ΕλΣυνΤμ.6/1571/2018
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΑΛΕΞΙΣΦΑΙΡΩΝ ΓΙΛΕΚΩΝ:..συνάγεται ότι ο ελεγχόμενος διαγωνισμός αφορά στη σύναψη συμφωνίας πλαίσιο με περισσότερους οικονομικούς φορείς και συγκεκριμένα με τους τρείς (εφόσον προσέλθει επαρκής αριθμός ενδιαφερομένων) προμηθευτές, που θα υποβάλλουν τις πλέον συμφέρουσες από οικονομική άποψη, αποκλειστικά βάσει τιμής, οικονομική προσφορά. Επιπλέον, οι εκτελεστικές συμβάσεις θα ανατεθούν κατόπιν προκήρυξης νέου διαγωνισμού μεταξύ των οικονομικών φορέων που είναι συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας – πλαίσιο. Η αναφορά στην παράγραφο 1 της διακήρυξης ότι ο διαγωνισμός αφορά σε «συμφωνία – πλαίσιο της παρ. 4 του άρθρου 39 του ν. 4412/2016», παραπέμποντας στις διατάξεις για τις συμφωνίες πλαίσιο με έναν μόνο οικονομικό φορέα, είναι μεμονωμένη και δεν βρίσκει έρεισμα σε άλλους όρους της διακήρυξης, εκ τούτου δε συνάγεται ότι έχει τεθεί από προφανή παραδρομή. Δεδομένου δε ότι ο όρος αυτός, ως εκ της μεμονωμένης διατύπωσής του και της αντίθεσής του προς τις αναλυτικώς και σαφώς περιγραφόμενες διαδικασίες ανάθεσης των εκτελεστικών συμβάσεων που περιγράφονται στους λοιπούς όρους της διακήρυξης (στους οποίους ρητώς παραπέμπουν οι δημοσιευμένες στον τύπο προκηρύξεις), δεν δημιούργησε ασάφεια ή σύγχυση στους υποψήφιους προμηθευτές, η δε εσφαλμένη αυτή αναφορά δεν συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια του ελεγχόμενου διαγωνισμού ούτε δεσμεύει την αναθέτουσα αρχή. Επισημαίνεται εντούτοις ότι τα υποβληθέντα σχέδια συμφωνίας – πλαίσιο φέρονται να συνάπτονται χωριστά με κάθε προμηθευτή. Επιπλέον, σε αυτά αναγράφεται το καταβλητέο τίμημα για τη συνολική ποσότητα των ειδών (άρθρο 3), ενώ δεν αναφέρεται σαφώς ότι για την ανάθεση των εκτελεστικών συμβάσεων θα διενεργηθεί νέος διαγωνισμός, μεταξύ των δύο αναδειχθέντων προμηθευτών, προκαλώντας έτσι την εσφαλμένη εντύπωση ότι έκαστη σύμβαση αφορά στην προμήθεια του συνόλου των ζητούμενων ειδών από κάθε αντισυμβαλλόμενο χωριστά. Ως εκ τούτου, και ενόψει της αμφισβήτησης που προέκυψε, το Τμήμα κρίνει ότι τα υποβληθέντα σχέδια συμφωνιών – πλαίσιο, πρέπει να διορθωθούν, κατά τρόπον ώστε να αποσαφηνίζονται οι όροι ανάθεσης, αντίγραφα δε αυτών να αποσταλούν στο αρχείο της Γραμματείας του Δικαστηρίου.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.6/596/2019
Προμήθεια συσκευών τομογραφίας και παροχή υπηρεσιών ιατρικής απεικόνισης...ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 58/2019 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις (ΙΙ - VΙ) της παρούσας, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα: Όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, εφόσον στην προκειμένη περίπτωση το αιτούν Νοσοκομείο ορίσθηκε με την υπ΄αριθμ. ....2017 απόφαση του Υπουργού Υγείας, ως Κεντρική Αρχή Αγορών, για τη διενέργεια της επίμαχης διαγωνιστικής διαδικασίας για τη σύναψη συμφωνίας πλαίσιο για την προμήθεια συσκευών τομογραφίας και την παροχή υπηρεσιών ιατρικής απεικόνισης, για λογαριασμό τόσο του ιδίου όσο και των λοιπών δεκαοκτώ (18) νοσοκομείων, μη νομίμως και δη κατά παράβαση του άρθρου 59 παρ. 4 του ν. 4412/2016, που επιβάλλει την υποχρεωτική υποδιαίρεση των συμβάσεων που αναθέτουν οι Κεντρικές Αρχές Αγορών, δεν υποδιαίρεσε τη σύμβαση (συμφωνία - πλαίσιο) σε τμήματα και όρισε με τη διακήρυξη ότι προσφορές υποβάλλονται υποχρεωτικώς για όλα τα προς προμήθεια είδη συσκευών τομογραφίας, ανά συσκευή τομογραφίας, κατόπιν μάλιστα προσκόμισης εγγυητικής επιστολής συμμετοχής αλλά και εκπλήρωσης κριτηρίων επιλογής (συνολικού αλλά και ειδικού στο αντικείμενο της συμφωνίας – πλαίσιο κύκλου εργασιών, χρηματοπιστωτικής ικανότητας και τεχνικής ικανότητας) που αφορούν στην αξία του συνόλου των ως άνω ειδών. Εξάλλου η ως άνω εκ του νόμου επιβαλλόμενη υποχρέωση υποδιαίρεσης της σύμβασης σε τμήματα (άρθρο 59 παρ. 1 και 4 του ν. 4412/2016), η οποία, εν προκειμένω, δεν τηρήθηκε και η οποία πρακτικώς θα συνεπαγόταν τη δυνατότητα υποβολής προσφοράς χωριστά για κάθε επιμέρους τμήμα της προμήθειας ουδόλως υποκαθίσταται από την προβλεφθείσα - στην επίμαχη διακήρυξη - στο πλαίσιο της ανάθεσης και εκτέλεσης της συμφωνίας – πλαίσιο κατανομή της προμήθειας με προσυμφωνημένα ποσοστά σε έως και τέσσερις μειοδότες (άρθρο 39 παρ. 5 περ. α΄ του ν. 4412/2016), η οποία λαμβάνει χώρα στο μεταγενέστερο στάδιο της κατακύρωσης της προμήθειας και δεν σχετίζεται με τη δυνατότητα υποβολής προσφοράς για τμήμα της σύμβασης και την συνακόλουθη υποχρέωση προσκόμισης εγγυητικής επιστολής συμμετοχής αλλά και εκπλήρωσης κριτηρίων επιλογής που αφορούν σε τμήμα –και όχι στο σύνολο- της αξίας της σύμβασης. Συνεπώς, οι σχετικοί ισχυρισμοί που προβάλλονται με την υπό κρίση αίτηση και τις υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι. Περαιτέρω, σε ό,τι αφορά την προβλεφθείσα στην επίμαχη διακήρυξη δυνατότητα κάθε αναθέτουσας αρχής να συνάψει με τους αναδόχους, μετά τη λήξη της πενταετούς διάρκειας της συμφωνίας – πλαίσιο, νέα σύμβαση πλήρους συντήρησης και επισκευής των συσκευών τομογραφίας για ένα (1) ακόμη έτος, με δυνατότητα μονομερούς ανανέωσης αυτής έως και 4 φορές (δηλαδή συνολικής διάρκειας της εν λόγω νέας σύμβασης συντήρησης έως και 5 έτη) το Τμήμα κρίνει ότι αυτή δεν αποτέλεσε, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω υπό σκέψη ΙV, νομίμως αντικείμενο της συμφωνίας πλαίσιο. Και τούτο διότι η αξία της εν λόγω δυνητικώς συναφθησόμενης -μετά τη λήξη της διάρκειας της κύριας συμφωνίας πλαίσιο - σύμβασης συντήρησης ούτε προϋπολογίσθηκε από την αναθέτουσα αρχή, ούτε συμπεριελήφθη στην συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της συμφωνίας – πλαίσιο, όπως η τελευταία προσδιορίσθηκε στη διακήρυξη που αναρτήθηκε στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. και στην περίληψη που εστάλη για δημοσίευση στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε κάθε δε περίπτωση η σύναψη μιας τέτοιας σύμβασης οδηγεί και σε υπέρβαση του εκ του νόμου οριοθετημένου επιτρεπτού χρόνου διάρκειας των συμφωνιών – πλαίσιο (άρθρο 39 παρ. 1 του ν. 4412/2016). Ως εκ τούτου και εφόσον η ως άνω δυνατότητα δεν αποτέλεσε νομίμως αντικείμενο της επίμαχης συμφωνίας - πλαίσιο, μη νομίμως σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω υπό σκέψη V, ορίσθηκε ως στοιχείο της οικονομικής προσφοράς αλλά και ως κριτήριο ανάθεσης της συμφωνίας – πλαίσιο και η προσφερόμενη από τους υποψηφίους τιμή για την δυνητικώς συναφθησόμενη, μετά τη λήξη της πενταετίας, σύμβαση συντήρησης και επισκευής. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και οι υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμφωνίας – πλαίσιο, διάρκειας πέντε (5) ετών, μεταξύ του αιτούντος νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «...», ως Κεντρικής Αρχής Αγορών (Κ.Α.Α.) και των εταιρειών «... ...», «...» και «...» για την «Προμήθεια συσκευών τομογραφίας και την παροχή υπηρεσιών ιατρικής απεικόνισης».Ανακαλεί την 58/2019 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1345/2022
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται η ανάκληση της 13/2022 Πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα …, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου συμφωνίας – πλαίσιο μεταξύ του Δήμου … και του οικονομικού φορέα με την επωνυμία «…», που αφορά στην εκτέλεση του έργου με τίτλο «Συντήρηση οδικού δικτύου Δήμου …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.000.000,00 € με ΦΠΑ 24%(....)Δοθέντος δε ότι η σχετική με το επίμαχο έργο δαπάνη επρόκειτο να βαρύνει αποκλειστικά και μόνον τα επόμενα του έτους 2021 οικονομικά έτη (2022 και 2023), δεν χρειαζόταν ...να εκδοθεί απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το έτος 2021, αρκούσε δε η εκδοθείσα ... απόφαση ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης.(....)Τούτο δε διότι, δοθέντος ότι η συμφωνία - πλαίσιο δεν συνιστά από μόνη της νομικά δεσμευτική σύμβαση και δεν γεννά δημοσιονομική υποχρέωση έναντι του αναδόχου, η οποία γεννάται μόνο από τις επιμέρους εκτελεστικές συμβάσεις που θα συναφθούν με βάση αυτή και, ως εκ τούτου συνιστά επαρκή διασφάλιση της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης η δέσμευση της οικείας πίστωσης πριν από την υπογραφή των εκτελεστικών συμβάσεων (...), στην προκειμένη περίπτωση αφενός μεν είχε προηγηθεί η απόφαση ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης, αφετέρου δε η ... απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το οικονομικό έτος 2022 εκδόθηκε σε χρόνο που προηγείται της υπογραφής της ελεγχόμενης συμφωνίας - πλαίσιο, πολλώ δε μάλλον της υπογραφής με τον ανάδοχο των επιμέρους εκτελεστικών συμβάσεων.Ανακαλεί την 13/2022 Πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα ….
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/311/2023
ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ-ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΉΣ ΙΣΤΟΡΊΑΣ ΤΟΥ e-ΕΦΚΑ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΉΜΑΤΟΣ ΑΠΟΝΟΜΉΣ ΣΎΝΤΑΞΗΣ: Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο ανωτέρω περιγραφόμενος τρόπος ανάθεσης των εκτελεστικών συμβάσεων της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο θέτει εκποδών, κατ’ ουσίαν, το αποτέλεσμα του διενεργηθέντος διαγωνισμού και τον εξυπηρετούμενο δι’ αυτού στόχο ανεύρεσης της καλύτερης (value for money) προσφοράς, μετατρέποντας την υπό κρίση συμφωνία-πλαίσιο σε ένα οιονεί απλό σύστημα προεπιλογής παρόχων υπηρεσιών, καθόσον ματαιώνεται εν προκειμένω η λειτουργία του συστήματος ανάθεσης της συμφωνίας-πλαίσιο βάσει της βέλτιστης σχέσης ποιότητας – τιμής (πρβλ. S. Arrowsmith, The Law of Public and Utilities Procurement - Regulation in the EU and UK (vol.1, 3rd ed. Sweet & Maxwell 2014, σελ. 374, και Marta Andrecka, EPPPL 4/2015, Framework Agreements: Transparency in the Call-off Award Process, σελ. 241). Συνακόλουθα, το συγκεκριμένο σχήμα ανάθεσης των εκτελεστικών συμβάσεων, όπου το επιλεγέν κριτήριο ανάθεσης της βέλτιστης σχέσης ποιότητας – τιμής ουδόλως επενεργεί ουσιαστικά κατά την υλοποίηση της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο (βλ. σκ. 5 της παρούσας), αντίκειται στην αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης που επιτάσσει στις αναθέτουσες αρχές να προβαίνουν σε προμήθεια υπηρεσιών με τον πλέον οικονομικό και αποδοτικό τρόπο, όταν επιλεγέν κριτήριο ανάθεσης σύμβασης είναι αυτό της βέλτιστης σχέσης ποιότητας - τιμής. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο σημειώνει ότι ο αναφερόμενος από την αναθέτουσα αρχή σκοπός της αποτροπής του κινδύνου υπερφόρτωσης ενός οικονομικού φορέα και εξάντλησης των πόρων του συνιστά πράγματι έναν παράγοντα που πρέπει οι αναθέτουσες αρχές να λαμβάνουν υπόψη κατά τον σχεδιασμό των διαγωνιστικών διαδικασιών, ώστε να εξυπηρετείται η εύρυθμη εκτέλεση της συμφωνίας-πλαίσιο και η απρόσκοπτη παροχή των ζητούμενων υπηρεσιών. Ωστόσο, δεν τεκμηριώνεται επαρκώς γιατί αυτός ο σκοπός δεν ήταν δυνατόν να επιτευχθεί με ηπιότερα μέσα [λ.χ. με χρήση της μεθόδου cascade, ήτοι με ανάθεση εκτελεστικών συμβάσεων αρχικώς στον ανάδοχο με την καλύτερη προσφορά και προσφυγή στον δεύτερο φορέα και ούτω καθεξής, όταν ο πρώτος ή ο επόμενος δεν είναι ικανός ή δεν ενδιαφέρεται να παράσχει τις ζητούμενες υπηρεσίες και με ενδεχόμενη χρήση ίδιων ασφαλιστικών δικλίδων με της ελεγχόμενης διακήρυξης (πλαφόν επιτρεπτής απόκλισης προσφορών 10%) ή και άλλων, βλ. και προαναφερόμενη Ερμηνευτική Ανακοίνωση Επιτροπής ΕΕ (2016) 810203/16.2.2016]. Τούτο δε προκειμένου να τηρείται μια εύλογη ισορροπία μεταξύ του σκοπού απρόσκοπτης υλοποίησης της συμφωνίας-πλαίσιο και της επιταγής για χρηστή δημοσιονομική διαχείριση κατά τη συναλλακτική δράση της αναθέτουσας αρχής. Εν προκειμένω, αυτή η εύλογη ισορροπία παραβιάζεται, καθότι με το ανωτέρω σύστημα ανάθεσης προεξοφλείται ότι ο ανάδοχος με την καλύτερη προσφορά δεν μπορεί να υλοποιήσει επιτυχώς το σύνολο ή τουλάχιστον το μεγαλύτερο ποσοστό του ζητούμενου «έργου» ψηφιοποίησης του χαρτώου αρχείου του e-ΕΦΚΑ, αλλά μόνον ένα προαποφασισμένο ποσοστό αυτού (μόλις 1/3), το οποίο είναι ίδιο ακριβώς με αυτό των λοιπών αναδόχων (πρβλ. ΕλΣυν VI Tμ. 596/2019, όπου στον εκεί ελεγχθέντα διαγωνισμό για τη σύναψη συμφωνιών-πλαίσιο για την προμήθεια ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού υπήρχε κλιμάκωση της ποσόστωσης του προς ανάθεση φυσικού αντικειμένου ανάλογα με τη σειρά κατάταξης των αναδόχων), ακόμη και αν η προσφορά αυτού, η οποία υποβλήθηκε βάσει των κριτηρίων επιλογής και των επιμέρους κριτηρίων ανάθεσης της οικείας διακήρυξης για το σύνολο του «έργου», αξιολογείται ως ικανή να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της αναθέτουσας αρχής για όλο το φυσικό αντικείμενο της σύμβασης. ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1162/2023
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/120/2019
Συντήρηση και επισκευή οχημάτων Δήμου...Με δεδομένα όσα προεκτέθηκαν και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα διαπιστώνει τα ακόλουθα:i. Όπως προκύπτει από την οικεία 27/2018 μελέτη (βλ. ανωτέρω σκέψη 5.ii), οι προκηρυχθείσες εργασίες συντήρησης και επισκευής, οι οποίες εκτείνονται χρονικά εντός των ετών 2018 – 2020 και είναι μέγιστης προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.000.000,00 συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, δεν προσδιορίζονται ποσοτικά, ούτε καθίσταται γνωστό αν, πότε και σε ποιο βαθμό θα ανακύψει η ανάγκη παροχής τους. Ως εκ τούτου, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, η ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία αποσκοπεί στη σύναψη, κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 περ. 10 του ν. 4412/2016, συμφωνίας ή συμφωνιών-πλαίσιο, στις οποίες οι αναδειχθέντες ανάδοχοι ανά ομάδα εργασιών και ανά όχημα ή ανά κατηγορία οχημάτων θα δεσμευθούν ως προς τις τιμές ανά ώρα εργασίας, καθώς και ως προς τις τιμές των παρεχόμενων ανταλλακτικών και ελαστικών. Στο πλαίσιο δε των εν λόγω συμφωνιών, όπως προαναφέρθηκε, στη συνέχεια θα συνάπτονται, βάσει των προσδιορισθέντων όρων και των ανακυπτουσών αναγκών, οι κατά περίπτωση αναγκαίες επιμέρους εκτελεστικές συμβάσεις, η ανάθεση του ειδικότερου αντικειμένου των οποίων επιβάλλεται να διενεργείται με μέριμνα της Επιτροπής που προβλέπεται στην ως άνω οικ. 3373/390/20.3.1975 Υ.Α. (Ε.Σ. Ζ΄ Κλιμ. 169/2017, πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 3462/2012, Ζ΄ Κλιμ. 234/2013)...(..)Τούτων παρέπεται ότι η αξιολόγηση των προσφορών χώρησε πλημμελώς, ως ουσιώδης δε η εν λόγω πλημμέλεια, καθόσον δεν επιτρέπει τον έλεγχο της σχετικής κρίσης, επιφέρει την ακυρότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και, συνακόλουθα, κωλύει την υπογραφή των υποβληθέντων έξι (6) σχεδίων συμβάσεων.
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/734/2019
ΕΣ/Α'ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜ/178/2022
Προμήθεια καυσίμων κίνησης: Ζητείται η αναθεώρηση της 1277/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκε προσφυγή ανάκλησης της ήδη προσφεύγουσας κατά της 246/2021 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Δικαστηρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της Α΄ Τροποποίησης της 12/20 συμφωνίας - πλαίσιο μεταξύ του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και της προσφεύγουσας για την προμήθεια καυσίμων κίνησης των πολεμικών πλοίων και των πλωτών μέσων του Λιμενικού Σώματος και της Ελληνικής Ακτοφυλακής μέχρι του ποσού των 90.000.000,00 ευρώ.(....)Σε κάθε περίπτωση ο λόγος αυτός είναι και αβάσιμος, καθότι δεν συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις που θέτει η διάταξη της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, η ανάγκη τροποποίησης προέκυψε λόγω περιστάσεων που φέρεται να συντρέχουν αποκλειστικά στο πρόσωπο της προσφεύγουσας (και όχι της αναθέτουσας αρχής), η οποία και τις επικαλέστηκε, ενώ και η τροποποίηση αυτή μεταβάλλει την συνολική φύση της σύμβασης, κατά τα εκτεθέντα σε προηγούμενες σκέψεις, ένεκα της ουσιώδους αύξησης του εργολαβικού ανταλλάγματος χωρίς αντίστοιχη αύξηση των υποχρεώσεων της προσφεύγουσας. Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης.
ΕΣ/ΤΜ.6/734/2019
Ανάθεση υπηρεσιών συντήρησης και επισκευής οχημάτων....ζητείται η ανάκληση της 120/2019 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις (υπό στοιχ. ΙΙ – ΙΙΙ) της παρούσας, το Τμήμα κρίνει καταρχάς ότι απαραδέκτως προβάλλονται, με την υπό κρίση αίτηση ανάκλησης λόγοι, με τους οποίους αμφισβητείται η ορθότητα του διενεργηθέντος από το Κλιμάκιο νομικού χαρακτηρισμού των ελεγχόμενων συμβάσεων, ως συμφωνιών – πλαίσιο, δοθέντος ότι με την κρίση αυτή, η οποία σε κάθε περίπτωση είναι ορθή (βλ. Ε.Σ. VI Τμ. 841/2018, 243/2014, 3462/2012), δεν προσάπτεται πρόσθετη αιτίαση που αφορά στη νομιμότητα της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, ώστε να δικαιολογείται η προβολή σχετικών λόγων. Σε ό,τι αφορά δε τον μοναδικό διακωλυτικό της υπογραφής των ως άνω συμβάσεων, λόγο που εντόπισε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη του, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι αυτός είναι βάσιμος. Και τούτο διότι, κατά τα ορθώς κριθέντα σύμφωνα με την άποψη της πλειοψηφίας, το πρακτικό της Επιτροπής του διαγωνισμού για την τεχνική αξιολόγηση των προσφορών των διαγωνιζομένων δεν έχει αιτιολογηθεί νομίμως, καθώς σε αυτό παρατίθεται μόνο πίνακας βαθμολόγησης, ανά προβλεπόμενο από τη διακήρυξη κριτήριο, χωρίς οποιαδήποτε λεκτική αξιολόγηση των προσφορών και χωρίς να αναφέρονται τα στοιχεία αυτών, τα οποία ελήφθησαν υπόψη κατά τη βαθμολόγηση, ή να γίνεται συγκριτική εκτίμηση αυτών. Την απαίτηση, εξάλλου, του νόμου και της διακήρυξης για λεκτική διατύπωση της σχετικής κρίσης ανά κριτήριο δεν αναπληρώνει, όπως αβασίμως προβάλλεται, η πρόβλεψη στο Παράρτημα IV της διακήρυξης (βλ. ανωτέρω υπό σκ. ΙΙΙ στοιχ. Β), των ελάχιστων αξιούμενων τεχνικών προδιαγραφών για την κρίση περί εκπλήρωσης εκάστου τεθέντος κριτηρίου, καθώς οι εν λόγω ειδικότερες απαιτήσεις έχουν τεθεί προς υποβοήθηση του έργου της αξιολόγησης και βαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών, αφού λαμβάνονται υπόψη και συνεξετάζεται η πλήρωσή τους ή μη, κατά τη διενέργεια αυτής, δεν απαλλάσσουν, όμως, την επιτροπή του διαγωνισμού από την υποχρέωση ειδικής λεκτικής αιτιολόγησης της βαθμολόγησης κάθε κριτηρίου κάθε υποβληθείσας προσφοράς, με έστω συνοπτική αναφορά των συγκεκριμένων στοιχείων και των κατ΄ ιδίαν χαρακτηριστικών των τεχνικών προσφορών, που συνιστούν πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματά τους, τα οποία ανταποκρίνονται στα ως άνω τεθέντα κριτήρια και ελήφθησαν υπόψη κατά τη βαθμολόγηση. Ορθώς επίσης κρίθηκε, κατά τη γνώμη που κράτησε στο Τμήμα, με την προσβαλλόμενη, ειδικώς σε ό,τι αφορά τις Ομάδες 1 έως 5 και 7 έως 9, όπου οι υποβληθείσες τεχνικές προσφορές έλαβαν βαθμολογία άνω των 100 βαθμών, ότι, συνεπεία της έλλειψης λεκτικής διατύπωσης δεν προκύπτει, επιπροσθέτως, κατά παράβαση της αρχής της διαφάνειας, από ποια στοιχεία αυτών εκτιμήθηκε ότι υπερκαλύπτονται οι τεχνικές προδιαγραφές, ενώ, επιπλέον, σε ό,τι αφορά τις ομάδες 1, 2, 5, 7, 8 και 9, όπου οι βαθμολογίες των τεχνικών προσφορών ανά ομάδα διαφοροποιούνται μεταξύ τους, δεν προκύπτει σε τι ακριβώς υπερτερεί η προσφορά που έλαβε την υψηλότερη βαθμολογία έναντι της άλλης, κατά παράβαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων..(..)Κατ΄ακολουθίαν των ανωτέρω η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η 120/2019 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΤΜ.6/48/2018
Προμήθεια υγειονομικού υλικού: Αίτηση ανάκλησης της 215/2017 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι μη νόμιμα συνήφθησαν συμφωνίες πλαίσιο μόνο με τους οικονομικούς φορείς που υπέβαλαν τη χαμηλότερη προσφορά ανά υλικό, ενώ κατά τα αναφερόμενα στη παρ.5 του άρθρου 39 του ν.4412/2016, στην οποία η διακήρυξη ρητά παραπέμπει και τα διαλαμβανόμενα στη παρ. 4 του άρθρου 5.3 και της προσθήκης 6 του παραρτήματος Α΄ της διακήρυξης όπου περιγράφεται αναλυτικά η σχετική διαδικασία, έπρεπε να επιλεγούν όλοι οι οικονομικοί φορείς που είχαν υποβάλλει αποδεκτές προσφορές και στη συνέχεια να διεξαχθεί νέα επαναληπτική διαδικασία που θα οδηγούσε ,μετά την υποβολή νέων κλειστών οικονομικών προσφορών (call offs), στη σύναψη νέων εκτελεστικών συμβάσεων με όσους προσέφεραν τη χαμηλότερη τιμή ανά υλικό. Επομένως ορθά εκρίθη με τη προσβαλλομένη ότι κωλύεται η υπογραφή των συμφωνιών πλαίσιο για τα υλικά με α/α 6,7,15,16,17,18,19 και 24 οπού υπεβλήθησαν περισσότερες παραδεκτές προσφορές, ενώ η αόριστη επίκληση του χρονοβόρου και του κόστους επαννεκίνησης της σχετικής διαδικασίας δεν αποτελεί λόγο περιγραφής των σχετικών διατάξεων του νόμου και της διακήρυξης Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1190/2023
Προμήθεια και εγκατάσταση πολυκέντρων ανακύκλωσης(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη τα αναφερόμενα στη σκέψη 5 της παρούσας, καθώς και (α) ότι σε χρονικό σημείο προγενέστερο της 132043/1.6.2023 «Πρόσκλησης-παραγγελίας» για τη σύναψη της 1ης εκτελεστικής σύμβασης και ήδη κατά τη διακήρυξη της υποκείμενης συμφωνίας-πλαίσιο, οι ανάγκες του προσφεύγοντος Δήμου για την προμήθεια και εγκατάσταση σαράντα οκτώ (48) πολυκέντρων ανακύκλωσης, όπως προκύπτει, ιδίως από την ως άνω αναφερθείσα 20/7.2.2022 απόφαση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, είχαν επαρκώς προσδιοριστεί, ενώ παράλληλα με την ίδια απόφαση είχε ήδη λάβει χώρα, αρμοδίως κατά τα οριζόμενα στον Πίνακα 2 του Παραρτήματος VI του ν.4819/2021 (Α΄129), η χωροθέτηση των σαράντα οκτώ (48) πολυκέντρων ανακύκλωσης, σε κοινόχρηστους χώρους κυριότητας του προσφεύγοντος Δήμου, (β) ότι ρητώς, επί τη βάσει των άρθρων 6 και 14 της Διακήρυξης, καθώς και του άρθρου με τίτλο «Αντικείμενο της συμφωνίας-πλαίσιο» της συμφωνίας-πλαίσιο, ο προσφεύγων Δήμος, κατ΄ενάσκηση διακριτικής ευχέρειας, δύναται να προβεί στην εκτέλεση της συμφωνίας-πλαίσιο για το σύνολο των σαράντα οκτώ (48) πολυκέντρων ανακύκλωσης, δια της υπογραφής μίας και μόνο εκτελεστικής σύμβασης, (γ) ότι με το ήδη προσκομισθέν σχέδιο σύμβασης, ο προσφεύγων επαναδιατυπώνει (βλ. σκ. 11 δ΄ ανωτέρω) τα άρθρα 2 και 4 της ελεγχόμενης σύμβασης ώστε πλέον η διάρκειά της να ορίζεται στους επτά (7) μήνες (προθεσμία, η οποία, καθόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, αρχίζει, κατ΄ άρθρο 147 παρ. 2 του ν.4412/2016, από την υπογραφή της εκτελεστικής σύμβασης), (δ) το προσκομισθέν αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης ανά σημείο τοποθέτησης έκαστου πολυκέντρου ανακύκλωσης, καθώς και (ε) την οριστικότητα και την εξ΄ αυτής απορρέουσα δέσμευση από την 148/2023 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου, από την οποία καλύπτεται κάθε νομικό ζήτημα που είχε ανακύψει κατά την εξέταση της νομιμότητας της διαδικασίας ανάθεσης της υποκείμενης συμφωνίας-πλαίσιο και των όρων αυτής και που είχε κριθεί κυρίως ή παρεμπιπτόντως, ακόμα και σιωπηρώς κατά τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου (βλ. ΕλΣυν Ολ 793/2022, 1384/2021, 2135/2020, VI Τμ. 3013/2013, 2724/2010), κρίνει ότι ο προσφεύγων Δήμος, έχοντας προσδιορίσει και εξειδικεύσει ποσοτικά και χωροταξικά ήδη κατά τη σύναψη της υποκείμενης συμφωνίας-πλαίσιο τις ανάγκες του, κατ΄ενάσκηση διακριτικής ευχέρειας και στο πλαίσιο της ευελιξίας που του παρείχε η συμφωνία-πλαίσιο, νομίμως προβαίνει με την ελεγχόμενη σύμβαση στην προμήθεια του συνόλου των προς εγκατάσταση κέντρων ανακύκλωσης. Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την ένδικη προσφυγή. Ανακαλεί την 288/2023 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/344/2019
Προμήθεια αντιδραστηρίων...Με τα δεδομένα αυτά, πρέπει να γίνει δεκτό ότι, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο στοιχείων: α) Δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για προσυμβατικό έλεγχο σχετικού σχεδίου σύμβασης.β) Κωλύεται, για τους λόγους που αναφέρονται στην προηγούμενη σκέψη, η υπογραφή του σχεδίου της πρώτης εκτελεστικής σύμβασης της ανωτέρω συμφωνίας-πλαίσιο.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/285/2021
Συντήρηση και επισκευή μεταφορικών μέσων...επιδιώκεται η ανάκληση της 25/2020 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου του Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στις Περιφερειακές Ενότητες ........Το Τμήμα κρίνει ότι ο προϋπολογισμός της κρινόμενης σύμβασης δεν είναι σαφής και ορισμένος, αλλά μόνο συνολικός. Ειδικότερα, i) Προβλέπεται μηνιαία σταθερή κατ’ αποκοπήν αμοιβή, για την επισκευή και συντήρηση των οχημάτων, ανεξαρτήτως βλαβών ή ανάγκης ανταλλακτικών καθιστώντας αβέβαιες τις πραγματικές ανάγκες τις οποίες καλύπτει η παρεχόμενη υπηρεσία. ii) Η αναγραφή της δαπάνης των διακηρυσσόμενων υπηρεσιών στον ετήσιο προϋπολογισμό του προσφεύγοντος, στις πιστώσεις του ΚΑΕ6263, κατανεμόμενο ανά δημοτική υπηρεσία, δεν καθιστά ευχερή και δεν παρέχει οποιαδήποτε σαφή πληροφορία σχετικά με τη διαμόρφωση της προϋπολογιζόμενης δαπάνης μέχρι το τελικό τιμολογήσιμο προϊόν. Τοσούτω μάλλον καθόσον στη διακήρυξη οι εργασίες περιγράφονται και διακρίνονται ανά μηχανικό σύστημα ή υποσύστημα ή ανά τύπο οχήματος ή μηχανήματος ή ειδικής κατασκευής, όπως θα έπρεπε να προσφερθούν, και όχι ανά δημοτική υπηρεσία στην οποία κατανέμεται η οικεία πίστωση, το οποίο είναι άσχετο, αφού αντικείμενο των εργασιών είναι τα οχήματα / μηχανήματα, όχι οι δημοτικές υπηρεσίες. iii) Είναι πλήρως ασαφή τα στοιχεία προϋπολογισμού τόσο για τα διαφορετικού τύπου οχήματα που βαρύνουν την πίστωση της αυτής δημοτικής υπηρεσίας στα οποία, κατά τους ισχυρισμούς και κατ’ εφαρμογή των υπολογισμών του προσφεύγοντος, αντιστοιχεί η ίδια προϋπολογιζόμενη δαπάνη ανά όχημα όσο και, για τα όμοιου τύπου οχήματα, που βαρύνουν την πίστωση του ΚΑΕ6263, κατανεμόμενη σε διαφορετικές υπηρεσίες, στα οποία, αντιστοιχεί διαφορετική προϋπολογιζόμενη δαπάνη ανά όχημα. iv) Η εκτιμώμενη δαπάνη για τα απορριμματοφόρα οχήματα βαρύνει τις πιστώσεις προϋπολογισμού του ΚΑΕ6263 της υπηρεσίας ηλεκτροφωτισμού, η επισκόπηση δε αυτού και μόνο του στοιχείου που αποκόπτει οποιαδήποτε συσχέτιση της κατάρτισης του προϋπολογισμού του προσφεύγοντος από το σκοπό και την πραγματική χρήση των οχημάτων, προς τα οποία συναρτώνται οι ζητούμενες με τη διακήρυξη υπηρεσίες, επιτείνει την αοριστία στην κατάρτιση του προϋπολογισμού της διακήρυξης. Την αοριστία και εν τέλει σύγχυση περί την κατάρτιση του προϋπολογισμού εντείνει ακόμη περισσότερο ο ισχυρισμός του Δήμου ότι «το ύψος της διαμορφωθείσας προσφοράς δεν καθιστά αυτόματη την καταβολή μηνιαίου αντιτίμου, διότι ο Δήμος οφείλει να τηρεί σε κάθε περίπτωση την διαδικασία την ΚΥΑ 3373/390/20.3.1975 …» (βλ. σκέψη 29). Και τούτο διότι, αφενός μεν κατά την προκήρυξη το μηνιαίο τίμημα είναι σταθερό και αμετάβλητο, αφετέρου, από το δικόγραφο της ανάκλησης προκύπτει (Κεφ. Γ΄ αυτής), ότι ο Δήμος στερείται τεχνικής υπηρεσίας και συνεργείου, άρα δεν προκύπτει πώς θα εφαρμοστεί η διαδικασία της προαναφερόμενης ΚΥΑ. v) Ανεξαρτήτως των προαναφερόμενων υπό i- iv ασαφειών, προκύπτει ότι πλήττεται και η αρχή της ειδικότητας των πιστώσεων του προϋπολογισμού, στοιχείο καθοριστικό για τον εξορθολογισμό του. vi) Ενδεικτικά, δε, η πλήρης έλλειψη τεκμηρίωσης της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της διακήρυξης καθίσταται καταφανής στην περίπτωση του ΚΑΕ6263.25, οι πιστώσεις του οποίου βαρύνονται με ετήσια δαπάνη 72.000 ευρώ, εντάσσονται 19 διαφορετικού τύπου οχήματα μεταξύ των οποίων το μοναδικό δίκυκλο του Δήμου, για το οποίο ο ανάδοχος προσέφερε τιμή μηνιαίου κόστους συντήρησης 313,00 ευρώ και συνολικά 9.314,88 ευρώ για τη διετούς διάρκειας σύμβαση, την ίδια τιμή μηνιαίου και συνολικού κόστους που προσέφερε για μηχάνημα έργων του ίδιου ΚΑΕ 6263.25, όπως και για έκαστο των λοιπών 17 οχημάτων, ανεξαρτήτως του τύπου αυτών. Κατ’ απόκλιση, δε, από την τιμή αυτή, για μηχάνημα έργων του ΚΑΕ 6263.30, με ετήσια πίστωση 72.000 ευρώ, όπου εντάσσονται 8 οχήματα, ο ανάδοχος προσέφερε τιμή μηνιαίου κόστους 742,50 ευρώ και 22.096,80 ευρώ για τη διετούς διάρκειας σύμβαση, όπως για έκαστο των λοιπών 7 οχημάτων. Τέλος, η προαναφερόμενη (σκέψη 28) σύγκριση των 47 κοινών σε δύο διαδοχικές συμβάσεις (κρινόμενη και προϋπάρχουσα) ως προς την σημαντική αύξηση του κόστους των επιμάχων υπηρεσιών, δεν ανετράπη πειστικώς με την κρινόμενη προσφυγή. Κατόπιν τούτων, η διακήρυξη, κατά το σημείο αυτό, είναι αντίθετη στο δημόσιο συμφέρον, στην αρχή της διαφάνειας, της οικονομικότητας, στερείται των απαιτούμενων στοιχείων ωριμότητας και για τους λόγους αυτούς ορθώς κρίθηκε ότι κωλύεται η σύναψη της σύμβασης.