ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει, ότι προβλέπεται υποκατάσταση του αναδόχου από άλλη εργοληπτική επιχείρηση στην εκτέλεση δημοσίου έργου, μόνο ύστερα από την τήρηση των προαναφερόμενων προϋποθέσεων και εφόσον εγκριθεί η υποκατάσταση από τον φορέα κατασκευής του έργου, διαφορετικά ο τελευταίος κηρύσσει έκπτωτο τον ανάδοχο, μετά από γνώμη του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων. Σε κάθε περίπτωση η υποκατάσταση προβλέπεται μόνο κατά το στάδιο εκτέλεσης του έργου, δηλαδή στο στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου, όχι, όμως, και κατά το στάδιο που προηγείται της κατακύρωσης του διαγωνισμού.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει, ότι προβλέπεται υποκατάσταση του αναδόχου από άλλη εργοληπτική επιχείρηση στην εκτέλεση δημοσίου έργου, μόνο ύστερα από την τήρηση των προαναφερόμενων προϋποθέσεων και εφόσον εγκριθεί η υποκατάσταση από τον φορέα κατασκευής του έργου, διαφορετικά ο τελευταίος κηρύσσει έκπτωτο τον ανάδοχο, μετά από γνώμη του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων ΄Εργων. Σε κάθε περίπτωση η υποκατάσταση προβλέπεται μόνο κατά το στάδιο εκτέλεσης του έργου, δηλαδή στο στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου, όχι, όμως, και κατά το στάδιο που προηγείται της κατακύρωσης του διαγωνισμού (……). Εξ άλλου, με τον όρο "υποκατάσταση τρίτων" νοείται η μεταβίβαση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του εργολάβου από την εργολαβική σύμβαση σε τρίτον, όσον αφορά το όλον ή μέρος του αναληφθέντος έργου, κατά τρόπον ώστε να υπεισέρχεται ο τρίτος στην μεταξύ φορέα του έργου και εργολάβου σχέση.

Δημόσιος διαγωνισμός για την ανάθεση δημοσίου έργου. Η (ισχύουσα) βεβαίωση εγγραφής στο ΜΕΕΠ, ως προϋπόθεση για τη νομότυπη συμμετοχή διαγωνιζομένων. Υποκατάσταση διαγωνιζομένου κατά την εξέλιξη της διαδικασίας του διαγωνισμού.1) Δεν είναι νομότυπη η συμμετοχή σε διαγωνισμό ανάθεσης δημοσίου έργου ατομικής εργοληπτικής επιχείρησης, εφόσον ο ατομικός εργολήπτης και μοναδικό τεχνικό στέλεχος (ως πτυχιούχος του Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών) της επιχείρησης, στελέχωσε άλλη εργοληπτική επιχείρηση – ετερόρρυθμη εταιρεία, η οποία εγγράφηκε στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων πριν την ημέρα του διαγωνισμού, με αποτέλεσμα να στερηθεί η ατομική εργοληπτική επιχείρηση τη βεβαίωση εγγραφής της στο ΜΕΕΠ. 2) Δεν επιτρέπεται η υποκατάσταση διαγωνιζομένου, ή η αλλαγή της σύνθεσης διαγωνιζόμενης κοινοπραξίας (με την υποκατάσταση μέλους αυτής), κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού. Έννομη συνέπεια της παρά το νόμο γενομένης υποκατάστασης επισύρει ως συνέπεια τον αποκλεισμό του διαγωνιζομένου. (πλειοψ.)

Κατασκευή βιολογικού καθαρισμού Δήμου...Περαιτέρω, ήδη από τις 18.8.2012, έχει παρέλθει η συμβατική προθεσμία περάτωσης του έργου και από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι αυτή είχε, πριν από την λήξη της, παραταθεί νόμιμα, ώστε να καταλαμβάνει την επίμαχη υποκατάσταση. Εξάλλου, στην ως άνω 63/9.5.2019, εγκριτική της υποκατάστασης αυτής, απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ......, ουδεμία αναφορά γίνεται στο τμήμα της εργολαβίας για το οποίο ισχύει - εγκρίθηκε η υποκατάσταση, στην πιστοποίηση μετά την οποία οι πληρωμές θα διενεργούνται στη νέα ανάδοχο και στις εγγυήσεις που αυτή πρέπει να καταθέσει, όπως απαιτείται, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, δοθέντος ότι το σχετικό αίτημα της αναδόχου δεν αφορούσε στην εκχώρηση του όλου έργου, αλλά τμήματος αυτού. Στο δε σχέδιο σύμβασης μεταξύ της άνω υποκαταστάτριας κοινοπραξίας και της προαναφερόμενης Δ.Ε.Υ.Α, που υποβλήθηκε, αναγράφεται ως συμβατικό τίμημα το ποσό του 1.934.858,95 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., το οποίο αντιστοιχεί στο συνολικό ποσό της αρχικής σύμβασης, υποδεικνύοντας ότι η υποκατάσταση επιχειρείται για το σύνολο του έργου, χωρίς, όμως, τούτο να έχει ζητηθεί από την ανάδοχο εταιρεία και εγκριθεί ρητά από την αναθέτουσα αρχή. Τέλος, ελλείψει σχετικών στοιχείων και ειδικών συγκριτικών αναφορών στα προσκομισθέντα έγγραφα, δεν αποδεικνύεται ότι τα μέλη της υποκαταστάτριας κοινοπραξίας έχουν, μεμονωμένα ή έστω και αθροιστικά, τα ίδια προσόντα που απαιτούνταν για την ανάληψη του έργου από την αρχική ανάδοχο εταιρεία.

Από το συνδυασμό των προρρηθεισών διατάξεων συνάγεται ότι μεταξύ των προϋποθέσεων συμμετοχής μιας εργοληπτικής επιχείρησης σε διαγωνισμό ανάληψης εκτέλεσης δημόσιου έργου συμπεριλαμβάνεται αφενός η εξόφληση των ασφαλιστικών της εισφορών και αφετέρου η εκπλήρωση των φορολογικών της υποχρεώσεων, οι οποίες απορρέουν από τη δραστηριότητά της τόσο ως μεμονωμένης επιχείρησης όσο και ως μέλους κοινοπραξίας, για την απόδειξη δε της ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας αυτής αρκεί η υποβολή Ενημερότητας Πτυχίου, βάσει των εκάστοτε ισχυουσών διατάξεων. Περαιτέρω, σε περίπτωση που η αναγραφόμενη στην ως άνω Ενημερότητα Πτυχίου φορολογική ενημερότητα έχει λήξει, προσκομίζεται υπεύθυνη δήλωση του υποψηφίου ότι είναι φορολογικά ενήμερος κατά την ημέρα του διαγωνισμού και ότι είναι σε θέση να αποδείξει την ενημερότητα αυτή, εφόσον αναδειχθεί μειοδότης, χωρίς να απαιτείται από την οικεία διακήρυξη να γίνεται ειδική μνεία περί της φορολογικής ενημερότητας της δηλούσας επιχείρησης ως προς τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από την κοινοπρακτική της δραστηριότητα (Απόφαση VI Τμ. 1656/2009).

Σύμφωνα δε με το άρθρο 22 του πρότυπου τεύχους διακήρυξης τύπου Β, που εγκρίθηκε με την Δ17α/05/116/ΦΝ437/30.9.2008 απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (Β΄ 2126) και ισχύει υποχρεωτικά για τα μη εμπίπτοντα στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ δημόσια έργα των οποίων η διακήρυξη της δημοπρασίας εγκρίνεται από 1.12.2008 και εφεξής, «κάθε Εργοληπτική Επιχείρηση, που μετέχει στο διαγωνισμό (…) οφείλει (…) να έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, όσον αφορά στην καταβολή των φόρων, σύμφωνα με την ισχύουσα Ελληνική Νομοθεσία (…)». Προϋπόθεση, επομένως, για το παραδεκτό της συμμετοχής εργοληπτικής επιχείρησης σε διαγωνισμό αποτελεί η εκπλήρωση των φορολογικών της υποχρεώσεων που απορρέουν από τη δραστηριότητά της, τόσο ως μεμονωμένης επιχείρησης, όσο και ως μέλους κοινοπραξίας.

Εξόφληση 1ου λογαριασμού δημοτικού έργου. Μη νόμιμα αποκλείστηκε από το διαγωνισμό ο πρώτος κατά σειρά μειοδότης, με την αιτιολογία, ότι στην προσκομισθείσα στο διαγωνισμό βεβαίωση του Τ.Ε.Ε αναφερόταν, ότι αυτός δεν ήταν εργολήπτης δημοσίων έργων. Η ιδιότητα του εργολήπτη, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 16 και 17 του ν.1418/1984, αποδεικνύεται αποκλειστικά και μόνο από τη βεβαίωση εγγραφής στο Μ.Ε.Ε.Π., την οποία είχε προσκομίσει.

Συμπληρωματική σύμβαση. Υποκατάσταση αναδόχου μετά την κατακυρωτική απόφαση από τρίτο. Απαιτείται εγκριτική απόφαση της προϊσταμένης αρχής, στην οποία να αιτιολογείται πλήρως αν η εργοληπτική επιχείρηση, που θα υποκαταστήσει τον ανάδοχο έχει τα ίδια προσόντα που απαιτήθηκαν για την ανάληψη του έργου και παρέχει τα απαραίτητα εχέγγυα για την κατασκευή του. Ως τρίτος νοείται και η ανώνυμη εταιρεία, στην οποία μετά την κατακύρωση εισφέρθηκε ένα-ντι μετοχών της ο κατασκευαστικός κλάδος της αναδόχου ανώνυμης εταιρείας, αφού η απόσχιση του κατασκευαστικού κλάδου και η εισφορά του σε άλλη εταιρεία χωρίς να λυθεί η δότρια εται-ρεία διέπεται από τους κανόνες της ειδικής διαδοχής του άρθρου 4 παρ. 3 του ν.2166/1993. Στην περίπτωση αυτή για την υποκατάσταση απαιτείται η τήρηση της προμνησθείσας διαδικασίας. Διαπίστωση ουσιωδών νομικών πλημμελειών, καθόσον α) αορίστως αιτιολογείται η συνδρο¬μή των απροβλέπτων περιστάσεων, β) η αναθέτουσα αρχή ομολογεί για κάποιες εργασίες ότι οφείλονται σε αστοχία των εγκεκριμένων μελετών και κατασκευαστικών σχεδίων, γ) υπάρχουν εργασίες, οι οποίες αποτελούν επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητάς του, δ) υπάρχουν εργασίες που έχουν προβλεφθεί στα συμβατικά τεύχη και επομένως αποτελούν τεχνικό αντικείμενο της κύριας σύμβασης. Με την 2838/2010 απόφασή του το VI Τμήμα, επιληφθέν αιτήσεως ανακλήσεως κατά της προμνησθείσας πράξης ανέβαλε την έκδοση οριστικής απόφασης, προκειμένου να προσκομισθεί αιτιολογημένη απόφαση της προϊσταμένης αρχής, με την οποία να εγκρίνεται η υποκατάσταση της αναδόχου Κ/Ξ από το νέο κοινοπρακτικό σχήμα, κατά το άρθρο 65 του ν.3669/2008.

Επιλογή αναδόχου...Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλλου προκύπτει ότι η παρεμβαίνουσα εταιρεία είχε υποβάλει με την προσφορά της, μεταξύ άλλων, και την Δ15/258592008/4.11.2008 «ενημερότητα πτυχίου», που είχε εκδοθεί με βάση πιστοποιητικά φορολογικής ενημερότητος των οποίων η ισχύς είχε λήξει κατά την ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού (24.2.2009). Ειδικώτερα, στην εν λόγω «ενημερότητα πτυχίου» ανεγράφετο, εκτός άλλων, ότι η παρεμβαίνουσα εταιρεία «έχει φορολογική ενημερότητα με λήξη 9.11.2008» και ότι η φορολογική ενημερότητα των τριών κοινοπραξιών, στις οποίες αυτή συμμετείχε για την εκτέλεση συγκεκριμένων, έργων, είχε, αντιστοίχως, ημερομηνίες λήξεως τις 26.1.2009, 16.2.2009 και 16.2.2009. Στον φάκελλο της προσφοράς της, όμως, η παρεμβαίνουσα εταιρεία είχε περιλάβει και την από 24.2.2009 υπεύθυνη δήλωση του νομίμου εκπροσώπου της με το εξής περιεχόμενο «…η εταιρεία μας είναι φορολογικά ενήμερη κατά την ημέρα του διαγωνισμού και είναι σε θέση να αποδείξει την ενημερότητα αυτή εφ΄ όσον αναδειχθεί μειοδότης». Με τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα με όσα εκτίθενται στην προηγούμενη σκέψη, ο λόγος ακυρώσεως, κατά τον οποίον η παρεμβαίνουσα έπρεπε να αποκλεισθεί, διότι δεν συμπεριέλαβε στην προσφορά τις υπεύθυνες δηλώσεις ειδικώς για την φορολογική ενημερότητά της ως μέλους κοινοπραξιών για την εκτέλεση συγκεκριμένων έργων, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος

Επιλογή αναδόχου...Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλλου προκύπτει ότι η παρεμβαίνουσα εταιρεία είχε υποβάλει με την προσφορά της, μεταξύ άλλων, και την Δ15/258592008/4.11.2008 «ενημερότητα πτυχίου», που είχε εκδοθεί με βάση πιστοποιητικά φορολογικής ενημερότητος των οποίων η ισχύς είχε λήξει κατά την ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού (24.2.2009). Ειδικώτερα, στην εν λόγω «ενημερότητα πτυχίου» ανεγράφετο, εκτός άλλων, ότι η παρεμβαίνουσα εταιρεία «έχει φορολογική ενημερότητα με λήξη 9.11.2008» και ότι η φορολογική ενημερότητα των τριών κοινοπραξιών, στις οποίες αυτή συμμετείχε για την εκτέλεση συγκεκριμένων, έργων, είχε, αντιστοίχως, ημερομηνίες λήξεως τις 26.1.2009, 16.2.2009 και 16.2.2009. Στον φάκελλο της προσφοράς της, όμως, η παρεμβαίνουσα εταιρεία είχε περιλάβει και την από 24.2.2009 υπεύθυνη δήλωση του νομίμου εκπροσώπου της με το εξής περιεχόμενο «…η εταιρεία μας είναι φορολογικά ενήμερη κατά την ημέρα του διαγωνισμού και είναι σε θέση να αποδείξει την ενημερότητα αυτή εφ΄ όσον αναδειχθεί μειοδότης». Με τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα με όσα εκτίθενται στην προηγούμενη σκέψη, ο λόγος ακυρώσεως, κατά τον οποίον η παρεμβαίνουσα έπρεπε να αποκλεισθεί, διότι δεν συμπεριέλαβε στην προσφορά τις υπεύθυνες δηλώσεις ειδικώς για την φορολογική ενημερότητά της ως μέλους κοινοπραξιών για την εκτέλεση συγκεκριμένων έργων, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.