ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Μη νόμιμη. (...) Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: 1) Δεν τηρήθηκαν οι απαιτούμενοι κανόνες δημοσιότητας της διακήρυξης του ελεγχόμενου έργου, δεδομένου ότι δεν δημοσιεύτηκε η ορθή επανάληψη της περίληψης της διακήρυξης στο ειδικό τεύχος της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, με αποτέλεσμα η ελεγχόμενη διαδικασία, σύμφωνα με όσα εκτενώς αναφέρθηκαν ανωτέρω (σκέψη ΙΙ.Α) να πάσχει. 2) Με το πρακτικό της 22ης Οκτωβρίου 2013 του Δ.Σ. της εταιρείας «……..», εγκρίθηκε η συμμετοχή της ως άνω εταιρείας στο ελεγχόμενο διαγωνισμό και εξουσιοδοτήθηκε ο ……… να καταθέσει φάκελο προσφοράς. Περαιτέρω, η ως άνω εταιρεία υπέβαλε μεταξύ άλλων: α) την Δ15/9833/19.6.2013 ενημερότητα πτυχίου από την οποία προκύπτει ότι την εταιρεία δεσμεύουν να εκπροσωπούν οι: 1) …….., πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος και 2) ……… Διευθύνων Σύμβουλος, β) την από 22.10.2013 υπεύθυνη δήλωση του ……… σύμφωνα με την οποία « …….. που υπογράφει την προσφορά είναι νόμιμος εκπρόσωπος της επιχείρησης και εκ του καταστατικού έχει δικαίωμα εκπροσώπησης της επιχείρησης στον εν λόγω διαγωνισμό» και γ) την με αριθμ. πρωτ. ΑΠ2717/4.7.2012 ανακοίνωση καταχώρησης στο ΜΑΕ της ανωτέρω εταιρείας σύμφωνα με την οποία «το Διοικητικό Συμβούλιο εξουσιοδοτεί ομόφωνα ως νόμιμους εκπροσώπους τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο …….. και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο ………. , οι οποίοι από κοινού ή μεμονωμένα θα μπορούν να εκπροσωπούν την εταιρεία σε οποιαδήποτε διαγωνισμό δημοπρασίας Δημοσίου ή ιδιωτικού έργου στην επικράτεια ή το εξωτερικό (…)». Επομένως, μη νομίμως αποκλείστηκε από το διαγωνισμό η 1η μειοδότρια εταιρεία, καθόσον από τα προσκομισθέντα στο διαγωνισμό στοιχεία προκύπτει ότι ο ………, ο οποίος, όπως αναφέρεται στον, συνημμένο στο πρακτικό της Επιτροπής του Διαγωνισμού πίνακα, υπέγραψε και υπέβαλε την προσφορά, αναφέρεται μεταξύ των προσώπων που δεσμεύουν και εκπροσωπούν την ως άνω εταιρεία (βλ. Ελ.Συν. Ε΄ Κλιμ. 293/2012). Εξάλλου η ως άνω εργοληπτική επιχείρηση προσκόμισε Ενημερότητα Πτυχίου εν ισχύ κατά την ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού, στην οποία αναγραφόταν, μεταξύ των εκπροσώπων που δεσμεύουν την εταιρεία, και το πρόσωπο που υπογράφει τη προσφορά της και ως εκ τούτου η εκπροσώπηση της εταιρείας είναι, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 24.1.2 της διακήρυξης, ισχυρή (βλ. Ελ.Συν. Ε΄ Κλιμ. 252/2013).

Από τις ανωτέρω διατάξεις του ν.3669/2008 καθώς και της διακήρυξης, η οποία κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου τούτου, ως κανονιστική πράξη, δεσμεύει με τους όρους της τους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό, αλλά και το νομικό πρόσωπο που τον έχει προκηρύξει, το οποίο υποχρεούται από την έναρξη και μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας του διαγωνισμού να εφαρμόζει όσα ορίζονται σ’ αυτή (VI Τμ. Ελ. Συν. Απόφ. 291/2010 και Πρ. 78/2007, 19/2005, 31/2003), συνάγεται ότι για την παραδεκτή συμμετοχή στο διαγωνισμό αυτό απαιτείται η υπογραφή του εντύπου της οικονομικής προσφοράς της διαγωνιζόμενης εργοληπτικής επιχείρησης από το νόμιμο εκπρόσωπο αυτής, τούτο δε ανεξάρτητα από την ειδικότερη νομική μορφή της. Για την απόδειξη δε της ιδιότητας αυτής προβλέπεται η προσκόμιση υπεύθυνης δήλωσης του προσώπου που θέτει την υπογραφή του στην προσφορά ότι αποτελεί νόμιμο εκπρόσωπο της επιχείρησης για την οποία υπογράφει και ότι έχει το εκ του καταστατικού δικαίωμα εκπροσώπησης αυτής στο διαγωνισμό. Σύμφωνα με τις ως άνω διατάξεις της διακήρυξης, το πρόσωπο που υπογράφει την προσφορά εργοληπτικής επιχείρησης τεκμαίρεται ότι αποτελεί το νόμιμο εκπρόσωπο αυτής, ενώ την ιδιότητά του αυτή μπορούν να αμφισβητήσουν η εταιρεία μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας, αλλά και η Επιτροπή Διαγωνισμού και η Προϊσταμένη Αρχή, οι οποίες δικαιούνται να ζητήσουν από την επιχείρηση που αναδείχθηκε μειοδότρια, πριν από τη σύναψη της οικείας σύμβασης, να προσκομίσει οποιοδήποτε έγγραφο θεωρούν αναγκαίο για την απόδειξη της νομιμοποίησης. Ούτε, όμως, από τις διατάξεις αυτές ούτε από άλλη διάταξη της διακήρυξης απαιτείται η θεώρηση του γνησίου της υπογραφής που έχει τεθεί στην προαναφερόμενη υπεύθυνη δήλωση και συνεπώς δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο αποκλεισμού διαγωνιζόμενου η έλλειψη αυτή.

Δυνατότητα αντικατάστασης μέλους κοινοπραξίας από άλλη εταιρεία, πριν την ανάδειξη της κοινοπραξίας ως οριστικού μειοδότη σε διαγωνισμό.(...) Η προβλεπόμενη στο άρθρο 65 του ν. 3669/2008 (Κώδικα Δημοσίων Έργων - ΚΔΕ) υποκατάσταση μέλους κοινοπραξίας από άλλη εταιρεία προβλέπεται μόνον κατά το στάδιο της εκτελέσεως/κατασκευής του έργου, δηλαδή το στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της συμβάσεως μεταξύ αναδόχου και κυρίου του έργου, στην προκείμενη δε περίπτωση από το ιστορικό προκύπτει ότι δεν υφίσταται σύναψη, ούτε και υπογραφή της συμβάσεως και επομένως δεν θα ήταν νόμιμη η υποκατάσταση μέλους της κοινοπραξίας που ανακηρύχθηκε μειοδότης στον επίμαχο διαγωνισμό (ομόφ.)

Ο όρος όμως αυτός της διακήρυξης, κατά το μέρος που ορίζει ότι στον ελεγχόμενο διαγωνισμό είχαν δικαίωμα να συμμετάσχουν μεμονωμένες εργοληπτικές επιχειρήσεις, οι οποίες ανήκαν στην 7η τάξη, είναι μη νόμιμος, διότι αντίκειται στο άρθρο 102 παρ. 2 του ν. 3669/2008, η πλημμέλεια όμως αυτή δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της διαδικασίας του ελεγχόμενου διαγωνισμού, καθώς, όπως προκύπτει από τον επισυναπτόμενο στο πρακτικό της επιτροπής διαγωνισμού πίνακα 3, στο διαγωνισμό δεν συμμετείχαν εργοληπτικές επιχειρήσεις 7ης τάξης.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙΙ, IV και V, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθά το Κλιμάκιο αποφάνθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του επίμαχου σχεδίου σύμβασης μεταξύ της εταιρείας «….» και της αναδειχθείσας μειοδότριας εταιρείας «…», τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα στην υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθούν. Ειδικότερα, απορριπτέος είναι ο πρώτος λόγος ανάκλησης, σχετικά με τη μη υποβολή από την αναδειχθείσα μειοδότρια εταιρεία αποδεικτικού ή βεβαίωσης πληρωμής του Τ.Π.Ε.Δ.Ε., την οποία σημειωτέον η διακήρυξη του επίδικου διαγωνισμού δεν απαιτούσε, δεδομένου ότι η εταιρεία αυτή υπέβαλε την Δ15/27492/28.11.2008 Ενημερότητα Πτυχίου. Περαιτέρω, απορριπτέος είναι και ο δεύτερος λόγος ανάκλησης, δεδομένου ότι, αφενός η διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού δεν απαιτεί ειδικό τύπο εγγράφου με τίτλο «αναλυτική κατάσταση μετόχων», αφετέρου η υποβληθείσα από την αναδειχθείσα μειοδότρια εταιρεία υπεύθυνη δήλωση πληροί κατά περιεχόμενο τις απαιτήσεις του νόμου όσον αφορά την υποχρέωση προσκόμισης μετοχολογίου, καθόσον προκύπτουν από αυτήν όλα τα ελεγκτέα σημεία, με την αναγραφή δε του ποσοστού των μετοχών εκάστου μετόχου της εταιρείας και την κατ’ αυτό τον τρόπο εξάντληση του συνολικού ποσοστού (100%) του όλου αριθμού των μετοχών της, ο οποίος προκύπτει από το υποβληθέν για την έκδοση της Ενημερότητας Πτυχίου καταστατικό της, επιτυγχάνεται ο σκοπός του νομοθέτη, ήτοι η δημοσιοποίηση των στοιχείων των μετόχων της εταιρείας. Τέλος, ενόψει του ότι η αναδειχθείσα μειοδότρια εταιρεία «….» υπέβαλε με το φάκελο δικαιολογητικών συμμετοχής α) αντίγραφο του 233/28.4.2009 πρακτικού του Διοικητικού Συμβουλίου της περί έγκρισης συμμετοχής της στο συγκεκριμένο διαγωνισμό και ορισμού εκπροσώπων της (σύμφωνα με το άρθρο 17 του ισχύοντος καταστατικού της) και β) την από 5.5.2009 υπεύθυνη δήλωση της νόμιμης εκπροσώπου της …, καλύπτεται η μη αναφορά του εν λόγω προσώπου στην Ε.Π. της εταιρείας, σε κάθε δε περίπτωση η εκπροσώπηση αυτή, σύμφωνα με το άρθρο 24.1.2 της διακήρυξης, τεκμαίρεται ως ισχυρή, εφόσον δεν αμφισβητήθηκε από την εταιρεία μέχρι την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Υπό το πρίσμα των ανωτέρω στοιχείων, η ………. που υποδείχθηκε από την υποψήφια ανάδοχο ………ως υπεργολάβος του επίμαχου έργου δεν αποτελεί, κατά την έννοια και το σκοπό των προπαρατεθεισών διατάξεων του άρθρου 25 της Οδηγίας […], του άρθρου 68 Ν. 3669/2008 και του άρθρου 25 της Διακήρυξης, τρίτη ανεξάρτητη σε σχέση με την ανάδοχο επιχείρηση. […] Τα προαναφερόμενα υποστηρίζονται και από τη νομολογιακή προσέγγιση του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. Ε.Σ. Τμήμα Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης 1434/2012) […]». Κατόπιν τούτων, το Δ.Σ. έκρινε ότι η αιτούσα «[…] δεν πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου και της διακήρυξης και για το λόγο αυτό πρέπει να αποκλειστεί από τον προκείμενο διαγωνισμό

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως έλαβε μέρος στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία η εκ των αιτουσών εταιρεία «...», δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός για την κύρια κατηγορία του ελεγχόμενου έργου (οικοδομικά έργα – 2.599.542,24 ευρώ) δεν υπολείπεται του κατώτατου ορίου για την 5η τάξη στην οποία αυτή κατατάσσεται, καθ’ όσον αυτό ορίζεται στο πενήντα τοις εκατό (50%) του κατώτατου ορίου προϋπολογισμού της τάξης της, ήτοι στο ποσό των 1.750.000 ευρώ (3.500.000 : 2 = 1.750.000), λόγω του ότι το ελεγχόμενο έργο εκτελείται στο νομό που βρίσκεται η έδρα της εν λόγω εταιρείας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 102 του ν. 3669/2008. Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως κρίθηκε παραδεκτή η προσφορά της ως άνω εταιρείας, καθ’ όσον αυτή κατέθεσε Ενημερότητα Πτυχίου, στην οποία αναγραφόταν ρητά ότι τα φυσικά πρόσωπα που τη στελεχώνουν ήταν ασφαλιστικά ενήμεροι στο ΤΣΜΕΔΕ κατά την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού, επομένως πληρούται η απαίτηση του άρθρου 27 παρ. 4 του ν. 3518/2006, ερμηνευόμενου σε συνδυασμό με την προεκτεθείσα Δ17α/08/36/ΦΝ 443/20.3.2008 Εγκύκλιο Ε.5 της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ, κατά τα οριζόμενα και στο άρθρο 23.2.2 της διακήρυξης του ελεγχόμενου έργου. Κατά συνέπεια, εσφαλμένα, διά της προσβαλλόμενης πράξης, κρίθηκε ότι η συμμετοχή της εταιρείας «...» δεν ήταν νόμιμη και ότι η προσφορά της ανωτέρω εταιρείας μη νομίμως κρίθηκε παραδεκτή.

Ανάπλαση κεντρικών οδών..Ενόψει των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 20 του ν.3669/2008 (περί μη υπέρβασης των ορίων ανεκτέλεστου), οι οποίες περιλαμβάνονται στο κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τον διαγωνισμό του ελεγχόμενου έργου (αναφέρονται στο άρθρο 7 της διακήρυξης), να διευκρινιστεί με ποιόν τρόπο η αναθέτουσα αρχή εξασφάλισε την τήρηση των διατάξεων αυτών στο πρόσωπο του αναδόχου.Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση, έως ότου ο Δήμος …. προσκομίσει τα ως άνω ελλείποντα στοιχεία.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με δεδομένα αυτά, το παρόν Τμήμα  κρίνει ότι τόσο η αιτούσα εταιρεία «.......», όσο και η έτερη διαγωνιζόμενη «.......» έπρεπε να αποκλεισθούν από τη διαγωνιστική διαδικασία, διότι κατά παράβαση του άρθρου 18 της διακήρυξης, που αποσκοπεί στην διασφάλιση της μυστικότητας και μοναδικότητας των υποβαλλόμενων προσφορών, ο … συμμετείχε στην πρώτη ως εταίρος  με την ιδιότητα του διαχειριστή και στη δεύτερη  ως ομόρρυθμος εταίρος - διαχειριστής (βλ. υποβληθέντα καταστατικά των σχετικών εταιριών). Αβασίμως, δε, επικαλείται η αιτούσα την ανάγκη στενής ερμηνείας του ως άνω κανονιστικού όρου της διακήρυξης, διότι η ερμηνευτική εκδοχή, κατά την οποία απαγορεύεται η συμμετοχή του ίδιου φυσικού προσώπου ως εταίρου και διαχειριστή σε δύο διαγωνιζόμενες επιχειρήσεις, ερείδεται τόσο στην γραμματική  διατύπωση, όσο και στο σκοπό  του άρθρου 18 της διακήρυξης. Εξάλλου, άνευ εννόμου συμφέροντος της αιτούσας προβάλλεται ότι ο όρος αυτός  υπερακοντίζει τον επιδιωκόμενο σκοπό, διότι, υπό την εκδοχή αυτή, θα καθίστατο    παράνομη η ελεγχόμενη διαδικασία στο σύνολό της, αφού η πλημμέλεια θα αφορούσε τη νομιμότητα κανονιστικού όρου της διακήρυξης, που καθορίζει το δικαίωμα συμμετοχής στο διαγωνισμό. Τέλος, και ο ισχυρισμός ότι δεν υπήρξε νόθευση του ανταγωνισμού, αφού η ανάθεση της σύμβασης έγινε με το κριτήριο της χαμηλότερης τιμής, αλυσιτελώς προβάλλεται, αφού δεν μπορεί να άρει το διακωλυτικό της υπογραφής της σύμβασης λόγο, που ερείδεται σε ρητό απαράβατο όρο της διακήρυξης.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Δικαιολογητικά:Νόμιμη η πληρωμή του 1 ου λογαριασμού του έργου «Βελτίωση Σχολικών Εγκαταστάσεων .» από Δήμο σε Κοινοπραξία, καθόσον νομίμως υπεγράφη η σχετική σύμβαση από τα συμπράττοντα μέλη της κοινοπραξίας - η οποία νομίμως συμμετείχε στο διενεργηθέντα διαγωνισμό κατόπιν σύστασής της - παρά το γεγονός ότι δεν προσκομίσθηκε κατά την υπογραφή της, συμβολαιογραφική πράξη διορισμού κοινού εκπροσώπου, έλλειψη, η οποία πάντως καλύφθηκε με τη μεταγενέστερη προσκομιδή της προαναφερθείσας συμβολαιογραφικής πράξης ενόψει και του περιεχομένου αυτής (άρθρο 39 παρ. 3 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α' 116/2008).