Υπηρεσίες φύλαξης:Νόμιμη η καταβολή αμοιβής από υποκατάστημα ασφαλιστικού ιδρύματος σε ιδιώτη για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας, καθόσον η απόφαση του Διευθυντή του ανωτέρω υποκαταστήματος, με την οποία αποφασίσθηκε η απευθείας ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών στον ανωτέρω ανάδοχο, με τους ίδιους όρους και τιμές προηγούμενης σύμβασης, επέχει θέση σύμβασης, διότι περιέχει όλα τα υπό του άρθρου 24 παρ. 2 του π.δ/τος 118/2007 προβλεπόμενα στοιχεία που καθιστούν ορισμένο το περιεχόμενό της, καθώς σε αυτήν προσδιορίζονται ο τόπος και χρόνος κατάρτισής της, τα συμβαλλόμενα μέρη, το αντικείμενο των ανατεθεισών υπηρεσιών, ο χρόνος έναρξής της και η λήξη της. Περαιτέρω, ως προς τους όρους και το τίμημα παροχής των υπηρεσιών, στο σώμα της εν λόγω απόφασης ανάθεσης - σύμβασης γίνεται ρητή παραπομπή στην προηγούμενη σύμβαση με τον ίδιο ανάδοχο - κατά το μέρος, βεβαίως, που αυτή αφορά το νέο συμβατικό αντικείμενο, όπως αυτό περιορίσθηκε κατά τα ανωτέρω, ενώ οι οικείοι όροι της προηγούμενης σύμβασης ενσωματώνονται στη νέα και καθίστανται δεσμευτικοί για τους συμβαλλομένους.

Δυνατότητα σύναψης δεύτερης σύμβασης με τη διαδικασία απευθείας ανάθεσης, με τον ίδιο ανάδοχο, εντός δώδεκα μηνών από την σύναψη της πρώτης. Διαφοροποίηση ανάλογα με το αντικείμενο της σύμβασης. Αντικείμενο σύμβασης συντήρησης ανελκυστήρων. Ανάθεση επισκευών ή λοιπών εργασιών σε άλλα πρόσωπα εκτός του υπεύθυνου συντηρητή.(...)Δεν κωλύεται η σύναψη, με την διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 118 του ν. 4412/2016, και δεύτερης σύμβασης, οποιασδήποτε κατηγορίας (αντικειμένου) μεταξύ του Πανεπιστημίου Πειραιώς, ως αναθέτουσας αρχής και της επιλεγείσας, με την ίδια διαδικασία ανάθεσης, αναδόχου εκτελούμενης ήδη σύμβασης παροχής υπηρεσιών συντήρησης και προμήθειας ανταλλακτικών των ανελκυστήρων των κτιρίων του Πανεπιστημίου Πειραιώς, μέσα στο διάστημα των δώδεκα (12) μηνών από την σύναψη της πρώτης, διότι η διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 118 ν. 4412/2016, που δεν επιτρέπει την σύναψη και άλλης σύμβασης με την ίδια διαδικασία μέσα στο ανωτέρω διάστημα, αναφέρεται ειδικά στις δημόσιες συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, και όχι σε συμβάσεις παροχής (γενικών) υπηρεσιών και προμηθειών (ομόφωνα).

Εφαρμογή των διατάξεων για απευθείας ανάθεση της παρ.1 του άρθρου 83 του Ν 2362/1995 σε συμβάσεις εκπόνησης μελετών ή παροχής υπηρεσιών, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Ν 3316/2005..Η διάταξη της παρ.1 του άρθρου 83 του Ν 2362/1995, με την οποία επιτρέπεται η απευθείας, χωρίς προϋποθέσεις και τήρηση οιασδήποτε διαδικασίας, ανάθεση συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής στις συμβάσεις που υπάγονται στο νόμο 3316/2005, επειδή είναι αντίθετη στη διάταξη του άρθρου 10 παρ.2 περ.στ’ του νόμου αυτού, που ρυθμίζει με τρόπο διαφορετικό το ζήτημα της εξαιρετικής ανάθεσης συμβάσεων χωρίς την τήρηση ανοιχτής ή κλειστής διαδικασίας.

Διάκριση σύμβασης έργου από τη σύμβαση παροχής υπηρεσιών.Ως "συμβάσεις υπηρεσιών", νοούνται συμβάσεις πλην των συμβάσεων έργων ή προμηθειών, που έχουν ως αντικείμενο την παροχή των υπηρεσιών, οι οποίες αναφέρονται στο παράρτημα XVII. Σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο ταυτοχρόνως προϊόντα και υπηρεσίες κατά την έννοια του παραρτήματος XVII, θεωρείται ως "σύμβαση υπηρεσιών", εφόσον η αξία των συγκεκριμένων υπηρεσιών υπερβαίνει την αξία των προϊόντων που περιλαμβάνονται στη σύμβαση. Σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο υπηρεσίες, κατά την έννοια του παραρτήματος XVII και η οποία δεν περιλαμβάνει δραστηριότητες που αναφέρονται στο παράρτημα XII παρά μόνο παρεμπιπτόντως σε σχέση με το κύριο αντικείμενο της σύμβασης, θεωρείται ως "σύμβαση υπηρεσιών"».

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Ανάθεση:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε εργοληπτικές εταιρείες για την εκτέλεση συμβάσεων, με αντικείμενο την αποκατάσταση οδών από θεομηνία και τις εργασίες συντήρησης ασφαλτοτάπητα, καθόσον το αντικείμενο εκάστης σύμβασης, συνιστά τεχνικό έργο, κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 3669/2008, δεδομένου ότι, από την οικονομική και τεχνική λειτουργία του αποτελέσματος των εργασιών, συνάγεται ότι με τις επίμαχες συμβάσεις, για την εκτέλεση των οποίων απαιτούνται τεχνικές γνώσεις-μέθοδοι και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό, ανατέθηκαν έργα οδοποιίας, που συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό. Κατά συνέπεια, η ανάθεση εκτέλεσής τους διέπεται από τις διατάξεις του ν. 3669/2008 και, ως εκ τούτου, μη νομίμως, ο Δήμος προσέφυγε στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης κατ'εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 209 του ν. 3463/2006 και 83 του ν. 2362/1995, που αφορούν στην εκτέλεση εργασιών, αφού η συνολική αξία εκάστου έργου υπερβαίνει το ποσό των 10.271,46 ευρώ

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-«Χρωματισμός Θέσεων Κάδων»:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη, που αφορά σε παροχή υπηρεσιών, μη υπαγομένων στις διατάξεις του ν. 3316/2005 είναι νόμιμη, καθόσον οι ανωτέρω εργασίες ανατέθηκαν απευθείας στον ως άνω ανάδοχο, με βάση το ύψος της προϋπολογισθείσας δαπάνης, η οποία, όπως προαναφέρθηκε, ανέρχονταν στο ποσό των 11.977,39 ευρώ, ήτοι εντός του εκ του νόμου οριζομένου ορίου για τις απευθείας αναθέσεις ποσού 15.000,00 ευρώ (βλ. άρθρο 83 του ν. 2362/1995, σε συνδυασμό με την ΥΑ 2/45564/0026/2001 του Υπουργού Οικονομικών). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και, επομένως, αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας του διαγωνισμού και του σχεδίου σύμβασης για την υπηρεσία με αντικείμενο τη «Λειτουργία εξοπλισμού επεξεργασίας απορριμμάτων …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.299.849,08 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. (συμβατικού τιμήματος 1.844.960,00 ευρώ, άνευ Φ.Π.Α.).(....)Τούτο διότι, από τις διέπουσες την επίμαχη διαδικασία διατάξεις του ν.4412/2016 αναθεώρηση τιμών χωρεί μόνο στις συμβάσεις εκτέλεσης δημοσίων έργων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 153, οι οποίες ωστόσο δεν δύνανται να εφαρμοστούν αναλογικά στις συμβάσεις υπηρεσιών των συνδέσμων Ο.Τ.Α., καθώς προσιδιάζουν μόνο σε συμβάσεις εκτέλεσης έργων και όχι σε συμβάσεις παροχής υπηρεσιών(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του του υποβληθέντος ... σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Νομού … και της εταιρείας «… ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», με το διακριτικό τίτλο «… Α.Ε.»,για την ανάθεση των υπηρεσιών με αντικείμενο τη «Λειτουργία εξοπλισμού επεξεργασίας απορριμμάτων …», υπό τους όρους που τέθηκαν στη σκέψη 5 της παρούσας.

Ανάθεση-Διαδικασία Διαγωνισμού-Κατάτμηση :Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από ΤΕΙ σε διάφορους προμηθευτές για την προμήθεια πετρελαίου θέρμανσης, διότι δεν ανατέθηκαν με τη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού αλλά της απευθείας ανάθεσης, δεν περιλήφθηκαν στις διαγωνιστικές διαδικασίες της Περιφέρειας αλλά ανατέθηκαν αναρμοδίως από το ίδιο το του ΤΕΙ και δεν συνάφθηκαν έγγραφες συμβάσεις δεδομένου ότι δεν προηγήθηκε ανακοίνωση των αποφάσεων (πράξεων) απευθείας ανάθεσης των προμηθειών στους προμηθευτές, οι ελλείπουσες δε συμβάσεις δεν δύνανται να υποκατασταθούν από  τις συμβάσεις που είχαν συνάψει οι ανωτέρω προμηθευτές, κατά περίπτωση, με τον Δήμο και την Περιφέρεια. ( παρ. 12 και 13 του άρθρου 2 του ν. 2286/1995 (Α΄ 19Α) και της κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσας Π1/3305/3.11.2010 απόφασης του Υφυπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (Β΄ 1789),  άρθρο13 παρ. 6 του ν. 2503/1997 (Α΄ 107),  άρθρα 40 έως και 42 του π.δ/τος 173/1990 (Α΄ 62) και   ν. 3852/2010 (Α΄ 87).

Μίσθωση μηχανημάτων έργου.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει αναφορικά με το παραδεκτώς προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας, ότι η υπό κρίση (μικτή) σύμβαση μεταξύ του Δήμου ....... και της αναδόχου ......., παρόλο που δεν διαχωρίστηκε στον ενδεικτικό προϋπολογισμό η αξία της προμήθειας των αγαθών από αυτή της παροχής των υπηρεσιών, είχε προεχόντως χαρακτήρα ανάθεσης εργασιών (υπηρεσιών). Τούτο δε διότι, το κύριο αντικείμενο της σύμβασης  αυτής  με  βάση το σκοπό της είναι η εκτέλεση από την ανάδοχο των εργασιών απομάκρυνσης των προϊόντων που προκλήθηκαν από τις βροχοπτώσεις, με τη χρήση δύο εκσκαφέων και δύο φορτηγών και η αποκατάσταση, διά των εν λόγω εργασιών, της βατότητας του αγροτικού δρόμου, στην οποία απέβλεψε ο Δήμος με τη σύναψη της συγκεκριμένης σύμβασης κι όχι η μίσθωση των ανωτέρω μηχανημάτων, η οποία έχει παρεπόμενο χαρακτήρα.

(...) α) Ο νομικός χαρακτηρισμός της εκάστοτε υφιστάμενης έννομης σχέσης ως μελέτης ή παροχής υπηρεσιών που εμπίπτουν στο πεδίου εφαρμογής του ν.3316/2005 ή ως παροχής υπηρεσιών που δεν υπάγονται στις διατάξεις του ν.3316/2005 και για τις οποίες τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις του άρθρου 209 παρ. 9 του Δ.Κ.Κ. και, συνακόλουθα, ο καθορισμός, συνεπεία του ως άνω γενόμενου χαρακτηρισμού, της διαδικασίας που πρέπει να ακολουθηθεί για την επιλογή του αντισυμβαλλόμενου αναδόχου είναι ζήτημα πραγματικό και γίνεται κατόπιν, το μεν, εκτίμησης των εκτελούμενων υπηρεσιών, το δε, ερμηνείας της βούλησης των μερών. β) Στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3316/2005 υπάγονται τόσο οι μελέτες που συγκροτούν το αποτέλεσμα συστηματικής και αναλυτικής επιστημονικής και τεχνικής εργασίας και έρευνας σε συγκεκριμένο απλό ή σύνθετο γνωστικό αντικείμενο, το οποίο αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην ανάλυση αποτελεσμάτων μετρήσεων και στην επεξεργασία αυτών (πρβλ Ελ.Συν. IV Τμ. 216/2009, 178/2008, 179/2008) όσο και οι συμβάσεις παροχής υπηρεσιών στις οποίες η παροχή του αναδόχου συνίσταται στην προσφορά των γνώσεων και ικανοτήτων που διαθέτει, οι οποίες σε συνδυασμό με εξειδικευμένο προσωπικό ή άλλα μέσα τείνουν στην επίτευξη ενός έργου εντός ορισμένου χρονικού πλαισίου. Στην τελευταία αυτή κατηγορία υπάγονται μεταξύ άλλων οι συμβάσεις οι οποίες έχουν ως αντικείμενο την υποστήριξη της υπηρεσίας στη διεξαγωγή ανάθεσης σύμβασης μελέτης, έργου ή υπηρεσίας, στην επίβλεψη ή έλεγχο μελέτης που η ίδια πρόκειται να συντάξει καθώς και την εκπόνηση των σχεδίων και των τευχών δημοπρατήσεως έργου που στηρίζονται σε αυτές, οι οποίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2004/18/ΕΚ (πρβλ. απόφαση ΔΕΚ της 4.3.1999 στην υπόθεση C-258/97, Συλλογή Νομολογίας ΔΕΚ 1999, σελ. Ι-01405, Ελ.Συν. IV Τμ. πραξ. 24/2012, 187/2011). Με τις διατάξεις δε του ν. 3316/2005 καθιερώνεται ο κανόνας της σύναψης των σχετικών συμβάσεων ύστερα από δημόσιο, ανοικτό ή κλειστό, διαγωνισμό, ώστε να καθίσταται δυνατή, με την προσέλευση μεγάλου ή έστω ικανού αριθμού μειοδοτών, η ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού και η διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων των Ο.Τ.Α., με την επιλογή της πλέον συμφέρουσας γι’ αυτούς προσφοράς. Μόνο κατ’ εξαίρεση είναι δυνατή η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, οι οποίες καθορίζονται ρητά και περιοριστικά από τις ανωτέρω διατάξεις (βλ. Ελ.Συν. VII Τμ. πραξ. 102/2009, 120, 199/2010, Ι Τμ. 170/2010). γ) Λόγω του ειδικού χαρακτήρα αυτών των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, αντικείμενο των οποίων αποτελεί, κατά κύριο λόγο, η προσφορά τεχνογνωσίας, εμπειρίας και ειδίκευσης σε συγκεκριμένο αντικείμενο οι συμβάσεις αυτής της κατηγορίας, οι οποίες συνάπτονται από το Δημόσιο ή τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, πρέπει να συνοδεύονται από ειδική αιτιολόγηση της αδυναμίας των οικείων υπηρεσιών να προβούν οι ίδιες, με τους υπαλλήλους που διαθέτουν, στην επίτευξη του αποτελέσματος που αποτελεί αντικείμενο της σύμβασης. Ειδική αιτιολόγηση για την αδυναμία εκπλήρωσης των καθηκόντων που ανατίθενται με τη σύμβαση παροχής υπηρεσιών απαιτείται και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες επιτρέπεται η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης (απευθείας ανάθεσης), χωρίς δημοσίευση προκήρυξης. Η διαδικασία αυτή συγχωρείται, μεταξύ άλλων, όταν η προϋπολογισθείσα δαπάνη της σύμβασης παροχής υπηρεσιών δεν υπερβαίνει το ποσό των 15.000,00 ευρώ και υφίστανται γεγονότα που συνιστούν επείγουσα ανάγκη για την ανάθεσή της. Για την υπογραφή της σύμβασης απαιτείται γνωμοδότηση του αρμόδιου τεχνικού συμβουλίου σχετικά με τη συνδρομή του επείγοντος καθώς και αναγγελία των κρισίμων στοιχείων της σύμβασης στο Τ.Ε.Ε. προκειμένου να δημοσιευθούν στην ιστοσελίδα του δέκα τουλάχιστον ημέρες πριν από την υπογραφή της (βλ. Ελ.Συν. IV Τμ. 16/2010, 187/2011). δ) Η διάταξη του άρθρου 83 του ν. 2362/1995, η οποία ρυθμίζει την περίπτωση της απευθείας ανάθεσης, μεταξύ άλλων, και της παροχής υπηρεσιών, όταν η δαπάνη της σύμβασης χωρίς ΦΠΑ δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, δεν μπορεί να εφαρμοσθεί στις περιπτώσεις των συμβάσεων μελετών ή συναφών υπηρεσιών, αφού αυτές διέπονται από τις προμνησθείσες ειδικές διατάξεις (Ελ.Συν. IV Τμ. πραξ. 172/2009, VII Τμ. πραξ. 199/2010).