ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και του υποδείγματος σχεδίου σύμβασης για την «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2019-2020», ως προς 50 εκ των 74 συνολικά Τμημάτων της οικείας διακήρυξης, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 73.499.901,93 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.(....)Επισημαίνεται ότι τα προς υπογραφή σχέδια σύμβασης με τους ανά τμήμα αναδειχθέντες μειοδότες πρέπει να συμπληρωθούν με τα στοιχεία εκάστης αναδόχου εταιρείας, την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης, την ποσότητα γευμάτων, όπως αναλυτικά καταγράφεται στη διακήρυξη ανά τμήμα, την τιμή μονάδας, όπως προκύπτει από τις οικονομικές προσφορές των εταιρειών, και το ύψος των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης.Δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων για την «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2019-2020», που αφορούν στα Τμήματα 1, 2, 5, 7, 8, 9, 11, 13, 16,  17, 18, 19, 20, 21, 24, 25, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 39, 40, 41, 42, 43, 45, 46, 47, 50, 51, 52, 53, 54, 56, 58, 59, 61, 64, 66, 67, 70, 71, 72 και 74, με την επισήμανση που αναφέρεται στη σκέψη 5 της παρούσας.

Ανάθεση της διαχείρισης του προγράμματος με τίτλο «Παροχή Υπηρεσιών παρασκευής - συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων (Σχολικά Γεύματα) σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης» στον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ).

ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ:Με δεδομένα αυτά, η από 4.12.2017 Έκθεση Εκτίμησης Αγοραίας Αξίας του ακινήτου από τον Πιστοποιημένο Ορκωτό Εκτιμητή είναι νόμιμα αιτιολογημένη, καθόσον περιλαμβάνει, κατά τα ανωτέρω, διαφορετικές, συνδυαστικά εφαρμοζόμενες μεθόδους εκτίμησης της αγοραίας αξίας του, με αναλυτικά επιμέρους στοιχεία και αναφορές εντός του ισχύοντος πλαισίου προγραμματικών και οικονομικών συνθηκών κτηματαγοράς. Επιπλέον, η πιστοποιημένη εκτίμηση της αξίας (2.785 ευρώ/τ.μ.) είναι κατά πολύ χαμηλότερη από την απόφαση προσδιορισμού οριστικής τιμής μονάδας αποζημίωσης για απαλλοτρίωση λόγω ρυμοτομίας που είχε ορισθεί σε 4.000 ευρώ/τ.μ. με την 4917/2013 απόφαση του Εφετείου Αθηνών. Ως εκ τούτου, ο Δήμος ..... αιτιολογημένα ενέκρινε την απευθείας αγορά του ακινήτου, σταθμίζοντας τόσο την αντικειμενική αξία του στο 1.335.579,28 ευρώ (ήτοι 1.770,59 ανά τ.μ.) και την από πιστοποιημένο εκτιμητή αξία του στα 2.100.000 ευρώ (ήτοι 2.785 ευρώ ανά τ.μ.) όσο και τη δικαστικώς ορισθείσα τιμή μονάδας αποζημίωσης για αυτό ανερχόμενη στα 3.017.240 ευρώ (ήτοι 4.000 ευρώ ανά τ.μ.) και συνεκτιμώντας ότι η αξία αυτή συναρτάται με το γεγονός ότι το ακίνητο είναι το μόνο κατάλληλο προς αγορά στη συγκεκριμένη περιοχή για την εξυπηρέτηση των παιδιών του γειτονικού δημοτικού παιδικού σταθμού. Συνεπώς στοιχειοθέτησε επαρκώς τον συμφέροντα χαρακτήρα του τελικώς επιτευχθέντος τιμήματος. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, επομένως, τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα πληρωμής θα μπορούσαν να θεωρηθούν, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου αυτά βαρύνουν.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:ζητείται η αναθεώρηση της 963/2022  απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκε η προσφυγή ανάκλησης της ήδη προσφεύγουσας εταιρείας κατά της 177/2022 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθ’ ο μέρος κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, για το τμήμα 43 αυτής, μεταξύ του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) και της προσφεύγουσας, για την εκτέλεση των υπηρεσιών με τίτλο «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τις σχολικές χρονιές 2021-2022, 2022-2023 με δικαίωμα προαιρέσεως για το σχολικό έτος 2023-2024», συμβατικής δαπάνης 1.655.208,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ.(...)Εξ άλλου, η υποστηριζόμενη από την προσφεύγουσα ερμηνευτική εκδοχή περί του διακριτού των ζεστών και κρύων γευμάτων δεν θα μπορούσε να είναι νομικώς υποστηρίξιμη και για τον λόγο ότι άλλα τμήματα του διαγωνισμού κατακυρώθηκαν σ’ αυτήν με την σύμφωνα με τη διακήρυξη ερμηνεία ότι ως γεύμα νοείται το κύριο πιάτο μαζί με τα συνοδευτικά του (σαλάτα κ.λπ.) και συνεπώς για λόγους ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων δεν θα ήταν επιτρεπτό η ερμηνεία αυτή να διαφοροποιείτο για άλλο τμήμα του ίδιου διαγωνισμού. Με τα δεδομένα αυτά, ορθά κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση ότι η διακήρυξη δεν είχε οποιαδήποτε αμφισημία, απορριπτόμενων των σχετικών λόγων αναθεώρησης ως αβάσιμων. Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης. 

Με την υπό εξέταση προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα αιτείται όπως ακυρωθεί η με αριθμό 214/27.06.2023 απόφαση της οικονομικής επιτροπής της αναθέτουσας αρχής, με την οποία παρατάθηκε η αρχικώς ορισθείσα προθεσμία υποβολής προσφορών στον δημόσιο ανοικτό ηλεκτρονικό διαγωνισμό με τίτλο: «Προμήθεια γευμάτων για την σίτιση των μαθητών του …», εκτιμώμενης αξίας 152.250,00 ευρώ μη συμπεριλαμβανόμενου Φ.Π.Α.13%, κωδικός CPV: …-… (σχολικά γεύματα), με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής (με αριθμ. πρωτ. …/09.06.2023 διακήρυξη, συστημικός αριθμός Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ: …). 

Μελέτες.Απευθείας ανάθεση.Η διάταξη αυτή με την οποία παρέχεται έρεισμα για την ανάθεση της εξαιρετικής αυτής διαδικασίας πρέπει να είναι στενά ερμηνευτέα και θα πρέπει για την εφαρμογή της (30% επί του ανώτατου ορίου της Α΄ Τάξης, ανά κατηγορία μελέτης) να προηγηθεί ο σαφής καθορισμός του ύψους της προεκτιμώμενης αμοιβής, όπως αυτός προκύπτει από τον ως άνω Κανονισμό. Συνεπώς, όταν ο νομοθέτης ορίζει την εφαρμογή της, κατά παρέκκλιση των διατάξεων της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας περί εκπόνησης μελετών, δεν αναφέρεται στο σύνολο των διατάξεων του ν. 3316/2005 αλλά η εξαίρεση πρέπει να αφορά μόνο στην παρέκκλιση από την τακτική διαδικασία ανάθεσης.

Παράθεση γεύματος – δεξίωσης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι δεν βρίσκει έρεισμα στις διατάξεις της παρ. 3 περ. α΄ του άρθρου 158 του ν. 3463/2006, δεδομένου ότι η διοργάνωση συναντήσεων που προβλέπεται στο άρθρο αυτό δεν περιλαμβάνει και την πραγματοποίηση υπηρεσιακών συσκέψεων στο περιθώριο ή στο πλαίσιο ενός γεύματος ούτε στην περιπτ. γ’ του ίδιου άρθρου, δεδομένου ότι οι εκεί προβλεπόμενες δαπάνες δημοσίων σχέσεων (στο πλαίσιο των οποίων είναι δυνατή η παράθεση γευμάτων) συνδέονται μόνο με την απονομή τιμητικών διακρίσεων, αναμνηστικών δώρων και τη φιλοξενία αντιπροσωπειών ή φυσικών προσώπων που συνέβαλαν στην ανάπτυξη ή προβολή του δήμου και δεν περιλαμβάνουν την πραγματοποίηση γευμάτων εργασίας για τον προγραμματισμό ή την αποτίμηση από τους υπηρεσιακούς παράγοντες του έργου τους ή της αποτελεσματικότητας των ενεργειών τους. Περαιτέρω, η ανωτέρω δαπάνη δεν συντελεί άμεσα ή έμμεσα στην καλύτερη εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου, όπως αυτοί καθορίζονται στο άρθρο 75 παρ. 1 του προαναφερόμενου ν. 3463/2006. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και του υποδείγματος σχεδίου σύμβασης για την «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2018-2019», συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 39.673.643,76 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.(....)Επισημαίνεται, περαιτέρω, ότι τα προς υπογραφή σχέδια σύμβασης με τους ανά τμήμα αναδειχθέντες μειοδότες πρέπει να συμπληρωθούν με τα στοιχεία της εκάστοτε αναδόχου εταιρείας, την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης, την ποσότητα γευμάτων, όπως αναλυτικά καταγράφεται στη διακήρυξη ανά τμήμα, την τιμή μονάδας, όπως προκύπτει από τις οικονομικές προσφορές των εταιρειών, και το ύψος των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης.(....)Πρέπει να αναβάλει την έκδοση οριστικής κρίσης i) ως προς τα Τμήματα 10, 11, 18 και 24, μέχρι την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας για τα ως άνω (υπό β΄) Τμήματα και ii) ως προς τα Τμήματα 7 και 14, μέχρι την προσκόμιση, ενώπιόν του, της απόφασης της ΑΕΠΠ επί της από 10.8.2018 προδικαστικής προσφυγής της εταιρείας «… Α.Ε.». Περαιτέρω, πρέπει να προσκομισθεί νέα επικαιροποιημένη βεβαίωση για τον αν έχουν ασκηθεί και εκκρεμούν ενστάσεις, προσφυγές ή ένδικα βοηθήματα κατά του κύρους πράξεων του διαγωνισμού, εκδοθείσα μετά την παρέλευση των εκ του νόμου σχετικώς τιθέμενων προθεσμιών(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων που αφορούν στα Τμήματα 2, 3, 4, 5, 6, 8, 12, 13, 15, 16, 17, 19, 20, 21, 22, 23, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 37, 38, 39, 41, 42, 43, 44, 45, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60 και 61, με την επισήμανση που αναφέρεται στη σκέψη 13.α της παρούσας.Το υπόδειγμα του σχεδίου σύμβασης και ο φάκελος της διαδικασίας, για τα Τμήματα 1, 9 και 36, απαραδέκτως εισήχθη ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου, σύμφωνα με όσα ειδικότερα αναφέρονται στο σκεπτικό της παρούσας Πράξης.Αναβάλλει την έκδοση οριστικής κρίσης, ως προς τη νομιμότητα του υποδείγματος του σχεδίου σύμβασης που αφορά στα Τμήματα 7, 10, 11, 14, 18 και 24.

Δανειακή σύμβαση.Ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 373/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης για την αγορά οικοπέδου με το εντός αυτού κτίσμα (...) Με τα δεδομένα αυτά και λαμβανομένου περαιτέρω υπόψη ότι η επίδικη Φ.1703/9161/2.2.2009 έκθεσης εκτίμησης του Σ.Ο.Ε. συντάχθηκε τον Ιανουάριο του 2009, δηλαδή 8 μόλις μήνες μετά την Φ818/9136/4.6.2008 έκθεση, της οποίας οι τιμές δεν λαμβάνονται υπόψη τον Ιανουάριο του 2012 λόγω της «μοναδικής οικονομικής κρίσης», που οδήγησε την αγορά ακινήτων σε «σημαντικά φθίνουσες τάσεις κατά την τελευταία διετία», ορθά το Κλιμάκιο έκρινε ότι, μη νομίμως εκδόθηκε η 2/3.1.2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ...... βάσει της ως άνω Φ.1703/9161/2.2.2009 έκθεσης εκτίμησης του Σ.Ο.Ε, καθόσον αυτή είναι ανεπίκαιρη και δεν αντικατοπτρίζει τις παρούσες οικονομικές συνθήκες και την τρέχουσα αξία του ακινήτου και πρέπει, για το λόγο αυτό ν΄ απορριφθούν οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί του αιτούντος, ενώ δεν ασκεί επιρροή ούτε η προσκομιζόμενη από 5.10.2012 έκθεση εκτίμησης ακινήτου του πολιτικού μηχανικού ......, καθόσον αυτή δεν έχει συνταχθεί από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών, που είναι το κατά το νόμο αρμόδιο όργανο για την εκτίμηση της αγοραίας αξίας των ακινήτων,  ούτε οι αγγελίες για την πώληση άλλων ακινήτων, αφού η τιμή ζήτησης, όπως κατά τα ανωτέρω έγινε δεκτό, δεν αποτελεί, τελικά, και την τιμή αγοράς του ακινήτου, αλλά αντίθετα υπάρχει ευρύ περιθώριο διαπραγμάτευσης. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση, καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και των δύο (2)σχεδίων σύμβασης για την «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2018-2019» στα Τμήματα 1 και 40 της οικείας διακήρυξης, συνολικής (για τα 61 Τμήματα της διακήρυξης) προϋπολογιζόμενης δαπάνης 39.673.643,76 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.(....)Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαδικασία και στα δύο υποβληθέντα σχέδια σύμβασης, αντίγραφο των οποίων τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου. Επισημαίνεται, περαιτέρω, ότι τα προς υπογραφή σχέδια σύμβασης με τους ανά τμήμα αναδειχθέντες μειοδότες πρέπει να συμπληρωθούν με τα στοιχεία της εκάστοτε αναδόχου εταιρείας, την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης, την ποσότητα γευμάτων, όπως αναλυτικά καταγράφεται στη διακήρυξη ανά τμήμα, την τιμή μονάδας, όπως προκύπτει από τις οικονομικές προσφορές των εταιρειών, και το ύψος των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης.Δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων, με την επισήμανση που αναφέρεται στη σκέψη 14 της παρούσας.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/349/2018.