Δημόσια έργα. Σχετικά με τις ελλείψεις δικαιολογητικών σε διαγωνισμό για την ανάθεση δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών. Συνέχιση διαγωνισμού με ένα υποψήφιο λόγω αποκλεισμού των λοιπών.Η μη υποβολή από διαγωνιζόμενο ενόρκου βεβαιώσεως ενώπιον αρμοδίας αρχής ότι ασκεί το επάγγελμα του Συμβούλου Έργων, όπως ζητούσε η διακήρυξη του διαγωνισμού ως απαραίτητο στοιχείο συμμετοχής, συνιστά λόγο αποκλεισμού από το διαγωνισμό. Νομίμως συνεχίζεται η διαδικασία του διαγωνισμού με τον μόνο απομείναντα υποψήφιο μετά τον αποκλεισμό των λοιπών υποψηφίων.

Νόμιμη η απευθείας ανάθεση, χωρίς τον υπολογισμό του Φ.Π.Α. που αναλογεί, όταν ο προϋπολογισμός της δαπάνης δεν ξεπερνά το ποσό των 45.000 ευρώ, ανεξάρτητα αν πρόκειται για εκτέλεση έργου ή διενέργεια προμήθειας, αφού οι διατάξεις της παρ.4 του άρθρου 291 του π.δ. 410/1995 αφορούν και στις δύο περιπτώσεις.

Υπόχρεοι για την πληρωμή των εξόδων δημοσίευσης των διακηρύξεων διαγωνισμών ανάδειξης αναδόχου δημοσίων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, για όλες τις διαγωνιστικές διαδικασίες ανεξάρτητα από το αντικείμενό τους, είτε δηλαδή αυτές αφορούν σε έργα, είτε σε προμήθειες, είτε σε υπηρεσίες είναι οι ανάδοχοι των σχετικών διαγωνισμών, με την έννοια ότι οι τελευταίοι υποχρεούνται να καταβάλλουν απευθείας στους εκδότες των εφημερίδων την οφειλόμενη αμοιβή δημοσίευσης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ.αναβάλλεται η κρίση περί  νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης του έργου λογω ελλειψης στοιχείων. (..) στο φάκελο της υπό κρίση διαδικασίας δεν περιλαμβάνονται τα εξής στοιχεία: α) η 365/439/8.7.2009 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ...Α.Ε. περί ανάθεσης καθηκόντων στο Διευθυντή Κατασκευών Έργων, β) η 2598/4335/16.2.2011 γνωμάτευση του Τεχνικού Συμβουλίου της ...Α.Ε. και τη σχετική, από 8.2.2011, εισήγηση της Διεύθυνσης Κατασκευών Έργων, γ) βεβαίωση του αρμόδιου οργάνου σχετικά με το αν έχουν ασκηθεί ενστάσεις, προσφυγές κ.λπ. κατά της ΑΠ22-T2/10017/12.5.2011 κατακυρωτικής απόφασης τoυ Διευθύνοντος Συμβούλου της ...Α.Ε., δοθέντος ότι η αναφορά στο ΕΓ:36-00/19133/7.10.2011 διαβιβαστικό έγγραφο του, από 9.6.2011, εσωτερικού υπηρεσιακού σημειώματος δεν συνιστά την απαιτούμενη στο πλαίσιο διενέργειας του παρόντος ελέγχου βεβαίωση και δ) σε ισχύ εγγυητική επιστολή συμμετοχής της αναδόχου εργοληπτικής επιχείρησης «.... Α.Ε.», καθόσον η ισχύς της 1489807/18.2.2010 εγγυητικής επιστολής του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (Ε.Τ.Α.Α.) για τη συμμετοχή της εν λόγω εταιρίας στο διαγωνισμό της 23.2.2010, παρατάθηκε μέχρι 25.9.2011 (βλ. το 30312/29.4.2011/4.5.2011 έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Εγγυοδοσίας & Πιστοδοσίας του Ε.Τ.Α.Α.). Ενόψει των ανωτέρω ελλείψεων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική κρίση του επί της νομιμότητας της ελεγχόμενης διαδικασίας, προκειμένου να προσκομιστούν με επιμέλεια της αναθέτουσας αρχής τα προαναφερόμενα στοιχεία.

Εξοπλισμός - Ανάπλαση Κοινοχρήστων χώρων(…)Από τις ανωτέρω διατάξεις 3669/2008 συνάγεται ότι εργοληπτικές επιχειρήσεις, που δεν είναι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ., επιτρέπεται να αναλαμβάνουν την κατασκευή μικρών έργων ορισμένου προϋπολογισμού, εφόσον είναι εγγεγραμμένες στο Νομαρχιακό Μητρώο, με την οικεία δε βεβαίωση εγγραφής, στην οποία αναφέρεται η κατηγορία των έργων ή εργασιών που ο εργολήπτης μπορεί να αναλαμβάνει, πιστοποιείται η ικανότητά του για ανάληψη αντίστοιχων έργων (πράξ. VII Τμ. 94/2011). Κατά συνέπεια δεν είναι νόμιμη η ανάθεση σε εργολήπτη της εκτέλεσης έργου, το οποίο βάσει των εργασιών που περιλαμβάνονται σε αυτό ανήκει σε διαφορετική κατηγορία έργων από αυτά, που σύμφωνα με τη σχετική βεβαίωση εγγραφής στο Νομαρχιακό Μητρώο μπορεί να εκτελέσει(…)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το έργο της συντήρησης και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου στο Ανοιχτό κολυμβητήριο ...... εμπίπτει στην κατηγορία των οικοδομικών έργων, καθόσον οι εργασίες που περιλαμβάνονται στη σχετική μελέτη συνιστούν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90% οικοδομικές εργασίες. Ως εκ τούτου μη νομίμως ανατέθηκε το έργο αυτό στον φερόμενο ως δικαιούχο του υπό κρίση χρηματικού εντάλματος, ο οποίος δεν ήταν τεχνικά κατάλληλος να αναλάβει την εκτέλεσή του, δεδομένου ότι ο εν λόγω ανάδοχος, σύμφωνα με τη σχετική βεβαίωση εγγραφής του στο οικείο Νομαρχιακό Μητρώο, δύναται να εκτελέσει μόνο έργα κατηγορίας υδραυλικών και οδοποιΐας 

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Νόμιμη η καταβολή ποσού από Δήμο σε εργολήπτη που αφορά στην εξόφληση του έργου «Εξωραϊσμός Κ.Χ.  ….», καθόσον: α) όλες οι εργασίες του ανωτέρω έργου, με εξαίρεση τις εργασίες της εγκατάστασης ξύλινων παγκακιών     και κάδων απορριμμάτων, εμπίπτουν στην κατηγορία των εργασιών έργων οδοποϊίας, ο καθορισμός τιμών μονάδος των οποίων προβλέπεται στη Δ17α/01/93/ΦΝ.437/2004 (ΦΕΚ Β΄ 1556/2004) απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, με την οποία εγκρίθηκαν ενιαία τιμολόγια, μεταξύ άλλων, εργασιών έργων οδοποιΐας, β) οι ανωτέρω εργασίες, που εντάσσονται στην κατηγορία των εργασιών έργων οδοποϊίας, αφορούν το 84,18% της προϋπολογισθείσας δαπάνης, ενώ οι εργασίες της εγκατάστασης ξύλινων παγκακιών και κάδων απορριμμάτων δεν απαιτούν εξειδικευμένη γνώση, και ως εκ τούτου εκ παραδρομής προβλέφθηκε στην τεχνική έκθεση του έργου ότι ο ανάδοχος πρέπει να είναι εγγεγραμμένος στα Νομαρχιακά Μητρώα ή στο ΜΕΕΠ στην κατηγορία οικοδομικών έργων (αντί έργων οδοποϊίας) και γ) η εσφαλμένη αναγραφή στην τεχνική έκθεση του έργου ότι ο ανάδοχος πρέπει να διαθέτει πτυχίο στην κατηγορία οικοδομικών έργων αντί έργων οδοποϊίας δεν ασκεί, στην προκειμένη περίπτωση, επιρροή στη νομιμότητα της δαπάνης, διότι, αφενός μεν ο ανάδοχος διαθέτει πτυχίο της κατηγορίας έργων οδοποϊίας, αφετέρου το έργο ανατέθηκε, λόγω ποσού, με απευθείας ανάθεση, σε αντίθεση με την περίπτωση δημοσίευσης διακήρυξης διαγωνισμού, όπου η εσφαλμένη αναγραφή στη διακήρυξη της κατηγορίας του έργου, θα ασκούσε επιρροή ως προς τους δικαιούμενους εργολήπτες - λόγω της κατηγορίας έργου του πτυχίου τους - να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό (άρθρο 17 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α΄ 116/2008).(Όμοιες οι 111 και 189/2015 Πράξεις του ιδίου ως άνω Κλιμακίου)

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: (...) Σε αντιστοιχία με τις ως άνω διατάξεις, η διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού προέβλεψε ότι «Για την έγκυρη συμμετοχή στο διαγωνισμό οι διαγωνιζόμενοι πρέπει να υποδείξουν τον υπεργολάβο, στον οποίο θα αναθέσουν την υπεργολαβική σύμβαση προσκομίζοντας υπεύθυνη δήλωση του υπεργολάβου (σημ.: Που προέρχεται από τα αρμόδια αποφασιστικά του όργανα π.χ. από το ΔΣ ανώνυμης εταιρείας), με την οποία αποδέχεται τη σύναψη της υπεργολαβίας, αν και εφόσον αναδειχθεί ο διαγωνιζόμενος ανάδοχος του έργου » (άρθρο 25.2), καθώς και ότι «Για την υπογραφή της σύμβασης απαιτείται η προσκόμιση του υπεργολαβικού συμφωνητικού, Με αίτηση του αναδόχου μπορεί η ΔΥ να του χορηγήσει προθεσμία για την προσκόμιση του υπεργολαβικού συμφωνητικού. Επίσης, αν ο ανάδοχος επικαλεστεί και αποδείξει κατά την κρίση της ΔΥ σοβαρό λόγο, για τον οποίο δεν είναι δυνατή η ανάθεση της υπεργολαβίας στον υποδειχθέντα υπεργολάβο, μπορεί να εγκριθεί η αντικατάστασή του με άλλο που έχει τα νόμιμα προσόντα» (άρθρο 25.3).

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ:Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «Ανακατασκευή του Γηπέδου Ποδοσφαίρου στο Αθλητικό Κέντρο Δήμου … - Άλσος …», διότι  μη νομίμως αποκλείστηκε από τον διαγωνισμό, κατόπιν ανοίγματος των κατατεθεισών οικονομικών προσφορών και της κατάταξης αυτών στον οικείο πίνακα μειοδοσίας, η αναδειχθείσα ως προσωρινή μειοδότρια εργοληπτική επιχείρηση, με την αιτιολογία ότι αν και προσκλήθηκε σχετικά, προσκόμισε ελλιπή τα προβλεπόμενα από το άρθρο 6 της ΕΣΥ στοιχεία (δείγματα, πιστοποιητικά, έγγραφα και βεβαιώσεις). Ειδικότερα, εφόσον στη διακήρυξη του διαγωνισμού για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου - που υπερισχύει των όρων της ΕΣΥ και δεσμεύει τόσο την Αναθέτουσα Αρχή όσο και τους διαγωνιζόμενους, δεν έχει γίνει προσθήκη, κατόπιν προηγούμενης έγκρισης από τον Υπουργό Μεταφορών, Υποδομών και Δικτύων, επιπλέον όρων τεχνικής ικανότητας – καταλληλότητας των διαγωνιζομένων, πέραν της εγγραφής τους στην προβλεπόμενη από τη διακήρυξη κατηγορία και τάξη έργων του Μ.Ε.ΕΠ., τα απαιτούμενα από σχετικό άρθρο 6 της ΕΣΥ στοιχεία δεν αποτελούν πρόσθετα δικαιολογητικά τεχνικής ικανότητας – καταλληλότητας, που οι υποψήφιες εργοληπτικές επιχειρήσεις έπρεπε να καταθέσουν κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού προς απόδειξη της ικανότητας – καταλληλότητάς τους για την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου, όπως εσφαλμένα υπέλαβε η Αναθέτουσα Αρχή.

Δημόσια έργα. Αίτηση θεραπείας κατά αποφάσεως Προϊσταμένης Αρχής. Προϋποθέσεις επανεισαγωγής αιτήσεως θεραπείας στο Τεχνικό Συμβούλιο Έργων για γνωμοδότηση.Είναι δυνατή η επανεισαγωγή προς εξέταση στο Τεχνικό Συμβούλιο Έργων αιτήσεως θεραπείας αναδόχου δημοσίου έργου, ενόψει διαφορετικών απόψεων που έχουν διατυπωθεί μεταξύ του ΤΣΕ/ΓΕΣ και της ιεραρχίας, σχετικά με τη διαφωνία που έχει ανακύψει μεταξύ της Προϊσταμένης Αρχής και αναδόχου, λόγω της διαγραφής από Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών (ΑΠΕ) νέων τιμών.

Βελτίωση και Συντήρηση Οριζόντιας και Κατακόρυφης Σήμανσης του Ε.Ο.Δ.(...) Με την κρινόμενη αίτηση ζητείται η ανάκληση της 15/2012 πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου στην 1η Υπηρεσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου Νομού ....., με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμβάσεως μεταξύ της Περιφέρειας ..... και της εργοληπτικής επιχείρησης  «.........»  με αντικείμενο το έργο «Βελτίωση και Συντήρηση του Ε.Ο.Δ. ...."Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι με τον ειδικό, ιδρυτικό και οργανωτικό του θεσμού της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως νόμο 2218/1994, η Νομαρχιακή Επιτροπή κατέστη αποκλειστικώς αρμόδια για τη διεξαγωγή κάθε είδους διαγωνισμών για την εκτέλεση δημοσίων έργων στη χωρική αρμοδιότητα της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, ασκώντας τις αρμοδιότητες της Προϊσταμένης Αρχής, στις οποίες περιλαμβανόταν ο καθορισμός των όρων των σχετικών διαγωνισμών, η κατάρτιση των διακηρύξεων, η έγκριση των τευχών δημοπράτησης, η συγκρότηση των επιτροπών διενέργειας, η κρίση επί των υποβαλλομένων ενστάσεων και η κατακύρωση των αποτελεσμάτων των δημοπρασιών (βλ. VI Τμ. ΕΣ απ. 2492, 2444/2012, 3204/2011). Εξάλλου, μετά την έναρξη της ισχύος του ν. 3852/2010 και την ανάθεση της άσκησης  των σχετικών με την εκτέλεση δημοσίων έργων αρμοδιοτήτων στις Περιφέρειες (1.7.2011), οι εν λόγω αρμοδιότητες περιήλθαν στην Οικονομική Επιτροπή της οικείας Περιφέρειας. Περαιτέρω, οι αρμοδιότητες των τεχνικών υπηρεσιών, των πρώην Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και ήδη Περιφερειών, στο πλαίσιο των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων έργων, προσδιορίζονται ειδικότερα με τις προαναφερόμενες διατάξεις του π.δ. 186/1996,  χωρίς να άπτονται των αποφασιστικών αρμοδιοτήτων της Νομαρχιακής Επιτροπής των πρώην Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, ήδη της Οικονομικής Επιτροπής των Περιφερειών. Κατά συνέπεια στα επιμέρους υπηρεσιακά τεχνικά όργανα των φορέων αυτών της Περιφέρειας καταλείπονται αρμοδιότητες μόνο προπαρασκευαστικές των αποφασιστικών οι οποίες είναι αναγκαίες κατά τις διαγωνιστικές διαδικασίες, όπως αντίστοιχα κατά το στάδιο της κατασκευής των έργων, η από τεχνικής απόψεως εποπτεία τους. (...)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι ο πρώτος λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός αφού στην προκειμένη περίπτωση η οριζόντια και κάθετη σήμανση του οδικού δικτύου συνδέεται απόλυτα με το κύριο «πράγμα», που είναι το οδικό δίκτυο, καθώς εξασφαλίζει την επίτευξη του προορισμού του, που είναι η ασφαλής κυκλοφορία, χωρίς την ύπαρξη της οποίας αλλοιώνεται και αυτός ο ίδιος ο προορισμός του.Περαιτέρω, ο δεύτερος λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει ομοίως δεκτός ως βάσιμος, καθώς, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη σκέψη ΙV, αρμοδίως η Οικονομική Επιτροπή με την 80/14.3.2012 απόφασή της ενέκρινε τη διακήρυξη του διαγωνισμού, όπως οι αναλυτικοί όροι και τα επιμέρους τεύχη της σε σχέδιο είχαν συνταχθεί και θεωρηθεί από τα αρμόδια καθ' ύλη υπηρεσιακά όργανα της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων, ήδη από τον Φεβρουάριο του έτους 2012. Δεν ασκεί, δε, έννομη επιρροή το γεγονός ότι ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας, στο πλαίσιο εκτέλεσης της ανωτέρω απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής, υπέγραψε, με την 30919/13130/2.4.2012 πράξη του, εκ νέου τη διακήρυξη και τα συνοδεύοντα αυτή τεύχη δημοπράτησης. Εξάλλου, ο ορισμός της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας ..... ως προϊσταμένης αρχής στη διακήρυξη του διαγωνισμού δεν συνεπάγεται τροποποίηση των νομοθετικών διατάξεων με τις οποίες καθορίζονται οι αρμοδιότητες της Οικονομικής Επιτροπής ως αποφασίζοντος οργάνου (η οποία, άλλωστε, έλαβε το σύνολο των αποφάσεων στην προκειμένη διαγωνιστική διαδικασία), αντίθετα, κατά τη σαφή διατύπωσή του, ετέθη ώστε να προλαμβάνει αμφιβολίες των διαγωνιζομένων ως προς το υπηρεσιακό όργανο στο οποίο μπορούσαν να απευθύνονται κατά την εξέλιξη του διαγωνισμού. Τέλος, ως προς τον τρίτο λόγο ανάκλησης το Τμήμα κρίνει ότι ορθά ο Επίτροπος ερμήνευσε τις σχετικές διατάξεις, όπως εκτέθηκε ανωτέρω στη σκέψη IV. Πλην, σύμφωνα με το παρόν σύστημα διενέργειας των διαγωνισμών δημοσίων έργων, όταν ως κριτήριο για την ανάθεση της σύμβασης επιλέγεται η χαμηλότερη τιμή, η Επιτροπή Διαγωνισμού απλώς ελέγχει την πληρότητα των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής των υποψηφίων αναδόχων και καταγράφει τις προσφερόμενες τιμές, χωρίς να προβαίνει σε υποκειμενικές εκτιμήσεις. Περαιτέρω, στην προκειμένη περίπτωση, τα μέλη της Επιτροπής Διαγωνισμού ορίστηκαν έπειτα από δημόσια κλήρωση, δεν ασκήθηκαν ενστάσεις επί της διαγωνιστικής διαδικασίας, το δε αποτέλεσμα του διαγωνισμού εγκρίθηκε από την αρμόδια προϊσταμένη αρχή. Εν όψει όλων αυτών, η ανωτέρω διαπιστωθείσα πλημμέλεια στη σύνθεση της Επιτροπής Διαγωνισμού, δεν συνιστά από μόνη της ουσιώδη νομική πλημμέλεια διακωλυτική της υπογραφής του οικείου σχεδίου σύμβασης (Αποφ. VI Tμ. 1258/2011, 1131, Τμ. Μειζ. Συνθ. 894, 896/2012). Για τους λόγους αυτούς Δέχεται την από 25.7.2012 αίτηση της Περιφέρειας ...... Ανακαλεί την 15/2012 πράξη του Επιτρόπου στην 1η Υπηρεσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου Νομού ......