ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου "1ης συμπληρωματικής" σύμβασης για την παροχή της υπηρεσίας «Λειτουργία εξοπλισμού επεξεργασίας απορριμμάτων ...», συμβατικής αξίας 922.480,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.(....)Κατ' ακολουθίαν, δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και ως εκ τούτου δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με αντικείμενο «Λειτουργία εξοπλισμού επεξεργασίας απορριμμάτων …» για την επεξεργασία ποσότητας 22.175 τόνων αστικών μη επικίνδυνων απορριμμάτων, έναντι συμβατικού τιμήματος 922.480,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. (1.143.875,20 ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), υπό τον όρο ότι η αναθέτουσα αρχή θα λύσει μονομερώς τη σύμβαση με την έναρξη λειτουργίας της Ο.Ε.Δ.Α. …, για την οποία κατά την από 13.11.2020 συνεδρίαση του Δ.Σ. του Φ.Ο.Δ.Σ.Α. … Α.Ε. είχε εκτιμηθεί ότι απαιτείται χρονικό διάστημα έξι μηνών, ήδη δε, από γεγονότα γνωστά στο Δικαστήριο (17/2021 Πράξη Ε΄ Κλιμακίου) προκύπτει ότι η σχετική σύμβαση κατασκευής αυτής, που περιλαμβάνει και υπηρεσίες δοκιμαστικής λειτουργίας, έχει διέλθει θετικώς τον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/385/2018 ΚΑΙ ΕΣ/ΚΛ.Ε/17/2021.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης της ανώνυμης αναπτυξιακής εταιρίας με την επωνυμία «Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρία Διαχείρισης Απορριμμάτων …» (στο εξής «…. Α.A.Ε.») για την παροχή υπηρεσιών με αντικείμενο τη «Λειτουργία Χώρου Υγειονομικής Ταφής (Χ.Υ.Τ.Α.) …», ποσού 1.111.889 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.) και 1.378.742,36 (με Φ.Π.Α).(....)Τέλος, κατά πάγια νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου (...), η προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση, χωρίς να πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις, όπως εν προκειμένω, συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της σχετικής διαδικασίας ανάθεσης.Κωλύεται η σύναψη του σχεδίου της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης της ανώνυμης αναπτυξιακής εταιρίας με την επωνυμία «Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρία Διαχείρισης Απορριμμάτων …» για την παροχή υπηρεσιών με αντικείμενο τη «Λειτουργία Χώρου Υγειονομικής Ταφής (Χ.Υ.Τ.Α.) …», ποσού 1.111.889 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.).

Εκτέλεση έργου...Υπό τις περιστάσεις αυτές, και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν ανωτέρω στη σκέψη 9, το Δικαστήριο, εκτιμώντας το σύνολο των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών της ελεγχόμενης ανάθεσης, άγεται στην κρίση ότι το κύριο αντικείμενο αυτής είναι η υλοποίηση έργου οδοποιίας, κατά την έννοια της προπαρατεθείσης παρ. 1 περιπ. 6) και 7) του άρθρου 2 του ν. 4412/2016,και συγκεκριμένα η πλήρης αποκατάσταση των οριζοντιογραφικών χαρακτηριστικών, του οδοστρώματος και των συνοδών τεχνικών έργων των κατεστραμμένων από την προμνησθείσα θεομηνία αγροτικών δρόμων της Τ.Κ. .... του Δ.Λ.. Οι ανατιθέμενες εργασίες υπάγονται στην έννοια του δημοσίου έργου αφενός ενόψει του ότι συντελούν στην άρτια και λειτουργική ολοκλήρωση της αποκατάστασης του αγροτικού οδικού δικτύου και, αφετέρου, διότι ορίζεται ότι θα εκτελεστούν κατ΄εφαρμογή της 13/2021 μελέτης της Διεύθυνσης Υποδομών και Τεχνικών Έργων του Δ.Λ, στην οποία προβλέπεται, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως στη σκέψη 11, α) η υποχρέωση καθορισμού Μηχανικού Π.Ε ή ΤΕ ως υπευθύνου της Διεύθυνσης του έργου από πλευράς του αναδόχου, β) η υποχρέωση τήρησης από τον ανάδοχο των προβλεπόμενων στην μελέτη μεθόδων κατασκευής, γ) η υποχρέωση τήρησης από τον ανάδοχο των οριζόμενων στη μελέτη τεχνικών προδιαγραφών, οι οποίες εναρμονίζονται με τις προμνησθείσες ΕΤΕΠ και δ) η υποχρέωση χρήσης των προβλεπόμενων στη μελέτη προδιαγραφών ΕΛ.Ο.Τ. και I.S.O. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο προέχων χαρακτήρας της σύμβασης δεν είναι μεικτός, συγκείμενος από προμήθειες και εργασίες παρεχόμενες χωρίς ειδικές γνώσεις και μεθόδους, όπως αβασίμως αιτιάται η προσβαλλομένη, αλλά συνιστά ολοκληρωμένο έργο οδοποιίας που αποσκοπεί στην έντεχνη αποκατάσταση της λειτουργικότητας αγροτικών οδών στην οποία απέβλεψε προσφεύγων Δ.Λ. με την συγκεκριμένη ανάθεση. Συνεπώς, νομίμως η σχετική διαπραγμάτευση διενεργήθηκε για την ανάθεση δημοσίου έργου, και νομίμως προβλέφθηκαν τόσο στον προϋπολογισμό του έργου όσο και στο σχέδιο σύμβασης κονδύλια γενικών εξόδων, εργολαβικού οφέλους, απροβλέπτων και αναθεώρησης τιμών.

Νομιμότητα  σχεδίου σύμβασης (μεικτές συμβάσεις). (..)Το Ε΄ Κλιμάκιο έχει αρμοδιότητα για τον έλεγχο νομιμότητας των συμβάσεων για την εκτέλεση δημοσίων έργων, το ΣT΄ Κλιμάκιο για τον έλεγχο νομιμότητας των συμβάσεων προμηθειών και το Ζ΄ Κλιμάκιο για τον έλεγχο νομιμότητας των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών. Σε περίπτωση δε παραπομπής σχεδίων σύμβασης από αναρμόδιο σε αρμόδιο δικαστικό σχηματισμό (Κλιμάκιο), αναβιώνει εκ νέου η τριακονθήμερη προθεσμία για την ολοκλήρωση του ελέγχου (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το κύριο αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης, η οποία κατά την έννοια του άρθρου 4 του ν.4412/2016 είναι μεικτή, δοθέντος ότι περιλαμβάνει τμήμα που έχει ως αντικείμενο την προμήθεια εξοπλισμού και τμήμα με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών εγκατάστασης αυτού και αποκατάστασης βλαβών, συνίσταται, ενόψει της υψηλότερης εκτιμώμενης αξίας του πρώτου εκ των ως άνω δύο τμημάτων, στην προμήθεια αγαθών και όχι στην ανάθεση υπηρεσιών, παρά τα αντίθετα αναφερόμενα στην οικεία διακήρυξη.​...Παραπέμπει τον φάκελο και το σχέδιο της σύμβασης για την «Αντικατάσταση φθαρμένων εξαρτημάτων και προμήθεια ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού στις εγκαταστάσεις αποχέτευσης του Δήμου ...», μεταξύ του Δήμου ... και της ένωσης εταιρειών «...» - «..» - «..», στο ΣΤ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Διάκριση σύμβασης έργου από τη σύμβαση παροχής υπηρεσιών.Ως "συμβάσεις υπηρεσιών", νοούνται συμβάσεις πλην των συμβάσεων έργων ή προμηθειών, που έχουν ως αντικείμενο την παροχή των υπηρεσιών, οι οποίες αναφέρονται στο παράρτημα XVII. Σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο ταυτοχρόνως προϊόντα και υπηρεσίες κατά την έννοια του παραρτήματος XVII, θεωρείται ως "σύμβαση υπηρεσιών", εφόσον η αξία των συγκεκριμένων υπηρεσιών υπερβαίνει την αξία των προϊόντων που περιλαμβάνονται στη σύμβαση. Σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο υπηρεσίες, κατά την έννοια του παραρτήματος XVII και η οποία δεν περιλαμβάνει δραστηριότητες που αναφέρονται στο παράρτημα XII παρά μόνο παρεμπιπτόντως σε σχέση με το κύριο αντικείμενο της σύμβασης, θεωρείται ως "σύμβαση υπηρεσιών"».

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα των σχεδίων τροποποίησης των 0042Ν/2019, 0043Ν/2019, 0044Ν/2019, 0069Ν/2019 και 0011Ν/2020 συμβάσεων παροχής υπηρεσιών σίτισης στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (Κ.Υ.Τ.) των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου (....)Τούτο δε διότι αντικείμενο των εν λόγω σχεδίων είναι μεν η ανάθεση υπηρεσιών πρόσθετων και όμοιων με εκείνες των αρχικών συμβάσεων, πλην αφορά σε χρονικό διάστημα που έπεται της λήξης ισχύος των τελευταίων, η οποία επήλθε με την ανάλωση της αρχικής συμβατικής τους αξίας. Εφόσον, επομένως, οι αρχικές συμβάσεις έχουν λήξει και δεν βρίσκονται πλέον σε στάδιο εκτέλεσης, κατά τη διάρκεια των οποίων και μόνο επιτρέπεται η εκτέλεση πρόσθετων εργασιών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι με τα ελεγχόμενα σχέδια τροποποίησης των 0042Ν/2019, 0043Ν/2019 και 0044Ν/2019 συμβάσεων σκοπείται κατ’ ουσίαν η χρονική παράταση των αρχικών συμβάσεων, με αντίστοιχη αύξηση του οικονομικού τους αντικειμένου, χωρίς ωστόσο να υπάρχει σχετική πρόβλεψη περί αυτού στις τελευταίες ούτε επιφύλαξη περί άσκησης εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής σχετικού δικαιώματος προαίρεσης.(....)Δεδομένου, όμως, ότι πρόκειται για συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις, το δε οικονομικό αντικείμενο των αναθέσεων αυτών ανέρχεται, αντίστοιχα, χωρίς Φ.Π.Α., στο ποσό των 3.367.125,00 ευρώ, των 1.789.960,00 ευρώ και των 1.568.770,00 ευρώ και, επομένως, υπολείπεται του ποσού των 10.000.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι στερείται αρμοδιότητας για την άσκηση ελέγχου νομιμότητας των υποβληθέντων ενώπιον του προαναφερθέντων τριών σχεδίων.(....)Εξάλλου, με τις ελεγχόμενες τροποποιήσεις δεν μεταβάλλεται η συνολική φύση των αρχικών συμβάσεων, καθόσον οι σχετικές υπηρεσίες εμπίπτουν στο αντικείμενό τους και παρίστανται απαραίτητες για την ολοκλήρωσή τους, ενώ, περαιτέρω, η συνολική δαπάνη των ως άνω τροποποιήσεων δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας των αρχικών συμβάσεων.Αποφαίνεται ότι: 1. Τα σχέδια τροποποίησης των 0042Ν/2019, 0043Ν/2019 και 0044Ν/2019 συμβάσεων παροχής υπηρεσιών σίτισης ... απαραδέκτως υποβάλλονται ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας και 2. Δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων ... σχεδίων τροποποίησης των 0069Ν/2019 και 0011Ν/2020 συμβάσεων παροχής υπηρεσιών σίτισης...

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:«Λειτουργία Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) Νάξου», συμβατικής αξίας 153.000,00 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.(...)η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνιστά τροποποίηση της ... (αρχικής) σύμβασης παροχής των επίμαχων υπηρεσιών λειτουργίας του ΧΥΤΑ Νάξου, αλλά, ενόψει της μη ολοκλήρωσης της νέας διαδικασίας ανάθεσης για την επιλογή νέου αναδόχου των επίμαχων υπηρεσιών, αφορά, κατ` ορθό νομικό της χαρακτηρισμό, σε νέα αυτοτελή απευθείας ανάθεση με αντικείμενο την εξακολούθηση παροχής των ίδιων υπηρεσιών, μετά τη λήξη της αρχικής σύμβασης -και της ‘παράτασης’ αυτής- και την ολοκλήρωση του φυσικού και οικονομικού τους αντικειμένου, οπότε πλέον δεν καταλείπεται κανένα περιθώριο τροποποίησης ή συμπλήρωσής τους.Απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου, δεδομένου ότι το οικονομικό αντικείμενό του δεν υπερβαίνει το όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο 

ΜΕΙΚΤΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ.Εγκατάσταση Συστήματος Ελέγχου Διαρροών (τηλε-ελέγχου/τηλεχειρισμού):επιδιώκεται η ανάκληση της 101/2024 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Τούτων δοθέντων, το κύριο αντικείμενο, επί του οποίου διαρθρώνεται όλη η σύμβαση είναι η προμήθεια του νέου, σύγχρονου συστήματος τηλεμετρίας προκειμένου να επιτευχθεί καλύτερη διαχείριση των υποδομών ύδρευσης της ,,,,, προς τον σκοπό δε της εγκατάστασης των νέων μηχανημάτων διαμορφώνονται (με μικρής κλίμακας οικοδομικές εργασίες) οι χώροι τοποθέτησης αυτών και γίνονται οι αναγκαίες υδραυλικές και ηλεκτρολογικές εργασίες για την προσαρμογή του εν λόγω εξοπλισμού στις υφιστάμενες υποδομές και παροχές ύδατος και ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι εργασίες αυτές αποτελούν το μέσο για την εκπλήρωση του ως άνω σκοπού και έχουν δευτερεύοντα χαρακτήρα. Σε αυτό συνηγορεί (χωρίς να αποτελεί αποκλειστικό κριτήριο) και το γεγονός ότι η αξία των εργασιών και των αναγκαίων για την εκτέλεσή τους υλικών ανέρχεται συνολικά σε ποσοστό περίπου 70% του συνολικού προϋπολογισμού της σύμβασης. Άρα η σύμβαση αποτελεί μεικτή σύμβαση προμήθειας, υπηρεσιών και έργου με κύριο αντικείμενο αυτό της προμήθειας. Δοθέντων όλων των ανωτέρω, ο μοναδικός λόγος της κρινόμενης προσφυγής πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Δεν ανακαλεί την 101/2024 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της υποκείμενης διαδικασίας ανάθεσης από την Περιφέρεια … των υπηρεσιών με τίτλο «Καθαρισμός ρεμάτων και ποταμών και άμεσες επεμβάσεις αντιπλημμυρικών έργων στην ΠΕ …», Υποέργο (νέο): «Καθαρισμός ρεμάτων και ποταμών και άμεσες επεμβάσεις αντιπλημμυρικών έργων στην ΠΕ …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.451.612,90 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (1.800.000 ευρώ με Φ.Π.Α.) και συμβατικής αμοιβής 1.161.290,32 χωρίς Φ.Π.Α.(....)Ενόψει αυτών, παρότι στην προκείμενη περίπτωση συντρέχει ανάγκη παροχής υπηρεσιών καθαρισμού ρεμάτων που οφείλεται σε απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα, δεν συντρέχει η σωρευτικώς απαιτούμενη προϋπόθεση της αδυναμίας της αναθέτουσας αρχής να τηρήσει τις προθεσμίες των διαδικασιών με δημοσίευση, έστω επισπευσμένων.Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Κατασκευαστικές εργασίες για μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων(....)Το Δικαστήριο κρίνει ως προς το ζήτημα της τεκμηρίωσης των τιμών αναπροσαρμογής και της σύνδεσής τους με την επίκληση απροβλέπτων περιστάσεων ότι η προσβαλλομένη ορθώς επισήμανε ότι τα στοιχεία που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή στην εισηγητική έκθεση για την έγκριση του 4ου ΑΠΕ δεν είναι πρόσφορα να δικαιολογήσουν την προτεινόμενη αναπροσαρμογή των συμβατικών τιμών. Ωστόσο, το Δικαστήριο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση η χρήση ως πρόσφορων συγκριτικών στοιχείων των στοιχείων της ΕΔΤΔΕ συνιστά πλημμέλεια, η οποία όμως, παρίσταται μη ουσιώδης, αφού είχε ως αποτέλεσμα -εν τέλει- τη λήψη υπόψη τιμών που παρίστανται χαμηλότερες από τις ισχύουσες στην αγορά κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα.Αβάσιμος τυγχάνει ο δεύτερος λόγος ανάκλησης που αφορά στην αναδρομική εφαρμογή των αναπροσαρμοσμένων τιμών από προγενέστερο της υπογραφής της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης χρονικό σημείο (από την 1η .2.2023 σύμφωνα με τον σχετικό όρο του σχεδίου της ελεγχόμενης σύμβασης).Ως προς τον τρίτο λόγο ανάκλησης που προπαρατέθηκε, το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη ότι, ενόψει της ευρύτητας των δεδομένων που λαμβάνονται υπόψη για την κατάρτισή του, η διακύμανση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή που δημοσιεύει η ΕΛΣΤΑΤ δεν είναι πρόσφορος τρόπος υπολογισμού του ύψους της μηνιαίας αναπροσαρμογής των συμβατικών τιμών. Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της τροποποιητικής -συμπληρωματικής σύμβασης για τη «Μελέτη, κατασκευή έργων για την α' φάση αποκατάστασης της ΟΕΔΑ Δυτικής Αττικής» μεταξύ του προσφεύγοντος και της .... , υπό τους κάτωθι όρους: (1) Να απαλειφθεί από το κείμενο αυτής οποιαδήποτε αναφορά σε αναδρομική, προ της υπογραφής του σχεδίου σύμβασης, εφαρμογής της αναπροσαρμογής των τιμών της αρχικής σύμβασης. (2) Να περιληφθεί στο συμβατικό κείμενο μηνιαία ρήτρα αναπροσαρμογής για την εφαρμογή κατά τον προσδιορισμό των τιμών ανά υπηρεσία με εφαρμογή στις ομάδες υπηρεσιών Γ1 και Γ4 της αρχικής σύμβασης και τις ομάδες Α1 και Α2 της συμπληρωματικής σύμβασης, λαμβάνοντας υπόψη τη διακύμανση των επιμέρους, ανά κατηγορία αγαθών (καυσίμων και λιπαντικών), Δείκτη Τιμών Καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ, ο οποίος θα ισχύει κατά τον προηγούμενο της παροχής των υπηρεσιών, μήνα, κατά τον λόγο εκάστου είδους στο αντικείμενο της σύμβασης, καθώς και τις με βάση αναγκαστικό δίκαιο μεταβολές του κατώτατου νόμιμου μισθού και ημερομισθίου του προσωπικού που θα απασχοληθεί στη σύμβαση. (3) Να χρησιμοποιηθεί ως βάση υπολογισμού των τιμών ο υποβληθείς ενώπιον του παρόντος Τμήματος με το από 19.1.2024 υπόμνημα (ως σχετικό υπ' αριθμ. 6) 4ος ΑΠΕ, που περιέχει μειωμένες τιμές στις αναφερόμενες στο σκεπτικό (σκ. 16 in fine) κατηγορίες τιμών και συνολικό ποσό 4.055.608,61 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), ο οποίος πρέπει πριν από την υπογραφή της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος και της αναδόχου ένωσης οικονομικών φορέων, να εγκριθεί από την Εκτελεστική Επιτροπή του προσφεύγοντος.Η ανωτέρω Απόφαση ανακαλεί την Πράξη 699/2023 του Ε' Κλιμακίου.