520/2012 - Σύμβαση ειδικών υπηρεσιών διαχείρισης αλληλογραφίας «mail room» μεταξύ ΕΛ.ΤΑ. Α.Ε. και Δημοσίου – Νομιμότητα συμβατικής δυνατότητας παροχής εκτυπωτικών υπηρεσιών από τα ΕΛ.ΤΑ. – Νομιμότητα παράτασης της σύμβασης σε σχέση με τις διατάξεις του άρθρου 18 του ν. 4053/2012.  α) Στην έννοια των ρητώς συμφωνηθεισών, με το άρθρο 13.4 της από 21-12-2007 συναφθείσας σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της ΕΛ.ΤΑ. Α.Ε., ειδικών υπηρεσιών διαχείρισης αλληλογραφίας «mail room» περιλαμβάνονται και οι εκτυπωτικές υπηρεσίες για λογαριασμό της Γ.Γ.Π.Σ. και συνεπώς επιτρέπεται η αξιοποίηση της δυνατότητας του όρου της σύμβασης «mail room» για την παροχή από τα ΕΛ.ΤΑ. εκτυπωτικών υπηρεσιών για λογαριασμό της Γ.Γ.Π.Σ. (πλειοψ.) β) Δεν επιτρέπεται παράταση της σύμβασης, αλλά πρέπει να τηρηθεί η νόμιμη διαδικασία, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο νέο νομοθετικό πλαίσιο του ν. 4053/2012, καθώς και των εν γένει ανωτέρω ισχυουσών αρχών της δι’ αυτού ενσωματούμενης 2008/6/ΕΚ οδηγίας. (ομοφ.)

Παράταση σύμβασης ταχυδρομικων υπηρεσιών.(..)ζητείται η ανάκληση της 114/2013 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την ως άνω πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του αιτούντος Ελληνικού Δημοσίου και της ανώνυμης εταιρείας «...», για την τροποποίηση και παράταση επί εξάμηνο, ήτοι από 1.7.2013 έως και 31.12.2013, της από 21.12.2007 σύμβασης για την παροχή υπηρεσιών διακίνησης αλληλογραφίας ..,(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η σύναψη της ως άνω νέας τροποποιητικής σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας «...» πράγματι δεν προβλέπεται πλέον, μετά την από 25.1.2013 τροποποίηση της αρχικής, από 21.12.2007, σύμβασης, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου. Πλην όμως, το Δικαστήριο συνεκτιμώντας ότι: 1) Το συνολικό διάστημα των προβλεφθεισών παρατάσεων, συμπεριλαμβανομένης της ανωτέρω κριθείσας ως μη νόμιμης εξάμηνης παράτασης, ήτοι από 1.7.2013 έως 31.12.2013, δεν υπερβαίνει το χρόνο ισχύος της αρχικής σύμβασης, .. 2) Όπως προκύπτει από τα προσκομιζόμενα ενώπιον του Τμήματος στοιχεία, οι αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, λαμβάνοντας υπόψη την 520/15.10.2012 γνωμοδότηση του Α΄ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με την οποία, προκειμένου να συνεχιστεί απρόσκοπτα η διακίνηση της αλληλογραφίας του Δημοσίου μετά την απελευθέρωση της ταχυδρομικής αγοράς από 1.1.2013, δεν είναι πλέον επιτρεπτή άλλη παράταση της σύμβασης, αλλά πρέπει να διεξαχθεί δημόσιος διεθνής διαγωνισμός για το έργο της παροχής ταχυδρομικών υπηρεσιών, προέβησαν σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες, ήδη από τις αρχές του έτους 2013, προκειμένου να προκηρυχθούν και να ολοκληρωθούν εγκαίρως οι σχετικές διαγωνιστικές διαδικασίες..(..) κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του αιτούντος από συγγνωστή νομική πλάνη και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κρίσιμων διατάξεων υπέλαβαν ότι μπορούσαν να προβούν στην κατάρτιση και υπογραφή τροποποιητικής σύμβασης για την εκ νέου παράταση ισχύος της.Συγγνωστή νομική πλάνη- Ανακαλεί την  114/2013 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Περί της δυνατότητας συμπλήρωσης και υπογραφής υπεύθυνων δηλώσεων του άρθρου 8 του Ν.1599/1986, για λογαριασμό τρίτων, από πρόσωπα εφοδιασμένα με πληρεξούσιο.

Προμήθεια υγρών καυσίμων προς κάλυψη αναγκών Δήμου. Νόμιμη η διαδικασία διενέρ- γειας διαγωνισμού. Ο όρος στο σχέδιο σύμβασης περί δυνατότητας παράτασης της σύμβασης «για όσο χρονικό διάστημα κρίνει σκόπιμο ο Δήμος ή και μέχρι την ανακήρυξη νέου μειοδότη με τις ίδιες προϋποθέσεις και τιμές που προβλέπονται και πάντως όχι πέραν του εξαμήνου» είναι νόμιμος, στο μέτρο που δεν θα υπάρξει κατά το χρόνο αυτό υπέρβαση των ανά είδος ποσοτήτων που καθορίζονται στη διακήρυξη και κατακυρώθηκαν στην προμηθεύτρια εταιρεία.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ. (συμφωνία - πλαίσιο) Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, με την επισήμανση, όμως, ότι ο προβλεπόμενος στο άρθρο 6 του σχεδίου όρος, σύμφωνα με τον οποίον «τροποποίηση της παρούσας [σύμβασης] επιτρέπεται μόνο σε επαρκώς αιτιολογημένες περιπτώσεις και εφόσον τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνήσουν προς τούτο (...)», δεν μπορεί να συνεπάγεται τροποποίηση των ουσιωδών όρων της σύμβασης, σε καμία δε περίπτωση, επαύξηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου αυτής (άρθρο 24 του π.δ. 118/2007)

Λειτουργία εγκαταστάσεων συστήματος διαχείρισης απορριμάτων..ζητείται, παραδεκτώς, η ανάκληση της 57/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε με την προσβαλλόμενη πράξη του ότι οι προαναφερόμενοι όροι των άρθρων 2 και 4 του σχεδίου σύμβασης περί δυνατότητας χρονικής επέκτασης της σύμβασης για δύο επιπλέον έτη, η οποία επιχειρείται να προσδιοριστεί με παραπομπή στα άρθρα 2 και 4 της ΕΣΥ και κατ’ επέκταση στο άρθρο 25 παρ. 4 εδ. α΄ και β΄ του π.δ/τος 60/2007 δεν είναι νόμιμοι. Τούτο, διότι, αφενός μεν με την παραπομπή αυτή γίνεται εξομοίωση του δικαιώματος μονομερούς χρονικής επέκτασης της σύμβασης εκ μέρους της Αναθέτουσας Αρχής (δικαίωμα προαίρεσης), με την παρεχόμενη εκ του νόμου δυνατότητα σύναψης είτε νέων συμπληρωματικών συμβάσεων (βλ. α. 25 παρ. 4 α΄ π.δ/τος 60/2007) είτε συμβάσεων που συνίστανται σε παροχή παρόμοιων υπηρεσιών (βλ. α. 25 παρ. 4 β΄ π.δ/τος 60/2007) και αφετέρου οι ανωτέρω όροι της υποβληθείσας σύμβασης πάσχουν αοριστίας, γιατί δεν εξειδικεύουν τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα ασκηθεί το δικαίωμα χρονικής επέκτασης του συμβατικού αντικειμένου και δεν το προσδιορίζουν ποιοτικά.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος για την άσκησή της παραβόλου.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΙΤΙΣΗΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον η εγκριθείσα, με την 11/15/28.7.2016 (αρ.πρωτ.15939) απόφαση του Δ.Σ. του Νοσοκομείου, παράταση της αρχικής σύμβασης μεταξύ του Νοσοκομείου και της παρόχου των υπηρεσιών δεν είναι νόμιμη, ως μη ερειδόμενη επί σχετικού όρου της διακήρυξης και της αρχικής σύμβασης, οι δε προβλεπόμενες στο άρθρο 1.2 της αρχικής σύμβασης δυνατότητες παράτασης είχαν εξαντληθεί. Επομένως, η επίμαχη παράταση συνιστά στην ουσία αυτοτελή απευθείας ανάθεση, η οποία δεν είναι νόμιμη, το μεν διότι η δαπάνη που απαιτείται σε ετήσια βάση για την κάλυψη των συγκεκριμένων αναγκών του Νοσοκομείου υπερβαίνει το όριο των 20.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία (είχε δε ήδη προηγηθεί όμοια ανάθεση των αυτών υπηρεσιών και για το μήνα Ιούλιο του 2016, αντί του αυτού ποσού των 14.247,60 ευρώ με ΦΠΑ στην ίδια εταιρεία), το δε διότι από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή έκτακτων γεγονότων οφειλόμενων σε απρόβλεπτες περιστάσεις, τα οποία κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας. (..)Κατόπιν αυτών, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Υπηρεσίες καθαριότητας των κτιριακών εγκαταστάσεων: Από τα ανωτέρω δεδομένα το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι: α) το δικαίωμα παράτασης της αρχικής 41/2015 σύμβασης, ισόχρονης με την ετήσια ισχύ αυτής, προβλέφθηκε ειδικώς, πλήρως και χωρίς αμφισημίες τόσο στη διακήρυξη όσο και στο επισυναφθέν σε αυτή σχέδιο σύμβασης, β) δεν διελήφθη στην 41/2015 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ..... κρίση περί μη νομιμότητας της πρόβλεψης της δυνατότητας αυτής στην οικεία διακήρυξη λόγω αντίθεσής της με υπερκείμενους κανόνες δικαίου, διαδικαστικούς και ουσιαστικούς, που διασφαλίζουν το άνοιγμα των υπηρεσιών στον ανταγωνισμό και την τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, γ) και τα δύο συμβαλλόμενα μέρη συμφώνησαν ως προς τη δυνατότητα ενεργοποίησης της δυνατότητας αυτής πριν τη λήξη του συμβατικού τους δεσμού. Ενόψει τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει βάσιμο τον ισχυρισμό του Νοσοκομείου ότι η μη συμπερίληψη στην υπογραφείσα αρχική σύμβαση του δικαιώματος παρατάσεως, το οποίο προβλέφθηκε τόσο στην διακήρυξη όσο και στο σχέδιο σύμβασης που προσαρτάται σε αυτή οφείλεται σε παραδρομή. Ως εκ τούτου, οι μεν αιτιάσεις του αναπληρωτή Επιτρόπου ως προς τη μη νομιμότητα της δαπάνης που εντέλλεται με το 445 Α/2017 χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να απορριφθούν στο σύνολό τους ως αβασίμως προβαλλόμενες, ο δε επικουρικός ισχυρισμός του Νοσοκομείου ότι σε κάθε ε περίπτωση η εν λόγω δαπάνη πρέπει να θεωρηθεί νομιμοποιηθείσα με βάση τις διατάξεις του άρθρου 37 του ν. 4238/2014 πρέπει να απορριφθεί ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος καθόσον ερείδεται στην εσφαλμένη εκδοχή ότι οι επίμαχες παρατάσεις είναι ανίσχυρες. Κατ΄ακολουθίαν των εκτεθέντων, η επίμαχη δαπάνη ποσού 90.811,40 ευρώ νομίμως εντέλλεται με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής, το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τον προϋπολογισμό του οποίου βαρύνει. 

Σύμφωνα με το άρθρο 20 του π.δ/τος 60/2007 «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2004/18/ΕK «περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών» (…)» (Α΄ 64), οι δημόσιες συμβάσεις με αντικείμενο υπηρεσίες του Παραρτήματος IIΒ του π.δ/τος αυτού υπόκεινται μόνον στις διατάξεις των άρθρων 53 και 29 παρ. 4 του ιδίου νομοθετήματος για τις υποχρεώσεις της Αναθέτουσας Αρχής όσον αφορά, αντιστοίχως, τον καθορισμό των τεχνικών προδιαγραφών των ζητούμενων υπηρεσιών και τη γνωστοποίηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των αποτελεσμάτων της διαδικασίας ανάθεσής τους. Κατά τα λοιπά δε, οι συμβάσεις της κατηγορίας αυτής, στις οποίες συγκαταλέγονται και εκείνες με αντικείμενο υπηρεσίες «ερευνών και ασφάλειας», ως τέτοιων νοουμένων και των υπηρεσιών φύλαξης και επιτήρησης (βλ. το Παράρτημα I του Κανονισμού (ΕΚ) 2195/2002 «περί του κοινού λεξιλογίου για τις δημόσιες συμβάσεις (CPV)», L 340), εξαιρούνται από την εφαρμογή του παράγωγου κοινοτικού δικαίου και η ανάθεσή τους διέπεται από τις διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας, επομένως, και από αυτή του άρθρου 83 παρ. 3(στ) του ν. 2362/1995 «Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις» (Α΄ 247), που ορίζει ότι, κατά παρέκκλιση από τον κανόνα της διενέργειας διαγωνισμού, «επιτρέπεται με έγκριση του αρμοδίου οργάνου η σύναψη σύμβασης παροχής υπηρεσιών με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης» (απευθείας ανάθεση), μεταξύ άλλων, «στην περίπτωση νέων υπηρεσιών που συνιστούν επανάληψη παρόμοιων υπηρεσιών που είχαν ανατεθεί με τακτικό διαγωνισμό στον αρχικό ανάδοχο και αποτελούν συνέχεια ή συμπλήρωση της αρχικής σύμβασης, με την προϋπόθεση ότι δεν έχει παρέλθει 3ετία από αυτή και εξασφαλίζονται οι ίδιοι όροι και προϋποθέσεις με δυνατότητα τιμαριθμικής αναπροσαρμογής».(...)σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι, ναι μεν παράταση της διάρκειας της 5826/ΧΡΜ/3.3.2009 σύμβασης δεν προβλεπόταν από τη σύμβαση αυτή, ούτε, πολύ περισσότερο, από την οικεία διακήρυξη, η απευθείας ανάθεση, όμως, στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρία της φύλαξης των κτηρίων, για το μεταγενέστερο της λήξης της χρονικό διάστημα, εύρισκε νόμιμο έρεισμα στη διάταξη του άρθρου 83 παρ. 3(στ) του ν. 2362/1995, κατ’ επίκληση της οποίας εχώρησε, αφού οι απευθείας ανατεθείσες υπηρεσίες περιλαμβάνονταν στο αντικείμενο της προαναφερόμενης σύμβασης, η οποία είχε συναφθεί κατόπιν τακτικού διαγωνισμού, η δε παροχή των υπηρεσιών αυτών από την μέχρι τότε ανάδοχο συνεχίσθηκε, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις, επί χρόνο που δεν υπερέβη την τριετία από τη σύναψή της.

Εξαίρεση των υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και των συναφών προς αυτές πληροφοριακών συστημάτων του Υπουργείου Εξωτερικών από το πλαίσιο λειτουργίας του «Ενιαίου Συστήματος Πληρωμών» της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων (Γ.Γ.Π.Σ.).