης της εταιρείας με την επωνυμία «..» και τον διακριτικό τίτλο «..A.E.».
Απορρίπτει την ασκηθείσα με το κατατεθέν στις 28.9.2023 δικόγραφο παρέμβαση της εταιρείας με την επωνυμία «..» και τον διακριτικό τίτλο «…..ΑΕ»..Ανακαλεί την 493/2023 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Παροχή υπηρεσιών συμβούλου για την υποστήριξη της Διεύθυνσης Μηχανοργάνωσης και Τεχνικών Έργων (...)Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο συγκεκριμένος λόγος πρέπει να γίνει δεκτός, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την προσφεύγουσα αναθέτουσα Αρχή. Ειδικότερα, από την οικεία διακήρυξη (άρθρο 1.3. και Παράρτημα Ι αυτής) προκύπτει ότι αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης αποτελεί η παροχή συμβουλευτικών και διοικητικών υπηρεσιών προς το Πανεπιστήμιο και συγκεκριμένα α) η διοικητική υποστήριξη στην προετοιμασία διαγωνισμών και στις διαδικασίες ανάθεσης για την κάλυψη των αναγκών του Πανεπιστημίου (προϋπολογισμού 200.000,00 ευρώ), β) η υποστήριξη στην διαδικασία λήψης των αδειοδοτήσεων των κτιριακών εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου (προϋπολογισμού 80.000,00 ευρώ) και γ) η υποστήριξη στη σύνταξη φακέλων χρηματοδότησης για χρηματοδοτικά προγράμματα που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου (170.000,00 ευρώ). Συνεπώς, πρόκειται για σύμβαση παροχής γενικών υπηρεσιών κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 περ. 9 του ν. 4412/2016 και όχι για σύμβαση μελετών και τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 περ. 7α του ν. 4412/2016, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τους κωδικούς CPV στους οποίες κατατάσσονται οι ζητούμενες υπηρεσίες, ήτοι «73200000-4 Υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε θέματα έρευνας και ανάπτυξης» και «75120000-3 Υπηρεσίες Διοικητικής Υποστήριξης Οργανισμών», οι οποίοι δεν περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι του Προσαρτήματος Γ΄ του ως άνω νόμου (άρθρο 2 παρ. 3 περ. 15 του ν. 4412/2016) όπου αναγράφονται οι κωδικοί CPV για τις συμβάσεις μελετών και τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών.	Συνεπώς, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον σχετικό λόγο προσφυγής, δεν απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας του άρθρου 52 του ν. 4412/2016 στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών. Σε κάθε δε περίπτωση, από τον φάκελο της υπόθεσης προκύπτουν όλα τα ουσιώδη στοιχεία, προκειμένου να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος του τρόπου τεκμηρίωσης και υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης (πρβλ. ΕλΣυν Τμ. Μειζ.-Επτ. Σύνθεσης 119/2020 σκ. 8).	Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 12/2023 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στη 2η Υπηρεσία Επιτρόπου 

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ.(...)	Το Δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία, τα οποία προκύπτουν από την επισκόπηση της αναιρεσιβάλλομένης απόφασης, ήτοι ότι: α. εκδόθηκε απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Ηπείρου, με την οποία πιστοποιήθηκε η έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας από 17.4.2008, β. ο αριθμός των θέσεων εργασίας και η παράταση για ολοκλήρωση της επένδυσης, τροποποιήθηκαν με αποφάσεις του αρμοδίου οργάνου, ήτοι του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας, γ. όπως γίνεται δεκτό από το Τμήμα, υπήρξε πλημμελής αιτιολογία της απόφασης ένταξης του επενδυτικού προγράμματος, καταλήγει στο ότι ο τελικός δικαιούχος, ήτοι η Διεύθυνση Σχεδιασμού και Ανάπτυξης της Περιφέρειας Ηπείρου, συντέλεσε εξαρχής στην παρατυπία, η οποία οδήγησε σε ολική δημοσιονομική διόρθωση και για τον λόγο αυτόν, υπό τις περιστάσεις της κρινόμενης υπόθεσης και εν όψει της διαπιστωθείσας παρατυπίας, με δεδομένο ότι από την αναιρεσιβαλλομένη προκύπτει ότι το έργο υλοποιήθηκε, ότι απασχολήθηκαν τρία άτομα και υπήρξαν κάποια έσοδα (παρ. 10.1 και 10.2 της παρούσας), το Δικαστήριο κρίνει ότι η ολοκληρωτική κατάργηση της ενωσιακής συνδρομής δεν συνιστά το ενδεδειγμένο και το μόνο κατάλληλο μέτρο, που μπορεί να εξασφαλίσει το αποτρεπτικό αποτέλεσμα που είναι αναγκαίο για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση και την αποτελεσματική προστασία των ενωσιακών και εθνικών κονδυλίων. Συνακόλουθα κρίνει ότι το επίδικο μέτρο υπερακοντίζει προδήλως τον επιδιωκόμενο σκοπό, αναδεικνυόμενο ως μη αναγκαίο ως εκ της προδήλου δυσαναλογίας του. Ως εκ τούτου το Δικαστήριο κρίνει ότι η ανάκτηση του συνολικού ποσού της επιχορήγησης είναι μη νόμιμη ως αντικείμενη στην αρχή της αναλογικότητας. 	παραβίασης της αρχής της αναλογικότητας, η οποία συντελέσθηκε με την επιβολή ολικής δημοσιονομικής διόρθωσης σε βάρος της αναιρεσείουσας, πρέπει να γίνει δεκτή, να αναιρεθεί η πληττόμενη απόφαση και να διαταχθεί η επιστροφή του καταβληθέντος παραβόλου στην αναιρεσείουσα.Μετά την αναίρεση της προσβαλλόμενης απόφασης, η υπόθεση, η οποία δεν χρήζει διερεύνησης κατά το πραγματικό της μέρος, πρέπει να διακρατηθεί και να δικαστεί στην ουσία από την Ολομέλεια, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 176 παρ. 2 του ν. 4700/2020.Δοθέντος ότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στην παρ. 28 της παρούσας, κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας επεβλήθη στην εκκαλούσα με την εκκαλούμενη απόφαση δημοσιονομική διόρθωση για το σύνολο της επιχορήγησης, πρέπει η έφεση να γίνει εν μέρει δεκτή, για τους προεκτεθέντες στην παρ. 28 λόγους, να μεταρρυθμιστεί η απόφαση αυτή και να περιοριστεί το ύψος της δημοσιονομικής διόρθωσης σε εκατόν πενήντα τέσσερις χιλιάδες εξακόσια ογδόντα δύο ευρώ και εξακόσια εξήντα επτά λεπτά  (154.682,667), ήτοι στα δύο τρίτα της αρχικής δημοσιονομικής διόρθωσης. Περαιτέρω πρέπει να διαταχθεί η επιστροφή στην εκκαλούσα μέρους του κατατεθέντος παραβόλου, ανερχομένου σε χίλια πεντακόσια (1.500,00) ευρώ (άρθρο 310 παρ. 1 εδ. α΄ του ν. 4700/2020). Περαιτέρω, το Δικαστήριο, εκτιμώντας τις περιστάσεις, απαλλάσσει το Ελληνικό Δημόσιο από τα δικαστικά έξοδα (άρθρο 314 παρ. 3 εδ. β΄ του ν. 4700/2020).Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την αίτηση αναίρεσης.Αναιρεί την 2299/2017 απόφαση του Ι Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου αναίρεσης στην αναιρεσείουσα.Διακρατεί και δικάζει την υπόθεση.Δέχεται εν μέρει την από 24.6.2010 (με ΑΒΔ 223/2010) έφεση.Μεταρρυθμίζει την 1076/0052/22.4.2010 απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης του Υφυπουργού Οικονομικών.Περιορίζει το ύψος της δημοσιονομικής διόρθωσης σε εκατόν πενήντα τέσσερις χιλιάδες εξακόσια ογδόντα δύο ευρώ και εξακόσια εξήντα επτά λεπτά  (154.682,667).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί του υποβληθέντος φακέλου στο παρόν Κλιμάκιο, καθώς, όπως και οι ίδιοι οι ως άνω συμβαλλόμενοι συνομολογούν, η φερόμενη ως “2η συμπληρωματική σύμβαση”, που ενσωματώνει την κατ’ αποκοπή “δαπάνη δυσμενών συνθηκών” των 67.949,29,  ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), συνιστά, κατ’ ουσίαν, την εξισωτική τακτοποίηση των εκατέρωθεν παροχών, κατόπιν διαπραγμάτευσης και συμβιβαστικής - μεταξύ των συμβαλλομένων - αντιμετώπισης της διαταραχθείσας ισορροπίας της σύμβασης, με την τελικώς επιτευχθείσα συμφωνία τους στο ανωτέρω ύψος του μέλλοντος να καταβληθεί διορθωτικού ποσού. Πρόκειται δηλ. για αποκαταστατικό μέτρο, κατ’ επίκληση των άρθρων 200, 288 και 388 ΑΚ, της διαταραχθείσας ισορροπίας της σύμβασης, συνεπεία των μεταγενέστερων εξαιρετικών γεγονότων που λήφθησαν υπόψη, τα οποία οδήγησαν σε αιφνίδια μεταβολή των συνθηκών εκτέλεσής της, σε βαθμό που, αφενός έχει καταστεί ζημιογόνα για την ανάδοχο και αφετέρου υπερβαίνει τον, κατά την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη, δυνάμενο να αναληφθεί από αυτήν κίνδυνο. Ωστόσο, όπως έγινε δεκτό και ανωτέρω (βλ. σκ. 2) δεν υφίσταται πεδίο προσυμβατικού ελέγχου επί τροποποίησης, η οποία δεν στοχεύει πράγματι στην αναδιαμόρφωση επιμέρους όρων της αρχικής σύμβασης κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 156 και  337 του ν.4412/2016, αλλά με αυτή επιδιώκεται η συμβατική ικανοποίηση αξιώσεων. Κατά συνέπεια, το ως άνω σχέδιο «τροποποίησης», το οποίο δεν αφορά πράγματι σε αναδιαμόρφωση επιμέρους όρου (συμβατικού τιμήματος) της αρχικής σύμβασης, αλλά αποσκοπεί κατ’ ουσίαν σε διακανονισμό εκ μέρους των συμβαλλόμενων μερών, εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΜΕΛΕΤΗ:	Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η απόφαση της αναθέτουσας αρχής να προσφύγει στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης (χωρίς δημοσίευση προκήρυξης) του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 παρίσταται μη νόμιμη, για τους ακόλουθους λόγους: Στην κρίσιμη Α/ΣΥΠ000/ΤΣ/ΟΔ/384028/2.12.2022 απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών δεν παρατίθενται συγκεκριμένα στοιχεία, τα οποία να καταδεικνύουν την ύπαρξη κατεπείγουσας ανάγκης μη συμβιβαζόμενης με τις προθεσμίες που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση. Αν δε υποτεθεί ότι υπολαμβάνεται ως απρόβλεπτο γεγονός, εξαιτίας του οποίου κατέστη αδύνατη η τήρηση των σχετικών προθεσμιών, η καταστροφική πυρκαγιά του Αυγούστου 2021 (δοθέντος ότι στην απόφαση αυτή μνημονεύεται ότι μετά την καταστροφική πυρκαγιά του Αυγούστου 2021 η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας κήρυξε σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης τους πυρόπληκτους Δήμους Αγίας Άννας – Μαντουδίου - Λίμνης και Ιστιαίας – Αιδηψού), θα ήταν δυνατή η ανάθεση της επίμαχης μελέτης, κατ’ ελάχιστον, με την επισπευσμένη ανοικτή διαδικασία του άρθρου 27 παρ. 3 του ν. 4412/2016 και με πρόβλεψη ελάχιστης προθεσμίας υποβολής προσφορών δεκαπέντε (15) ημερών. Ειδικότερα, από το εν λόγω χρονικό σημείο της εκδήλωσης της πυρκαγιάς έως τη διενέργεια και, τελικώς, κατακύρωση στις 16.1.2023 των αποτελεσμάτων της διαδικασίας διαπραγμάτευσης διέδραμε ικανό χρονικό διάστημα περίπου δεκαέξι (16) μηνών, εντός του οποίου μπορούσε να έχει προκηρυχθεί και να έχει τελεσφορήσει ανοιχτός ή κλειστός διαγωνισμός. Συνεπώς, η καθυστέρηση για την έναρξη και τη διενέργεια της ελεγχόμενης διαδικασίας, που αποφασίστηκε στις 2.12.2022 και ανατέθηκε στις 16.1.2023, μη οφειλόμενη με βάση τα στοιχεία του φακέλου σε διακωλυτικά ή διακοπτικά της χρονικής ακολουθίας της οικείας διαδικασίας γεγονότα, ανάγεται στην ευθύνη της αναθέτουσας Αρχής, η οποία δεν προέβη άμεσα στην ενεργοποίηση ανοιχτής ή κλειστής διαδικασίας, χωρίς να τεκμηριώνεται η αδυναμία αυτής να τηρήσει τις προθεσμίες των διαδικασιών με δημοσίευση, έστω και επισπευσμένων (πρβλ. ΔΕΚ αποφ. της 15.10.2009, Επιτροπή κατά Γερμανίας, C-275/08, σκ. 9 - 11 και 70 - 72, της 2.6.2005, Επιτροπή κατά Ελλάδας, C-394/02, σκ. 44, ΕλΣυν Ολ. 1309/2022, σκ. 23). Ανεξαρτήτως των ανωτέρω εκτεθέντων, δεν στοιχειοθετείται ο κατεπείγων χαρακτήρας, υπό την έννοια του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, της ανάγκης χάραξης νέου εναλλακτικού οδικού άξονα, ενόψει της υφιστάμενης Εθνικής Οδού Ε.Ο. 77, η οποία αποτελεί σήμερα μέρος του Αναλυτικού Διευρωπαϊκού Δικτύου και κύρια διασύνδεση της Βόρειας Εύβοιας με την περιοχή της Χαλκίδας και επομένως, υφίσταται λειτουργικό οδικό δίκτυο που εξυπηρετεί τις μετακινήσεις στην περιοχή αυτή. Περαιτέρω, σε κάθε περίπτωση, το προς ανάθεση μελετητικό αντικείμενο αφορά σε πάγιου χαρακτήρα ανάγκη (ΕλΣυν Ολ. 182/2022, σκ. 7 επ.) [όπως καταδεικνύεται και από την ανωτέρω αναφερόμενη (σκέψη 8) εξέταση όλων των μελετηθεισών μέχρι τότε εναλλακτικών λύσεων, που είχαν διαδοχικά αποκλειστεί στη διάρκεια της τελευταίας 40ετίας]. Εξάλλου, ενδεικτικό στοιχείο του πάγιου χαρακτήρα των αναγκών που καλείται να καλύψει η ελεγχόμενη σύμβαση είναι ο χρόνος εκπόνησης της μελέτης (24 μήνες, βλ. και επιλεγέν κριτήριο ανάθεσης της βέλτιστης σχέσης ποιότητας-τιμής που συνάδει με πιο σύνθετα αντικείμενα που κατατείνουν σε κάλυψη πάγιων αναγκών κατόπιν αναλυτικού και ευρύτερου σχεδιασμού και προγραμματισμού). ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1149/2023 ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/Α΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1577/2023

ΒΑΣΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΦΠΑ ΣΕ ΔΑΠΑΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ ΤΗΣ 2/82452/0020/2008 ΦΕΚ: 2441/Β/02.12.2008 ΑΠΟΦΑΣΗΣ