Δικαίωμα σύνταξης των εις το ερώτημα αναφερόμενων τοπογραφικών διαγραμμάτων έχουν: α) Οι αγρονόμοι τοπογράφοι μηχανικοί και οι πολιτικοί μηχανικοί των ΑΕΙ και β) Οι πολιτικοί υπομηχανικοί, υπό τους περιορισμούς που θέτει το Β.Δ/γμα 769/1972.

ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αποδοχών σε ειδικό συνεργάτη Δημάρχου, καθόσον η  πρόσκληση, που εξέδωσε ο Δήμος για την κάλυψη της θέσης, ήταν πλημμελής, κατά το μέρος που απαιτούσε ως τυπικό προσόν αποκλειστικά την κατοχή πτυχίου τεχνολογικής εκπαίδευσης, αποκλειομένης της κατηγορίας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, διότι, δεν δικαιολογείται ο λόγος για τον οποίο αποκλείστηκαν οι ενδιαφερόμενοι με πτυχία πανεπιστημιακής εκπαίδευσης να υποβάλλουν αιτήσεις συμμετοχής, λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 13 του ν. 3850/2010, οι ειδικότητες που πρέπει να έχουν τα άτομα που ορίζονται ως τεχνικοί ασφαλείας για τα δημόσια έργα είναι: Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι. «Πολιτικός Μηχανικός», «Αρχιτέκτων Μηχανικός» και Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι. «Τμήμα Πολιτικών έργων Υποδομής» και «Τμήμα Πολιτικών Δομικών έργων».(...)Κατ’ ακολουθίαν, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, πλην όμως, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης

Εκπόνηση μελετών:..ζητείται η ανάκληση της 15/2018 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Κατόπιν αυτών και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ. Β, το Τμήμα κρίνει ότι το ελεγχόμενο σχέδιο συμφωνίας – πλαισίου αποσκοπεί στην εκπόνηση μελετών (α. Οδοποιίας, β. Λιμενικών Έργων, γ. Υδραυλικών, δ. Τοπογραφικών, ε. Γεωτεχνικών και στ. Περιβαλλοντικών) ανόμοιων μεταξύ τους για διάφορα βασικά έργα υποδομής του αιτούντος Δήμου, κατά παράβαση των οριζόμενων στην παρ. 10 του άρθρου 39 του ν. 4412/2016. Και τούτο διότι, κατά την έννοια της διάταξης αυτής, οι ανατιθέμενες με συμφωνία – πλαίσιο μελέτες δεν απαιτείται μεν να ανήκουν οπωσδήποτε σε μία μόνο κατηγορία, ωστόσο αυτές πρέπει να εντάσσονται στο πλαίσιο εκτέλεσης είτε περισσότερων του ενός συγκεκριμένων όμοιων τεχνικά έργων, είτε περισσότερων τμημάτων του αυτού έργου, όχι όμως να αφορούν διάφορα έργα διακριτών μεταξύ τους αντικειμένων, όπως συμβαίνει εν προκειμένω (1. έργα οδοποιίας, 2. έργα αντιμετώπισης διάβρωσης ακτών, 3. έργα οριοθέτησης και διευθέτησης ρεμάτων). Περαιτέρω, η ανάθεση των ως άνω μελετών με σύναψη συμφωνίας - πλαισίου, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα υποβολής προσφοράς για το σύνολο του συμβατικού αντικειμένου .., περιορίζει υπέρμετρα τον ανταγωνισμό, στο μέτρο που καθίσταται αφενός μεν αδύνατη η συμμετοχή μεμονωμένων μελετητών, αφετέρου δε υποχρεωτική η σύμπραξη μελετητών εγγεγραμμένων στις αντίστοιχες κατηγορίες. Εξάλλου, οι προβαλλόμενοι με την αίτηση ισχυρισμοί περί έλλειψης από τις υπηρεσίες του Δήμου τεχνικού προσωπικού κατάλληλου για την εκπόνηση μελετών συγκοινωνιακών, λιμενικών και υδραυλικών έργων, καθώς και κυκλοφοριακών, τοπογραφικών, γεωτεχνικών και περιβαλλοντικών μελετών, οι οποίες αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμφωνίας – πλαισίου, δεν ασκούν επιρροή εν προκειμένω, καθόσον δεν αίρουν την ως άνω διαπιστωθείσα πλημμέλεια.(..)πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση, καθώς και η ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση, και να μην ανακληθεί η προσβαλλομένη 15/2018 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Μελέτες.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη νομίμως χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων (Σ.Α.Τ.Α.), καθόσον αφορά στην εκπόνηση τοπογραφικής μελέτης, που συνδέεται με «επενδυτικές δραστηριότητες» του Δήμου, όπως είναι η σύνταξη λοιπών μελετών και η διενέργεια τεχνικών επεμβάσεων, που πρόκειται να γίνουν στην περιοχή όπου αυτή αφορά, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο ΔΥ/17.7.2014 έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών, χωρίς να ασκεί επιρροή το γεγονός ότι η σύνταξη των επίμαχων τοπογραφικών αποτυπώσεων δεν συνδέεται ακόμη με την υλοποίηση συγκεκριμένων, σαφώς προσδιορισμένων, έργων υποδομής που έχει προγραμματίσει να εκτελέσει ο Δήμος. Περαιτέρω, η ως άνω μελέτη αφορά μεν, σε αντικείμενο που εμπίπτει στα καθήκοντα και στις αρμοδιότητες του υπηρετούντος στο Δήμο προσωπικού,  πλην όμως από τα στοιχεία του φακέλου και, ειδικότερα, από την από 9.7.2012 βεβαίωση της Διευθύντριας Τεχνικών Υπηρεσιών, προκύπτει ότι υπήρχε αδυναμία της υπηρεσίας αυτής (Τμήμα Συγκοινωνιακών – Κτιριακών Έργων και Υπαίθριων Χώρων) να προβεί στην εκπόνησή της, λόγω ανεπαρκούς στελέχωσής της και έλλειψης κατάλληλου τεχνολογικού εξοπλισμού. Ως εκ τούτου, νομίμως, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκ.III, ο Δήμος ανέθεσε την εκπόνηση της εν λόγω μελέτης σε ιδιώτη μελετητή. Εξάλλου, μετά την, κατά τα ανωτέρω, βεβαίωση περί αδυναμίας της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου να εκπονήσει τη μελέτη, η οποία απαιτείται από τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 209 του Κ.Δ.Κ. (και όχι βάσει των διατάξεων του π.δ. 28/1980, όπως αβασίμως υποστηρίζει η Επίτροπος), ο Δήμος ....... νομίμως ανέθεσε την επίμαχη μελέτη, κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 209 του ίδιου ως άνω Κώδικα, δοθέντος ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή αυτής ανερχόταν στο ποσό των 11.788,62 (χωρίς Φ.Π.Α.) και, συνεπώς, δεν υπερέβαινε το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης για τις τοπογραφικές μελέτες, ήτοι το ποσό των 12.581 ευρώ. Από τις διατάξεις δε αυτές δεν προκύπτει πρόσθετη υποχρέωση του Δήμου να τηρήσει άλλες διατυπώσεις (γνωμοδότηση του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου και σχετική αναγγελία στο Τ.Ε.Ε.), οι οποίες προβλέπονται στις επιμέρους διατάξεις του ν. 3316/2005, σε απευθείας αναθέσεις μελετών που ερείδονται στο καθεστώς αυτό, συνεπώς, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ. IV), είναι αβάσιμος ο σχετικός λόγος διαφωνίας.

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (τέταρτο τμήμα) 20 Δεκεμβρίου 2017 

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (τέταρτο τμήμα) αποφαίνεται:Οδηγία 2004/18 / ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαρτίου 2004, για το συντονισμό των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων δημοσίων έργων, συμβάσεων παροχής δημόσιων προμηθειών και δημοσίων υπηρεσιών, και ιδίως το άρθρο 45 παράγραφος 2 στοιχείο γ), δ) και ζ) της εν λόγω οδηγίας, καθώς και οι αρχές της ίσης μεταχείρισης και της αναλογικότητας, πρέπει να ερμηνεύονται ως ότι δεν αποκλείουν εθνική νομοθεσία που επιτρέπει στην αναθέτουσα αρχή:- να λαμβάνει υπόψη, σύμφωνα με τους όρους που έχει ορίσει, ποινική καταδίκη του διευθυντή μιας εταιρείας υποβολής προσφορών, ακόμη και αν η καταδίκη δεν έχει ακόμη οριστική, για αδίκημα που αφορά την επαγγελματική συμπεριφορά της εν λόγω εταιρείας στην οποία έπαυσε ο διευθυντής να εκτελέσει τα καθήκοντά του το έτος που προηγείται της δημοσίευσης της προκήρυξης διαγωνισμού, και να αποκλείσει την εν λόγω εταιρεία από τη συμμετοχή της στην επίμαχη διαδικασία υποβολής προσφορών, με το αιτιολογικό ότι, επειδή δεν διακήρυξε την καταδίκη που δεν ήταν ακόμη οριστική, δεν είχε αποσυνδεθεί πλήρως και αποτελεσματικά από τις δραστηριότητες του εν λόγω διευθυντή.

Aνεξαρτήτως της νομιμότητας σύμπτωσης στο ίδιο πρόσωπο των ιδιοτήτων της επιβλέπουσας μηχανικού και της εγκρίνουσας Προϊσταμένης της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, δεδομένου ότι από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης δεν προκύπτει η μη επάρκεια προσωπικού της υπηρεσίας αυτής, η επιβλέπουσα των μελετών δεν διέθετε τα ελάχιστα αναγκαία προς τούτο προσόντα, καθώς ήταν κάτοχος πτυχίου του Τμήματος Πολιτικών Έργων Υποδομής – ΚΑΤΕΕ, που σύμφωνα με τις προεκτιθέμενες διατάξεις είναι ισότιμο προς εκείνο των Τ.Ε.Ι. και δεν διέθετε τίτλο σπουδών ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος του πανεπιστημιακού τομέα, ενώ το επικαλούμενο μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης Master of Arts in Urban Design του Πανεπιστημίου του Westminster του Λονδίνου, το οποίο αναγνωρίστηκε ως ισότιμο , αποτελεί μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών και όχι πτυχίο ή δίπλωμα ισότιμης σχολής της αλλοδαπής. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τα ανωτέρω πραγματικά περιστατικά και τις προεκτεθείσες σκέψεις, εφόσον η επίβλεψη των ανωτέρω μελετών και η έκδοση των σχετικών εντολών πληρωμής έγινε από υπάλληλο που δεν διέθετε τα απαιτούμενα από το νόμο τυπικά προσόντα, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι μη νόμιμες.

ΜΕΛΕΤΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, διότι η εκπόνηση της επίμαχης μελέτης, η οποία δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία και ολοκληρώθηκε σε χρονικό διάστημα τεσσάρων μόλις ημερών, εμπίπτει στα συνήθη καθήκοντα του προσωπικού του Δήμου ... που υπηρετεί στο Γραφείο Τοπογραφικών Εφαρμογών του Τμήματος Πολεοδομικών Εφαρμογών της Διεύθυνσης Πολεοδομίας και στο Γραφείο Τοπογραφικών Μελετών του Τμήματος Κτηριακών Έργων και Κοινόχρηστων Χώρων της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών.

«Παράβαση κράτους μέλους – Οδηγία 2004/18/ΕΚ – Δημόσιες συμβάσεις έργων – Σύμβαση μεταξύ δημόσιου φορέα και ιδιωτικής επιχειρήσεως η οποία αφορά μίσθωση κτιρίου που δεν έχει ακόμη ανεγερθεί – Άρθρο 1 – Υλοποίηση έργου το οποίο ανταποκρίνεται στις επακριβώς οριζόμενες από τον μισθωτή ανάγκες – Άρθρο 16 – Δεν εμπίπτει»(...) Απορρίπτει την προσφυγή.

Διάκριση σύμβασης έργου από τη σύμβαση παροχής υπηρεσιών.Ως "συμβάσεις υπηρεσιών", νοούνται συμβάσεις πλην των συμβάσεων έργων ή προμηθειών, που έχουν ως αντικείμενο την παροχή των υπηρεσιών, οι οποίες αναφέρονται στο παράρτημα XVII. Σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο ταυτοχρόνως προϊόντα και υπηρεσίες κατά την έννοια του παραρτήματος XVII, θεωρείται ως "σύμβαση υπηρεσιών", εφόσον η αξία των συγκεκριμένων υπηρεσιών υπερβαίνει την αξία των προϊόντων που περιλαμβάνονται στη σύμβαση. Σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο υπηρεσίες, κατά την έννοια του παραρτήματος XVII και η οποία δεν περιλαμβάνει δραστηριότητες που αναφέρονται στο παράρτημα XII παρά μόνο παρεμπιπτόντως σε σχέση με το κύριο αντικείμενο της σύμβασης, θεωρείται ως "σύμβαση υπηρεσιών"».

Χρηματικό ένταλμα πληρωμής Δήμου που αφορά στην καταβολή ποσού ως αμοιβή για την εκπόνηση εδαφοτεχνικής μελέτης για το έργο «Ανέγερση νέων τμημάτων Τ.Ε.Ι. …..».Η παροχή ανώτατης εκπαίδευσης επιφυλάσσεται ρητώς από το Σύνταγμα σε αυτοδιοικούμενα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Α.Ε.Ι.), τα οποία έχουν την αποκλειστική αρμοδιότητα, ασκούμενη υπό την εποπτεία του Κράτους, να οργανώνουν την παροχή της ανώτατης εκπαίδευσης, με τη μορφή αφενός μεν της εξασφάλισης της απαραίτητης κτιριακής υποδομής και εξοπλισμού, αφετέρου δε της κατάρτισης του προγράμματος σπουδών και της απονομής των αντίστοιχων τίτλων. Η ανώτατη εκπαίδευση επομένως δύναται επιτρεπτώς να παρέχεται αποκλειστικά από τα προαναφερόμενα αυτοδιοικούμενα νομικά πρόσωπα, καμία δε αρμοδιότητα σχετική με οποιοδήποτε στάδιο της οργάνωσης της ανώτατης εκπαίδευσης δεν μπορεί να ασκηθεί από οποιοδήποτε άλλο νομικό πρόσωπο ή φορέα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ή Ο.Τ.Α.. Εντός των ορίων των ως άνω συνταγματικών διατάξεων κινείται η νομοθετική διάταξη του άρθρου 6 παρ. 11 του ν. 2909/2001, υποπερίπτωση iv της υποπερίπτωσης β΄, όπως ισχύει, σύμφωνα με την οποία η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα σχεδιασμού, σύνταξης μελέτης, επίβλεψης έργων ή μελετών τεχνικών έργων καθώς και η άσκηση καθηκόντων Τεχνικού Συμβούλου, που αφορούν στις στεγαστικές υποδομές και στον υλικοτεχνικό εξοπλισμό των Τ.Ε.Ι., επιτρέπεται να ανατεθούν, κατόπιν υπογραφής σχετικής συμβάσεως, στον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων Α.Ε. (Ο.Σ.Κ. Α.Ε.), εφόσον τα ως άνω Τεχνολογικά Ιδρύματα δεν διαθέτουν επαρκώς στελεχωμένη Τεχνική Υπηρεσία. Στην ειδική αυτή περίπτωση, η Ο.Σ.Κ. Α.Ε. καθίσταται αποκλειστικά υπεύθυνη για την εκτέλεση των διαλαμβανόμενων στην εκάστοτε σύμβαση καθηκόντων, τα οποία εξαντλούνται σε δραστηριότητα υποστηρικτικού χαρακτήρα, ήτοι στην επίβλεψη των μελετών και των έργων έναντι αμοιβής που καταβάλλεται από το Τ.Ε.Ι., το οποίο παραμένει εν προκειμένω η αναθέτουσα αρχή, και όχι στην εκτέλεση αυτών σε βάρος του προϋπολογισμού της εταιρίας, καμία δε μεταβίβαση της αρμοδιότητας αυτής προς άλλο φορέα ή Ο.Τ.Α. δεν προβλέπεται από τις προμνησθείσες διατάξεις και, επομένως δεν δύναται καταρχήν να διενεργηθεί νομίμως.