Κατά τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών του Κράτους , σε κάθε εντολή πληρωμής δαπάνης που αφορά μελέτη ή εκτέλεση τεχνικού έργου κάθε μορφής σε ρέματα , που ως στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος αποτελούν κατά τα ανωτέρω αντικείμενο συνταγματικής προστασίας , το Ελεγκτικό Συνέδριο για τη θεώρηση του σχετικού τίτλου πληρωμής ερευνά αν υπάρχει και μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων , άλλως η εντελλόμενη για πληρωμή δαπάνη δεν είναι νόμιμη .

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ – ΠΡΟΝΟΙΑΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ...Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν στοιχειοθετείται η συνδρομή των απαιτούμενων προϋποθέσεων για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, οι προβαλλόμενες από την αναθέτουσα αρχή ως αναγκαίες συμπληρωματικές εργασίες αφορούν σε αντικείμενο άσχετο (τη διαμόρφωση του περιαστικού περιβάλλοντος και την ολοκλήρωση του ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής) σε σχέση με εκείνο που αποτέλεσε αντικείμενο της διαγωνιστικής διαδικασίας και της αρχικής σύμβασης (ανέγερση κτιρίου) και κατά τούτο, συνιστούν ανεπίτρεπτη επέκταση του τεχνικού της αντικειμένου. Σε κάθε δε περίπτωση, τα στοιχεία που προβάλλονται αορίστως σχετικά με τον περιβάλλοντα χώρο (ρέμα Εσχατιάς, περιμετρικές οδοί, ενεργά πηγάδια, μικρό πλάτος δρόμου) δεν ανέκυψαν αιφνιδίως μετά τη δημοπράτηση του επίμαχου έργου εξαιτίας απρόβλεπτων περιστάσεων για την αναθέτουσα αρχή, αλλά αντίθετα υπήρχαν και ήταν γνωστά κατά το χρόνο της δημοπράτησης του έργου. Εξάλλου, οι διαπιστούμενες από τον ελεγκτή δόμησης αποκλίσεις και η ανάγκη αναθεώρησης της οικείας οικοδομικής άδειας, δε συνιστούν απρόβλεπτο, δεδομένου ότι πραγματοποιήθηκαν από τον ανάδοχο, εν γνώσει του, κατά παρέκκλιση από τα προβλεπόμενα στην οικοδομική άδεια και την υλοποιούμενη μελέτη εφαρμογής και συνεπώς, δεν μπορεί να γίνει επίκλησή τους για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Ως εκ τούτου, οι επικαλούμενες ως άνω περιστάσεις δεν αποτελούν, κατά το νόμο, λόγο σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης.

Ως απρόβλεπτες δε περιστάσεις θεωρούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και την αντιστοίχως συναφθείσα σύμβαση.Οι περιστάσεις δε που επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη. Περαιτέρω, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες», οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα, εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του ή αποδίδονται σε έλλειψη επιμέλειας της αναθέτουσας αρχής. Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην προρρηθείσα διαδικασία ανάθεσης, πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (βλ. Πράξεις VII Τμ. 32, 34, 305/2006, 25/2010 και 142/2011).

ΑΠΟΔΟΧΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην τρίτη σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη ως προς τους ... και ......., καθόσον αυτοί προσκόμισαν άδεια για την άσκηση ιδιωτικού έργου, λαμβανομένου υπόψη και ότι η άδεια που προσκομίστηκε από τους ανωτέρω φέρει ημερομηνία προγενέστερη του διμήνου από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης καθενός, καθώς και ότι η Επίτροπος διαφωνεί ως προς την ύπαρξη και όχι την εμπρόθεσμη κατάθεση της άδειας εντός της προβλεπόμενης δίμηνης προθεσμίας. Αντιθέτως, η δαπάνη είναι μη νόμιμη ως προς τους λοιπούς από τους φερόμενους ως δικαιούχους, με τις ακόλουθες διακρίσεις: 1) ως προς τους …,.. διότι δεν προηγήθηκε της άδειας η σύμφωνη γνώμη του οικείου υπηρεσιακού συμβουλίου, 2) ως προς τις …… και ….., αφενός, διότι δεν προσκομίστηκαν οι επικαλούμενες άδειες για την άσκηση ιδιωτικού έργου και, αφετέρου, διότι δεν προηγήθηκε της άδειας η σύμφωνη γνώμη του οικείου υπηρεσιακού συμβουλίου, 3) ως προς τους ….. και …., αφενός, διότι δεν προσκομίστηκαν οι επικαλούμενες άδειες για την άσκηση ιδιωτικού έργου και, αφετέρου, διότι οι άδειες αυτές εκδόθηκαν μετά την πάροδο της δίμηνης προθεσμίας από την υπογραφή των οικείων συμβάσεων, εντός της οποίας έπρεπε να προσκομισθούν, 4) ως προς τους μη λοιπούς, μη κατονομαζόμενους ρητά, δικαιούχους, διότι δεν προσκομίστηκε άδεια από την υπηρεσία τους, μετά από σύμφωνη γνώμη του οικείου υπηρεσιακού συμβουλίου. Περαιτέρω, ο προβαλλόμενος, με το έγγραφο επανυποβολής των χρηματικών ενταλμάτων, ισχυρισμός ότι οι φερόμενοι ως δικαιούχοι έχουν προσκομίσει υπεύθυνες δηλώσεις, από τις οποίες προκύπτει ότι έχουν υποβάλει αιτήσεις για τη χορήγηση άδειας από τις υπηρεσίες στις οποίες υπάγονται, αλλά οι άδειες αυτές δεν έχουν εκδοθεί ακόμη λόγω μη συνεδρίασης των οικείων υπηρεσιακών συμβουλίων, είναι απορριπτέος ως αλυσιτελής, διότι οι επικαλούμενες υπεύθυνες δηλώσεις δεν μπορούν να αναπληρώσουν την έλλειψη της απαιτούμενης από τις προαναφερθείσες διατάξεις νόμιμης προϋπόθεσης της ύπαρξης άδειας της υπηρεσίας, που μάλιστα πρέπει να προσκομιστεί εντός συγκεκριμένης προθεσμίας.

Συμπληρωματική σύμβαση: ζητείται η ανάκληση της 558/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου​(...)) Οι εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης δεν αφορούν σε αντικείμενο άσχετο με αυτό της αρχικής σύμβασης (ανέγερση κτιρίου), αλλά αντιθέτως, αφορούν στην αντιπλημμυρική προστασία του ανωτέρω κτιρίου, συνεπώς είναι απολύτως αναγκαίες και άρρηκτα συνδεδεμένες με την κατασκευή του. Τα ανωτέρω είναι απορριπτέα ως αβάσιμα, καθώς οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης που αφορούν, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω (βλ. σκέψη ΙΙΙ της παρούσας), την κατασκευή των περιμετρικών οδών που προβλέπεται από την πράξη εφαρμογής ρυμοτομικού σχεδίου στην περιοχή με τους πεζοδρόμους που προβλέπονται σε επαφή με τα οικοδομικά τετράγωνα 588, 589, 587, 596, 555, 554, καθώς και τη διαμόρφωση της προβλεπόμενης πλατείας κατάντη του υπό κατασκευή κτιρίου, αφορούν πράγματι σε αντικείμενο άσχετο σε σχέση με το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης που αφορά αποκλειστικώς την ανέγερση του κτιρίου που θα στεγάσει το Κέντρο Κοινωνικών Προνοιακών Υποδομών και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πρόνοιας του Δήμου ....... Αναργύρων – Καματερού. Συνεπώς, η ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση αφορά έργο διαμόρφωσης του περιαστικού περιβάλλοντος και ολοκλήρωσης του ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής), το οποίο δεν προβλεπόταν στην αρχική μελέτη και επομένως πρόκειται για ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων (μετά τη δημοπράτηση) επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των εργοληπτικών επιχειρήσεων που συμμετείχαν στη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της εκτέλεσης του αρχικού έργου, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και, ως εκ τούτου δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου. Β) Περαιτέρω, προβάλλεται ότι ναι μεν οι παράμετροι που αφορούσαν τον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου (π.χ. η ύπαρξη ενεργών πηγαδιών και ενεργού ρέματος, καθώς και η εναπόθεση φερτών υλικών στους πέριξ στενούς δρόμους) ήταν γνωστές εκ των προτέρων, όμως άλλαξε αιφνίδια και απρόβλεπτα ο τρόπος αλληλεπίδρασής τους και συγκεκριμένα η υδραυλική συμπεριφορά της περιοχής. Ειδικότερα, στο παρακείμενο ρέμα της Εσχατιάς πραγματοποιήθηκαν δύο έργα, και συγκεκριμένα το έργο «Διευθέτηση ρέματος Εσχατιάς - Τμήμα 1ο (από πλατεία Ιλίου έως συμβολή αγωγού Ευπυρίδων)» που αποπερατώνεται στις 3.3.2019 και το έργο «…..» που παραλήφθηκε στις 13.7.2018, τα οποία είχαν δυσμενείς συνέπειες για τη θέση που θα κατασκευαστεί το κτίριο που θα στεγάσει το Κέντρο Κοινωνικών Προνοιακών Υποδομών και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πρόνοιας του Δήμου .......…-…., και συγκεκριμένα το κατέστησαν περισσότερο ευάλωτο σε πλημμυρικά φαινόμενα, η επέλευση των οποίων είναι βέβαιη. Επιπλέον, έχει λάβει χώρα και το άγνωστο κατά το χρόνο δημοπράτησης του αρχικού έργου, φαινόμενο της ραγδαίας αύξησης των βροχοπτώσεων στην περιοχή της Αττικής. Πλην όμως, από κανένα στοιχείο του φακέλου (μελέτες κ.λπ.) δεν προκύπτει ότι η εκτέλεση των ελεγχόμενων συμπληρωματικών εργασιών κατέστη αναγκαία λόγω των ως άνω επικαλούμενων απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του αρχικού έργου. Γ) Επιπλέον, όσον αφορά την αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας, προβάλλεται ότι αυτή δεν οφείλεται σε πλημμελή εφαρμογή της σχετικής μελέτης αλλά στην προσαρμογή της κατασκευής του κτιρίου στο νέο Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ), ο οποίος έγινε υποχρεωτικός το έτος 2017, ήτοι μετά από το χρόνο ανάθεσης του αρχικού έργου. Με το νέο ΚΕΝΑΚ αυξήθηκε το ελάχιστο πάχος θερμομόνωσης και για το λόγο αυτό ήταν επιβεβλημένη η κατασκευή θερμοπρόσοψης στο κτίριο με πάχος μονωτικού 7 εκατοστών, γεγονός που επέδρασε στις διαστάσεις του κτιρίου και κατέστησε αναγκαία την αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας. Όμως, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 2ο Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα και την ελεγχόμενη 1η συμπληρωματική σύμβαση, η τακτοποίηση των μετρικών αποκλίσεων που κατέστησε αναγκαία την αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας, δεν οφείλεται αποκλειστικά στην κατασκευή θερμοπρόσοψης στο κτίριο, η οποία σε κάθε περίπτωση είναι άσχετη με την κατασκευή των περιμετρικών οδών και τη διαμόρφωση της προβλεπόμενης πλατείας κατάντη του κτιρίου που αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Δ) Τέλος, προβάλλεται ότι η παράμετρος που αφορά την ασφάλεια του κτιρίου και των χρηστών του από πλημμυρικά φαινόμενα, δεν είχε αντιμετωπιστεί από τη σχετική μελέτη συγγνωστώς, και εμφιλοχώρησε πλάνη της αναθέτουσας αρχής σχετικά με τους διακωλυτικούς λόγους της υπογραφής της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίοι αναφέρονται στην προσβαλλόμενη πράξη. Ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αόριστος, καθώς ο αιτών Δήμος δεν συγκεκριμενοποιεί σε τι συνίσταται η συγγνωστή πλάνη των οργάνων του, σε κάθε δε περίπτωση είναι απορριπτέος, ενόψει της σαφήνειας των εφαρμοστέων διατάξεων περί των προϋποθέσεων σύναψης συμπληρωματικών συμβάσεων (βλ. Ε.Σ. VI Τμ. 842/2018). Συνεπώς, ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο ότι κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος.Δεν ανακαλεί την 558/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ.-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/343/2019,Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η ένδικη αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, να αναθεωρηθεί η 1884/2018 απόφαση του VI Τμήματος και, ακολούθως, κατά παραδοχή της από 24.12.2018 αίτησης, να ανακληθεί η 558/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και να υπογραφεί το σχέδιο 1ης συμπληρωματικής σύμβασης μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της παρεμβαίνουσας κοινοπραξίας

 

Οι ανωτέρω διατάξεις (άρθρο 30 3669/2008) έχουν την έννοια ότι το Κλιμάκιο ελέγχει τη νομιμότητα των πράξεων, που εκδίδονται στο πλαίσιο της διαδικασίας για την ανάδειξη αναδόχου δημοσίου έργου (χρηματοδοτούμενου από εθνικούς πόρους) καθώς και του σχεδίου της οικείας σύμβασης, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό των 1.000.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Ο ως άνω έλεγχος νομιμότητας, ο οποίος αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων, ασκείται κατά το στάδιο προ της υπογραφής και, κατά μείζονα λόγο, προ της έναρξης της εκτέλεσης των οικείων συμβάσεων, αποσκοπώντας αφενός μεν στη διασφάλιση της διαφάνειας κατά τη διαδικασία ανάθεσης των συμβάσεων δημοσίων έργων και αφετέρου στην πρόληψη τυχόν παραβάσεων της κείμενης νομοθεσίας, με στόχο την αποφυγή κατάρτισης και εκτέλεσης άκυρων συμβάσεων. Ο νομοθέτης, επομένως, θέλησε προληπτικό και όχι κατασταλτικό έλεγχο νομιμότητας, που προϋποθέτει έργο του οποίου οι εργασίες πρόκειται να εκτελεστούν με βάση την ελεγχθείσα και κριθείσα ως νόμιμη σχετική διαδικασία, που απολήγει στην υπογραφή της οικείας σύμβασης. Συνεπώς, σε περίπτωση που υποβληθεί στο Κλιμάκιο σύμβαση εκτέλεσης έργου, η οποία έχει υπογραφεί και έχει αρχίσει να εκτελείται, αυτό στερείται πλέον της χρονικής αρμοδιότητας να προβεί στον έλεγχο της νομιμότητάς της (π.ρ.β.λ. Ε.Σ. 2497, 2498, 2499/2010, 1468/2009 κ.α.). Περαιτέρω, ο έλεγχος νομιμότητας διενεργείται και στις συμπληρωματικές συμβάσεις, ακόμη και όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη αυτών υπολείπεται των 1.000.000 ευρώ και η αρχική τους σύμβαση έχει υποβληθεί σε έλεγχο νομιμότητας από το Κλιμάκιο. Και τούτο διότι εάν, αντιθέτως, ετίθετο ως αφετηρία ελέγχου των συμπληρωματικών συμβάσεων το ποσό που θεσπίζεται για τον έλεγχο των αρχικών, μεγάλος αριθμός των συμπληρωματικών συμβάσεων θα καθίστατο ανέλεγκτος, γεγονός που θα υπερακόντιζε το σκοπό του νομοθέτη για υπαγωγή στον έλεγχο νομιμότητας που διενεργεί το Ελεγκτικό Συνέδριο και των τελευταίων, οι οποίες, άλλωστε, αποτελούν παρακολούθημα των αρχικών και η κατάρτισή τους με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης και εφαρμόζεται μόνο υπό τις περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο προϋποθέσεις, η πλήρωση των οποίων επιβάλλεται, οπωσδήποτε, να ελέγχεται.

Tο αντικείμενο της σύμβασης, όπως περιγράφεται ανωτέρω και περιλαμβάνει πέραν των εργασιών χρωματισμού επιφανειών που πιστοποιήθηκαν με τον 1ο λογαριασμό και εξοφλούνται με το επίμαχο ένταλμα, και χωματουργικές εργασίες (εκσκαφές) καθώς και χρήση οπλισμένου ή ελαφρά οπλισμένου σκυροδέματος, σε συνδυασμό με άλλες εργασίες όπως επιστρώσεις με πλακίδια και επενδύσεις των επιφανειών, μόνωση ταρατσών και στεγών, αντικαταστάσεις υδρορροών, επιχρίσματα, τοποθέτηση μεταλλικών θυρών, επιστεγάσεις καθώς και εκτέλεση ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών σε διάφορα σχολικά κτίρια του ως άνω Δήμου, αφορά σε εκτέλεση έργου, καθόσον οι εργασίες αυτές αποτελούν εργασίες επισκευής και συντήρησης κτιρίων κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 3669/2008, το αποτέλεσμα των οποίων συνδέεται άμεσα με το έδαφος ή υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του, επιπλέον δε για την εκτέλεσή τους απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι καθώς και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό (βλ. Πρ. VII Τμ. 331, 374/2009). Εξάλλου, οι εν λόγω εργασίες πρέπει να εκτιμηθούν ως ενιαίο σύνολο, ανεξάρτητα δηλαδή από το είδος της εργασίας που πρόκειται να εκτελεστεί σε κάθε κτίριο, καθόσον ένας τέτοιος διαχωρισμός δεν προκύπτει από τη μελέτη του έργου, ενώ σε κάθε περίπτωση, ο χαρακτηρισμός των εργασιών ως «δημόσιο έργο» δεν μπορεί να εξαρτηθεί από τις περιλαμβανόμενες σε κάθε λογαριασμό εργασίες, αλλά από τη συνολική μελέτη του έργου.(…..) Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι η πληρωμή συγκεκριμένης δαπάνης πρέπει να γίνεται σε βάρος ειδικά προβλεφθείσας για το σκοπό αυτό πίστωσης και, επομένως, πριν από την έναρξη της οποιασδήποτε διαδικασίας για την ανάθεση δημοτικού έργου πρέπει να έχει εξασφαλιστεί και να υπάρχει εγγεγραμμένη σχετική πίστωση στον προϋπολογισμό του αναθέτοντος Δήμου για το τμήμα τουλάχιστον του έργου που πρόκειται να εκτελεστεί μέχρι το τέλος τους έτους, η έλλειψη δε πίστωσης ελέγχεται κατά την άσκηση του προληπτικού ελέγχου του οικείου χρηματικού εντάλματος από το Ελεγκτικό Συνέδριο (άρθρα 17 παρ. 1β΄ και 21 παρ. 1 του π.δ. 774/1980, πρβλ. και Πράξεις VII Τμ. 145/2006, 173, 257/2007). Περαιτέρω, η ανάληψη συγκεκριμένης δαπάνης έχει την έννοια της έγκρισης αυτής από τα κατά νόμο αρμόδια όργανα, μετά από έλεγχο αφενός της νομιμότητας αυτής και αφετέρου της ύπαρξης στον προϋπολογισμό της υπηρεσίας επαρκούς για την κάλυψη της δαπάνης πίστωσης. Υπό τη λογιστική έννοια η ανάληψη δαπάνης σημαίνει την εγγραφή του ποσού της δαπάνης στο οικείο Βιβλίο Ανειλημμένων Υποχρεώσεων και πιστοποιεί την ύπαρξη και δέσμευση των οικείων πιστώσεων, σε βάρος των οποίων πρόκειται να πραγματοποιηθεί η δαπάνη, έτσι ώστε με την παρακολούθηση του εκάστοτε υπολοίπου να καθίσταται δυνατός ο προγραμματισμός των αναλαμβανόμενων από το Δήμο υποχρεώσεων αλλά και να διασφαλίζεται η εκπλήρωση των ανειλημμένων υποχρεώσεών του. Παρέπεται ότι, εφόσον από τη σχετική σύμβαση προκύπτει ότι ο χρόνος, μέσα στον οποίο πρέπει να ολοκληρωθεί το έργο, δεν εκτείνεται πέραν της λήξης του οικείου οικονομικού έτους, η νομιμότητα της εν λόγω δαπάνης προϋποθέτει τη σύνταξη έκθεσης ανάληψης για τη συνολική δαπάνη αυτού. Εξάλλου, για τις δαπάνες που δεν πραγματοποιούνται εντός του οικονομικού έτους, στο οποίο ανάγονται, ο νόμος καθιερώνει ειδική διαδικασία ακύρωσης των ήδη εκδοθέντων ενταλμάτων και διαγραφής των οικείων πιστώσεων από το Βιβλίο Ανειλημμένων Υποχρεώσεων, οπότε οι σχετικές δαπάνες αναλαμβάνονται εκ νέου σε βάρος ειδικής πλέον πίστωσης του προϋπολογισμού του νέου οικονομικού έτους που αφορά σε έξοδα παρελθόντων οικονομικών ετών. Συνεπώς, η ανάληψη δαπάνης για πρώτη φορά σε βάρος πίστωσης επόμενου οικονομικού έτους λόγω ανεπάρκειας των πιστώσεων του οικονομικού έτους, στο οποίο η σχετική υποχρέωση ανάγεται, καθιστούν τη δαπάνη μη νόμιμη, καθόσον η διαδικασία αυτή καταλήγει στην περιγραφή των ως άνω διατάξεων (βλ. Πρ. VII Τμ. 288/2008).

Καταβολή αποζημίωσης υπερωριακής απασχόλησης....Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, διότι η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... περί εκλογής και ανασυγκρότησης του Δ.Σ. του ως άνω ν.π.δ.δ. δεν έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και, ως εκ τούτου, δεν παράγει έννομα αποτελέσματα. Συνακόλουθα, μη νομίμως εγκρίθηκε από τον Πρόεδρο του ν.π.δ.δ. η υπερωριακή απασχόληση του ανωτέρω φερόμενου ως δικαιούχου υπαλλήλου του Δήμου. Κατά τη γνώμη όμως του Προέδρου του Κλιμακίου, ο παρεμπίπτων έλεγχος της νομιμότητας των διοικητικών πράξεων, που ασκείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών (άρθ. 28 παρ. 3 του ν. 4129/2013), ο οποίος (παρεμπίπτων έλεγχος) σε κάθε περίπτωση συνιστά απόκλιση από τη γενική αρχή του διοικητικού δικαίου περί του τεκμηρίου νομιμότητας των διοικητικών πράξεων, δεν εξικνείται μέχρι του απώτατου σταδίου του ελέγχου του συνόλου των διοικητικών πράξεων που τυχόν προηγήθηκαν της εκταμίευσης της δαπάνης, πράγμα που αφενός μεν θα οδηγούσε σε πλήρη ανασφάλεια δικαίου, αφετέρου δε θα καθιστούσε εν τοις πράγμασι το Ελεγκτικό Συνέδριο διοικητικό προϊστάμενο των δημοσίων υπηρεσιών. Συνεπώς, εν ο λόγω παρεμπίπτων έλεγχος περιορίζεται αποκλειστικώς επί των διοικητικών πράξεων που συνάπτονται άμεσα με τη διαδικασία πραγματοποίησης της ελεγχόμενης δαπάνης, ήτοι παράγουν άμεσα δημοσιονομικές επιπτώσεις και συμβάλλουν στη δημιουργία αξίωσης του τρίτου εις βάρος του Δημοσίου. Συνεπώς, δεν δύναται να αποτελέσει αντικείμενο ελέγχου για την περί υπερωριών νομιμότητα της δαπάνης η τυχόν ύπαρξη πλημμελειών των αποφάσεων περί συγκρότησης των οικείων διοικητικών οργάνων, καθόσον οι πλημμέλειες αυτές δεν παράγουν άμεσες δημοσιονομικές επιπτώσεις και δεν είναι γενεσιουργές της αξίωσης του φερόμενου ως δικαιούχου εις βάρος του Δημοσίου. Συνακολούθως, κατά τη μειοψηφούσα γνώμη, η υπό κρίση δαπάνη, μη προβαλλομένης άλλης αιτιάσεως κατ’ αυτής, είναι νόμιμη.

Δημοπράτηση τεχνικού έργου με το σύστημα μελέτη-κατασκευή. Η γνωμοδότηση της Τεχνικής Υπηρεσίας του αιτούντος Δήμου, βάσει της οποίας εκδόθηκε η γνωμοδότηση του οικείου Νομαρχιακού Συμβουλίου για την επιλογή του συστήματος υποβολής προσφορών μελέτη και κατασκευή δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν αναλύει με πληρότητα και σαφήνεια τους συγκεκριμένους λόγους που δικαιολογούν την επιλογή του και δεν αποδεικνύει ότι η εν λόγω επιλογή αποτελούσε πράγματι την προσφορότερη λύση για την αναθέτουσα αρχή, όπως ρητώς απαιτείται σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην τρίτη σκέψη της παρούσας από τις οικείες ως άνω διατάξεις, η δε τεχνική περιγραφή του έργου, όπως αναφέρεται στα συνοδεύοντα την οικεία διακήρυξη τεύχη, δεν μπορεί να αναπληρώσει την ελλείπουσα, αξιούμενη από το Νόμο, αιτιολογία στις σχετικές γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις των οργάνων της αναθέτουσας αρχής, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση είναι αβάσιμα και πρέπει να απορριφθούν. Επιπροσθέτως, οι αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου του αιτούντος Δήμου περί εγκρίσεως των όρων δημοπράτησης του ελεγχόμενου έργου και συγκροτήσεως των Επιτροπών Διαγωνισμού και Εισήγησης για Ανάθεση παρίστανται μη νόμιμες, καθόσον δεν αιτιολογείται η κρίση του περί της ανάγκης άσκησης της εν λόγω αρμοδιότητας από αυτό, αντί της αρμόδιας προς τούτο Δημαρχιακής Επιτροπής, το δε γεγονός ότι το Δημοτικό Συμβούλιο επέχει θέση προϊσταμένης της Δημαρχιακής Επιτροπής αρχής δεν το απαλλάσσει από την κατά νόμο υποχρέωσή του προς αιτιολόγηση της σχετικής κρίσης του. Τέλος, είναι μη νόμιμη η αξιολόγηση και η βαθμολόγηση των υποβληθεισών τεχνικών προσφορών από την αρμόδια Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση, καθόσον η απλή συμμόρφωση της Διοίκησης με τους όρους της διακήρυξης, εφαρμογή των προβλεπομένων σε αυτήν κριτηρίων και, εν συνεχεία, η αριθμητική παράθεση μόνο των βαθμών των υποψηφίων στα τελευταία, χωρίς ειδική αιτιολογία της ως άνω βαθμολόγησης ανά κριτήριο και στο σύνολο, δεν αρκεί, όπως αβασίμως υποστηρίζεται με την κρινόμενη αίτηση, για την αξιολόγηση των προσφορών τους. Περαιτέρω, είναι δε αβάσιμος ο προβαλλόμενος με την αίτηση ισχυρισμός ότι η ως άνω αξιολόγηση αφορά σε τεχνικά ζητήματα που εκφεύγουν του διενεργούμενου από το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχου, διότι ναι μεν το Δικαστήριο δεν υπεισέρχεται στην εξέταση της ορθότητας των τεχνικών κρίσεων της Διοίκησης, ελέγχει, ωστόσο, κατά τη διενέργεια του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, την αιτιολογία των σχετικών διοικητικών πράξεων και αποφασίζει περί της υπερβάσεως ή μη των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας των διοικητικών οργάνων. Εξάλλου, το γεγονός ότι κατά των Πρακτικών αξιολόγησης και βαθμολόγησης των κατατεθεισών τεχνικών προσφορών δεν ασκήθηκαν ενστάσεις, προσφυγές ή αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων από τους διαγωνιζομένους, ουδεμία επίδραση ασκεί, αφού η εξέταση της νομιμότητας διεξαχθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας από το Ελεγκτικό Συνέδριο δε συναρτάται με την υποβολή ή μη ενστάσεων εκ μέρους των συμμετασχόντων σε αυτήν επιχειρήσεων, ενώ δεν μπορεί να θεωρηθεί, όπως αβασίμως υποστηρίζεται, ότι η έκδοση των οικείων εγκριτικών των πρώτων αποφάσεων, χωρίς να εκδηλωθεί σχετική διαφωνία από τους συμμετέχοντες υποψηφίους, θεράπευσε τυχόν παραβάσεις, εκ μέρους των οργάνων της αναθέτουσας αρχής, γενικών αρχών και κανόνων που διέπουν το διαγωνισμό. Τέλος, και ο γενικώς προβαλλόμενος με την κρινόμενη αίτηση ισχυρισμός περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης στο πρόσωπο του αναθέτοντος φορέα, τόσο κατά το στάδιο επιλογής του συστήματος μελέτη – κατασκευή όσο και κατά την αξιολόγηση και βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών από τα αρμόδια όργανα του Δήμου ..., είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον, η πλάνη, ενόψει του γεγονότος ότι οι σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας είναι σαφείς, ακόμη κι αν ήθελε θεωρηθεί ότι υπάρχει, δεν είναι συγγνωστή. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με όσα κρίθηκαν προηγουμένως, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί.

Εκπόνηση μελέτης:..Με τα δεδομένα αυτά γίνεται δεκτό ότι: α) Από τα προσκομιζόμενα στοιχεία, ήτοι το πινάκιο αμοιβής σύμφωνα με τον Κανονισμό Προεκτιμώμενων Αμοιβών Μελετητών, προκύπτει η τεκμηρίωση του προϋπολογισμού της δαπάνης της συγκεκριμένης μελέτης στο ως άνω ποσό. β) Δεν επισυνάπτεται απόφαση ορισμού επιβλέποντα μηχανικού για την επίμαχη μελέτη. Ωστόσο, λαμβανομένου υπόψη ότι κατόπιν του 245/12.2.2018 αιτήματος της ... προς το Δήμο ..., λόγω της μεγάλης έλλειψης τεχνικού επιστημονικού προσωπικού και αποχώρησης του Τεχνικού Διευθυντή αυτής (από 22.10.2018 έγγραφο επανυποβολής), διατέθηκε σ’ αυτή, με την 85/27.2.2018 απόφαση του Δημάρχου ..., ο υπογράφων εν προκειμένω την από 5.7.2018 βεβαίωση παραλαβής μηχανικός του Δήμου ... με αρμοδιότητες την εποπτεία σύνταξης μελετών, όταν υφίσταται ανάγκη, συγγνωστώς τα αρμόδια όργανα της ... ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων. γ) Η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι η ανάδοχος δεν προσκόμισε πριν την υπογραφή της σύμβασης αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας για συμμετοχή σε διαγωνισμό του Δημοσίου, σύμφωνα με τα άρθρα 73 και 80 του ν. 4412/2016, ενώ η προσκομισθείσα με το έγγραφο επανυποβολής από 14.6.2018 βεβαίωση οφειλής προς το Δημόσιο του άρθρου 12 παρ. 6 του ν. 4174/2013, η οποία χορηγήθηκε σ’ αυτή για «είσπραξη χρημάτων» για συγκεκριμένο τίτλο πληρωμής, δεν δύναται να καλύψει την πλημμέλεια αυτή. Το ίδιο δε ισχύει και για το 2559/31.8.2018 αποδεικτικό ενημερότητας της αναδόχου για χρέη προς το Δημόσιο, καθόσον αφενός έχει εκδοθεί για άλλη αιτία «είσπραξη χρημάτων από φορείς του δημοσίου τομέα», αφετέρου δεν πιστοποιεί την μη ύπαρξη του προαναφερθέντος κωλύματος κατά τον κρίσιμο χρόνο πριν την υπογραφή της σύμβασης (26.6.2018). δ) Σύμφωνα με το άρθρο 302 παρ. 1 εδ. β΄ του ν. 4412/2016 δεν απαιτείται εγγύηση καλής εκτέλεσης για τις συμβάσεις αξίας ίσης ή κατώτερης από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). ε) Η ενδεχόμενη έλλειψη πίστωσης, πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αορίστως προβαλλόμενη. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.