Εκτέλεση έργου...Υπό τις περιστάσεις αυτές, και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν ανωτέρω στη σκέψη 9, το Δικαστήριο, εκτιμώντας το σύνολο των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών της ελεγχόμενης ανάθεσης, άγεται στην κρίση ότι το κύριο αντικείμενο αυτής είναι η υλοποίηση έργου οδοποιίας, κατά την έννοια της προπαρατεθείσης παρ. 1 περιπ. 6) και 7) του άρθρου 2 του ν. 4412/2016,και συγκεκριμένα η πλήρης αποκατάσταση των οριζοντιογραφικών χαρακτηριστικών, του οδοστρώματος και των συνοδών τεχνικών έργων των κατεστραμμένων από την προμνησθείσα θεομηνία αγροτικών δρόμων της Τ.Κ. .... του Δ.Λ.. Οι ανατιθέμενες εργασίες υπάγονται στην έννοια του δημοσίου έργου αφενός ενόψει του ότι συντελούν στην άρτια και λειτουργική ολοκλήρωση της αποκατάστασης του αγροτικού οδικού δικτύου και, αφετέρου, διότι ορίζεται ότι θα εκτελεστούν κατ΄εφαρμογή της 13/2021 μελέτης της Διεύθυνσης Υποδομών και Τεχνικών Έργων του Δ.Λ, στην οποία προβλέπεται, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως στη σκέψη 11, α) η υποχρέωση καθορισμού Μηχανικού Π.Ε ή ΤΕ ως υπευθύνου της Διεύθυνσης του έργου από πλευράς του αναδόχου, β) η υποχρέωση τήρησης από τον ανάδοχο των προβλεπόμενων στην μελέτη μεθόδων κατασκευής, γ) η υποχρέωση τήρησης από τον ανάδοχο των οριζόμενων στη μελέτη τεχνικών προδιαγραφών, οι οποίες εναρμονίζονται με τις προμνησθείσες ΕΤΕΠ και δ) η υποχρέωση χρήσης των προβλεπόμενων στη μελέτη προδιαγραφών ΕΛ.Ο.Τ. και I.S.O. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο προέχων χαρακτήρας της σύμβασης δεν είναι μεικτός, συγκείμενος από προμήθειες και εργασίες παρεχόμενες χωρίς ειδικές γνώσεις και μεθόδους, όπως αβασίμως αιτιάται η προσβαλλομένη, αλλά συνιστά ολοκληρωμένο έργο οδοποιίας που αποσκοπεί στην έντεχνη αποκατάσταση της λειτουργικότητας αγροτικών οδών στην οποία απέβλεψε προσφεύγων Δ.Λ. με την συγκεκριμένη ανάθεση. Συνεπώς, νομίμως η σχετική διαπραγμάτευση διενεργήθηκε για την ανάθεση δημοσίου έργου, και νομίμως προβλέφθηκαν τόσο στον προϋπολογισμό του έργου όσο και στο σχέδιο σύμβασης κονδύλια γενικών εξόδων, εργολαβικού οφέλους, απροβλέπτων και αναθεώρησης τιμών.

ΜΕΙΚΤΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ.Αντιπλημμυρικά έργα...ζητείται η αναθεώρηση της 1543/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω, οι αναφερόμενες εργασίες στην ομάδα Β και στις υποομάδες Α1 έως Α4 της ομάδας Α του προϋπολογισμού της μελέτης της συμβάσεως (ειδικώς οι εργασίες των υποομάδων Α1 και Α2 αναφέρονται σε εργασίες χωματουργικές και βυθοκόρησης με λήψη υψομετρικών και βυθομετρικών στοιχείων) εμπίπτουν στην έννοια των εργασιών συντηρήσεως αντιπλημμυρικών έργων, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ του Προσαρτήματος Α του ν. 4412/2016 (βλ. και Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ). Περαιτέρω, η ελεγχόμενη σύμβαση περιλαμβάνει και παροχή υπηρεσιών (βλ. λοιπές υποομάδες της Ομάδας Α του προϋπολογισμού της μελέτης) καθώς και προμήθεια αγαθών (τσιμεντοσωλήνες). Συνεπώς, αποτελεί μεικτή σύμβαση «έργων», υπηρεσιών και προμήθειας, κύριο δε αντικείμενο αυτής αποτελούν οι εργασίες του Παραρτήματος ΙΙ του Προσαρτήματος Α του ν. 4412/2016, οι οποίες, πέραν του ότι καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο τμήμα του προϋπολογισμού της συμβάσεως, αποτελούν τον κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο διαρθρώνεται η σύμβαση, ως εξυπηρετούσες τον επιδιωκόμενο από αυτήν σκοπό, ήτοι τη συντήρηση ή και αποκατάσταση των ήδη υφιστάμενων αντιπλημμυρικών έργων της Ν.Ε. ..., στο πλαίσιο δε αυτό οι προβλεπόμενες υπηρεσίες και προμήθειες έχουν λειτουργία παρακολουθηματική των εν λόγω εργασιών. Κατόπιν αυτών, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την Επίτροπο, ορθώς δημοπρατήθηκε η εν λόγω σύμβαση ως σύμβαση «έργων» κάτω των ορίων του ν. 4412/2016 και ζητήθηκε να συμμετάσχουν στον οικείο διαγωνισμό μόνον εργοληπτικές επιχειρήσεις, ενόψει της φύσης των προς ανάθεση εργασιών.Αναθεωρεί την 1543/2019 απόφαση του VI Τμήματος.

Καθαρισμός τάφρων...Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα:Το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην προσβαλλόμενη Πράξη, τα οποία συνομολογούνται και από την αιτούσα, αφορά κατά κύριο λόγο σε εργασίες συντήρησης Πρασίνου (κοπή κλάδων δέντρων, βοτάνισμα, κοπή και απομάκρυνση ξυλωδών φυτών κλπ) στο οδικό δίκτυο της Π.Ε. Ευβοίας, αφού οι εργασίες αυτές αποτελούν τον κύριο άξονα γύρω από τον οποίο διαρθρώνεται όλη η σύμβαση.  Αντιθέτως, οι ζητούμενες χωματουργικές εργασίες (διάνοιξη, καθαρισμός και μόρφωση τάφρων), είναι μικρής συγκριτικά έκτασης και οικονομικής αξίας, και έχουν παρεπόμενο χαρακτήρα, επομένως, δεν δύνανται να προσδιορίσουν τον χαρακτήρα της σύμβασης.Οι ανωτέρω περιγραφόμενες εργασίες συντήρησης Πρασίνου δεν περιλαμβάνονται στις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016, και δεν συνιστούν το αποτέλεσμα ενός συνόλου οικοδομικών εργασιών ούτε το αποτέλεσμα εργασιών μηχανικού το οποίο επαρκεί αυτό καθαυτό για την εκπλήρωση μίας οικονομικής ή τεχνικής λειτουργίας, ενώ δεν έχει συνταχθεί ειδική τεχνική μελέτη μηχανικού για την εκτέλεσή τους.  Ως εκ τούτου, δεν συνιστούν έργο, κατά την έννοια του νόμου, αλλά παροχή υπηρεσιών, για τις οποίες, ακόμη και αν η εκτέλεσή τους πρέπει να πληροί τις οριζόμενες στη διακήρυξη τεχνικές προδιαγραφές (ΕΤΕΠ), εντούτοις δεν απαιτεί την τεχνική εξειδίκευση εργολήπτη δημοσίων έργων. Άλλωστε, και ο κωδικός του ενιαίου συστήματος ταξινόμησης που χρησιμοποιήθηκε στη διακήρυξη, για την περιγραφή των ζητούμενων εργασιών (CPV 45112710-5 εργασίες διαμόρφωσης τοπίου για χώρους πρασίνου), παρότι αφορά σε έργο, εντούτοις είναι προφανώς ακατάλληλος και δεν αντιστοιχεί πράγματι στις ζητούμενες εργασίες.  Επιπλέον, αβασίμως προβάλλεται, με επιχείρημα από τη διατύπωση της σχετικής διάταξης και με αναφορά στο Περιγραφικό Τιμολόγιο Εργασιών Έργων Πρασίνου, ότι οι εργασίες συντήρησης πρασίνου συνιστούν πλέον εξ ορισμού «έργο».  Και τούτο, διότι, ανεξαρτήτως του ότι ο Έλληνας νομοθέτης δεν θα μπορούσε να γενικεύσει σε τέτοιο βαθμό την έννοια του έργου περιλαμβάνοντας σε αυτήν συλλήβδην δραστηριότητες που συνιστούν υπηρεσίες κατά το ευρωπαϊκό δίκαιο και αδρανοποιώντας έτσι υποχρεώσεις που επιβάλλονται από την ενωσιακή νομοθεσία για τη δημοπράτηση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών (δημοσιεύσεις, καλούμενες επιχειρήσεις κλπ), σε κάθε περίπτωση, κατά τη σαφή διατύπωση του νόμου ο χαρακτηρισμός ως «έργου» μιας σύμβασης που περιλαμβάνει εργασίες της κατηγορίας πρασίνου, αποκλειστικά ή εντασσόμενες σε μια μεγαλύτερη κατασκευή (χαρακτηρισμός που έχει ως συνέπεια την υποχρεωτική εφαρμογή του αντίστοιχου Περιγραφικού Τιμολογίου), συναρτάται από τη συνδρομή των ανωτέρω αναφερομένων ουσιαστικών προϋποθέσεωνΕνόψει των ανωτέρω, εφόσον η ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία  έχει ως αντικείμενο την ανάθεση παροχής υπηρεσιών και όχι την εκτέλεση δημοσίου έργου και ενόψει του ύψους της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της,   μη νομίμως δεν τηρήθηκαν εν προκειμένω οι απαιτούμενες διατυπώσεις δημοσιότητας σε ενωσιακό επίπεδο απορριπτομένων ως αβάσιμων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών. Επιπλέον, μη νομίμως και κατά παράβαση των αρχών του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού περιορίσθηκε ο κύκλος των δικαιούμενων συμμετοχής σε εργοληπτικές επιχειρήσεις που  δραστηριοποιούνται σε έργα κατηγορίας πρασίνου τάξης Α2 και άνω του ΜΕΕΠ, δοθέντος ότι, ανεξαρτήτως της συμμετοχής ή μη ικανού αριθμού ενδιαφερομένων από την κατηγορία αυτή, εντούτοις αποκλείστηκαν επιχειρήσεις που δεν είναι εγγεγραμμένες στο άνω Μητρώο, αλλά ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα συναφή με το αντικείμενο των ζητούμενων υπηρεσιών.  Περαιτέρω, μη νομίμως προβλέπονται δαπάνες για Γενικά Έξοδα και Εργολαβικό Όφελος, απρόβλεπτα και αναθεώρηση, χωρίς η πλημμέλεια αυτή να αίρεται από το γεγονός ότι τέτοιου είδους δαπάνες θα ενσωματώνονταν, έστω και μερικώς, στην προσφορά των διαγωνιζομένων, σε περίπτωση δημοπράτησης των κρίσιμων εργασιών ως υπηρεσιών.  Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη αφενός μεν ότι η έννοια των κρίσιμων διατάξεων είναι σαφής και στηρίζεται σε πάγια νομολογία, αφετέρου δε ότι το κρίσιμο νομικό ζήτημα έχει ερμηνευτεί κατά όμοιο τρόπο σε υπόθεση που αφορούσε την ίδια Περιφέρεια (βλ. Ε.Σ. Τμ. VI 43/2018), ο ισχυρισμός της τελευταίας περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων της πρέπει να απορριφθεί.

Αμοιβή για την εκτέλεση εργασιών..:Με δεδομένα αυτά, η επίμαχη σύμβαση είναι μεικτή σύμβαση προμήθειας ηλεκτρολογικών και υδραυλικών υλικών με παρεμπίπτουσες εργασίες τοποθέτησής τους αφενός και παροχής υπηρεσιών άντλησης υδάτων και επισκευής αντλιών αφετέρου. Λαμβανομένου δε υπόψη του ύψους της εκτιμώμενης δαπάνης της προμήθειας (17.000 ευρώ) που υπερβαίνει κατά πολύ αυτήν των υπηρεσιών (2.100 ευρώ), το κύριο αντικείμενο της σύμβασης είναι αυτό της προμήθειας, απορριπτομένου ως ερειδόμενου επί εσφαλμένης νομικής βάσης του πρώτου, του δεύτερου και του τέταρτου λόγου διαφωνίας. Εξάλλου, εφόσον η σύμβαση ανατίθεται απευθείας, δεν απαιτούνται τεχνικές προδιαγραφές κατά την έννοια του άρθρου 54 του ν. 4412/2016, όπως αβάσιμα προβάλλεται με τον τρίτο λόγο διαφωνίας, αλλά αρκεί η λεπτομερής περιγραφή των υπό προμήθεια υλικών στην οικεία μελέτη της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών (Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 135/2017). Τέλος, απορριπτέος είναι και ο πέμπτος λόγος διαφωνίας διότι το αντικείμενο της οργανικής θέσης του, βεβαιούντος την καλή εκτέλεση του έργου, δημοτικού υπαλλήλου είναι συναφές με την επίμαχη σύμβαση.Κατόπιν τούτων, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.

Έλεγχος νομιμότητας σχεδίου σύμβασης:..Με δεδομένα αυτά, η επίμαχη σύμβαση είναι μεικτή σύμβαση, με αντικείμενο αφενός την προμήθεια ηχοπετασμάτων (ηχοφρακτών) στην τιμή αγοράς των οποίων περιλαμβάνονται επιμέρους εργασίες συναρμολόγησης και στερέωσής τους, αφετέρου την εκτέλεση έργου, διότι οι «εργασίες ηχομόνωσης» περιλαμβάνονται στις δραστηριότητες του Παραρτήματος II του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016. Σε κάθε περίπτωση δε για την έντεχνη τοποθέτηση των ηχοπετασμάτων πέριξ της εθνικής οδού και τη θεμελίωσή τους επί τοιχίου από σκυρόδεμα προβλέπονται εργασίες σχετικές με χωματουργικά, τεχνικά, σκυροδέματα, οπλισμούς, κράσπεδα και σημάνσεις για τις οποίες προηγήθηκε η διενέργεια μελέτης και για την επίβλεψή τους προβλέπεται η αυτοπρόσωπη παρουσία ειδικευμένων τεχνικών. Περαιτέρω, όπως ορθά κρίθηκε από το ΣΤ΄ Κλιμάκιο με την 93/2019 Πράξη του, κύριο αντικείμενο της σύμβασης είναι η εκτέλεση έργου, παρά το γεγονός ότι η εκτιμώμενη αξία του υπολείπεται σαφώς εκείνης της προμήθειας. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τα τεύχη δημοπράτησης, κεντρικό στοιχείο της σύμβασης δεν είναι η προμήθεια των ηχομονωτικών πετασμάτων, αλλά η κατασκευή ενός ενιαίου έργου με αντικείμενο την εκτέλεση ηχομονωτικών εργασιών σε συγκεκριμένα σημεία της Εθνικής Οδού Αθηνών – Λαμίας και με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και των πολιτών από τον κυκλοφοριακό θόρυβο στις, γειτνιάζουσες με την εθνική οδό, περιοχές και την αισθητική εναρμόνισή του με τις ήδη υφιστάμενες κατασκευές ηχομόνωσης. Η  επίτευξη αυτού του αποτελέσματος δεν επιτυγχάνεται με την απλή προμήθεια των πετασμάτων, αλλά προεχόντως με τις προαναφερθείσες εργασίες (χωματουργικά, τεχνικά, σκυροδέματα, οπλισμοί, κράσπεδα και σημάνσεις) που διασφαλίζουν την εντελή λειτουργία των προμηθευόμενων ειδών και αποτελούν προϋπόθεση για την άρτια υλοποίηση του κύριου συμβατικού αντικειμένου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η δημιουργηθείσα αμφισβήτηση από τις 84/2019 και 93/2019 αντίθετες πράξεις του Ε΄ και του ΣΤ΄ Κλιμακίου, αντίστοιχα, πρέπει να αρθεί υπέρ της άποψης του ΣΤ΄ Κλιμακίου, ότι δηλαδή το υπό έλεγχο σχέδιο σύμβασης αφορά σε εκτέλεση δημοσίου έργου. Ως εκ τούτου πρέπει να αναπεμφθεί η υπόθεση στο Ε΄ Κλιμάκιο, προκειμένου να διενεργηθεί επί του σχεδίου της ως άνω σύμβασης, ο οικείο έλεγχος νομιμότητας.

ΜΕΙΚΤΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ.Αντικατάσταση υδρόψυκτου ψύκτη και λεβήτων.(...)(α) Η ελεγχόμενη σύμβαση δεν αφορά στην το πρώτον επέμβαση σε ένα παλαιό κτήριο για την εγκατάσταση συστημάτων ψύξης και θέρμανσης, αλλά στην αντικατάσταση, ήτοι στην προμήθεια και εγκατάσταση, σύγχρονου και βελτιωμένων προδιαγραφών βασικού εξοπλισμού (ψύκτη, λεβήτων, τοπικών μονάδων-fan coils), σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές που περιλαμβάνονται στα συμβατικά τεύχη (Τεχνική Περιγραφή, Προϋπολογισμός Εργασιών) και με προσαρμογή αυτών στις υπάρχουσες υποδομές, ήτοι με τις ηλεκτρομηχανολογικές και υδραυλικές εργασίες που είναι αναγκαίες για τη διασύνδεσή του στα ήδη υπάρχοντα λειτουργικά μηχανήματα και δίκτυα (αγωγούς) ύδρευσης και ηλεκτρικής ενέργειας.Επομένως, δεν πρόκειται για ειδική Τεχνική Μελέτη έργου, αλλά για μία περιγραφή των προς εκτέλεση «εργασιών» (όπως ορίζει και ο τίτλος αυτής -Τεχνική Περιγραφή-) με παράθεση των τεχνικών προδιαγραφών των προς προμήθεια ειδών, συνοδευόμενη από ηλεκτρομηχανολογικά σχέδια των υπαρχουσών εγκαταστάσεων και της σύνδεσης του νέου εξοπλισμού με αυτές. (γ) Η πρόβλεψη από την αναθέτουσα αρχή κονδυλίου απροβλέπτων δεν μπορεί να χαρακτηρίσει μία σύμβαση ως σύμβαση έργου, καθόσον η επιβάρυνση του προϋπολογισμού της σύμβασης με αυτό το κονδύλι είναι δυνατή μόνον όταν το κύριο αντικείμενο της μεικτής σύμβασης μπορεί αντικειμενικά να χαρακτηρισθεί ως έργο, γεγονός που δεν συντρέχει εν προκειμένω. Περαιτέρω, η ανάγκη εκτέλεσης συμπληρωματικών «εργασιών» δεν συναρτάται αποκλειστικά με τη σύμβαση έργου, αλλά μπορεί να προκύψει, εξαιτίας απρόβλεπτων περιστάσεων, και κατά την εκτέλεση συμβάσεων προμήθειας ή/και υπηρεσιών (άρθρο 132 παρ.1 περ. γ του ν. 4412/2016). Και (δ) Ο εσφαλμένος νομικός χαρακτηρισμός της επίμαχης σύμβασης, ως σύμβασης έργου, συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια, διότι, κατά τα βασίμως διαλαμβανόμενα στην πληττόμενη.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω πρέπει η κρινόμενη προσφυγή να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η 23/2023 πράξη της Επιτρόπου στη 2η Υπηρεσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Τομέα Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. 

Κατασκευαστικές εργασίες για μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων(....)Το Δικαστήριο κρίνει ως προς το ζήτημα της τεκμηρίωσης των τιμών αναπροσαρμογής και της σύνδεσής τους με την επίκληση απροβλέπτων περιστάσεων ότι η προσβαλλομένη ορθώς επισήμανε ότι τα στοιχεία που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή στην εισηγητική έκθεση για την έγκριση του 4ου ΑΠΕ δεν είναι πρόσφορα να δικαιολογήσουν την προτεινόμενη αναπροσαρμογή των συμβατικών τιμών. Ωστόσο, το Δικαστήριο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση η χρήση ως πρόσφορων συγκριτικών στοιχείων των στοιχείων της ΕΔΤΔΕ συνιστά πλημμέλεια, η οποία όμως, παρίσταται μη ουσιώδης, αφού είχε ως αποτέλεσμα -εν τέλει- τη λήψη υπόψη τιμών που παρίστανται χαμηλότερες από τις ισχύουσες στην αγορά κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα.Αβάσιμος τυγχάνει ο δεύτερος λόγος ανάκλησης που αφορά στην αναδρομική εφαρμογή των αναπροσαρμοσμένων τιμών από προγενέστερο της υπογραφής της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης χρονικό σημείο (από την 1η .2.2023 σύμφωνα με τον σχετικό όρο του σχεδίου της ελεγχόμενης σύμβασης).Ως προς τον τρίτο λόγο ανάκλησης που προπαρατέθηκε, το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη ότι, ενόψει της ευρύτητας των δεδομένων που λαμβάνονται υπόψη για την κατάρτισή του, η διακύμανση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή που δημοσιεύει η ΕΛΣΤΑΤ δεν είναι πρόσφορος τρόπος υπολογισμού του ύψους της μηνιαίας αναπροσαρμογής των συμβατικών τιμών. Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της τροποποιητικής -συμπληρωματικής σύμβασης για τη «Μελέτη, κατασκευή έργων για την α' φάση αποκατάστασης της ΟΕΔΑ Δυτικής Αττικής» μεταξύ του προσφεύγοντος και της .... , υπό τους κάτωθι όρους: (1) Να απαλειφθεί από το κείμενο αυτής οποιαδήποτε αναφορά σε αναδρομική, προ της υπογραφής του σχεδίου σύμβασης, εφαρμογής της αναπροσαρμογής των τιμών της αρχικής σύμβασης. (2) Να περιληφθεί στο συμβατικό κείμενο μηνιαία ρήτρα αναπροσαρμογής για την εφαρμογή κατά τον προσδιορισμό των τιμών ανά υπηρεσία με εφαρμογή στις ομάδες υπηρεσιών Γ1 και Γ4 της αρχικής σύμβασης και τις ομάδες Α1 και Α2 της συμπληρωματικής σύμβασης, λαμβάνοντας υπόψη τη διακύμανση των επιμέρους, ανά κατηγορία αγαθών (καυσίμων και λιπαντικών), Δείκτη Τιμών Καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ, ο οποίος θα ισχύει κατά τον προηγούμενο της παροχής των υπηρεσιών, μήνα, κατά τον λόγο εκάστου είδους στο αντικείμενο της σύμβασης, καθώς και τις με βάση αναγκαστικό δίκαιο μεταβολές του κατώτατου νόμιμου μισθού και ημερομισθίου του προσωπικού που θα απασχοληθεί στη σύμβαση. (3) Να χρησιμοποιηθεί ως βάση υπολογισμού των τιμών ο υποβληθείς ενώπιον του παρόντος Τμήματος με το από 19.1.2024 υπόμνημα (ως σχετικό υπ' αριθμ. 6) 4ος ΑΠΕ, που περιέχει μειωμένες τιμές στις αναφερόμενες στο σκεπτικό (σκ. 16 in fine) κατηγορίες τιμών και συνολικό ποσό 4.055.608,61 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), ο οποίος πρέπει πριν από την υπογραφή της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος και της αναδόχου ένωσης οικονομικών φορέων, να εγκριθεί από την Εκτελεστική Επιτροπή του προσφεύγοντος.Η ανωτέρω Απόφαση ανακαλεί την Πράξη 699/2023 του Ε' Κλιμακίου.

ΜΕΙΚΤΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ: «Εγκαταστάσεις μηχανημάτων διαμόρφωσης κατάλληλου αερισμού λόγω κορωνοϊού»,  Με την κρινόμενη προσφυγή ζητείται η αναθεώρηση της 2647/2020 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...) ζητείται η αναθεώρηση της 2647/2020 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...(...)Το Δικαστήριο κρίνει, με βάση όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη και εν όψει των γενομένων δεκτών στη σκέψη 11, ότι η προς υπογραφή σύμβαση φέρει τα χαρακτηριστικά μεικτής σύμβασης προμήθειας και υπηρεσιών, στην οποία, ως εκ του ύψους της προϋπολογισθείσας δαπάνης της προμήθειας σε σχέση με αυτήν των υπηρεσιών, προέχοντα χαρακτήρα έχει η προμήθεια (βλ. άρθρο 4 παρ. 2 εδ. β΄ του ν. 4412/2016). Ειδικότερα, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα ανωτέρω, η υπό ανάθεση προμήθεια, χωρίς τον συνυπολογισμό για τον προσδιορισμό της εκτιμώμενης αξίας της όλων των παρεμπιπτουσών εργασιών τοποθέτησης και εγκατάστασης των επίμαχων ειδών, καθώς μέρος αυτών έχει κοστολογηθεί χωριστά και συμπεριληφθεί στην αξία των υπηρεσιών, και χωρίς επίσης τον συνυπολογισμό της αξίας των ανταλλακτικών που θα απαιτηθούν για τις υπό ανάθεση επισκευές – αντικαταστάσεις εξαρτημάτων (συνυπολογισμός που αν γινόταν θα αύξανε ακόμη περισσότερο την αξία της προμήθειας), ανέρχεται στα 166.251,89 ευρώ συνολικά, σε αντιδιαστολή με την εκτιμώμενη αξία των εργασιών (υπηρεσιών) που ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 129.687,94 ευρώ (128.379,94 ευρώ για διάφορες εργασίες επισκευής, συντήρησης, εγκατάστασης κλπ, όπως αυτές εκτίθενται αναλυτικώς ανωτέρω + 1.308 ευρώ για εργασίες διάνοιξης οπών, κλπ, οι οποίες στον προϋπολογισμό μελέτης έχουν ενταχθεί στη Β΄ ομάδα εργασιών υπό τον τίτλο «Οικοδομικά»). Απορρίπτει την προσφυγή.
ΔΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/2647/2020

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:«Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμών για την αναβάθμιση της κεντρικής πλατείας …», προϋπολογισθείσας δαπάνης 604.838,71 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.(....)Σε κάθε περίπτωση, ο χαρακτηρισμός, εν προκειμένω,  της σύμβασης ως προμήθειας δεν συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια, διότι α) δεν εθίγη ο ανταγωνισμός και η αρχή της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, καθώς στον διαγωνισμό μπορούσαν να δηλώσουν συμμετοχή τόσο προμηθεύτριες όσο και εργοληπτικές επιχειρήσεις και κοινοπραξίες, β) δεν τέθηκαν κριτήρια ως προς την χρηματοοικονομική επάρκεια και την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα των υποψηφίων, γ) διασφαλίστηκε πλήρως η αρχή της διαφάνειας με τη δημοσίευση της διακήρυξης του διαγωνισμού στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δ) ουδείς ενδιαφερόμενος φορέας προσέβαλε τους όρους της διακήρυξης ούτε ζητήθηκαν σχετικές διευκρινίσεις.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 6 της παρούσας, το Δικαστήριο κρίνει ότι η κρίση της προσβαλλομένης, ότι η επίδικη σύμβαση αποτελεί μικτή σύμβαση, με προέχοντα χαρακτήρα αυτόν της σύμβασης δημοσίου έργου, είναι μη νόμιμη. Και τούτο, διότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον πρώτο λόγο των ένδικων προσφυγών, η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί μικτή σύμβαση προμηθειών και υπηρεσιών, της οποίας ο προέχων χαρακτήρας, με βάση το κριτήριο της υψηλότερης εκτιμώμενης αξίας, είναι εκείνος της προμήθειας των αναφερόμενων, στη σκέψη 10 της παρούσας, ειδών (φυσικών πλακών, διακοσμητικών κρασπέδων, επιστυλίων και ενδοδαπέδιων φωτιστικών, δοχείων απορριμμάτων, παγκακίων, πάρκων τσέπης, στεγάστρων τύπου ομπρέλα, πίλλαρ, καλλωπιστικών δέντρων). Αντιθέτως, οι αναγκαίες προπαρασκευαστικές εργασίες για την τοποθέτηση των ανωτέρω ειδών (...), που συνιστούν το αντικείμενο της κατηγορίας «Ε.01 Γενικές Εργασίες» του κεφαλαίου 2.2.6 του Παραρτήματος Ι της διακήρυξης ..., έχουν παρεπόμενο, ως προς το κύριο αντικείμενο της σύμβασης, χαρακτήρα, εφόσον δε, για την εκτέλεσή τους, δεν απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι ούτε εξειδικευμένο επιστημονικό ή τεχνικό προσωπικό, οι εν λόγω εργασίες εμπίπτουν στην έννοια των υπηρεσιών... Εξάλλου, οι ανωτέρω εργασίες (με κωδικό CPV 45421150-0) δεν εμπίπτουν σε κάποια από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016, ούτε αποβλέπουν στην πραγματοποίηση ενός «έργου», όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 2 παρ. 1 περ. 6 β΄ και 7 του νόμου αυτού, καθότι δεν συνιστούν οικοδομικές εργασίες ή εργασίες μηχανικού, υπό την ειδικότερη έννοια του εν λόγω άρθρου. Ανακαλεί την 14/2023 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στην Π.Ε. Δράμας.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ:..Με αυτά τα δεδομένα, το Τμήμα, λαμβάνοντας υπόψη: α) ότι, όπως συνάγεται από το από 24.12.2018 έγγραφο υπαλλήλου της Περιφέρειας ... από την οικεία διακήρυξη, αλλά και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, τα δομικά έργα των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων ... υφίστανται από 16ετίας και έχουν ολοκληρωθεί σε ποσοστό 98% και δεν αποτελούν παρά το 10% του επίμαχου δημοπρατούμενου αντικειμένου, ο δε μηχανολογικός τους εξοπλισμός έχει κλαπεί και αφορά σε εξειδικευμένα μηχανήματα που αποτελούν αντικείμενο προμήθειας από το εμπόριο, β) τις αναλυτικές τεχνικές προδιαγραφές των ανωτέρω μηχανημάτων, όπως αυτές συγκεκριμενοποιούνται στο Τεύχος 4 της διακήρυξης, γ) το μεγαλύτερο της αξίας της προμήθειας (872.500,00 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α., ποσό που αντιστοιχεί σε αμιγώς προμήθεια ειδών) έναντι της αξίας των εργασιών [509.183,77 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. - ποσό που περιλαμβάνει και υπό προμήθεια είδη - (βλ. ιδίως για το κτίριο διοίκησης πέραν των εργασιών καλωδίωσης και τοποθέτησης, η προμήθεια νέου PLC και έγχρωμης οθόνης αφής διαγωνίου 10΄, καθώς και για τον περιβάλλοντα χώρο, εκτός της εργασίας τοποθέτησης, την προμήθεια πλαστικής μεμβράνης στον πυθμένα του χωμάτινου ταμιευτήρα)], ε) ότι κατά την εξειδίκευση των επιμέρους κριτηρίων για την επιλογή των υποψήφιων αναδόχων, η αναθέτουσα αρχή προτάσσει, αφενός την άσκηση εμπορικής, βιομηχανικής ή βιοτεχνικής δραστηριότητας συναφούς με το αντικείμενο της σύμβασης, αφετέρου την εγκατάσταση και επιτυχή λειτουργία του εξοπλισμού σε μια μονάδα επεξεργασίας αστικών λυμάτων και όχι την κατοχή πτυχίου κάποιας συγκεκριμένης κατηγορίας, κριτήριο που επιφυλάσσεται στις εργοληπτικές επιχειρήσεις δημόσιων έργων, κρίνει ότι το κύριο αντικείμενο της επίμαχης μεικτής σύμβασης (έργου, υπηρεσιών και προμήθειας) είναι αυτό της προμήθειας του αναφερόμενου στη διακήρυξη εξοπλισμού, δεδομένου μάλιστα ότι η τελευταία, απέβλεψε, σε εντονότατο βαθμό, στη φύση των εν λόγω ειδών, ήτοι σε συγκεκριμένες ιδιότητες και προδιαγραφές ως προς τη σύσταση και την απόδοσή τους. Η προμήθεια του εν λόγω εξοπλισμού, εξ ορισμού και αρρήκτως συνδεδεμένη με την τοποθέτηση και εγκατάστασή του προς αποκατάσταση της πλήρους λειτουργίας του επίμαχου συστήματος επεξεργασίας λυμάτων, αποτελεί τη βασική υποχρέωση του αναδόχου (βλ. ΣτΕ ΕΑ 132/2016, βλ. επίσης ΣτΕ 2932/2012, 736/2012, 918/2011), ενώ παρεπόμενο χαρακτήρα έχουν όλες οι λοιπές ως άνω υποχρεώσεις που τον βαρύνουν, οι οποίες ανάγονται σε συμπληρωματικές ως προς την επίτευξη της προμήθειας εργασίες, καθώς και σε περιορισμένης έκτασης λοιπές εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης του ήδη υφιστάμενου δομικού έργου. Κατόπιν τούτων, η δημιουργηθείσα αμφισβήτηση από τις 438/2018 και 171/2019 αντίθετες Πράξεις του Ζ΄ και Ε΄ Κλιμακίου, αντίστοιχα, πρέπει να αρθεί υπέρ της διαλαμβανόμενης στην 171/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου κρίσης, ότι δηλαδή το κύριο αντικείμενο του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης είναι αυτό της προμήθειας ειδών. Ακολούθως, πρέπει να παραπεμφθεί η υπόθεση στο ΣΤ΄ Κλιμάκιο, προκειμένου να διενεργηθεί επί του σχεδίου της ως άνω σύμβασης ο έλεγχος νομιμότητας αυτού.