Παροχή υπηρεσιών σίτισης (αποδοχή τεχνικής προσφοράς κατά παράβαση όρου διακήρυξης).(..) Με βάση τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, προκύπτει ότι, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας, κατά παράβαση του, ρητώς προβλεπόμενου στο άρθρο 2.11 της παρ. 2 του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ 2 και κατά τα λοιπά σαφώς συναγόμενου από τις λοιπές προαναφερθείσες διατάξεις της επίμαχης διακήρυξης, όρου περί προετοιμασίας και παρασκευής των φαγητών καθώς και παροχής των υπηρεσιών σίτισης στους χώρους του Φοιτητικού Εστιατορίου, έγινε δεκτή στο διαγωνισμό η τεχνική προσφορά του «...», καθόσον αυτή αφορά σε προετοιμασία και παρασκευή των γευμάτων σε χώρο ευρισκόμενο στη Μεγάλη Χώρα του (πρώην) Δήμου ...και ακολούθως μεταφορά αυτών και παροχή των υπηρεσιών σίτισης σε έτερο χώρο, προοριζόμενο να λειτουργήσει ως φοιτητικό εστιατόριο, ευρισκόμενο στο κέντρο του ... (..), αντί της απαιτούμενης από τη διακήρυξη τόσο παρασκευής των γευμάτων όσο και παροχής των υπηρεσιών σίτισης στους χώρους του Φοιτητικού Εστιατορίου. ...Κατόπιν αυτών το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Ανάθεση υπηρεσιών σίτισης απόρων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη προηγούμενη σκέψη (ΙΙ) Το Τμήμα κρίνει κατά παραδοχή των σχετικών λόγων ανάκλησης ότι νομίμως η αναθέτουσα αρχή προχώρησε στη μείωση του συμβατικού αντικειμένου κατά 30% δυνατότητα η οποία ήταν γνωστή σ’ όλους τους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό, ενώ και η διακήρυξη παραθέτοντας τον ακριβή αριθμό των ζητουμένων γευμάτων σε συνδυασμό με την προϋπολογιζόμενη τιμή ανά γεύμα (128.500 γεύματα Χ 1,98 ευρώ) είναι σαφής και ουδεμία αμφιβολία καταλείπται αναφορικά με τον έλεγχο της προσφερθείσης τιμής σε σχέση με τον προϋπολογισμό δεδομένου ότι τα γεύματα μειώθηκαν κατά 30% (89.950 με τιμή 1,98 ευρώ ανά γεύμα). Ο όρος όμως του σχεδίου συμβάσεως περί δυνατότητας αυξομείωσης των γευμάτων κατά 30% είναι μη νόμιμος γιατί είναι παντελώς αόριστος στο μέτρο που δεν αναφέρει τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες η αυξομείωση αυτή είναι δυνατή. Κατ’ακολουθίαν των ανωτέρω το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή η αίτηση ανάκλησης και να επιτραπεί η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης με την προϋπόθεση της απάλειψης του όρου του σχεδίου αυτού περί δυνατότητας αυξομείωσης των γευμάτων σε ποσοστό 30%.

Αερομεταφορείς Ε.Ε. – Παροχή υπηρεσιών δημόσιας υπηρεσίας – Όροι διαγωνιστικής διαδικασίας. α) Ο όρος συγκεκριμένου σχεδίου Συγγραφής Υποχρεώσεων περί «τριετούς εμπειρίας στην εκτέλεση τακτικών αεροπορικών γραμμών» για τη συμμετοχή σε διαγωνιστική διαδικασία προς παροχή δημόσιας υπηρεσίας από κοινοτικούς αερομεταφορείς σε νησιωτικές και απομακρυσμένες περιοχές της χώρας με αερολιμένες μικρής κίνησης κρίνεται αόριστος και μη συμβατός προς τον Κανονισμό 1008/2008, β) ως πρόσθετοι όροι συμμετοχής της Πρόσκλησης Υποβολής Προσφορών για να επιτευχθεί ο επιδιωκόμενος σκοπός της Υ.Π.Α., για διαρκή και απρόσκοπτη παροχή υπηρεσιών στις τακτικές αεροπορικές γραμμές ΑΘΗΝΑ - ΚΟΖΑΝΗ - ΚΑΣΤΟΡΙΑ και ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΛΗΜΝΟΣ - ΙΚΑΡΙΑ, θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν: (1) η μη έκπτωση των ενδιαφερομένων να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό από την εκμετάλλευση ενδοκοινοτικών τακτικών γραμμών την τελευταία πενταετία πριν από την ημερομηνία δημοσίευσης της Πρόσκλησης, (2) η υποβολή στοιχείων, τα οποία θα αποδεικνύουν τη δυνατότητα των υποψηφίων να ανταποκριθούν, από πλευράς τόσο επαγγελματικής επάρκειας και οργάνωσης με την κατοχή εγκύρου AOC που καλύπτει τις υπό εκμετάλλευση δραστηριότητες τακτικών γραμμών, όσο και αξιόπιστης χρηματοοικονομικής κατάστασης για συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. (ομοφ.)

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα των διαδικασιών (αρχικής και επαναληπτικής), που διενεργήθηκαν από τον Δήμο … για την ανάδειξη αναδόχων και των οικείων σχεδίων σύμβασης με αντικείμενο αντιστοίχως την «Προμήθεια καυσίμων και λιπαντικών» (αρχική διαδικασία) και την «Προμήθεια καυσίμων» (επαναληπτική διαδικασία)(....)Πριν την υπογραφή των ως άνω έξι σχεδίων, στο άρθρο 2 αυτών θα απαλειφθεί ο όρος ότι η «συνολική διάρκεια της σύμβασης μπορεί να περιλαμβάνει δικαίωμα προαίρεσης 10% (σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 1 του ν. 4412/2016)», διότι τέτοιο δικαίωμα προαίρεσης δεν προβλέφθηκε στη διακήρυξη του αρχικού διαγωνισμού καθώς και στη διακήρυξη του επαναληπτικού διαγωνισμού, ενώ ο όρος του άρθρου 6 της συγγραφής υποχρεώσεων ότι «η διάρκεια των συμβάσεων θα είναι για τριάντα μήνες … με δικαίωμα προαιρέσεως ή τυχόν παράτασης της σύμβασης» είναι παντελώς αόριστος και ασαφής(....)η ως άνω πρόβλεψη για παράταση είναι μη νόμιμη, καθόσον τίθεται επιπλέον και πέραν της ως άνω προβλεπόμενης στον νόμο τροποποίησης.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας … με αντικείμενο την «Προμήθεια καυσίμων και ελαιολιπαντικών», καθώς και των πέντε σχεδίων σύμβασης μεταξύ αφενός του Δήμου …, της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου …, του ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «Αθλητικός Οργανισμός Δήμου …», της Σχολικής Επιτροπής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου … και της Σχολικής Επιτροπής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου … και αφετέρου της εταιρείας … Ε.Π.Ε. με αντικείμενο την «Προμήθεια καυσίμων», υπό τους όρους που τέθηκαν στην IV σκέψη της παρούσας Πράξης.

Νομιμότητα σύμβασης καθαριότητας. ζητείται η ανάκληση της 282/2014 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας των κτηρίων της Πανεπιστημιούπολης του Πανεπιστημίου .... για ένα έτος, συμπεριλαμβανομένου δικαιώματος παράτασης..(..)Με τα δεδομένα αυτά και με βάση όσα έγιναν δεκτά στην σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι o όρος της διακήρυξης, με τον οποίο τίθεται ως προϋπόθεση συμμετοχής η δραστηριοποίηση των υποψηφίων στο χώρο της καθαριότητας από 1.1.2008, δεν αντίκειται στις αρχές της ίσης μεταχείρισης και του ανταγωνισμού.Η μακροχρόνια, δε, δραστηριοποίηση αυτή συνεπάγεται, παράλληλα, την ύπαρξη κατάλληλης οργανωτικής δομής και τη διασφάλιση της ορθολογικής αξιοποίησης των διατιθέμενων πόρων για την οικονομικά συμφέρουσα για την Αναθέτουσα Αρχή και τεχνικά άρτια εκπλήρωση των υποχρεώσεων της σύμβασης. Κατά συνέπεια, ο όρος αυτός είναι άμεσα συνδεδεμένος με το αντικείμενο του διαγωνισμού και τελεί σε σχέση αναλογικότητας με την εξυπηρέτηση του σκοπούμενου δημοσίου συμφέροντος,..Περαιτέρω, ως προς τον όρο του άρθρου 10.8 της διακήρυξης, το Τμήμα κρίνει ότι ο όρος αυτός κατά το μέρος που αφορά στην υποχρέωση του υποψηφίου αναδόχου να απασχολεί αποδεδειγμένα 100 άτομα εκ των οποίων τουλάχιστον 50 στην καθαριότητα στεγασμένων χώρων, συνιστά καταρχήν θεμιτό κριτήριο εξέτασης της τεχνικής καταλληλότητας των υποψηφίων, προβλεπόμενο άλλωστε ρητά από το άρθρο 46 του π.δ/τος 60/2007. Τούτου δοθέντος, ο κατά τα ανωτέρω όρος ως προς τον καθορισμό του ποσοστού σύμφωνα με το οποίο οι 50 από τους τουλάχιστον 100 εργαζόμενους σ’ αυτόν να έχουν εμπειρία καθαρισμού σε στεγασμένους χώρους παρίσταται δικαιολογημένος, καθώς με τον τρόπο αυτό παρέχεται επαρκές τεκμήριο για την δυνατότητα του υποψηφίου να οργανώνει, διευθύνει και ελέγχει μεγάλο αριθμό εργαζομένων, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική κινητοποίηση και εποπτεία του πολυάριθμου προσωπικού..(..)Ακολούθως, όμως, το Τμήμα κρίνει ότι ο ανωτέρω όρος πάσχει στο μέτρο που θέτει ως προϋπόθεση τεχνικής καταλληλότητας των υποψηφίων ότι οι εργαζόμενοι σε στεγασμένους χώρους πρέπει να έχουν απασχοληθεί για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας μόνο σε φορείς του δημόσιου τομέα.(..)Κατ’ ακολουθία αυτών που προηγουμένως κρίθηκαν, εφόσον υφίσταται έστω και ένας βάσιμος λόγος μη νομιμότητας της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας ανάθεσης της επίμαχης σύμβασης, οι ένδικες αιτήσεις πρέπει να απορριφθούν και να μην ανακληθεί η 282/2014 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου...ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 305/2011 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις, που θέτει το άρθρο 28 παρ. 3 περ. ε΄ του ν. 3669/2008 για τη νόμιμη σύναψη σύμβασης συμπληρωματικών εργασιών, όπως ορθά έκρινε και το Κλιμάκιο με την υπό ανάκληση πράξη του. Ειδικότερα, αναφορικά με τις εργασίες για τη μετατόπιση υπόγειων δικτύων (υπόγειων τηλεφωνικών καλωδίων) ζωτικής σημασίας, που βρέθηκαν μετά τη διενέργεια των ερευνητικών τομών, όπως προβλέπεται στα συμβατικά τεύχη, ανεξαρτήτως του εάν η ύπαρξή τους ήταν γνωστή ή όχι εκ των προτέρων βάσει αποτυπώσεων, σε κάθε περίπτωση δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, δοθέντος ότι σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 12 της Γενικής Συγγραφής Υποχρεώσεων καθώς και με το άρθρο 12 της Ειδικής Συγγραφής Υποχρεώσεων, οι ως άνω μετατοπίσεις έπρεπε να βαρύνουν το κονδύλι των απροβλέπτων (βλ. και. το έγγραφο Φ. ΑΡ-218 Ε/6926/781327/Σ1327/7.7.2009, στο οποίο ρητά αναφέρεται ότι η σχετική πρόσθετη δαπάνη θα βαρύνει το κονδύλι των απροβλέπτων). Εξάλλου και υπό την εκδοχή ακόμη ότι η συγκεκριμένη εργασία δεν θα βάρυνε το κονδύλι των απροβλέπτων, η αναγκαιότητα εκτέλεσης των οικείων εργασιών μπορούσε να προβλεφθεί με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου κατά τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης, ενόψει του ότι η ύπαρξη υπόγειων τηλεφωνικών καλωδίων ήταν ήδη γνωστή στην αναθέτουσα αρχή (βλ. Γενική και Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων καθώς και άρθρο 9.2.3. της Τεχνικής Περιγραφής). Συνεπώς, όσα αντίθετα υποστηρίζει η αιτούσα και η παρεμβαίνουσα εταιρεία, είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Περαιτέρω, οι εργασίες που αφορούν στην προσαρμογή της εγκατάστασης τηλεφώνων και data προέκυψαν, σύμφωνα με όσα αναφέρει η αιτούσα Υπηρεσία στην αίτηση ανάκλησης, κατόπιν απαιτήσεως της οδηγίας της Συμμαχίας (ΝΑΤΟ) να δημιουργηθεί δίκτυο διακριβωμένων επικοινωνιών, το οποίο θα συνδέει όλες τις μονάδες της 116 Π.Μ. μεταξύ τους, αλλά και με άλλες μονάδες της Πολεμικής Αεροπορίας και θα εξασφαλίζει ασφαλέστερη και με υψηλές ταχύτητες επικοινωνία. Συνεπώς, οι εργασίες αυτές δεν μπορούν ν' αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον δεν κατέστησαν αναγκαίες κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, αλλά αποσκοπούν στην προσαρμογή αυτού στις νέες τεχνολογίες, και, ως εκ τούτου, κρίνονται αναγκαίες για την βελτίωση της ποιότητας και της λειτουργικότητάς του, όπως τούτο άλλωστε δεν αντικρούει και η αιτούσα. Συνεπώς, όπως ορθά έκρινε και η υπό ανάκληση πράξη, έπρεπε να βαρύνουν αποκλειστικά το κονδύλι των απροβλέπτων της αρχικής σύμβασης. Ομοίως, και οι εργασίες για την προσαρμογή των χώρων των συνεργείων στις νέες επιχειρησιακές ανάγκες της 116 ΠΜ καθώς και αυτές που προέκυψαν από εκκρεμότητες του υφιστάμενου κτηρίου από προηγούμενη εργολαβία, είναι απαραίτητες για την έντεχνη αποπεράτωση του έργου και τη λειτουργία του με ασφάλεια για τις εγκαταστάσεις και το προσωπικό, όπως τούτο σαφώς προκύπτει, τόσο από την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1ο Α.Π.Ε., όσο και από την 147/17.11.2010 γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου Έργων/ Γ.Ε.Α.. Συνεπώς, δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, όπως ορθά απεφάνθη και το Κλιμάκιο, αφού αποσκοπούν στην λειτουργικότητα και αρτιότητα του έργου και έπρεπε, ως εκ τούτου, να βαρύνουν και αυτές το κονδύλι των απροβλέπτων του αρχικού προϋπολογισμού. Οι δε νέες επιχειρησιακές ανάγκες (αλλαγή σχεδίου οργάνωσης του τμήματος συντήρησης αεροσκαφών), μίας μάχιμης μονάδας, που επικαλείται η αιτούσα, αποτελούν μία πάγια κατάσταση, η οποία ανάγεται στη σφαίρα δράσης της αναθέτουσας αρχής και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να στοιχειοθετήσει απρόβλεπτο γεγονός, υπό την έννοια που προαναφέρθηκε, το οποίο να δικαιολογεί τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα δε, αναφορικά με τις εργασίες που προέκυψαν από εκκρεμότητες προηγούμενης εργολαβίας, δεν αιτιολογείται γιατί δεν ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του υφιστάμενου κτηρίου από την άλλη εργολαβία, ούτε αποδεικνύεται ότι η εκκρεμότητα αυτή δεν ήταν ήδη γνωστή ή ότι δεν μπορούσε να προβλεφθεί από την αναθέτουσα αρχή, με αποτέλεσμα να καταστεί απαραίτητη η εκτέλεση των ως άνω εργασιών για την ολοκλήρωσή του. Σε κάθε δε περίπτωση οι εργασίες αυτές ήταν αντικείμενο άλλης εργολαβίας (το οποίο ουδόλως αναφέρεται) και όχι της παρούσας, όπως δέχεται και η αιτούσα, και ως εκ τούτου, πέραν του ότι δεν συντρέχουν οι επικαλούμενες από την ίδια απρόβλεπτες περιστάσεις, οι εργασίες αυτές αποτελούν επέκταση του συμβατικού αντικειμένου του αρχικού έργου, ενώ τούτο δεν αναιρείται από το γεγονός ότι η προηγούμενη εργολαβία χωροταξικά βρισκόταν στον ίδιο χώρο με την εργολαβία της κρινόμενης σύμβασης, όπως αβασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση ανάκλησης. ..Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.

Λειτουργία και συντήρηση έργου...Ακόμα, ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε ότι ο όρος του άρθρου Α.3 της Συγγραφής Υποχρεώσεων, σύμφωνα με τον οποίο «Η διάρκεια της σύμβασης είναι τριετής, με δυνατότητα ετήσιας ανανέωσης, ύστερα από σχετική απόφαση της .... και κοινή συμφωνία των συμβαλλομένων μερών», δεν είναι νόμιμος προεχόντως ως αόριστος, ενώ σε κάθε περίπτωση δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν δημοσιεύθηκε ούτε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. ούτε στον εθνικό τύπο, γεγονός που άλλωστε αποδέχεται η αναθέτουσα αρχή, η οποία ναι μεν δηλώνει ενώπιον του Τμήματος ότι προτίθεται να προβεί στην απάλειψη του όρου αυτού, πλην όμως, αλυσιτελώς, αφού και υπό την εκδοχή αυτή, δε θα μπορούσε να αρθεί η αρνητική κρίση του Κλιμακίου, αφού συντρέχουν οι λοιπές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή της σύμβασης. Για τον ίδιο δε λόγο δε δύναται να επιφέρει θετικό επί της υπογραφής της σύμβασης αποτέλεσμα ούτε η δέσμευση της αναθέτουσας αρχής να προβεί σε διόρθωση της επισημανθείσας από το Κλιμάκιο ασυμφωνίας μεταξύ του όρου Γ2.2 της Συγγραφής Υποχρεώσεων, σύμφωνα με τον οποίο «Ο ανάδοχος είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για κάθε κίνδυνο που στρέφεται κατά της ζωής, υγείας, σωματικής ακεραιότητας, περιουσίας και οποιωνδήποτε άλλων προσωπικών ή περιουσιακών υλικών ή άλλων αγαθών παντός τρίτου, συμπεριλαμβανομένου του Κυρίου του έργου» και των όρων των άρθρων 5, 6 και 11 του επίμαχου σχεδίου σύμβασης, κατά τους οποίους προσδιορίζεται η συμμετοχή έκαστου μέρους στην υπό σύσταση κοινοπραξία σε 51% για την ..... και 49% για τον ανάδοχο, ορίζονται διαχειριστές της κοινοπραξίας ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της «....» και ο νόμιμος εκπρόσωπος της μειοδότριας και προβλέπεται ότι «η ευθύνη των κοινοπρακτούντων προς οποιοδήποτε τρίτο, φυσικό ή νομικό πρόσωπο ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου είναι ανάλογη προς το ποσοστό συμμετοχής εκάστου στην κοινοπραξία».Επίσης, ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο ότι πρέπει να προσκομιστούν ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση του προσυμβατικού ελέγχου τα απαιτούμενα επίκαιρα κατά την έννοια του άρθρου 43 του π.δ. 60/2007 δικαιολογητικά, που πιστοποιούν την προσωπική κατάσταση του μειοδότη.Όμως, η διαπίστωση του Κλιμακίου ότι δεν έχει γίνει ανανέωση της ισχύος της προσφοράς του αναδόχου δεν κωλύει την υπογραφή της σύμβασης, καθώς ο διαγωνισμός ματαιώνεται αυτοδικαίως μόνον στην περίπτωση που όχι απλώς έχει παρέλθει ο χρόνος ισχύος της προσφοράς και της νόμιμης παράτασής της, αλλά και ο μειοδότης, κατά τη διακριτική αυτού ευχέρεια, δεν δέχεται πλέον την κατακύρωση. Συνεπώς, η μετά την εξάντληση των παραπάνω χρονικών ορίων εκδιδόμενη κατακυρωτική απόφαση δεν πάσχει εξ αυτού του λόγου ακυρότητα, εφόσον οι υποψήφιοι δεν προβάλλουν αντιρρήσεις και το συμφέρον της Αναθέτουσας Αρχής επιβάλλει τη συνέχιση του διαγωνισμού (βλ. Απόφαση VI Τμ. 2047/2010).

IX. Τέλος, λόγω της φύσης και της έντασης των διαπιστωθεισών πλημμελειών απορριπτέος κρίνεται ο ισχυρισμός της παρεμβαίνουσας περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης, λόγω του γεγονότος ότι η υποβληθείσα διακήρυξη περιείχε ταυτόσημους όρους με αυτούς της διακήρυξης για την ανάθεση της ίδιας υπηρεσίας το έτος 2006, η οποία κρίθηκε νόμιμη με την 146/2006 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου. Σε κάθε δε περίπτωση, στην προκειμένη περίπτωση οι διαπιστωθείσες από το Κλιμάκιο πλημμέλειες δεν περιορίζονται μόνο στους όρους της διακήρυξης, αλλά και σε άλλες πράξεις των οργάνων της αναθέτουσας αρχής κατά τη διαγωνιστική διαδικασία. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον υφίσταται έστω και ένας βάσιμος λόγος μη νομιμότητας της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας ανάθεσης της επίμαχης σύμβασης, η προσβαλλόμενη πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί, η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν και να διαταχθεί η κατάπτωση του παραβόλου που κατατέθηκε για την άσκησή της.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:..Με δεδομένα αυτά, η υπό κρίση δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον, η μεταξύ του ... και της αναδόχου σύμβαση δεν αναγράφει αναλυτικά κανένα από τα προβλεπόμενα στις περ. γ΄, δ΄ και ε΄ της πρώτης παραγράφου του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (όπως ισχύει μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 22 του ν. 4144/2013) στοιχεία, ήτοι τη συλλογική σύμβαση εργασίας στην οποία τυχόν υπάγονται οι εργαζόμενοι, το ύψος του προϋπολογισμένου ποσού που αφορά τις πάσης φύσεως νόμιμες αποδοχές αυτών και το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπολογισθέντα ποσά, παράλειψη που επάγεται την ακυρότητα της σύμβασης και την απόρριψη της σχετικής δαπάνης. Σημειωτέον ότι η αναγραφή των τετραγωνικών μέτρων των υπό καθαρισμό χώρων παρέλκει, αφού η ανάθεση αφορά σε καθαρισμό των εξωτερικών χώρων και εγκαταστάσεων της χερσαίας ζώνης λιμένα του εν λόγω Λιμενικού Ταμείου και όχι στον καθαρισμό εσωτερικών κτιριακών χώρων. Πέραν τούτων, στη σύμβαση δεν έχει περιληφθεί ειδικός όρος για την εφαρμογή της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, όπως ρητώς απαιτείται από το άρθρο 22 παρ. 3 του ν. 4144/2013. Περαιτέρω, δεν προσκομίστηκε ένορκη βεβαίωση ενώπιον συμβολαιογράφου περί μη επιβολής σε βάρος της αναδόχου προστίμου για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας. Ωστόσο, ενόψει του ότι η 12367/16.7.2019, προγενέστερη της ανάθεσης, ένορκη βεβαίωση με το ανωτέρω περιεχόμενο είχε προσκομιστεί για τη συμμετοχή της αναδόχου σε έτερο διαγωνισμό του Δήμου ... και δεδομένου ότι η προσφορά της αναδόχου είχε τα προβλεπόμενα εκ του νόμου στοιχεία, ενώ από το άρθρο 3 της ειδικής συγγραφής υποχρεώσεων συνάγεται ότι η προσφορά αυτή αποτελεί συμβατικό στοιχείο, η αναθέτουσα αρχή συγγνωστώς υπέλαβε   ότι πληρούνταν οι προϋποθέσεις του νόμου για τη νόμιμη σύναψη της ανωτέρω σύμβασης και ότι δεν απαιτούνταν η επανάληψη των ανωτέρω στοιχείων στο κείμενο αυτής. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη πλην το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα ανωτέρω δεδομένα, το Κλιμάκιο διαπιστώνει τα εξής: Δεδομένου ότι με τις 612/8.2.2011, 12884/4025/6.4.2011 και 563/8.2.2012 αποφάσεις του Περιφερειάρχη ..... έπαυσε η λειτουργία των αναφερομένων στις εν λόγω αποφάσεις ......, μεταξύ των οποίων και των επίμαχων, ορθώς οι συνταχθείσες οριστικές μελέτες του Έργου αφορούσαν σε ανενεργούς ......, ήτοι σε χώρους, οι οποίοι, βάσει του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου, δεν δέχονταν πλέον απορρίμματα. Τούτων δοθέντων και αναφορικά με τις συμπληρωματικές εργασίες αποκατάστασης στις θέσεις «.....», και «.....», οι οποίες προβλέπονται στην κρινόμενη συμπληρωματική σύμβαση, προκειμένου να αντιμετωπισθεί ο, κατά τα ανωτέρω, αυξημένος, σε σχέση με τους αρχικούς υπολογισμούς της Υπηρεσίας, όγκος απορριμμάτων, καθώς και τις αντίστοιχες εργασίες στη θέση «........», το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. (…)Ακόμη, όσον αφορά στην επιπλέον δαπάνη για την αποκατάσταση του .....στη θέση «…-…», επαρκώς αιτιολογείται η ανάγκη εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών με πρόσθετη ποσότητα δάνειων χωμάτων προκειμένου, κατόπιν ανάδευσης της υπάρχουσας, μικρότερης από την αρχικώς υπολογισθείσα πυκνότητας, λυματολάσπης με τα δάνεια χώματα να προκύψει υλικό κατάλληλο για φόρτωση και μεταφορά, σύμφωνα με τη μελέτη του Έργου. (…)Περαιτέρω, η ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση μη νομίμως περιλαμβάνει τη δαπάνη τεχνικών παρεμβάσεων και εργασιών αποκατάστασης του .....στη θέση «…-….», η ανάγκη εκτέλεσης των οποίων προέκυψε μετά την εκδήλωση πυρκαγιάς στο χώρο στις 25.10.2016, δεδομένου ότι κατά το χρόνο αυτό ο .....είχε ήδη αποκατασταθεί (βλ. την από 20.5.2016 Βεβαίωση Αποκατάστασης Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων του αναπληρωτή Προϊσταμένου του Τμήματος Δομών Περιβάλλοντος της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας .....) και βρισκόταν σε περίοδο υποχρεωτικής συντήρησης (βλ. και τα άρθρα 74 και 75 του ν. 3669/2008). Συνεπώς, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο προαναφερόμενο άρθρο 12 της Ειδικής Συγγραφής Υποχρεώσεων, οι σχετικές ζημίες έπρεπε να καλυφθούν βάσει ασφαλιστικής σύμβασης συναφθείσας μεταξύ του αναδόχου και ασφαλιστικής εταιρείας. (…) Για τους ίδιους λόγους, μη νομίμως περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση οι δαπάνες κατάσβεσης των πυρκαγιών στις θέσεις «.....» και «.....-.....», καθώς και αποζημίωσης, έναντι σταλίας των μηχανημάτων που διατηρούσε ο ανάδοχος στην περιοχή, λόγω της μειωμένης απόδοσής τους κατά τα διαστήματα που απαιτήθηκαν για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, δεδομένης  άλλωστε και της περιεχόμενης στην από 26.9.2017 επιστολή της εταιρείας «.....» δήλωσής της ότι με τις φωτιές στις θέσεις αυτές δεν προκλήθηκαν ζημιές στα υπό ασφάλιση έργα, γι’ αυτό και καμία αποζημίωση δεν μπορεί να δοθεί, με συνέπεια ο ανάδοχος να φέρει, πλέον, την ευθύνη για την αποκατάσταση της μη εξοφλημένης ζημίας, δυνάμει της ως άνω διάταξης του άρθρου 12.2.4. της Ε.Σ.Υ., η οποία λειτουργεί δεσμευτικά για τον ίδιο, ως περιλαμβανόμενη μεταξύ των συμβατικών του υποχρεώσεων.

Μη ανακλητέα με την 50/2018 απόφαση του VI Τμήματος η οποια δεν αναθεωρήθηκε με την ​ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/673/2018

Προμήθεια υγρών καυσίμων..Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:Μη νομίμως ορίστηκε στο άρθρο 2 της Ειδικής Συγγραφής Υποχρεώσεων της 56/2019 Μελέτης, στην παρ. 6.6.1 της διακήρυξης και στα οικεία σχέδια συμβάσεων προμήθειας καυσίμων κίνησης  ότι σε περίπτωση που το πρατήριο του αναδόχου κείται εκτός των διοικητικών ορίων του Δήμου η παράδοση των υγρών καυσίμων (πετρελαίου κίνησης και βενζίνης) θα γίνεται εντός του ρεζερβουάρ των αυτοκινήτων και των μηχανημάτων στο Αμαξοστάσιο του Δήμου. Και τούτο, διότι ο ως άνω όρος εκτέλεσης της σύμβασης τελεί σε ευθεία αντίθεση προς τη διάταξη του άρθρου 7 παρ. 8 του ν. 3054/2002, σύμφωνα με την οποία η παράδοση πετρελαίου κίνησης και βενζίνης επιτρέπεται να γίνεται, μέσω αντλιών πώλησης, απευθείας στα οχήματα στο χώρο του πρατηρίου, εκτός δε αυτού μόνο σε δοχεία ή αποθηκευτικούς χώρους των τελικών καταναλωτών με βυτιοφόρα οχήματα. Και ναι μεν, όπως ρητώς αναφέρεται στην 56/2019 Μελέτη, ο Δήμος στερείται αποθηκευτικών χώρων στους οποίους θα μπορούσε νομίμως να παραδοθεί το καύσιμο από τον ανάδοχο, η έλλειψη αυτή ωστόσο δεν δύναται να δικαιολογήσει την παράκαμψη της προαναφερόμενης ρύθμισης του ν. 3054/2002, από την οποία δεν θεσπίζεται παρέκκλιση ούτε με τις διατάξεις της 91354/2017 απόφασης του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης (Β΄ 2983) που επικαλείται η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου στην 201/4.5.2020 απόφασή της. Τη μη νομιμότητα, εξάλλου, του επίμαχου όρου της διακήρυξης και κατ’ επέκταση της σύμβασης δεν θεραπεύει, ούτε και διαφοροποιεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο, η υποβολή της από 7.5.2020 υπεύθυνης δήλωσης του αναδόχου, με την οποία αποδέχεται τον συγκεκριμένο τρόπο παράδοσης του πετρελαίου κίνησης (παρέχοντας εναλλακτικώς τη δυνατότητα παράδοσης με άλλους τρόπους, κατά τη διακριτική ευχέρεια του Δήμου, οι οποίοι όμως δεν είχαν προβλεφθεί στη διακήρυξη). Κατά παράβαση, περαιτέρω, των αρχών της ίσης μεταχείρισης των οικονομικών φορέων και της τυπικότητας που διέπει τη διαδικασία ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, με την ως άνω απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, δηλαδή σε χρόνο μεταγενέστερο της δημοσίευσης της διακήρυξης και της υποβολής προσφορών, τέθηκε εν μέρει εκποδών ο επίμαχος όρος εκτέλεσης ως προς τη βενζίνη και προβλέφθηκε η παράδοσή της από τα πρατήρια του αναδόχου παρά το γεγονός ότι βρίσκονται εκτός των διοικητικών ορίων του Δήμου και παρά τη μη πρόβλεψη τέτοιας δυνατότητας στα τεύχη του διαγωνισμού που είχαν δημοσιευθεί και τεθεί υπόψη των ενδιαφερομένων φορέων, βάσει των οποίων οι τελευταίοι προέβησαν σε στάθμιση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεών τους και στην επιχειρηματική επιλογή υποβολής ή μη προσφοράς στον διαγωνισμό (πρβλ. ΕλΣ Στ΄ Κλιμ. 248/2018). Και τούτο, ανεξαρτήτως του ότι, όπως έχει επισημανθεί και στο 9978/4.5.2020 έγγραφο της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, η παραλαβή καυσίμων κίνησης από πρατήριο κείμενο εκτός των διοικητικών ορίων του Δήμου αντίκειται στην αρχή της οικονομικότητας, η οποία ως μερικότερη εκδήλωση της γενικής αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης (άρθρα 1 του ν. 3871/2010, Α΄ 141, και 33 του ν. 4270/2014, Α΄ 143) διέπει τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και επιβάλλει την εκπλήρωση των σκοπών των δήμων με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους (πρβλ. ΕλΣ Στ΄ Κλιμ. 149/2017). Ενόψει τούτων, η μη νομιμότητα του επίμαχου όρου της 56/2019 Μελέτης και της διακήρυξης, ο οποίος αφορά στην εκτέλεση της προμήθειας αλλ’ επηρέασε τη διαδικασία ανάθεσης του Υποτμήματος Α.1 αυτής – όπως και του Υποτμήματος Α.2, δοθέντος ότι είχε προβλεφθεί η υποβολή ενιαίας προσφοράς για αμφότερα τα Υποτμήματα – συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια κωλύουσα την υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου και της αναδειχθείσας αναδόχου εταιρείας.(..)Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου .. και της εταιρείας «...» για την προμήθεια πετρελαίου κίνησης, βενζίνης, λιπαντικών και ειδών πρατηρίου για τις ανάγκες του Δήμου.Δεν κωλύεται η υπογραφή των τεσσάρων (4) σχεδίων συμβάσεων μεταξύ του κατά περίπτωση φορέα (Δήμου .. / Ν.Π.Δ.Δ. «..» / Σχολικής Επιτροπής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης / Σχολικής Επιτροπής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης) και της ως άνω αναδόχου εταιρείας για την προμήθεια πετρελαίου θέρμανσης, κατά τα εκτιθέμενα στην παρ. 5.Β του  σκεπτικού.