ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι νόμιμη η ελεγχόμενη τροποποίηση - παράταση της ως άνω προγραμματικής σύμβασης, για το χρονικό διάστημα από 11.4.2017 έως 11.4.2018, καθότι αυτή αποτελεί προβλεπόμενη στα άρθρα 8 και 11 της προγραμματικής σύμβασης δυνατότητα και έχει συμφωνηθεί από τα συμβαλλόμενα μέρη (Περιφέρεια Αττικής και Δήμο ...). Επομένως, δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες, οι οποίες να κωλύουν την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης τροποποίησης – παράτασης της ως άνω προγραμματικής σύμβασης, το οποίο (σχέδιο) συνιστά αναπόσπαστο μέρος της παρούσας Πράξης.

Συμπληρωματική σύμβαση. Έργασίες, που δεν είχαν προβλεφθεί στη μελέτη δημοπράτη¬σης και προβλέπονται το πρώτον στη στατική μελέτη εφαρμογής, δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον πρόκειται για εργασίες που οφείλονται σε παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης, οι οποίες καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση. Μη συνδρομή απροβλέπτων περιστάσεων. Διαπίστωση ουσιωδών νομικών πλημμελειών, που κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ-έλεγχος νομιμότητας:Μετά από αυτά και δεδομένου ότι στο άρθρο 8 της αρχικής, από 16.9.2010 προγραμματικής σύμβασης, που υποβλήθηκε ήδη σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Κλιμάκιο τούτο, προβλεπόταν η δυνατότητα παράτασής της για άλλα δύο έτη, τα συμβαλλόμενα μέρη νομίμως προβαίνουν στην ελεγχόμενη τροποποίηση μετά από νεότερη έγγραφη συμφωνία τους, με την οποία δεν επέρχεται καμία μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της αρχικής προγραμματικής σύμβασης. Περαιτέρω, ως προς τα λοιπά, ισχύουν οι όροι της αρχικής σύμβασης, όπως τούτο ρητά προβλέπεται στο σχέδιο της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης. Υπό τις περιστάσεις αυτές, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες, οι οποίες να κωλύουν την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, το οποίο συνιστά αναπόσπαστο τμήμα της παρούσας πράξης.

Προμήθεια υγρών καυσίμων και λιπαντικών:..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω το Κλιμάκιο κρίνει ότι Α) δεν συντρέχουν λόγοι που να κωλύουν την υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο νομιμότητας σχεδίων συμβάσεων που αφορούν στην προμήθεια των λιπαντικών, με την επισήμανση ότι η διάρκεια ισχύος των συμβάσεων άρχεται από της υπογραφής των από τα συμβαλλόμενα μέρη (που έπεται της ολοκληρώσεως του παρόντος ελέγχου του Κλιμακίου- άρθρο 36 παρ.4 του ν.4129/2013) και Β) κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων με αντικείμενο την προμήθεια υγρών καυσίμων για την κάλυψη των αναγκών του Δήμου ... και των νομικών προσώπων αυτού.

Παραχώρηση χρήσης διατηρητέου κτιρίου...Περαιτέρω, δεδομένου ότι έχει παρέλθει ο προβλεπόμενος από το άρθρο 5 της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης (με τίτλο «χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του αντικειμένου της σύμβασης») χρόνος για την ολοκλήρωση των μελετών του έργου (έως 31.9.2013), για την έκδοση των σχετικών αδειών και την προκήρυξη ανοικτού διαγωνισμού για την ανάθεση αυτού (έως 30.10.2013), καθώς και ο χρόνος για την υπογραφή του εργολαβικού συμφωνητικού με τον ανάδοχο (έως 31.12.2013), το Κλιμάκιο κρίνει αναγκαία την προσκόμιση νέου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, εγκεκριμένου από τα αρμόδια όργανα των συμβαλλόμενων φορέων, στο οποίο θα ορίζεται νέο -μεταγενέστερο της υπογραφής της προγραμματικής σύμβασης- χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του αντικειμένου αυτής. Ενόψει των ανωτέρω ουσιωδών ελλείψεων, το Κλιμάκιο δεν μπορεί να οδηγηθεί σε οριστική κρίση για τη νομιμότητα του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης και κρίνει, συνεπώς, αναγκαία την έκδοση αναβλητικής πράξης, προκειμένου τα στοιχεία του φακέλου να συμπληρωθούν με τα ως άνω ελλείποντα στοιχεία, εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας Πράξης στο Δήμο ….

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:..μη νομίμως παρατάθηκε η αριθμ. 162/2015 αρχική σύμβαση δίμηνης διάρκειας μεταξύ του Νοσοκομείου και της φερόμενης ως δικαιούχου του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος εταιρείας. Και τούτο διότι, δυνατότητα τέτοιας παράτασης δεν προβλεπόταν από σχετικό συμβατικό όρο αυτής. Ειδικότερα, αβάσιμα υποστηρίζει το Νοσοκομείο ότι η παράταση της συμβατικής διάρκειας της αρχικής σύμβασης βρίσκει έρεισμα στη διάταξη του άρθρου 9 της 162/2015 σύμβασης «Η σύμβαση μπορεί να τροποποιηθεί όταν συμφωνήσουν γι’ αυτό τα συμβαλλόμενα μέρη. Οποιαδήποτε όμως τροποποίηση των όρων της παρούσας σύμβασης δύναται να γίνει μόνο εγγράφως και θα υπογράφεται και από τους δύο συμβαλλομένους (…)». (..)Κατά τον ομοίως βασίμως προβαλλόμενο δεύτερο λόγο διαφωνίας, μη νομίμως εκδόθηκε και αναρτήθηκε στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ η οικεία 639/8.3.2016 απόφαση δημοσιονομικής δέσμευσης, δηλαδή σε χρονικό διάστημα μεταγενέστερο της υπογραφής της οικείας σύμβασης και παροχής των επίμαχων υπηρεσιών.(..)Κατά την κρατήσασα στο Κλιμάκιο γνώμη, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο από την Επίτροπο τρίτο λόγο, οι επίμαχες υπηρεσίες, οι οποίες υπερβαίνουν το όριο των 45.000 ευρώ, ανατέθηκαν κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 27 παρ. 11 του ν. 3867/2010 χωρίς να προηγηθεί της ανάθεσης αυτής έγκριση σκοπιμότητας..Συνακόλουθα, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη για όλους τους προβαλλόμενους από την Επίτροπο λόγους. Περαιτέρω, όμως, συνεκτιμώντας την ιδιαίτερη φύση των ανατεθεισών υπηρεσιών που συνίστανται στην καθαριότητα χειρουργείων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του φορέα έδρασαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων αλλά προκειμένου να καλύψουν τις εξ αντικειμένου επιτακτικές ανάγκες διασφάλισης της δημόσιας υγείας. Συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.​

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:..Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας «….» με αντικείμενο την προμήθεια αστικών λεωφορείων, ενώ, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με την εταιρεία «…» με αντικείμενο την προμήθεια φορτωτή – εκσκαφέα.Απόφαση 402/2017 Τμήματος 6.Δεν ανακαλεί την Ελ. Συν. Κλιμ. ΣΤ΄ πράξη 242/2016.

Προμήθεια γαλακτοκομικών ειδών, ελαιολάδου και καταψυγμένων λαχανικών.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη τροποποίηση σύμβασης είναι μη νόμιμη, εξαιτίας των υπό σκέψη 10 διαπιστωθεισών ουσιωδών νομικών πλημμελειών, και ότι, κατά συνέπεια, κωλύεται η υπογραφή του σχετικού υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης.

Σύμφωνα με την 2043748/519/0026/22-5-1989 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (ΦΕΚ Β΄, 388), που κυρώθηκε με το άρθρο 11 παρ. 12 του ν. 1881/1990 (ΦΕΚ Α΄, 42), οι διαδικασίες για την ανάθεση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, που διενεργούνται από το Δημόσιο και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), διέπονται από τις περί προμηθειών διατάξεις του ν. 2286/1995 και του κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθέντος π.δ. 118/2007, αναλόγως εφαρμοζόμενες (Πράξη 84/2012 Κλιμ. IV Τμ. Ελ. Συν., βλ. και Πράξεις 156, 134, 133/2009, 52/2006, 113/2005 κ.ά. IV Τμ. Ελ. Συν.). Περαιτέρω, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 24 του π.δ. 118/2007 «Κανονισμός Προμηθειών Δημοσίου (Κ.Π.Δ.)» (ΦΕΚ Α΄, 150), λαμβανομένου υπ’ όψη και του ότι η συμβατική δράση της δημόσιας διοίκησης υπόκειται στη θεμελιώδη αρχή της νομιμότητας, και όχι στον κανόνα της συμβατικής ελευθερίας του ιδιωτικού δικαίου κατά το άρθρο 361 του Α.Κ., η σύμβαση τροποποιείται, όταν τούτο προβλέπεται από συμβατικό όρο ή όταν συμφωνήσουν προς τούτο τα συμβαλλόμενα μέρη, ύστερα από γνωμοδότηση του αρμοδίου οργάνου. Ακολούθως, η δυνατότητα των συμβαλλόμενων μερών για τροποποίηση όρου ή όρων αυτής, με νεότερη κοινή συμφωνία τους, δεν μπορεί να ανάγεται μέχρι την κατ’ ουσία τροποποίηση ουσιωδών όρων της διακήρυξης - η οποία αποτελεί κανονιστική πράξη - στους οποίους περιλαμβάνεται και η διάρκειά της. Σε καμία, όμως, περίπτωση, ως επιτρεπομένη τροποποίηση αυτής, δεν νοείται η παρεπόμενη ή πρόσθετη συμφωνία μεταξύ των συμβαλλομένων που έχει αυτοτελή νομική ύπαρξη και αφορά παράταση της συμβατικής διάρκειας της σύμβασης και εντεύθεν της ισχύος αυτής, άλλως θα περιορίζονταν οι κατά νόμο επιβαλλόμενες διαδικασίες για τη σύναψη των διοικητικών συμβάσεων προς βλάβη των συμφερόντων των διενεργούντων αυτές. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, γίνεται παγίως δεκτό ότι τροποποίηση σύμβασης με νεότερη πρόσθετη συμφωνία των συμβαλλομένων, αφορώσα παράταση ισχύος της με χρονική διεύρυνση της συμβατικής διάρκειάς της, δεν βρίσκει νόμιμο έρεισμα στην κείμενη νομοθεσία και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα (βλ. Πράξεις IV Τμήματος 169, 110/2011, 141/2010, 55/2007, 175/2006, 121/2003).

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης της ... συναφθείσας σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … και του οικονομικού φορέα «… ΑΕ», για την προμήθεια από τον Δήμο …. ηλεκτρικού ρεύματος για τις ανάγκες του Δήμου.(....)Με τα δεδομένα αυτά, το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης τροποποίησης της …αρχικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της «… ΑΕ» για την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος, με το οποίο (σχέδιο) επέρχεται επαύξηση κατά 25% των συμφωνηθεισών τιμών μονάδας αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος, παραδεκτώς υποβλήθηκε... στο παρόν Κλιμάκιο για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.(....)Η κατακόρυφη αυτή αύξηση οφείλεται στις συνθήκες που διαμορφώθηκαν στην αγορά ενέργειας σε παγκόσμια κλίμακα, ήτοι σε περιστάσεις τις οποίες η αναθέτουσα Αρχή δεν μπορούσε να προβλέψει, πολλώ δε μάλλον να επηρεάσει ή να αποφύγει, κατά τον χρόνο προκήρυξης της προμήθειας. Ως αποτέλεσμα δε της κατά τα ανωτέρω αύξησης των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η οικονομική ισορροπία της αρχικής σύμβασης, στην οποία απέβλεψαν αμφότερα τα συμβαλλόμενα μέρη, έχει προδήλως ανατραπεί εις βάρος της αναδόχου κατά τρόπο που δεν είχε προβλεφθεί κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης, ούτε και προγενεστέρως κατά την υποβολή της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου.(....)Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της ... σύμβασης