Προγραμματική σύμβαση...Με δεδομένα αυτά και λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελεγχόμενη 2η τροποποίηση της από 25.9.2017 προγραμματικής σύμβασης έλαβε χώρα σύμφωνα με τους νόμιμους τύπους, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος, με το .... έγγραφο του Γενικού Γραμματέα του Δήμου ..., σχεδίου 2ης τροποποίησης της από 25.9.2017 προγραμματικής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται ηλεκτρονικά στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.

Προγραμματική σύμβαση...Το εγκεκριμένο από τα αρμόδια για τη σύναψη της προγραμματικής σύμβασης όργανα των συμβαλλομένων φορέων αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης αυτής, το οποίο, κατ’ άρθρο 100 παρ. 2.α΄ του ν. 3852/2010, περιλαμβάνεται στο ελάχιστο νόμιμο περιεχόμενό της και δεν μπορεί να εξαντλείται μόνο στην οριζόμενη διάρκεια της σύμβασης (βλ. άρθρο 7 του σχεδίου σύμβασης), αλλά πρέπει να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων της προγραμματικής σύμβασης (όπως π.χ. χρόνος έγκρισης των απαιτούμενων μελετών για την εκτέλεση του έργου, χρόνος δημοπράτησης του έργου, διάρκεια εκτέλεσης του έργου κ.λπ.)...Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση προκειμένου η Περιφέρεια ...να προσκομίσει, εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας πράξης, τα ανωτέρω έγγραφα

Προγραμματική σύμβαση:..Με δεδομένα τα ανωτέρω γίνονται δεκτά τα ακόλουθα: Δοθέντος ότι είναι επιτρεπτή η σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ πρωτοβάθμιου Ο.Τ.Α. και Φο.Δ.Σ.Α. για την ανάθεση στον τελευταίο των εργασιών συλλογής και μεταφοράς αστικών στερεών αποβλήτων, νομίμως συνάφθηκε εν προκειμένω η από 17.3.2017 προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Δήμου … και της …. με αντικείμενο όχι μεν την εξ ολοκλήρου ανάθεση των εργασιών αυτών -σε σχέση με τα απόβλητα συσκευασίας- στη ..., αλλά τις επιμέρους ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν προκειμένου να είναι σε θέση ο Δήμος να εκτελέσει τις εν λόγω εργασίες. Νομίμως, συνεπώς, προβλέφθηκε και η κάλυψη του αναφυόμενου στο πλαίσιο της προγραμματικής αυτής σύμβασης διοικητικού κόστους των παρεχόμενων από τη …. υπηρεσιών, χωρίς τούτο να συνιστά παραβίαση των όρων της προηγουμένως συναφθείσας εξαετούς σύμβασης συνεργασίας μεταξύ του Δήμου …, της …. και της .., εφόσον, άλλωστε, στο κείμενο αυτής γινόταν μνεία ότι ο Δήμος επρόκειτο να αναλάβει το σύνολο των δαπανών που θα ανέκυπταν στο πλαίσιο εκτέλεσης από μέρους του των εργασιών συλλογής και μεταφοράς των αποβλήτων συσκευασίας. Η δε προβλεπόμενη από την άνω προγραμματική σύμβαση προκαταβολή του 30% του συνολικού κόστους αυτής, δεν αντίκειται στο νόμο. Και τούτου διότι με το άρθρο 100 παρ. 2α. του ν. 3852/2010 δεν ορίζεται, ως μοναδικός επιτρεπόμενος τρόπος εκπλήρωσης των αναλαμβανόμενων οικονομικών υποχρεώσεων των μερών, η εφάπαξ καταβολή των οφειλόμενων ποσών με την ολοκλήρωση του αντικειμένου της σύμβασης, επιτρεπομένης, ως εκ τούτου, της τμηματικής καταβολής τους, στην έννοια της οποίας εμπίπτει και η χορήγηση προκαταβολής. Εντούτοις, ο τρόπος προσδιορισμού του διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών της …. για την εκτέλεση του αντικειμένου της συγκεκριμένης προγραμματικής σύμβασης, ήτοι σε σχέση με την εκτιμώμενη συνολική ποσότητα αστικών στερεών αποβλήτων που παράγει ο Δήμος, δεν είναι νόμιμος.(..)Κατ’ ακολουθία, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι εν μέρει μη νόμιμη και, ως εκ τούτου, αυτό δεν δύναται να θεωρηθεί.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ-ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου Αθηναίων και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…», με το διακριτικό τίτλο «… Α.Ε.», για την αναβάθμιση, ψηφιακή σύγκλιση και συντήρηση του ολοκληρωμένου λειτουργικού και διαχειριστικού συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης του Δήμου Αθηναίων, καθώς και την παραχώρηση των υπηρεσιών διαχείρισης της εκμετάλλευσης της λειτουργίας του, για χρονικό διάστημα πέντε ετών (2017-2021)(....)Περαιτέρω, καθορίζει τη συνολική διάρκεια της σύμβασης και συγκεκριμένα διάρκεια πέντε (5) ετών, συνοδεύεται από αναλυτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των επιμέρους δράσεων και από αναλυτικό ανά δράση προϋπολογισμό, καθορίζει τους πόρους (αυτοχρηματοδότηση), από τους οποίους θα καλυφθούν οι αναλαμβανόμενες δαπάνες, προβλέπει τη συγκρότηση οργάνου παρακολούθησης της εκτέλεσής της και τις αρμοδιότητές του και, τέλος, προβλέπει ρήτρες σε βάρος των συμβαλλομένων που παραβαίνουν τους όρους της σύμβασης. Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος ... σχεδίου προγραμματικής σύμβασης. 

Νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής συμβάσεως μεταξύ της Περιφέρειας ...και του Δήμου .. για την εκτέλεση έργου..(....) Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να γίνει δεκτό ότι είναι επιτρεπτή, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, η σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Μάνδρας-Ειδυλλίας με το προεκτεθέν περιεχόμενο, καθώς η σύμβαση αυτή εγκαθιδρύει πράγματι συνεργασία μεταξύ δημόσιων φορέων με σκοπό, δια της συνενώσεως των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς, την από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους, και ως τέτοια δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016, το δε υποβληθέν για έλεγχο οικείο σχέδιο σύμβασης έχει το ελάχιστο κατά νόμο περιεχόμενο και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου αυτού, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της.

Προγραμματική σύμβαση(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις υπό στοιχ. ΙΙ, το Κλιμάκιο κρίνει απορριπτέους τους λόγους διαφωνίας της αναπληρώτριας Επιτρόπου διότι: 1) από το προπαρατεθέν περιεχόμενο της προγραμματικής σύμβασης προκύπτει ότι τα δύο συμβαλλόμενα μέρη συμπράττουν και συμβάλλουν ισόρροπα, στο πλαίσιο των κατά νόμο αρμοδιοτήτων τους και με τα μέσα που διαθέτουν, στην επίλυση σημαντικών προβλημάτων  άρδευσης..2) Ο συνολικός προϋπολογισμός της προγραμματικής σύμβασης και ο επιμέρους προϋπολογισμός των δύο αντικειμένων αυτής προκύπτει κατά τρόπο σαφή και αναμφισβήτητο, τόσο από το άρθρο 6 της Προγραμματικής σύμβασης όσο και από το Παράρτημα Ι αυτής, 3) η ακρίβεια και η σαφήνεια με την οποία προσδιορίζεται ο χρόνος διάρκειας της προγραμματικής σύμβασης και ο χρόνος υλοποίησης των δύο επιμέρους αντικειμένων της παράγουν δεσμευτικά αποτελέσματα τα οποία, εν όψει της φύσης των δύο αντικειμένων και της δυνατότητας περαίωσης αυτών χωρίς τμηματικές καταβολές, δεν χρήζουν εν προκειμένω περαιτέρω εξειδίκευσης με αναλυτικότερο χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους. 3) Η απόφαση 571/27.7.2016 της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ..., η οποία ελήφθη πριν την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης (10.8.2016) και αναρτήθηκε στο διαδίκτυο (πρόγραμμα «Διαύγεια») με ΑΔΑ:7ΛΟ77ΛΚ – 14 Κ, πληροί, ως προς τον τύπο και το περιεχόμενό της, τις κατά νόμο προϋποθέσεις της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης με δέσμευση ισόποσης πίστωσης για την πληρωμή της δαπάνης.(..)Κατ΄ακολουθία των ανωτέρω, η διαφωνία της Επιτρόπου δεν αιτιολογείται νομίμως, η εντελλόμενη δαπάνη ποσού..ευρώ είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.​

Προγραμματική σύμβαση .(..)Με δεδομένα τα ανωτέρω πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Δοθέντος ότι είναι επιτρεπτή η σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ πρωτοβάθμιου Ο.Τ.Α. και Φο.Δ.Σ.Α. για την ανάθεση στον τελευταίο των εργασιών συλλογής και μεταφοράς αστικών στερεών αποβλήτων, νομίμως συνήφθη εν προκειμένω η από 10.12.2015 προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Δήμου ... και της .... με αντικείμενο όχι μεν την εξ ολοκλήρου ανάθεση των εργασιών αυτών -σε σχέση με τα απόβλητα συσκευασίας- στη ...., αλλά τις επιμέρους ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν προκειμένου να είναι σε θέση ο Δήμος να εκτελέσει τις εν λόγω εργασίες. Νομίμως, συνεπώς, προβλέφθηκε και η κάλυψη του αναφυόμενου στο πλαίσιο της προγραμματικής αυτής σύμβασης διοικητικού κόστους των παρεχόμενων από τη .... υπηρεσιών, χωρίς τούτο να συνιστά παραβίαση των όρων της προηγουμένως συναφθείσας εξαετούς σύμβασης συνεργασίας μεταξύ του Δήμου ..., της .... Α.Ε. και της .... Α.Α.Ε., εφόσον, άλλωστε, στο κείμενο αυτής γινόταν μνεία ότι ο Δήμος επρόκειτο να αναλάβει το σύνολο των δαπανών που θα ανέκυπταν στο πλαίσιο εκτέλεσης από μέρους του των εργασιών συλλογής και μεταφοράς των αποβλήτων συσκευασίας.Εντούτοις, ο τρόπος προσδιορισμού του διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών της .... για την εκτέλεση του αντικειμένου της συγκεκριμένης προγραμματικής σύμβασης, ήτοι σε σχέση με την εκτιμώμενη συνολική ποσότητα αστικών στερεών αποβλήτων που παράγει ο Δήμος, δεν είναι νόμιμος​...Πρόκειται, επομένως, για ένα όλως απρόσφορο κριτήριο, που δεν συμμορφώνεται με την επιταγή για χρηστή δημοσιονομική διαχείριση...Περαιτέρω, μολονότι μεταξύ των υποχρεώσεων της ...., που αναγράφονταν στο κείμενο της παρούσας προγραμματικής σύμβασης, περιλαμβανόταν και η παροχή από το εξειδικευμένο προσωπικό της γνωμοδοτήσεων και συμβουλών σε τεχνικά θέματα αναφορικά με τις δράσεις και ενέργειες του Δήμου, καθώς επίσης η σύνταξη συγκεκριμένων προτάσεων εναλλακτικών τεχνικών λύσεων για την καλή λειτουργία του συστήματος και την εφαρμογή των απαραίτητων βελτιωτικών ενεργειών ως προς την προστασία της υγιεινής και της ασφάλειας κατά τη λειτουργία του, ωστόσο, η υποχρέωση αυτή εν προκειμένω δεν εκπληρώθηκε, καθόσον ουδεμία γνωμοδότηση, μελέτη, ή τεχνική συμβουλή δεν προκύπτει ότι παρασχέθηκε από το επιστημονικό προσωπικό της ...., ενώ η Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης της σύμβασης απλώς επιβεβαίωσε την εκτέλεση των δρομολογίων για τη συλλογή και μεταφορά των αποβλήτων συσκευασίας. Συνεπώς, αλυσιτελώς γίνεται επίκληση από τον Δήμο της θεώρησης αντίστοιχων χρηματικών ενταλμάτων από λοιπούς δήμους της Περιφέρειας ..., καθόσον εν προκειμένω τη θεώρηση του ελεγχόμενου εντάλματος κωλύει, μεταξύ άλλων, η μη εκτέλεση της σύμβασης

Αναδρομικότητα προγραμματικής σύμβασης.(...) Καταβολή της πρώτης δόσης της οικονομικής συμμετοχής του Δήμου για την υλοποίηση της από 17.11.2009 Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ αυτού, της Δ.Ε.Κ.Α. και του Κέντρου Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων (Κ.Α.Π.Η.) του Δήμου .......

Νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Αγίας Βαρβάρας για την «…».(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, ενόψει των προαναφερόμενων ουσιωδών πλημμελειών, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Αγίας Βαρβάρας για την «…», προϋπολογισθείσας δαπάνης 3.048.387,10 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (3.780.000,00 συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.). 
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1446/2023

Σχέδιο προγραμματικής σύμβασης για την ενίσχυση υπηρεσιών καθαριότητας:.επιδιώκεται η ανάκληση της 6/2018 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου . Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η πρώτη διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια ήρθη, ενόψει της προσκόμισης αναλυτικού προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, ο οποίος εκ παραδρομής δεν υποβλήθηκε στον Επίτροπο και στον οποίο αναφέρονται με σαφήνεια και πληρότητα τα επιμέρους κόστη, ήτοι το κόστος απασχόλησης του προσωπικού βάσει ειδικότητας, το κόστος λειτουργίας οχημάτων, καθώς και το έμμεσο διαχειριστικό κόστος της σύμβασης για την απασχόληση λοιπού προσωπικού (διοικητικού, οικονομικού προσωπικού κ.λπ.) και τα έξοδα που αναλαμβάνει ο φορέας (επικοινωνίας κ.λπ.) για την υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης, από το άθροισμα των οποίων προκύπτει ο συνολικός προϋπολογισμός της προγραμματικής σύμβασης. Ωστόσο, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση παρίσταται μη νόμιμη, καθόσον i) δεν προκύπτουν συγκεκριμένοι και σαφείς αντικειμενικοί λόγοι που καθιστούν αδύνατη την εκ μέρους του Δήμου … άσκηση των ανατιθέμενων εργασιών για τη συλλογή και μεταφορά στερεών αποβλήτων από το ήδη υπηρετούν προσωπικό του και με ίδια μέσα, εξαιρουμένου του φορτηγού με αρπάγη για την αποκομιδή των ογκωδών αντικειμένων, ενόψει των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας που πρέπει να διέπουν τη δράση της δημόσιας διοίκησης καθώς και του γεγονότος ότι η σύναψη προγραμματικής σύμβασης αποτελεί το ultimum refugium για την επίτευξη του επιδιωκόμενου με αυτή αποτελέσματος.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον εξακολουθούν να υφίστανται διακωλυτικοί της υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου λόγοι, η προσβαλλόμενη Πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕλΣυνΤμ.Μειζ-Επταμ.Συνθ/1355/2018