Aν δεν προβλέπεται η υποχρέωση υπεργολαβίας από τη διακήρυξη η νομιμότητα της ανάθεσης μέρους των εργασιών του έργου από τον ανάδοχο σε υπεργολάβο μετά την υπογραφή της σύμβασης ελέγχεται κατά το στάδιο της εκτέλεσης του έργου.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Μη νόμιμη η εξόφληση του 1ου λογαριασμού του έργου «Ανάπλαση δημοτικού σχολείου», διότι μη νόμιμα  υποκαταστάθηκε ο ανάδοχος του έργου από την υπεργολάβο εργοληπτική επιχείρηση, καθόσον η ανωτέρω σύμβαση δεν εγκρίθηκε από τον Δήμο και ο ανάδοχος δεν διατήρησε ποσοστό των εργασιών της σύμβασης έργου που να αντιστοιχεί τουλάχιστο στο 70% της αξίας αυτής (άρθρα 68 και 69 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α΄ 116/2008).

Δημόσια έργα.Ανάθεση σε επιχείρηση επιχείρηση που πληροί όλες τις προϋποθέσεις συμμετοχής της στο διαγωνισμό και έχει νομίμως υποδείξει υπεργολάβο την εταιρία … Α.Τ.Ε., η οποία έχει αποδεχθεί την υπεργολαβία με την από 20.4.2010 υπεύθυνη δήλωση της νόμιμης εκπροσώπου της, η δε συμμετοχή τριών μελών του Δ.Σ. της αναδόχου στο Δ.Σ. της υπεργολάβου, δεν αναιρεί την αυτοτέλεια αυτής έναντι του νομικού προσώπου της αναδόχου και δεν ασκεί επιρροή αναφορικά με την τήρηση εν προκειμένω των αρχών της διαφάνειας και του ανταγωνισμού, ενόψει και του ότι οι δύο εταιρίες δεν συμμετείχαν στο διαγωνισμό ως ανταγωνίστριες, αλλά ως συνεργαζόμενες, στα πλαίσια υπεργολαβίας, επιχειρήσεις (πρβλ. και απόφ. VI Τμ. 2061/2010).

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ: ..εν  προκειμένω,  η  μεταγενέστερη  έγκριση  της  ως  άνω  υπεργολαβίας,  .. δεν οφείλεται σε καταστρατήγηση των οριζόμενων στην ανωτέρω διάταξη, αλλά σε καθυστέρηση των αρμοδίων οργάνων για τη λήψη της, λόγω της επιτακτικής και άμεσης ανάγκης εκτέλεσης των επίμαχων εργασιών .. και η αρχική ανάδοχος δήλωσε κώλυμα για την στα ανελαστικά αυτά χρονικά περιθώρια εκτέλεσή τους, β) το έργο εκτελέστηκε καλώς από τον υπεργολάβο .., Ε.Δ.Ε., παραλήφθηκε δε στις  6.7.2015 από το Δήμο και ο σκοπός του νόμου έχει συνεπώς, εν τοις πράγμασι εκπληρωθεί, το Τμήμα κρίνει ότι η διαπιστωθείσα πλημμέλεια δεν παρίσταται ουσιώδης ώστε να άγει σε παρανομία της απορρέουσας από αυτή εντελλόμενης δαπάνης.

Αμοιβή για την ανόρυξη γεώτρησης (Υπεργολαβία). Με δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι του ανωτέρω υπεργολαβικού συμφωνητικού και της εκτέλεσης του έργου από τον υπεργολάβο δεν προηγήθηκε απόφαση του αρμοδίου δημοτικού οργάνου, με την οποία να εγκρίνεται η εκ μέρους του αναδόχου ανάθεση σ’ αυτόν της εκτέλεσης του αντικειμένου της σύμβασης, όπως ρητά απαιτείται από τις προαναφερόμενες διατάξεις. … Ωστόσο, τα όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων και προσφάτως θεσπισθεισών διατάξεων του ν. 4412/ 2016 και υπέλαβαν πεπλανημένα, πλην συγγνωστώς, αφενός μεν ότι δεν συνέτρεχε περίπτωση σύμβασης υπεργολαβίας υποκείμενης σε έγκριση, αλλά εσωτερική συμβατική σχέση μεταξύ οικονομικών φορέων διεπόμενη από τον Αστικό Κώδικα, και αφετέρου ότι το ως άνω συμφωνητικό είχε αποκλειστικά φορολογικές συνέπειες (ΠΟΛ.1122/2002 που ερμήνευσε το άρθρο 2 παρ. 4 του ν. 2954/2001, Α΄ 255)…. Κατ’ ακολουθία, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Παραχώρηση χρήσης διατηρητέου κτιρίου...Περαιτέρω, δεδομένου ότι έχει παρέλθει ο προβλεπόμενος από το άρθρο 5 της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης (με τίτλο «χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του αντικειμένου της σύμβασης») χρόνος για την ολοκλήρωση των μελετών του έργου (έως 31.9.2013), για την έκδοση των σχετικών αδειών και την προκήρυξη ανοικτού διαγωνισμού για την ανάθεση αυτού (έως 30.10.2013), καθώς και ο χρόνος για την υπογραφή του εργολαβικού συμφωνητικού με τον ανάδοχο (έως 31.12.2013), το Κλιμάκιο κρίνει αναγκαία την προσκόμιση νέου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, εγκεκριμένου από τα αρμόδια όργανα των συμβαλλόμενων φορέων, στο οποίο θα ορίζεται νέο -μεταγενέστερο της υπογραφής της προγραμματικής σύμβασης- χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του αντικειμένου αυτής. Ενόψει των ανωτέρω ουσιωδών ελλείψεων, το Κλιμάκιο δεν μπορεί να οδηγηθεί σε οριστική κρίση για τη νομιμότητα του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης και κρίνει, συνεπώς, αναγκαία την έκδοση αναβλητικής πράξης, προκειμένου τα στοιχεία του φακέλου να συμπληρωθούν με τα ως άνω ελλείποντα στοιχεία, εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας Πράξης στο Δήμο ….

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με αυτά τα δεδομένα και λαμβανομένων υπόψη ότι α) για την εκτέλεση του επίμαχου έργου προσωπικό απασχόλησε η ανάδοχος και όχι ο υπεργολάβος, β) στο από 30.10.2018 κατατεθέν στη Δ.Ο.Υ. συμφωνητικό περί διάλυσης της υπεργολαβίας αναφέρεται ρητώς ότι το έργο εκτελέστηκε από την ανάδοχο, η δε δήλωση αυτή συνεπάγεται αδυναμία τυχόν νόμιμης  πληρωμής του υπεργολάβου και γ) μεταξύ των στοιχείων του φακέλου δεν υπάρχει τιμολόγιο του υπεργολάβου, αποδεικνύεται ότι η κρίσιμη σύμβαση υπεργολαβίας παρέμεινε ανεκτέλεστη και οι παραληφθείσες εργασίες εκτελέστηκαν στο σύνολο τους από την ανάδοχο. Επομένως, η μη γνωστοποίηση και έγκριση της ανενεργούς σύμβασης υπεργολαβίας από το Δήμο Κυθήρων δεν ασκεί εν προκειμένω επιρροή.

Εργασίες καθαρισμού δρόμων και κοινοχρήστων χώρων (Υπεργολαβία).(..)Όμως, όπως βάσιμα προβάλλει η διαφωνούσα Επίτροπος, η εντελλόμενη μ’ αυτό δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι του ανωτέρω υπεργολαβικού συμφωνητικού και της εκτέλεσης των επίμαχων εργασιών από τον προαναφερόμενο υπεργολάβο δεν προηγήθηκε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία να εγκρίνεται η εκ μέρους της αναδόχου εκχώρηση σ’ αυτόν του συνόλου του αντικειμένου της σύμβασης, όπως ρητά απαιτείται με τις διατάξεις που εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη. Η ουσιώδης δε αυτή πλημμέλεια, που επιφέρει κατά νόμο την έκπτωση του αναδόχου, δεν θεραπεύεται με την έκδοση της 235/2015 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία τελικά εγκρίθηκε η άνω εκχώρηση, αφού η απόφαση αυτή, που δεν έχει κατά το νόμο και τις γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου αναδρομική ισχύ,  εκδόθηκε στις 3.12.2015, ήτοι μετά την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών από τον άνω υπεργολάβο. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Μη νόμιμη καταβολή  στο φερόμενο ως δικαιούχο αυτού, …. του ….., εκδοχέα του υποκατάστατου του αναδόχου, μέρους του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος, που αντιστοιχεί στις πιστοποιημένες εργασίες του 1ου λογαριασμού για την εκτέλεση του έργου(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη διότι η φερόμενη ως σύμβαση υπεργολαβίας ουδέποτε ενεργοποιήθηκε, ο δε ανάδοχος, σύμφωνα με την πιστοποίηση εργασιών και τη βεβαίωση καλής εκτέλεσης των αρμοδίων οργάνων της αναθέτουσας εκτέλεσε ο ίδιος το σύνολο των εργασιών που αποτελούν αντικείμενο του πρώτου λογαριασμού. Εξάλλου ο όρος περί του δικαιώματος συμμετοχής που περιλαμβάνεται στη διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού είναι νόμιμος αφού δεν δημιούργησε οιαδήποτε αμφιβολία στους υποψηφίους δεν περιόρισε τη συμμετοχή στο διαγωνισμό και δεν αποτέλεσε λόγο αποκλεισμού υποψηφίου εργολήπτη σ’ αυτόν. Τούτων δοθέντων, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, εντός του οποίου εκδόθηκε.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ:Επειδή, κατά την έννοια των ανωτέρω ρυθμίσεων της διακηρύξεως και του ν. 3669/2008 (το άρθρο 69 του οποίου επικαλείται η προσβαλλόμενη υπ’ αριθ. 17/2012 απόφαση του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α.Τ.), εν συνδυασμώ λαμβανομένων, ως μόνο υποβλητέο στο παρόν στάδιο από τους διαγωνιζομένους δικαιολογητικό, αφορών τον υποδειχθέντα απ’ αυτούς υπεργολάβο, τάσσεται η δήλωση εκ μέρους του αρμοδίου οργάνου του τελευταίου περί αποδοχής της υπεργολαβίας. Συνεπώς, το Δ. Σ. της Δ.Ε.Υ.Α.Τ. παρά τον νόμο αξίωσε επί πλέον τούτου την υποβολή και υπευθύνου δηλώσεως του νομίμου εκπροσώπου της υπεργολάβου (της εταιρείας «... ΑΤΕ») ότι ήταν φορολογικώς ενήμερη κατά την ημέρα του διαγωνισμού, στηρίζοντας στην παραδοχή αυτήν το τρίτο αιτιολογικό έρεισμα του αποκλεισμού της α΄ αιτούσης και κρίνοντας, περαιτέρω, ότι η «... ΑΤΕ» δεν είχε υποβάλει τέτοια υπεύθυνη δήλωση. Είναι, συνεπώς, πλημμελώς αιτιολογημένος και κατ’ αυτό το μέρος ο αποκλεισμός της α΄ αιτούσης, όπως βασίμως προβάλλεται, ανεξαρτήτως του γεγονότος, ότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, είχε υποβληθεί μεταξύ των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής της α΄ αιτούσης και το υπ’ α. α. 589 αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας της «... ΑΤΕ», το οποίο είχε εκδώσει η Δ.Ο.Υ. Β΄ Λαρίσης την 1.3.2012 και ίσχυε μέχρι 1.4.2012.(..)Ακυρώνει, κατά τα εκτιθέμενα στο σκεπτικό, τις 7/2012 και 17/2012 πράξεις του Διοικητικού Συμβουλίου της καθ’ ης εταιρείας «…», κατά το μέρος που αφορούν τον αποκλεισμό της αιτούσης κοινοπραξίας από τον διαγωνισμό για το έργο «Κατασκευή δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων στην Δημοτική Κοινότητα Αμπελώνα του Δήμου ...» και την κατακύρωση του εν λόγω διαγωνισμού στην κοινοπραξία «... ΑΤΕ – ... ΑΤΕ».