Διοικητική και Τεχνική Υποστήριξη του Δήμου .(...)	Υπό τα ως άνω πραγματικά δεδομένα της υπόθεσης και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Η ελλιπής τεχνική επάρκεια της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου για την υλοποίηση των έργων και μελετών που προβλέπονται στο Τεχνικό Πρόγραμμα του, η οποία δικαιολογεί, κατ’ άρθρα 44 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016 και 4 παρ. 1 του ν. 4674/2020, τη σύναψη της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης αιτιολογείται επαρκώς i) με τη Δ.Υ./21.6.2024 βεβαίωση του Δημάρχου Παρανεστίου περί φόρτου εργασίας της Τεχνικής Υπηρεσίας και τη σχετική από 21.6.2024 εισήγηση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών και Περιβάλλοντος του Δήμου «περί αδυναμίας υποστήριξης χρηματοδοτούμενων έργων» (βλ. ανωτέρω σκ. 12), με τις οποίες διαπιστώνεται ότι η υλοποίηση του Τεχνικού Προγράμματος του Δήμου δημιουργεί αυξημένες υποχρεώσεις στη Τεχνική Υπηρεσία, στις οποίες, εξαιτίας μεγάλης μείωσης του προσωπικού της, αδυνατεί να ανταπεξέλθει,	Επομένως, όπως βασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη προσφυγή, εσφαλμένως κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη ότι δεν τεκμηριώνεται ελλιπής τεχνική επάρκεια της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου που να δικαιολογεί τη σύναψη της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης.	Εντούτοις, τόσο από το περιεχόμενο της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης όσο και από τα στοιχεία του φακέλου, δεν προκύπτει επαρκής τεκμηρίωση του ύψους της αναφερόμενης στο άρθρο 3 του σχεδίου σύμβασης συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης. Τούτο διότι ο καθορισμός της συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης της σύμβασης αυτής εξαντλείται στην παράθεση μόνο των αριθμητικών δεδομένων της, στο άρθρο 3, όπου ορίζεται στο συνολικό ποσό των 382.554,27 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. και προσδιορίζεται στο «Τεύχος ανάλυσης κόστους» σε δαπάνη 332.655,87 ευρώ, που αφορά στο κόστος απασχόλησης των έξι (6) μηχανικών που θα προσληφθούν («Άμεσες δαπάνες έκτακτου προσωπικού») και σε δαπάνη 49.898,41 ευρώ, που υπολογίζεται σε 15% επί του ως άνω ποσού των άμεσων δαπανών και αφορά στο λειτουργικό κόστος της σύμβασης («Έμμεσες Δαπάνες»). Στη δε επιχειρούμενη τεκμηρίωση των άμεσων δαπανών έκτακτου προσωπικού στο «Τεύχος ανάλυσης κόστους», παρατίθενται θεωρητικώς μόνο διάφορες δυνητικές μέθοδοι υπολογισμού τους, όχι όμως ο ακριβής υπολογισμός του κόστους μισθοδοσίας του προσωπικού, με αναφορά συγκεκριμένων και επαληθεύσιμων στοιχείων που ελήφθησαν υπόψη για την κοστολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών, χωρίς να καθίσταται επαληθεύσιμη η ακρίβεια και ορθότητα των τελικών ποσών που κοστολογούνται, ώστε να γίνεται σαφές πώς προκύπτει το τελικό κόστος της σύμβασης. Ούτε, επίσης, ο υπολογισμός ποσοστού 15% ως έμμεσου λειτουργικού κόστους, το οποίο είναι το ανώτερο ποσοστό που μπορεί να υπολογιστεί επί των άμεσων δαπανών προσωπικού, σύμφωνα με τον Κανονισμό του Δ.Ε.Π.ΑΝ., συνοδεύεται από περαιτέρω ανάλυση και τεκμηρίωση, ώστε να αιτιολογείται ότι δεν υπερβαίνει το εύλογο διοικητικό κόστος που συνεπάγεται η εκπλήρωση εκ μέρους του Δ.Ε.Π.ΑΝ. των συμβατικών του υποχρεώσεων. Λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των ανωτέρω σκέψεων, δεδομένου ότι, παρά τη βασιμότητα ορισμένων από τους ισχυρισμούς της προσφεύγουσας, εξακολουθούν να συντρέχουν λόγοι που κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, πρέπει η κρινόμενη προσφυγή ανάκλησης να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη (Πράξη.25/2024 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου )

Διοικητική και Τεχνική Υποστήριξη  Δήμου.(...) Υπό τα ως άνω πραγματικά δεδομένα της υπόθεσης και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Η ελλιπής τεχνική επάρκεια της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου για την υλοποίηση των έργων και μελετών που προβλέπονται στο Τεχνικό Πρόγραμμα του, η οποία δικαιολογεί, κατ’ άρθρα 44 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016 και 4 παρ. 1 του ν. 4674/2020, τη σύναψη της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης αιτιολογείται επαρκώς .Από την επισκόπηση του περιεχομένου της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης προκύπτει, από απόψεως, κατ’ αρχάς, του ελάχιστου αναγκαίου, κατ’ άρθρο 100 παρ. 2 περ. α΄ του ν. 3852/2010, περιεχομένου, ότι αναγράφεται το αντικείμενό της (βλ. ανωτέρω σκ. 16), το οποίο, περαιτέρω, είναι αρκούντως ορισμένο, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος αν, με αυτό το αντικείμενο, είναι επιτρεπτή η σύναψή της, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 44 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016 και 4 παρ. 1 του ν. 4674/2020. Ούτε, επίσης, ο υπολογισμός ποσοστού 15% ως έμμεσου λειτουργικού κόστους, το οποίο είναι το ανώτερο ποσοστό που μπορεί να υπολογιστεί επί των άμεσων δαπανών προσωπικού, σύμφωνα με τον Κανονισμό του Δ.Ε.Π.ΑΝ., συνοδεύεται από περαιτέρω ανάλυση και τεκμηρίωση, ώστε να αιτιολογείται ότι δεν υπερβαίνει το εύλογο διοικητικό κόστος που συνεπάγεται η εκπλήρωση εκ μέρους του Δ.Ε.Π.ΑΝ. των συμβατικών του υποχρεώσεων. Εξάλλου, η ως άνω διαπιστούμενη πλημμέλεια της μη επαρκούς τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης σύμβασης δεν επιτρέπει την επιβεβαίωση ότι οι προβλεπόμενες περιουσιακές μετακινήσεις μεταξύ του Δήμου και του Δ.Ε.Π.ΑΝ. περιορίζονται στο πραγματικό κόστος του συνεργατικού τους εγχειρήματος και δεν αφήνουν περιθώρια πλεονάσματος, που θα συνιστούσε αμοιβή του Δ.Ε.Π.ΑΝ. και θα οδηγούσε σε καταστρατήγηση της εφαρμογής του άρθρου 12 παρ. 6 του ν. 4412/2016 με την εξαίρεσή της από τις διαγωνιστικές διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, ούτε, επίσης, μπορεί να επαληθευθεί ο εύλογος χαρακτήρας της παραγόμενης δημοσιονομικής επιβάρυνσης και η διάθεση των πόρων του Δήμου υπό όρους διαφάνειας. Επομένως, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, απορριπτομένων ως αβάσιμων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων με την κρινόμενη προσφυγή, δεν υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, τόσο των άμεσων όσο και των έμμεσων δαπανών του, πλημμέλεια που επιφέρει τη μη νομιμότητα της σύμβασης, λόγω έλλειψης του ελάχιστου αναγκαίου, κατά το άρθρο 100 παρ. 2 περ. α΄ του ν. 3852/2010, περιεχομένου της. Λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των ανωτέρω σκέψεων, δεδομένου ότι, παρά τη βασιμότητα ορισμένων από τους ισχυρισμούς της προσφεύγουσας, εξακολουθούν να συντρέχουν λόγοι που κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, πρέπει η κρινόμενη προσφυγή ανάκλησης να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη.(24/2024 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:«Κατασκευή συνθετικού τάπητα στίβου (ταρτάν) δημοτικού σταδίου …», συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 354.838,71 ευρώ (άνευ Φ.Π.Α.).(...)Από τις απαρχές ήδη του προσυμβατικού ελέγχου το Δικαστήριο διακρίνει μεταξύ πλημμελειών και ουσιωδών πλημμελειών, καταλήγει δε σε αρνητική κρίση ως προς την υπογραφή της σύμβασης μόνον όταν μπορεί να διαπιστωθεί, με ειδική σκέψη, ότι η νομική πλημμέλεια που έχει εντοπιστεί είναι πράγματι ουσιώδης. Συνακόλουθα, η κρίση ότι η υποβληθείσα προς έλεγχο σύμβαση δεν είναι νόμιμη προϋποθέτει δύο διαφορετικές σκέψεις σε σειρά αλληλοδιαδοχής, η πρώτη ότι διαπιστώθηκε πλημμέλεια κατά την διαδικασία ανάθεσης της δημόσιας σύμβασης ή εντός του σχεδίου της ελεγχόμενης σύμβασης, και η δεύτερη ότι η πλημμέλεια που διαπιστώθηκε είναι ουσιώδης υπό την έννοια, όπως διαλαμβάνεται στις αποφάσεις της Ολομέλειας, των Τμημάτων και των σχηματισμών πρωτογενούς προσυμβατικού ελέγχου, ότι με την διαπιστωθείσα πλημμέλεια παραβιάζονται ουσιώδεις αρχές της νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων κατά τρόπο που πλήττεται η ακεραιότητα της διαδικασίας.(...)Οι περιουσιακές μετακινήσεις  μεταξύ των συμβαλλομένων φορέων δεν έχουν το χαρακτήρα ανταλλάγματος για παρεχόμενες στο πλαίσιο της σύμβασης υπηρεσίες, καθόσον το ποσό που αναφέρεται στον προϋπολογισμό της σύμβασης (άρθρο 3) και συνιστά το οικονομικό αντικείμενό της αντιστοιχεί στις πιστώσεις που θα μεταφερθούν από τον Δήμο … στους αναδόχους που θα αναδειχθούν κατά τη δημοπράτηση των επιμέρους έργων και προμηθειών. Τούτο δεν αναιρείται στην προκειμένη περίπτωση από το γεγονός ότι στο άρθρο 12 της προγραμματικής σύμβασης προβλέπεται η καταβολή ποσού 75.000 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., στην «…. Α.Ε.-Α.Ο.Τ.Α.», αφού αυτή δεν συνιστά περιουσιακή μετακίνηση που έχει τον χαρακτήρα ανταλλάγματος ή αμοιβής της για τις παρασχεθησόμενες υπηρεσίες, ούτε υποκρύπτει σύμβαση παροχής υπηρεσιών, αλλά αποσκοπεί αποκλειστικά στην κάλυψη του αναγκαίου λειτουργικού κόστους που συνεπάγεται η εκπλήρωση των συμβατικών της υποχρεώσεων, ερείδεται δε στις παρατεθείσες διατάξεις του άρθρου 100 παρ. 2 εδ. α΄ του ν. 3852/2020 ... Ενόψει δε του μικρού ύψους του ποσού αυτού, ανερχομένου σε μόλις 7,22% του συνολικού προϋπολογισμού της προγραμματικής σύμβασης (ή 6,5% του προϋπολογισμού της ελεγχθείσας εργολαβίας), τούτο έχει όλως παρεπόμενο χαρακτήρα σε σχέση με το αντικείμενο της σύμβασης.Αναθεωρεί την 331/2023 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η ανάθεση στην ... των υπηρεσιών οργάνωσης και αρχικής λειτουργίας των ΣΕΔ του Δήμου … που αυτή αναλαμβάνει να παράσχει στο πλαίσιο της ελεγχθείσας από την Επίτροπο προγραμματικής σύμβασης έναντι του συνόλου του προϋπολογισμού της σύμβασης δεν συνιστά, όπως βασίμως με την αίτηση και την παρέμβαση προβάλλεται, έμμεση μη νόμιμη επιχορήγησή της από τον αιτούντα Δήμο, καθώς, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ, αφενός οι διατάξεις της περ. 8 του μέρους δεύτερου του Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου … δεν απαγορεύουν την ανάθεση, στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης, μέρους της οργάνωσης και λειτουργίας των ΣΕΔ του Δήμου … σε άλλα νομικά πρόσωπα του Δήμου, όπως εν προκειμένω στην ..., χωρίς αυτό να συνιστά, όπως βασίμως με την αίτηση και την παρέμβαση προβάλλεται, παράκαμψή των εν λόγω διατάξεων. Σε κάθε, δε, περίπτωση η Διεύθυνση Διοίκησης και Αποκέντρωσής του Δήμου διατηρεί, στο πλαίσιο της σύμβασης και σύμφωνα με τα αναφερόμενα στα άρθρα 4.2 και 6.1 του σχεδίου της, την ανώτατη εποπτεία και το συντονισμό των επιμέρους δράσεων της σύμβασης, την παρακολούθηση και τον καθορισμό των γενικών κατευθύνσεων των παρεχόμενων από την ... υπηρεσιών υλοποίησής της, την υποστήριξη των διοικητικών διαδικασιών λειτουργίας των ΣΕΔ, τη χρηματοδότηση της σύμβασης και των εν γένει δαπανών λειτουργίας των ΣΕΔ, τη διάθεση των αναγκαίων κτιριακών εγκαταστάσεων για την εγκατάσταση και λειτουργία των ΣΕΔ, καθώς και όλου του αναγκαίου προσωπικού, αλλά και τη μέριμνα για τις διοικητικές ή/και θεσμικές ρυθμίσεις που απαιτούνται για την υλοποίησή της, αφετέρου δε στα άρθρα 4.1, 4.2, 4.3, 6.1, 6.2, 6.3 του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης καθορίζονται κατά τρόπο συγκεκριμένο, ειδικό και σαφή οι συγκεκριμένες δράσεις ή υπηρεσίες που θα παρασχεθούν στο πλαίσιο της σύμβασης από τα συμβαλλόμενα μέρη, καθώς και τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις τους, στα άρθρα 5 και 9 του σχεδίου παρατίθεται ο αναλυτικός προϋπολογισμός (κοστολόγηση) των επιμέρους (κατηγοριών) υπηρεσιών που θα παρασχεθούν από την ..., για την οποία προορίζεται το σύνολο του προϋπολογισμού της σύμβασης, ο οποίος και αποτελεί το άθροισμα των επιμέρους προϋπολογισμών των αντίστοιχων υπηρεσιών, και στο άρθρο 7 του σχεδίου παρατίθεται το αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης, που περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους υπηρεσιών που θα παράσχει η ... στο πλαίσιο της σύμβασης και οι οποίες απαρτίζουν το επί πληρωμή συμβατικό αντικείμενό της, κι επομένως διασφαλίζεται η πραγματική συμβολή των συμβαλλόμενων μερών και κυρίως της ... στην υλοποίηση της σύμβασης. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης και η υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές ως βάσιμες, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη και να επιτραπεί η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου προγραμματικής σύμβασης.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, του Λιμενικού Ταμείου Ζακύνθου, των Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων Κεφαλληνίας – Ιθάκης και Λευκάδας και της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με την επωνυμία «…», με αντικείμενο την υλοποίηση της πράξης «Υδατοδρόμια Περιφέρειας Ιόνιων Νησιών»(...)Επιπλέον δε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης αντίκειται στις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας, καθώς με αυτήν προβλέπεται η καταβολή πλήρους αμοιβής για την ανάθεση εκτέλεσης των υπηρεσιών που περιλαμβάνονται στο Υποέργο 2 της σύμβασης, προσαυξημένης με ποσοστιαία υπολογιζόμενο διοικητικό κόστος, ενώ δεν αιτιολογείται ο ορθολογικός οικονομικά χαρακτήρας της επιλογής αυτής έναντι της υφιστάμενης εναλλακτικής δυνατότητας διενέργειας διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση των ίδιων υπηρεσιών, μέσω της οποίας θα μπορούσαν να επιτευχθεί σημαντικό οικονομικό όφελος, λόγω των εκπτώσεων που θα προσέφεραν οι συμμετέχοντες. Τέλος, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η συμπερίληψη στα λειτουργικά έξοδα του …. για την εκτέλεση του Υποέργου 2 της αμοιβής του προσωπικού (τακτικού ή έκτακτου), το οποίο στο άρθρο 1 της σύμβασης το ίδιο δηλώνει ότι θα διαθέσει για τον σκοπό εκτέλεσης αυτής και αμείβεται ούτως ή άλλως από το Δίκτυο, καθιστά το καταβαλλόμενο μέσω της σύμβασης αντάλλαγμα μη προβλεπόμενη στο νόμο επιχορήγηση για την κάλυψη των πάγιων λειτουργικών δαπανών του Δικτύου. Η καταβολή της έμμεσης αυτής επιχορήγησης, πέραν του ότι δεν προβλέπεται από την ανωτέρω νομοθεσία περί Δικτύων πόλεων, γεννά επιπλέον ζήτημα αθέμιτης και κατά παράβαση του ενωσιακού δικαίου ενίσχυσης του Δικτύου σε βάρος των ιδιωτών οικονομικών φορέων παροχής αντίστοιχων υπηρεσιών. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την αναφερόμενη στη σκέψη 29 της παρούσας βεβαίωση, δραστηριοποιείται εμπορικά στην ελεύθερη και με όρους ανταγωνισμού λειτουργούσα αγορά της παροχής μελετητικών και τεχνικών υπηρεσιών. Αποφαίνεται ότι κωλύεται η σύναψη της προγραμματικής σύμβασης 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:«Παροχή Τεχνικών και Συμβουλευτικών Υπηρεσιών Διαχείρισης και Αξιοποίησης της Ακίνητης Περιουσίας του Δήμου Ρόδου»(...)η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης αντίκειται στις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας, ... καθώς με αυτήν προβλέπεται η καταβολή προσαύξησης 4% επί του συνολικού κόστους της σύμβασης για την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων, ενώ δεν αιτιολογείται ο ορθολογικός οικονομικά χαρακτήρας της επιλογής αυτής έναντι της υφιστάμενης εναλλακτικής δυνατότητας διενέργειας από τον Δήμο Ρόδου διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση των ίδιων υπηρεσιών... ή έναντι της δυνατότητας σύναψης από τον ίδιο τον Δήμο, συμβάσεων έργου. Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση που ο  Δήμος επέλεγε την ως άνω δυνατότητα θα προέβαινε στις ίδιες ενέργειες στις οποίες θα προβεί ο Οργανισμός βάσει της Προγραμματικής σύμβασης, αλλά θα απαλλασσόταν από τα λειτουργικά έξοδα που επισύρει η τελευταία.Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου προγραμματικής σύμβασης.

Προγραμματική σύμβαση..ζητείται η αναθεώρηση της 1452/2019  απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Η παρούσα σύμβαση δεν αποτελεί περίπτωση επιτρεπόμενης απευθείας ανάθεσης λόγω μοναδικότητας του αναδόχου, υπό την έννοια ότι μόνο η εταιρεία «....» είναι σε θέση να αναλάβει τις συγκεκριμένες υπηρεσίες, ενόψει των περιγραφεισών στην αίτηση αναθεώρησης ιδιαιτεροτήτων τους (βλ. σκ. 12 της παρούσας) και της κατοχής εκ μέρους της εταιρείας τής απαραίτητης εμπειρίας και τεχνογνωσίας για την αποτελεσματική παροχή τους. Και τούτο, διότι οι υπηρεσίες που αποτελούν αντικείμενο της παρούσας σύμβασης, ήτοι υπηρεσίες συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού καθώς και ετοιμότητας αποκατάστασης των εκάστοτε βλαβών, είναι γνωστές στην ελεύθερη αγορά, παρέχονται από ιδιώτες σε συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού, περαιτέρω δε, ενόψει της δυσχέρειας επακριβούς ποσοτικού προσδιορισμού του φυσικού τους αντικειμένου, δύνανται να ανατίθενται, κατόπιν διαγωνισμού, μέσω συμφωνιών – πλαίσιο, οι οποίες εξειδικεύονται κάθε φορά μέσω εκτελεστικών συμβάσεων. Εξάλλου, το γεγονός ότι οι ως άνω υπηρεσίες παρέχονται στην ελεύθερη αγορά και από τρίτους ιδιώτες, επιβεβαιώνεται και από τις παραδοχές του Δήμου ότι η ανωτέρω εταιρεία διαθέτει μόνον διοικητικό προσωπικό και ότι, κατά τα λοιπά, το τεχνικό μέρος, ήτοι την εκτέλεση του φυσικού αντικειμένου των συναφθεισών συμβάσεών της, αναλαμβάνει το δίκτυο των χρόνιων συνεργατών της, δηλαδή ιδιώτες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα που θα μπορούσαν να παρέχουν αυτοτελώς τις επίμαχες υπηρεσίες στον αιτούντα Δήμο, χωρίς τη μεσολάβηση της εταιρείας, ενδεχομένως δε, και σε χαμηλότερες τιμές από αυτές της ελεγχόμενης σύμβασης. Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, επειδή η ελεγχόμενη σύμβαση δεν συνιστά προγραμματική σύμβαση, παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση της έλλειψης χρονοδιαγράμματος εκτέλεσής της.Κατόπιν τούτων, και δοθέντος ότι η επίμαχη σύμβαση συνιστά μια κοινή εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση, χωρίς να επηρεάζει τον χαρακτήρα της αυτό εάν ο αντισυμβαλλόμενος επιδιώκει κέρδος ή απλώς το αντάλλαγμα των παρασχεθεισών εκ μέρους του υπηρεσιών, η ίδια μη νομίμως έχει ανατεθεί απευθείας στην «...» δίχως την τήρηση των διατάξεων του ν. 4412/2016 και τη διενέργεια της προσήκουσας διαγωνιστικής διαδικασίας.

Προγραμματική σύμβαση..ωρίμανση-προώθηση και υλοποίηση έργων  ζητείται η αναθεώρηση της 845/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση του Δήμου ..για ανάκληση της 1/2018 πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ........ Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω ερμηνευτικώς δεκτά (βλ. σκ. ΙΙ Γ), το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την υπό κρίση αίτηση και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, η ελεγχόμενη σύμβαση φέρει το χαρακτήρα προγραμματικής συμφωνίας του άρθρου 100 του ν.3852/2010, δεδομένου ότι αφενός το κύριο αντικείμενό της συνίσταται σε μεταβίβαση αρμοδιότητας και όχι σε ανάθεση δημόσιας υπηρεσίας και αφετέρου οι περιουσιακές μετακινήσεις μεταξύ των συμβαλλόμενων φορέων δεν έχουν το χαρακτήρα ανταλλάγματος για παρεχόμενες στο πλαίσιο της σύμβασης υπηρεσίες. Τούτο, διότι εν προκειμένω: α) το κύριο αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης συνίσταται στη μεταβίβαση στην παρεμβαίνουσα εταιρία αρμοδιοτήτων που ασκούνται μόνο από αναθέτουσες αρχές (λειτουργία ως Προϊσταμένης Αρχής και Διευθύνουσας Υπηρεσίας κατά την εκπόνηση των έργων, έγκριση τευχών δημοπράτησης, διενέργεια διαγωνισμών, αξιολόγηση προσφορών, υπογραφή συμβάσεων, παραλαβή παραδοτέων, διενέργεια πληρωμών), ενόψει της αδυναμίας του Δήμου, λόγω της ανεπάρκειας του προσωπικού του, να ασκήσει τις εν λόγω αρμοδιότητες, δεδομένου ότι οι μελέτες αυτές δεν θα εκπονηθούν από το προσωπικό της παρεμβαίνουσας εταιρίας αλλά από τους ιδιώτες μελετητές που θα αναδειχθούν ανάδοχοι κατόπιν διενέργειας διαγωνισμών, β) υφίσταται αυτονόητα η υποχρέωση της παρεμβαίνουσας εταιρίας να επιστρέψει στον αιτούντα Δήμο τα ποσά που αντιστοιχούν στη διαφορά μεταξύ της προϋπολογιζόμενης δαπάνης (συνολικά 284.368,38 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.) και της συμβατικής δαπάνης, που θα προκύψει κατόπιν των εκπτώσεων που θα προσφερθούν στο πλαίσιο των ανωτέρω διαγωνισμών, γ) το ποσό της περιουσιακής μετακίνησης προς την παρεμβαίνουσα εταιρία που δεν θα αποδοθεί σε άλλο φορέα (5% επί του συνόλου των συμβατικών αμοιβών και όχι μεγαλύτερο του ποσού των 14.218,42 ευρώ χωρίς ΦΠΑ) καλύπτει, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας ενόψει του μικρού ύψους αυτού, τις αναγκαίες δαπάνες στις οποίες αυτή θα υποβληθεί για την υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου (λειτουργικά έξοδα κ.λπ.) και δ) με την πρόβλεψη της τελευταίας ως άνω περιουσιακής μετακίνησης προς την παρεμβαίνουσα δεν σκοπείται η παράκαμψη των διαγωνιστικών διαδικασιών που προβλέπονται στο ν. 4412/2016, δεδομένου ότι το ποσό αυτής είναι κατώτερο των ορίων πέραν των οποίων απαιτείται η διενέργεια διαγωνισμού (βλ. άρθρα 5, 6 παρ. 13 και 116 έως 118 του νόμου αυτού) (πρβλ. VI Τμ. 957/2018).Αναθεωρεί την 845/2018 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΜΕΛΕΤΕΣ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … Χαλκιδικής και του Αναπτυξιακού Οργανισμού Ο.Τ.Α. με την επωνυμία «…» (εφεξής …. Α.Ε.), για την εκπόνηση μελετών με τίτλο «Μελέτες ωρίμανσης για την αναβάθμιση – επέκταση εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων Δήμου …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 560.710,76 ευρώ άνευ Φ.Π.Α.(...)Εκτιμώντας τις συνθήκες που οδήγησαν στην έγκριση της σύναψης της ελεγχόμενης σύμβασης, τον σκοπό στον οποίο αποβλέπει, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμβαλλομένων μερών, τα αναλυτικά στοιχεία του προϋπολογισμού της και τις απαιτήσεις της εφαρμοστέας νομοθεσίας, το Δικαστήριο κρίνει ότι η επίμαχη σύμβαση νομίμως συνάπτεται ως προγραμματική με έρεισμα τις διατάξεις των άρθρων 100 του ν. 3852/2010, 44 του ν. 4412/2016 και 247 παρ. 3 του ν. 4412/2016, όπως αυτές ερμηνεύτηκαν ανωτέρω στη σκέψη 13.Ειδικότερα, η στοιχειοθέτηση αφενός της αδυναμίας της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του παρεμβαίνοντος Δήμου … να προβεί στη εκπόνηση των σύνθετων μελετών που συνιστούν το αντικείμενο της σύμβασης και, αφετέρου, της δυνατότητας της …. Α.Ε. να αναλάβει την εκπόνησή τους στο πλαίσιο της δραστηριότητας που αναπτύσσει δυνάμει του άρθρου 2 του ν. 4674/2020, του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 και των καταστατικών της διατάξεων, καθιστούν την σύναψη της σύμβασης επιτρεπτή και πρόσφορη να εξυπηρετήσει τον επιδιωκόμενο σκοπό, η δε συμβολή των μερών στην υλοποίηση της σύμβασης είναι ανάλογη με τα μέσα τα οποία διαθέτουν και τις υπηρεσίες που θα μπορούσαν δυνητικώς να παράσχουν. Ακολούθως, η πρόβλεψη χρήσης εκ μέρους της …. Α.Ε., πέραν των ικανοτήτων του τακτικού της προσωπικού και των ικανοτήτων εξειδικευμένου έκτακτου προσωπικού δεκαεννέα (12) μελετητών, εκ των οποίων πέντε (5) ήδη υπηρετούν σε αυτή, όπως βεβαιώνεται με το προαναφερθέν 478/2.5.2023 έγγραφο της Γενικής Διευθύντριας της …. Α.Ε., δεν αντιβαίνει στους ορισμούς της παρ. 5 του άρθρου 2 του ν. 4674/2020, ο δε αριθμός του έκτακτου προσωπικού δικαιολογείται εν προκειμένω από το πλήθος και την ειδικότητα των μελετών που απαιτούνται. Ως εκ τούτων, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την προσφυγή και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, η ελεγχόμενη σύμβαση, δεν συνιστά σύμβαση υπηρεσιών όπως αβασίμως προβάλλεται με το σύνολο των αιτιολογικών ερεισμάτων της προσβαλλόμενης, αλλά πληροί αθροιστικά τα κριτήρια που θέτει η μνησθείσα ανωτέρω παρ. 3 του άρθρου 247 του ν. 4412/2016 και νομίμως συνάπτεται χωρίς διαγωνισμό, ως γνήσια προγραμματική σύμβαση, εξερχόμενη του πεδίου εφαρμογής των ρυθμίσεων του δικαίου της Ένωσης που διέπουν τις διαγωνιστικές διαδικασίες ανάθεσης.Ανακαλεί την προσβαλλόμενη 8/2023 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου  του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής.  

ΜΕΛΕΤΕΣ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:(…)Ειδικότερα, η αναθέτουσα την υπηρεσία  Περιφέρεια Αττικής ασκεί από κοινού με τους υπόλοιπους μετόχους  έλεγχο ανάλογο εκείνου που ασκεί επί των υπηρεσιών της, αφού, το Διοικητικό Συμβούλιο, τα  μέλη του οποίου αναδεικνύονται από τη Γενική Συνέλευση των μετόχων, είναι αρμόδιο να αποφασίζει για όλα τα θέματα αναγόμενα στην διαχείριση και διάθεση της περιουσίας και την εκπροσώπηση της Εταιρείας. Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που προσκομίσθηκαν στο Κλιμάκιο, το σημαντικότερο τμήμα των δραστηριοτήτων της εταιρείας υλοποιείται κατά την εκτέλεση καθηκόντων που της έχουν ανατεθεί από την ελέγχουσα αναθέτουσα αρχή (Περιφέρεια Αττικής )  και τέλος, απουσιάζει  η συμμετοχή σε αυτή ιδιωτικών κεφαλαίων.(...)Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Αναπτυξιακού Οργανισμού «… Α.Ε.»  (…)  για την εκπόνηση της μελέτη με τίτλο: «ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΕ ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ Ε.Ο. 91 ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΠΟ ΒΑΡΚΙΖΑ ΕΩΣ ΣΟΥΝΙΟ» συνολικού προϋπολογισμού 2.013.288,95€ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).