ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:τροποποίηση της προγραμματικής σύμβασης «Υλοποίηση Προγράμματος ΠΡΟΣΟΨΗ, Ολοκληρωμένη Αστική – Αισθητική αναβάθμιση όψεων κτιρίων του Δήμου Αθηναίων»(...)Με την έννοια αυτή, ως ουσιώδης τροποποίηση θεωρείται η μεταβολή ουσιωδών όρων κύριας προγραμματικής σύμβασης, η νομιμότητα των οποίων επιβάλλεται να ελεγχθεί προσυμβατικά, ενώ, αντιθέτως, δεν ελέγχονται οι τροποποιήσεις παρεπόμενων συμβατικών όρων(...)Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επίμαχη τροποποίηση, η οποία ανάγεται στις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας ορισμένης δαπάνης από εκείνες που έχουν περιληφθεί στο Πρόγραμμα, αφορά όχι σε ουσιώδη, αλλά σε παρεπόμενο συμβατικό όρο και δεν συνεπάγεται καμία μεταβολή στους κύριους (ουσιώδεις) όρους της προγραμματικής σύμβασης, όπως τους σχετικούς με τον ορισμό των συμβαλλόμενων μερών και των υποχρεώσεων αυτών, τη διάρκεια και τον προϋπολογισμό της σύμβασης.Αποφαίνεται ότι απαραδέκτως υποβάλλεται ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας το υποβληθέν σχέδιο τροποποίησης της προγραμματικής σύμβασης

Σχέδιο προγραμματικής σύμβασης...Από το περιεχόμενο του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης προκύπτουν τα εξής: Σύμφωνα με το άρθρο 3 αυτής, στον συνολικό προϋπολογισμό της πράξης, ποσού 694.950,00 ευρώ, για τον οποίο δεν υπάρχει περαιτέρω ανάλυση, περιλαμβάνονται και κόστη που αφορούν σε εργολαβικό όφελος, αναθεώρηση και απρόβλεπτα. Τα κόστη αυτά, όμως, μη νομίμως περιλαμβάνονται στον ως άνω προϋπολογισμό καθόσον αυτός αφορά αποκλειστικά στην προμήθεια εξοπλισμού του ΚΑΔΥ (βλ. άρθρο 1 αυτής), για την οποία αυτά δεν προβλέπονται. Περαιτέρω σε κανένα σημείο της σύμβασης δεν παρατίθενται οι αναγκαίοι χρηματοδοτικοί πόροι, από τους οποίους θα καλυφθούν οι αναλαμβανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις, ο τρόπος κάλυψης των αναγκαίων για την εκπλήρωση της προγραμματικής σύμβασης λειτουργικών εξόδων, καθώς και οι λεπτομέρειες της καταβολής τους. Τέλος, στο άρθρο 4 αυτής, που αφορά στη διάρκειά της, αναφέρεται αόριστα ότι αυτή αρχίζει από την ημερομηνία υπογραφής της και λήγει με την ολοκλήρωση του έργου και την τοποθέτηση του εξοπλισμού της προμήθειας, χωρίς περαιτέρω να γίνεται καμία χρονική αναφορά ως προς τον εκτιμώμενο χρόνο ολοκλήρωσης του έργου και χωρίς να προσκομίζεται αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της προγραμματικής σύμβασης, που να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων που απαρτίζουν το συμβατικό αντικείμενο.

Παροχή υπηρεσιών ενεργειακής αναβάθμισης συστήματος...Ενόψει των ανωτέρω και δεδομένου ότι δεν έχουν τηρηθεί οι όροι που τέθηκαν για την έγκριση του σχεδίου της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, καθόσον αφενός δεν υπάρχει (και εάν τυχόν υφίσταται, δεν έχει ληφθεί υπόψη) η χρηματοοικονομική ανάλυση που έθεσαν ως προαπαιτούμενο για την υπογραφή αυτής τα Δημοτικά Συμβούλια των αντισυμβαλλόμενων Δήμων .... και .... και αφετέρου στο ελεγχόμενο σχέδιο (στο άρθρο 2 αυτού) δεν γίνεται ρητή αναφορά περί έγκρισης των τευχών δημοπράτησης από τα Δημοτικά Συμβούλια αυτών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου να προσκομισθούν στο Κλιμάκιο οι –άνευ όρων- εγκριτικές του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων των αντισυμβαλλομένων (Περιφέρειας και Δήμων), αφού υποβληθούν σε αυτά η ζητηθείσα ως άνω χρηματοοικονομική ανάλυση και νέο επικαιροποιημένο σχέδιο της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης με βάση τα ανωτέρω προαπαιτούμενα.Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου να προσκομιστούν τα ανωτέρω στοιχεία.

Προγραμματική σύμβαση μεταξύ της προσφεύγουσας και της Περιφέρειας … για την υλοποίηση του έργου με τίτλο «Αποκαταστάσεις ζημιών – καταστροφών και άρση επικινδυνότητας στις υποδομές του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) της Περιφερειακής Ενότητας … από την κακοκαιρία «ΜΠΑΛΟΣ».(....)Η μη πλήρης ανάπτυξη της προϋπολογιζόμενης δαπάνης και του χρονοδιαγράμματος δεν καθιστούν ουσιωδώς πλημμελή τη σύναψη της σύμβασης λόγω της εξειδίκευσης που θα επέλθει  με την εκτελεστική σύμβαση που θα επακολουθήσει, σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη μικρή χρονική διάρκεια της σύμβασης. Οι περαιτέρω αιτιάσεις του Επιτρόπου περί μη προσκόμισης της μελέτης  υπολογισμού του κόστους αποκατάστασης και μεταφροντίδας του ΧΥΤΑ και της  είσπραξης ετήσιας εισφοράς από τα μέλη του Φο.Δ.Σ.Α. … Α.Ε. αλυσιτελώς προβάλλονται καθότι στερούνται εννόμων συνεπειών στο πλαίσιο της ελεγχόμενης σύμβασης, η δε κρίση του ότι η επίκληση της θεομηνίας «ΜΠΑΛΟΣ» είναι προσχηματική διότι τα προβλήματα είχαν ήδη ανακύψει από την τοποθέτηση των απορριμμάτων στο όμορο του ΧΥΤΑ οικόπεδο εκφέρεται επίσης αλυσιτελώς και πρέπει να απορριφθεί, διότι η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνάπτεται με νομική βάση το άρθρο 32 παρ. 2 εδ. γ΄ του ν. 4412/2014, ήτοι λόγω συνδρομής απροβλέπτων περιστάσεων και κατεπειγουσών αναγκών, αλλά ως προγραμματική σύμβαση(....)Αποφαίνεται υπέρ της υπογραφής, μεταξύ της Περιφέρειας … και της ανωτέρω προσφεύγουσας του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης 

Νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Αγίας Βαρβάρας για την «…».(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, ενόψει των προαναφερόμενων ουσιωδών πλημμελειών, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Αγίας Βαρβάρας για την «…», προϋπολογισθείσας δαπάνης 3.048.387,10 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (3.780.000,00 συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.). 
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1446/2023

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου …, για την εκτέλεση του έργου "Προστασία Διαχείριση και Ανάπλαση Άλσους Νέας …".(....)ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του, υπό τον όρο ότι, στο άρθρο 5 αυτού, στο οποίο ορίζεται ότι η χρονική διάρκεια της σύμβασης (42 μήνες από την υπογραφή της) δύναται να παραταθεί, μετά από συμφωνία των συμβαλλομένων μερών, χωρίς επέκταση του φυσικού αντικειμένου, θα προστεθεί ότι η εν λόγω παράταση δεν μπορεί να συνεπάγεται επέκταση ούτε και του οικονομικού αντικειμένου αυτής. Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ-Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων..:..Ενόψει αυτών, τo Κλιμάκιο κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι πρέπει να υποβληθεί αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης (υλοποίησης του αντικειμένου της), με χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους υποέργων και ενεργειών, ο οποίος πρέπει να συμφωνεί με την συνολική διάρκεια ισχύος της σύμβασης, το οποίο πρέπει να είναι σύμφωνο με το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της Πράξης (βλ. παράγραφο 2 του παραρτήματος Ι της απόφασης ένταξης). Το χρονοδιάγραμμα αυτό πρέπει να προσαρτηθεί στο παράρτημα Ι του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης και να οριστεί ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Εξυπακούεται δε, ότι το κατά τα ανωτέρω συνταχθέν νέο σχέδιο της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, στο οποίο θα προσαρτάται και το οικείο αναλυτικό χρονοδιάγραμμα, πρέπει να εγκριθεί από τα αρμόδια για τη σύναψη αυτής όργανα των συμβαλλομένων φορέων και στη συνέχεια να προσκομισθούν στο Κλιμάκιο και οι σχετικές αποφάσεις των οργάνων αυτών. ..το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου ο Δήμος ... να προσκομίσει, εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας πράξης, τα ανωτέρω στοιχεία.

Καταβολή αποζημίωσης πρόσθετης εργασίας στα πλαίσια προγραμματικής σύμβασης.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες, διότι, ενώ νομίμως κατ’ αρχήν ανατέθηκε με απόφαση του Δημάρχου πρόσθετη εργασία στον φερόμενο ως δικαιούχο δημοτικό υπάλληλο για την τήρηση των πρακτικών των συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου του Αναγκαστικού Συνδέσμου, ο οποίος στερούνταν διοικητικού προσωπικού, ωστόσο, δεν εκδόθηκε απόφαση του Δημάρχου,  που να καθιερώνει την υπερωριακή απασχόληση αυτού, εντός των ορίων που θεσπίζουν οι προαναφερόμενες στις προηγούμενες σκέψεις (IIΙ Α και Γ) διατάξεις. Η δε 4/12.1.2016 απόφαση του Δημάρχου ... περί καθιέρωσης υπερωριακής απασχόλησης δημοτικών υπαλλήλων, για το έτος 2016, αφορά μόνο στην κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών του Δήμου και όχι του ως άνω Συνδέσμου..(..)Εξάλλου, δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την παροχή της πρόσθετης αυτής εργασίας η συναφθείσα μεταξύ του Δήμου και του Αναγκαστικού Συνδέσμου προγραμματική σύμβαση, καθόσον η διάθεση υπαλλήλων του Δήμου στον Σύνδεσμο, για την εξυπηρέτηση πάγιων αναγκών του, όπως προκύπτει από την ίδια τη σύμβαση, δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο προγραμματικής σύμβασης, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, εφόσον δεν εξυπηρετεί κάποιο αναπτυξιακό σκοπό που δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης, δεδομένου ότι η διάθεση αυτή δεν πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο εκτέλεσης μιας προγραμματικής σύμβασης με πράγματι αναπτυξιακό χαρακτήρα και με σκοπό την εξυπηρέτησή του, αλλά αποτελεί το κύριο και μοναδικό αντικείμενο της οικείας προγραμματικής σύμβασης...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και δεν πρέπει αυτά να θεωρηθούν.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ-ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και του Αναπτυξιακού Οργανισμού «… Α.Ε.», με αντικείμενο την «Τεχνική βοήθεια στον Δήμο … για την εκπόνηση τεχνικών μελετών», προεκτιμώμενης δαπάνης 934.607,36 ευρώ χωρίς ΦΠΑ.(....)Περαιτέρω, το οικείο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης έχει εγκριθεί από τα αρμόδια όργανα των συμβαλλομένων μερών και φέρει το ελάχιστο αναγκαίο κατά νόμο περιεχόμενο. Κατά συνέπεια, δεν συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή του. 

Σχέδιο προγραμματικής σύμβασης για την ενίσχυση υπηρεσιών καθαριότητας:.επιδιώκεται η ανάκληση της 6/2018 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου . Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η πρώτη διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια ήρθη, ενόψει της προσκόμισης αναλυτικού προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, ο οποίος εκ παραδρομής δεν υποβλήθηκε στον Επίτροπο και στον οποίο αναφέρονται με σαφήνεια και πληρότητα τα επιμέρους κόστη, ήτοι το κόστος απασχόλησης του προσωπικού βάσει ειδικότητας, το κόστος λειτουργίας οχημάτων, καθώς και το έμμεσο διαχειριστικό κόστος της σύμβασης για την απασχόληση λοιπού προσωπικού (διοικητικού, οικονομικού προσωπικού κ.λπ.) και τα έξοδα που αναλαμβάνει ο φορέας (επικοινωνίας κ.λπ.) για την υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης, από το άθροισμα των οποίων προκύπτει ο συνολικός προϋπολογισμός της προγραμματικής σύμβασης. Ωστόσο, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση παρίσταται μη νόμιμη, καθόσον i) δεν προκύπτουν συγκεκριμένοι και σαφείς αντικειμενικοί λόγοι που καθιστούν αδύνατη την εκ μέρους του Δήμου … άσκηση των ανατιθέμενων εργασιών για τη συλλογή και μεταφορά στερεών αποβλήτων από το ήδη υπηρετούν προσωπικό του και με ίδια μέσα, εξαιρουμένου του φορτηγού με αρπάγη για την αποκομιδή των ογκωδών αντικειμένων, ενόψει των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας που πρέπει να διέπουν τη δράση της δημόσιας διοίκησης καθώς και του γεγονότος ότι η σύναψη προγραμματικής σύμβασης αποτελεί το ultimum refugium για την επίτευξη του επιδιωκόμενου με αυτή αποτελέσματος.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον εξακολουθούν να υφίστανται διακωλυτικοί της υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου λόγοι, η προσβαλλόμενη Πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕλΣυνΤμ.Μειζ-Επταμ.Συνθ/1355/2018