Κατασκευή βιολογικού καθαρισμού Δήμου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω  (σκέψεις 2 - 3), το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθώς απεφάνθη το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του ότι απαραδέκτως εισήχθη ενώπιόν του το σχέδιο σύμβασης, που αφορά στην υποκατάσταση της εταιρείας «....» από την κοινοπραξία «....» στην κατασκευή του έργου «Κατασκευή βιολογικού καθαρισμού Δήμου ...». Και τούτο, διότι το ζήτημα της νομιμότητας της σύμβασης αυτής μεταξύ της αιτούσας και της προαναφερόμενης κοινοπραξίας είχε κριθεί οριστικά με την 1026/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου, η οποία, λόγω του ότι δεν ασκήθηκε αίτηση ανάκλησης κατ΄ αυτής, κατέστη οριστική και απρόσβλητη, το δε Κλιμάκιο στερείτο εκ του λόγου αυτού αρμοδιότητας να προβεί σε επανέλεγχο της νομιμότητας της σύμβασης αυτής. Ειδικότερα, το Κλιμάκιο, διενεργώντας, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, πρωτογενή και καθολικό έλεγχο των στοιχείων της υποβληθείσας ενώπιόν του σύμβασης υποκατάστασης, έκρινε ότι αυτή δεν είναι νόμιμη για τους διαλαμβανόμενους στην ως άνω 1026/2019 Πράξη του λόγους. Δεδομένης δε της μη άσκησης αίτησης ανάκλησης κατά της πράξης αυτής και της ως εκ τούτου οριστικοποίησης των κρίσεων, που περιλαμβάνονται σε αυτήν, το Κλιμάκιο, στο οποίο επανυπεβλήθη προς έλεγχο η ανωτέρω σύμβαση, δεσμευόταν, όπως ορθώς άλλωστε έκρινε με την ήδη προσβαλλόμενη, από τα οριστικώς κριθέντα με αυτή ζητήματα, που θεμελίωσαν την αρχική αρνητική του κρίση. Περαιτέρω, το υπό κρίση, υποβληθέν ενώπιον του Κλιμακίου, σχέδιο σύμβασης δεν αφορά σε νέα και διαφορετική σύμβαση σε σχέση με την αρχικώς υποβληθείσα ενώπιον αυτού, μετά τον έλεγχο επί της οποίας εκδόθηκε η ως άνω 1026/2019 Πράξη του, καθώς, όπως ορθώς κρίθηκε με την ήδη προσβαλλόμενη Πράξη, οι συμβάσεις αυτές είναι, κατά τα ουσιώδη σημεία τους, ίδιες, αφού αφορούν στο ίδιο αντικείμενο, δηλαδή στην υποκατάσταση της αναδόχου εταιρείας «....» από την κοινοπραξία «....» στην κατασκευή του έργου «Κατασκευή βιολογικού καθαρισμού Δήμου ...», κατόπιν αποδοχής των ίδιων λόγων και των ίδιων αιτήσεων των ως άνω οικονομικών φορέων. Περαιτέρω, απορριπτέος ως αβάσιμος είναι ο λόγος ανάκλησης, με τον οποίο προβάλλεται ότι συντρέχει, εν προκειμένω, περίπτωση συμμόρφωσης της Διοίκησης στην προηγούμενη αρνητική Πράξη του Κλιμακίου, στο πλαίσιο της οποίας συμμόρφωσης ανακλήθηκε η προηγούμενη παράνομη πράξη της και εκδόθηκε νέα πράξη, κατόπιν της οποίας ιδρύεται υποχρέωση του Κλιμακίου για τη διενέργεια του προβλεπόμενου ελέγχου νομιμότητας. Και τούτο, διότι από τη συγκριτική εξέταση των διαγνωσθεισών με την 1026/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου νομικών πλημμελειών αφενός και του περιεχομένου των επικαλούμενων κατά την επανυποβολή της σύμβασης αποφάσεων και εγγράφων αφετέρου, το Τμήμα διαπιστώνει ότι δεν συντρέχει πράγματι περίπτωση συμμόρφωσης ιδρύουσα αρμοδιότητα του Κλιμακίου ελέγχου αυτής. Ειδικότερα, με την υποβολή της 11/7.2.2020 απόφασης του διοικητικού συμβουλίου της αιτούσας και του νέου διορθωμένου κατά τα ανωτέρω σχεδίου σύμβασης, θεραπεύεται μόνο η τρίτη εντοπισθείσα με την 1026/2019 Πράξη πλημμέλεια, που αφορά στον ελλιπή/εσφαλμένο προσδιορισμό του αντικειμένου και της αξίας των ανατιθέμενων στην υποκαταστάτρια κοινοπραξία εργασιών, ενώ με την υποβολή των βεβαιώσεων Μ.Ε.ΕΠ., οι οποίες ελήφθησαν υπόψη από το διοικητικό συμβούλιο της αιτούσας, κατά την έκδοση της ως άνω 11/7.2.2020 απόφασής του, ως «βεβαιώσεις εμπειρίας», επιδιώκεται η θεραπεία της τέταρτης εντοπισθείσας με την 1026/2019 Πράξη πλημμέλειας, που αφορά στη μη υποβολή στοιχείων και εγγράφων, από τα οποία να αποδεικνύεται ότι τα μέλη της υποκαταστάτριας κοινοπραξίας έχουν τα ίδια προσόντα, που απαιτούνταν, για την ανάληψη του έργου από την αρχική ανάδοχο εταιρεία. Ωστόσο, τα ως άνω υποβληθέντα στοιχεία δεν θεραπεύουν τις λοιπές εντοπισθείσες από το Κλιμάκιο, με την προαναφερόμενη 1026/2019 πράξη του, ουσιώδεις πλημμέλειες, που αφορούν στη μη συνδρομή των προϋποθέσεων υποκατάστασης και συγκεκριμένα α) στη μη συντέλεση διαδοχής της αναδόχου εταιρείας από την υποκαταστάτρια κοινοπραξία και β) στην παρέλευση της συμβατικής προθεσμίας περάτωσης του έργου πριν από τη διενέργεια της υποκατάστασης, οι οποίες συνιστούν λόγους διακωλυτικούς της υπογραφής τόσο της αρχικώς όσο και της εκ νέου υποβληθείσας προς έλεγχο σύμβασης..(..)Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί. 

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜ/2135/2020

Δυνατότητα αντικατάστασης μέλους κοινοπραξίας από άλλη εταιρεία, πριν την ανάδειξη της κοινοπραξίας ως οριστικού μειοδότη σε διαγωνισμό.(...) Η προβλεπόμενη στο άρθρο 65 του ν. 3669/2008 (Κώδικα Δημοσίων Έργων - ΚΔΕ) υποκατάσταση μέλους κοινοπραξίας από άλλη εταιρεία προβλέπεται μόνον κατά το στάδιο της εκτελέσεως/κατασκευής του έργου, δηλαδή το στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της συμβάσεως μεταξύ αναδόχου και κυρίου του έργου, στην προκείμενη δε περίπτωση από το ιστορικό προκύπτει ότι δεν υφίσταται σύναψη, ούτε και υπογραφή της συμβάσεως και επομένως δεν θα ήταν νόμιμη η υποκατάσταση μέλους της κοινοπραξίας που ανακηρύχθηκε μειοδότης στον επίμαχο διαγωνισμό (ομόφ.)

Έργο- προσθήκη αίθουσας πολλαπλών χρήσεων σε Δημοτικό σχολείο..Με τα δεδομένα που εκτίθενται στην προηγούμενη σκέψη και κατά τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη 2, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά παράβαση των οριζομένων στο ως άνω άρθρο 132 παρ. 1 περ. δ΄ υποπερ. ββ΄ του ν.4412/2016  εγκρίθηκε, με την ανωτέρω 8/14.1.2020 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου .., η υποκατάσταση της αναδόχου εταιρείας «..» από εταιρεία, η οποία δεν αποτελεί ειδική ή καθολική διάδοχό της και δεν συμμετείχε στη διαγωνιστική διαδικασία, έστω και με διαφορετική σύνθεση ή νομική μορφή. Κατ’ ακολουθίαν, ενόψει της ουσιώδους αυτής νομικής πλημμέλειας, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης. Σημειώνεται, τέλος, ότι, σε κάθε περίπτωση, εσφαλμένως αναγράφεται στη σελίδα 10 του εν λόγω σχεδίου ότι το ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης, που θα προσκομιζόταν από την υποκατάστατη εταιρεία «....», θα έπρεπε να αντιστοιχεί στην αξία των υπολειπόμενων, μη εκτελεσθεισών από την ανάδοχο εργασιών, καθόσον αυτό θα ήταν υπολογιστέο βάσει του συνολικού ποσού της αρχικής σύμβασης, ως εκ της κατά το άρθρο 164 παρ. 2 εδ. α΄ του ν.4412/2016 (αλλά και την ανωτέρω 8/14.1.2020 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου …) εις ολόκληρον ευθύνης των δύο εταιρειών έναντι του κυρίου του έργου.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/2497/2020

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:ζητείται η αναθεώρηση της 1911/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε η από 3.8.2020 προσφυγή του Δήμου … για την ανάκληση της 503/2020 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την πράξη αυτή κρίθηκε ότι κωλύεται η σύναψη, μεταξύ του προσφεύγοντος Δήμου και της εταιρείας «… ΑΤΕ», της τροποποιητικής σύμβασης του έργου: «Προσθήκη αίθουσας πολλαπλών χρήσεων στο 1ο Δημοτικό Σχολείο … (… & …, …)», για την υποκατάσταση, στην εκτέλεση της ως άνω σύμβασης, της αρχικής αναδόχου εταιρείας «… ΑΒΕΤΕ» από την εταιρεία «… ΑΤΕ».(....)Όπως δε αναφέρεται στην οικεία αιτιολογική έκθεση, η δυνατότητα υποκατάστασης συνεπεία εταιρικής αναδιάρθρωσης ανταποκρίνεται στις σύγχρονες και δυναμικά εξελισσόμενες εταιρικές μορφές των οικονομικών φορέων, ενώ ταυτόχρονα περιλαμβάνει τα εχέγγυα ώστε να μην ερμηνευτεί ως ένα γενικό άνοιγμα των συμβάσεων σε φορείς που δεν έλαβαν μέρος στην αρχική διαδικασία ανάθεσης και δεν έχουν υπαχθεί σε διαδικασία αξιολόγησης. Η στενή επομένως  ερμηνεία των διατάξεων αυτών επιβάλλεται όχι μόνο εκ του εξαιρετικού τους χαρακτήρα, δοθέντος με αυτές εισάγεται παρέκκλιση από τη συνήθη εξέλιξη της εκτέλεσης δημόσιας σύμβασης σύμφωνα με το αποτέλεσμα της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας, αλλά ευθέως εκ του νόμου, ο οποίος ρητά και υπό την ως άνω επιφύλαξη χαρακτηρίζει ουσιώδη τροποποίηση την υποκατάσταση του αρχικού αναδόχου σε περιπτώσεις διαφορετικές από τις προβλεπόμενες(....)η υποκατάσταση της αρχικής αναδόχου εταιρείας «… ΑΒΕΤΕ» από τη μητρική της εταιρεία «… ΑΤΕ» αντίκειται στις διατάξεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. δ΄ υποπερ. ββ΄ του ν. 4412/2016, καθώς και στις αρχές της ίσης μεταχείρισης, του ελεύθερου ανταγωνισμού και της διαφάνειας κατά την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων, μεταξύ άλλων, με την αιτιολογία ότι  η επίμαχη υποκατάσταση δεν επιχειρείται λόγω διαδοχής του αρχικού αναδόχου που οφείλεται σε εταιρική αναδιάρθρωση, καθόσον δεν μεταβλήθηκε η νομική μορφή ή η εταιρική σύνθεση της αρχικής αναδόχου, ούτε μεταβιβάστηκε η εν γένει άσκηση της σχετικής δραστηριότητάς της στη μητρική της εταιρεία, αντιθέτως, στην υποκατάστατη εταιρεία μεταβιβάστηκε η συνέχιση της  εκτέλεσης μιας και μόνο σύμβασης.(....)Μη συντρεχούσης δε της προϋπόθεσης της εταιρικής αναδιάρθρωσης, η επιχειρούμενη υποκατάσταση του αρχικού αναδόχου από άλλη εταιρεία συνιστά τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, που δεν επιτρέπεται να διενεργηθεί χωρίς νέα διαδικασία  σύναψης σύμβασης (σκέψη 7). Για τον λόγο αυτόν και η διαπιστωθείσα πλημμέλεια είναι ουσιώδης, πλήττουσα την αντικειμενική ακεραιότητα της διαδικασίας, δοθέντος ότι η αναθέτουσα αρχή όφειλε να αναζητήσει ανάδοχο μέσω του ανταγωνισμού που θα διασφάλιζε η νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης.Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Διαφορές από τον προσυμβατικό έλεγχο (Έργα). Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης. Κατασκευή βιολογικού καθαρισμού Δήμου. Πλημμέλεια της μη πλήρωσης των νόμιμων προϋποθέσεων για την υποκατάσταση του αρχικού αναδόχου από τον νέο ανάδοχο (υποκαταστάτρια κοινοπραξία), κατά την κατασκευή του ελεγχόμενου έργου. Σύμβαση εκχώρησης εργολαβίας. Η νομιμότητα της αντικατάστασης του αναδόχου από τρίτο εργολάβο στην κατασκευή μέρους του ελεγχόμενου έργου και, συνακόλουθα, η δυνατότητα τροποποίησης της αρχικής σύμβασης, χωρίς νέα διαδικασία, κρίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 132 και 164 (βλ. και άρθρο 337) του ν. 4412/2016. Απορρίπτει
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/793/2022

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει, ότι προβλέπεται υποκατάσταση του αναδόχου από άλλη εργοληπτική επιχείρηση στην εκτέλεση δημοσίου έργου, μόνο ύστερα από την τήρηση των προαναφερόμενων προϋποθέσεων και εφόσον εγκριθεί η υποκατάσταση από τον φορέα κατασκευής του έργου, διαφορετικά ο τελευταίος κηρύσσει έκπτωτο τον ανάδοχο, μετά από γνώμη του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων. Σε κάθε περίπτωση η υποκατάσταση προβλέπεται μόνο κατά το στάδιο εκτέλεσης του έργου, δηλαδή στο στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου, όχι, όμως, και κατά το στάδιο που προηγείται της κατακύρωσης του διαγωνισμού.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει, ότι προβλέπεται υποκατάσταση του αναδόχου από άλλη εργοληπτική επιχείρηση στην εκτέλεση δημοσίου έργου, μόνο ύστερα από την τήρηση των προαναφερόμενων προϋποθέσεων και εφόσον εγκριθεί η υποκατάσταση από τον φορέα κατασκευής του έργου, διαφορετικά ο τελευταίος κηρύσσει έκπτωτο τον ανάδοχο, μετά από γνώμη του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων ΄Εργων. Σε κάθε περίπτωση η υποκατάσταση προβλέπεται μόνο κατά το στάδιο εκτέλεσης του έργου, δηλαδή στο στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου, όχι, όμως, και κατά το στάδιο που προηγείται της κατακύρωσης του διαγωνισμού (……). Εξ άλλου, με τον όρο "υποκατάσταση τρίτων" νοείται η μεταβίβαση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του εργολάβου από την εργολαβική σύμβαση σε τρίτον, όσον αφορά το όλον ή μέρος του αναληφθέντος έργου, κατά τρόπον ώστε να υπεισέρχεται ο τρίτος στην μεταξύ φορέα του έργου και εργολάβου σχέση.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: υποκατάσταση του αρχικού αναδόχου από τον νέο ανάδοχο (υποκαταστάτρια κοινοπραξία) στην εκτέλεση του έργου «Κατασκευή βιολογικού καθαρισμού Δ.Ε. (πρώην Δήμου) …»(...)Τα ως άνω υποβληθέντα από την προσφεύγουσα στοιχεία δεν στοιχειοθετούν συμμόρφωσή της στην επίμαχη κρίση της 1026/2019 πράξης του Κλιμακίου περί μη νόμιμης διαδοχής της αρχικής αναδόχου από την υποκαταστάτρια κοινοπραξία. Και τούτο, διότι η προσφεύγουσα δεν προσκόμισε κάποιο νέο στοιχείο που να αποδεικνύει ότι η εν λόγω μερική διαδοχή οφείλεται σε εταιρική αναδιάρθρωση της αρχικής αναδόχου (… Α.Ε.), ούτε αντίστοιχα στοιχεία σε σχέση με την επικαλούμενη αφερεγγυότητά της «στο πλαίσιο προπτωχευτικών ή πτωχευτικών διαδικασιών» (ή έστω ανάλογων καταστάσεων), αρκούμενη απλώς στην επανάληψη του γεγονότος του θανάτου του ιδρυτή της αρχικής αναδόχου, που την περιήγαγε σε καθεστώς αδράνειας, οικονομικής δυσπραγίας και αδυναμίας εκπλήρωσης των υποχρεώσεών της, παρά τη ρητή - και οριστική - κρίση της 1026/2019 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου, σύμφωνα με την οποία η «φερόμενη αδυναμία της αναδόχου να ολοκληρώσει το έργο λόγω οικονομικής δυσπραγίας της (...) δεν συνιστά (...) αυτοτελή νόμιμο λόγο υποκατάστασής της». Αντίθετα, μέσω των υποβληθέντων στοιχείων (βλ. σκ. 13), σε συνδυασμό με την ερμηνεία που αποδίδει η προσφεύγουσα στις κατά την κρίση της εφαρμοστέες διατάξεις, επιχειρείται είτε ευθέως είτε εκ πλαγίου να επανεξεταστεί η ορθότητα των κρίσεων της 1026/2019 πράξης αναφορικά με το εφαρμοστέο νομικό καθεστώς (που η ίδια θεωρεί ότι είναι εκείνο του άρθρου 65 του ν. 3669/2008) και τις προϋποθέσεις νόμιμης υποκατάστασης (που κατ’ αυτήν πληρούνται σε περίπτωση επίκλησης απλής οικονομικής δυσπραγίας της αρχικής αναδόχου λόγω θανάτου του ιδρυτής της).(...)Δοθέντος ότι, παρά τις σαφείς διατυπώσεις της παραπάνω απόφασης της Ολομέλειας, τέτοια στοιχεία δεν υποβλήθηκαν, δεν τίθεται ζήτημα αναγνώρισης συγγνωστής πλάνης υπέρ της προσφεύγουσας, ενώ οι λόγοι δημοσίου συμφέροντος που αυτή επικαλείται - και αληθείς υποτιθέμενοι - δεν αναιρούν την υποχρέωσή της να τηρεί τους κανόνες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, οι οποίοι έχουν επίσης θεσπισθεί για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος. Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης. 

Διοίκηση. Χορήγηση αντιγράφων εγγράφων.Υπάρχει υποχρέωση της Διοίκησης για χορήγηση στον αιτούντα, μέλος Κοινοπραξίας αντιγράφου της υποβληθείσας υπ αυτής (Κοινοπραξίας) μελέτης εφαρμογής του έργου, διότι η μελέτη εφαρμογής, που εκπονείται από ανάδοχο Κοινοπραξία, μετά από την εκ μέρους του Δημοσίου δημοπράτηση έργου με το σύστημα μελέτη-κατασκευή, πρέπει να θεωρηθεί ότι έχει τον χαρακτήρα του διοικητικού εγγράφου, αν και δεν συντάσσεται από δημόσια υπηρεσία, δεδομένου ότι υποβάλλεται στην Διοίκηση (αρμόδιο φορέα) προς έγκριση και σφράγιση και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διοικητικής σύμβασης. Για την χορήγηση αντιγράφου απαιτείται μόνον εύλογο ενδιαφέρον, το οποίο στην προκειμένη περίπτωση αναμφισβήτητα υπάρχει, εφόσον ο αιτών είναι μέλος της Κοινοπραξίας, στην οποία ανατέθηκε το ως άνω έργο με το σύστημα μελέτη-κατασκευή.

Δημόσιος διαγωνισμός για την ανάθεση δημοσίου έργου. Η (ισχύουσα) βεβαίωση εγγραφής στο ΜΕΕΠ, ως προϋπόθεση για τη νομότυπη συμμετοχή διαγωνιζομένων. Υποκατάσταση διαγωνιζομένου κατά την εξέλιξη της διαδικασίας του διαγωνισμού.1) Δεν είναι νομότυπη η συμμετοχή σε διαγωνισμό ανάθεσης δημοσίου έργου ατομικής εργοληπτικής επιχείρησης, εφόσον ο ατομικός εργολήπτης και μοναδικό τεχνικό στέλεχος (ως πτυχιούχος του Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών) της επιχείρησης, στελέχωσε άλλη εργοληπτική επιχείρηση – ετερόρρυθμη εταιρεία, η οποία εγγράφηκε στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων πριν την ημέρα του διαγωνισμού, με αποτέλεσμα να στερηθεί η ατομική εργοληπτική επιχείρηση τη βεβαίωση εγγραφής της στο ΜΕΕΠ. 2) Δεν επιτρέπεται η υποκατάσταση διαγωνιζομένου, ή η αλλαγή της σύνθεσης διαγωνιζόμενης κοινοπραξίας (με την υποκατάσταση μέλους αυτής), κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού. Έννομη συνέπεια της παρά το νόμο γενομένης υποκατάστασης επισύρει ως συνέπεια τον αποκλεισμό του διαγωνιζομένου. (πλειοψ.)