Διαδικασία διαγωνισμού ανάθεσης δημοσίου έργου.Σε διαγωνισμό ανάθεσης κτιριακού έργου με το σύστημα προσφοράς "μελέτη και κατασκευή", η υπέρβαση της τεχνικής προσφοράς ως προς την επιφάνεια του ανεγερθησόμενου κτιρίου κατά ποσοστό 0,5% της απαιτήσεως της διακήρυξης, δεν είναι ουσιώδης και ως εκ τούτου δεν επιδρά επί του παραδεκτού της τεχνικής προσφοράς. Στο διαγωνισμό του παραπάνω έργου ο αποκλεισμός κατά το στάδιο της τεχνικής προσφοράς όλων των διαγωνιζομένων, πλην ενός, δεν κωλύει την ολοκλήρωση του διαγωνισμού με αυτόν τον διαγωνιζόμενο.

Μελέτες. Αποκλεισμός υποψηφίου. Η διακήρυξη του διαγωνισμού απαιτούσε ειδικώς, και μάλιστα επί ποινή αποκλεισμού, την υποβολή τεύχους συνοπτικών προμετρήσεων των «Η/Μ έργων χωριστά για κάθε αντλιοστάσιο». Συνεπώς, ο αποκλεισμός της αιτούσης από το διαγωνισμό λόγω μη υποβολής του ανωτέρω τεύχους, δεν πιθανολογείται ότι εχώρησε κατά παράβαση κανόνων του κοινοτικού ή του εσωτερικού δικαίου, εφόσον δε η κατά τα ανωτέρω αιτιολογία αποτελεί επαρκές έρεισμα του αποκλεισμού.

Η αντίληψη της αναθετούσης αρχής περί του ότι η υποβολή μιας μόνον εγκύρου προσφοράς αρκεί για να αιτιολογήσει την ακύρωση της επίμαχης διαγωνιστικής διαδικασίας δεν μπορεί να βρει έρεισμα στα κριθέντα από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στην απόφαση επί της υποθέσεως C-27/98, Metalmeccanica Fracasso, την οποία επικαλείται η αναθέτουσα αρχή. Και τούτο, διότι, ανεξαρτήτως αν το επίμαχο ζήτημα της ακυρώσεως διαδικασίας αναθέσεως συμβάσεως παραχωρήσεως δημοσίου έργου διέπεται από τους κανόνες της οδηγίας 93/37/ΕΟΚ (βλ. σχετικώς τα οριζόμενα στο άρθρο 3 της εν λόγω οδηγίας), πάντως από τα κριθέντα με την απόφαση αυτή περί του ότι, κατά την οδηγία 93/37/ΕΟΚ, η αναθέτουσα αρχή ούτε υποχρεούται να αναθέσει το έργο στον μοναδικό διαγωνιζόμενο που κρίθηκε ικανός να μετάσχει στο διαγωνισμό ούτε υποχρεούται να επικαλεσθεί σοβαρούς ή εξαιρετικούς λόγους για τη μη ανάθεση του έργου στον εν λόγω μοναδικό διαγωνιζόμενο, δεν μπορεί να συναχθεί, άνευ ετέρου, όπως φαίνεται να υπολαμβάνει η Διοίκηση, ότι, στην περίπτωση που η Διακήρυξη του διαγωνισμού προβλέπει ευχέρεια της αναθετούσης αρχής προς ακύρωση του διαγωνισμού και έχει υποβληθεί εγκύρως μια μόνον προσφορά, τούτο αρκεί πάντοτε, ανεξαρτήτως των συνθηκών του συγκεκριμένου διαγωνισμού, για να παράσχει αιτιολογικό έρεισμα στην πράξη ακυρώσεως του διαγωνισμού και προκηρύξεως νέου με το αυτό αντικείμενο.

Διαγωνισμός Δήμου για την εκπόνηση πολεοδομικής μελέτης. Αίτηση αναστολής εκτελέσεως πράξεων με τις οποίες απερρίφθη η προσφορά της αιτούσας και κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού σε άλλον διαγωνιζόμενο. Eφ` όσον είναι αμφίβολο εάν η αιτούσα πλήσσει παραδεκτώς και βασίμως τον αποκλεισμό της σε προηγούμενο στάδιο του διαγωνισμού, γεννώνται αμφιβολίες και ως προς το έννομο συμφέρον της για την προσβολή της 202/2009 αποφάσεως της Δημαρχιακής Επιτροπής του Δήμου …., με την οποία κατακυρώθηκαν τα αποτελέσματα του διαγωνισμού Η βλάβη που προκαλείται σε συμμετέχοντα σε δημόσιο διαγωνισμό από την μη ανάδειξή του ως αναδόχου είναι προεχόντως οικονομική και συνεπώς, δεν μπορεί να θεωρηθεί ανεπανόρθωτη ή δυσχερώς επανορθώσιμη. Οι συμμετέχοντες στους δημόσιους διαγωνισμούς αναλαμβάνουν από την φύση της δραστηριότητάς τους, τον κίνδυνο να αποκλεισθούν ή να μην αναδειχθούν ανάδοχοι. Απορρίπτει την αίτηση.

«Παράβαση κράτους μέλους – Δημόσιες συμβάσεις – Οδηγία 93/38/ΕΟΚ – Προκήρυξη διαγωνισμού – Εκπόνηση μελέτης – Κριτήρια αυτόματου αποκλεισμού – Κριτήρια ποιοτικής επιλογής και κριτήρια αναθέσεως»

Μελέτες.Αποκλεισμός υποψηφίων.Η Επιτροπή του Διαγωνισμού καθ΄ υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής της ευχέρειας και της αρχής της αναλογικότητας που διέπει το κοινοτικό δίκαιο δεν προσκάλεσε τις ως άνω συμπράξεις γραφείων σύμφωνα με το άρθρο 4.6. της διακήρυξης προκειμένου να συμπληρώσουν τις ανωτέρω ελλείψεις. Και τούτο γιατί, η μεν σύμπραξη γραφείων .......... έχοντας ήδη καταθέσει στο πρωτόκολλο της αναθέτουσας αρχής αίτηση- επιστολή υποβολής προσφοράς στο διαγωνισμό μαζί με το φάκελο των δικαιολογητικών συμμετοχής της, καθώς επίσης και την υπ΄αριθμ. 210/702277-8/25.10.2006 εγγυητική επιστολή συμμετοχής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος για ποσό 309.743 ευρώ υπέρ της εν λόγω σύμπραξης (βλ. σελ. 4 του Πρακτικού Ι της Επιτροπής Διαγωνισμού), κατέστησε νομικά δεσμευτική τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό, έτσι ώστε τυχόν μη προσέλευση αυτής στην υπογραφή της σύμβασης σε περίπτωση που αναδεικνυόταν ανάδοχος του έργου, θα επέφερε εις βάρος της δυσμενείς συνέπειες (κατάπτωση εγγυητικής επιστολής συμμετοχής κ.λ.π.) με αποτέλεσμα η εκ μέρους της παράλειψη τοποθέτησης της αίτησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος-προσφοράς εντός του υποφακέλου των δικαιολογητικών συμμετοχής να μη συνιστά κατά την κρίση του Κλιμακίου ουσιώδη πλημμέλεια επιφέρουσα τον αποκλεισμό του ως άνω διαγωνιζόμενου εξ αυτού και μόνο του λόγου, η δε σύμπραξη ……...... είχε ομοίως υποβάλλει κατά την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού τις προβλεπόμενες από τη διακήρυξη υπεύθυνες δηλώσεις, η δε θεώρηση του γνησίου της υπογραφής αυτών θα μπορούσε να ζητηθεί από την Επιτροπή του Διαγωνισμού στο πλαίσιο συμπλήρωσης νομίμως καταρχήν υποβληθέντων εγγράφων κατά το άρθρο 4.6 της διακήρυξης ενόψει και της ανάγκης εξασφάλισης ευρύτερης συμμετοχής υποψηφίων στο διαγωνισμό (πρβλ. και 225/2007 πράξη VI Τμ. Ε.Σ.). Συνακόλουθα, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ως άνω συμπράξεις γραφείων μη νομίμως αποκλείστηκαν από το διαγωνισμό για τους παραπάνω λόγους.Ανακλήθηκε με την 10/2008 του 6ου Τμήματος

Ονομαστικοποίηση μετοχών. Από το συνδυασμό των ισχυουσών διατάξεων συνάγεται ότι αναγκαία προϋπόθεση για την παραδεκτή συμμετοχή των ανωνύμων εταιρειών στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων παροχής υπηρεσιών του Δημοσίου, ύψους μεγαλύτερου του 1.000.000 ευρώ, συνιστά η υποβολή, μαζί με την προσφορά, των προβλεπόμενων στο άρθρο 1 παρ. 2 του π.δ/τος 82/1996 δικαιολογητικών. Η ως άνω υποχρέωση συνιστά ουσιώδη τυπική προϋπόθεση συμμετοχής στο διαγωνισμό, αφού απορρέει ευθέως από το νόμο και αν ακόμα δεν μνημονεύεται ρητά στη διακήρυξη. Περαιτέρω η ως άνω υποχρέωση είναι ανεξάρτητη από την υποχρέωση υποβολής των αντίστοιχων δικαιολογητικών στο Τμήμα Ελέγχου Διαφάνειας του Ε.Σ.Ρ. πριν από την υπογραφή της οικείας σύμβασης, δεδομένου του διαφορετικού σκοπού που επιδιώκεται από τις δύο διαδικασίες στην πρώτη, πληρότητα από τον υποψήφιο ανάδοχο των απαιτήσεων του νόμου κατά την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού, ενώ στην δεύτερη, αποτροπή σύναψης σύμβασης με ανάδοχο που, στο διάστημα μεταξύ διενέργειας του διαγωνισμού και υπογραφής της σύμβασης, δεν πληροί πλέον τις ανωτέρω απαιτήσεις του νόμου(Ελ.Σ.ΠράξειςVIΤμ.35/2007,77/2007). Κριτήρια αποκλεισμού. Κατά την έννοια των προπαρατιθέμενων διατάξεων, και των όρων της διακήρυξης του διαγωνισμού, η κήρυξη διαγωνιζόμενου σε πτώχευση, η θέση του σε εκκαθάριση, αναγκαστική διαχείριση ή άλλη ανάλογη κατάσταση, καθώς και η κίνηση εις βάρος του των σχετικών διαδικασιών αποτελούν λόγους αποκλεισμού του από δημόσιο διαγωνισμό παροχής υπηρεσιών. Προκειμένου να αποδείξει ότι δεν τελεί υπό τις ανωτέρω καταστάσεις και ότι δεν εκκρεμεί εις βάρος του διαδικασία για τη θέση του σε οποιαδήποτε από αυτές, πρέπει, επί ποινή ακυρότητας της προσφοράς του, να καταθέσει σχετικό πιστοποιητικό της αρμόδιας, σύμφωνα με την εσωτερική νομοθεσία της χώρας όπου εδρεύει, δικαστικής ή διοικητικής αρχής Εξάλλου, η έλλειψη των ως άνω πιστοποιητικών δε δύναται να θεωρηθεί επουσιώδης, πρωτίστως διότι συνάπτεται με τη βεβαιότητα της αναθέτουσας αρχής περί του ότι ο εν λόγω διαγωνιζόμενος έχει την επιχειρηματική ικανότητα και φερεγγυότητα να αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης, επιπροσθέτως δε με τις αρχές της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, της διαφάνειας και του ελεύθερου ανταγωνισμού κατά την υποβολή της προσφοράς τους στους δημόσιους διαγωνισμούς (Πράξη VI Τμ. 167/2006). Ενόψει, άλλωστε, της αυστηρώς τυπικής διαδικασίας των δημοσίων διαγωνισμών, δια της οποίας διασφαλίζεται, σε κάθε περίπτωση, η τήρηση των ως άνω γενικών αρχών, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση νομίμως κατ’ αρχήν υποβληθέντων στοιχείων και δικαιολογητικών για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων με την προσφορά ή μη νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών και στοιχείων (βλ. Πράξεις VI Τμ. 77/2007, 88, 67/2006, 105, 90/2004, ΣτΕ 2910/2005, 2660/2004). Εξάλλου, ενόψει της αυστηρά τυπικής διαδικασίας του διαγωνισμού, είναι μεν δυνατή η εκ των υστέρων συμπλήρωση ή διευκρίνιση καταρχήν νομίμως υποβληθέντων δικαιολογητικών, όχι όμως και η αναπλήρωση μη υποβληθέντων με την προσφορά ή μη νομίμως υποβληθέντων με αυτήν δικαιολογητικών και στοιχείων (σχετ. Ε.Α ΣτΕ 33/2000, ΣτΕ 1047/1998).

Μελέτες.Νομιμότητα συμμετοχής. Κατά τον χρόνο υποβολής της προσφοράς της αιτούσης είχε λήξει η ισχύς τόσο του εταιρικού της πτυχίου όσο και πτυχίων των στελεχών της και στον φάκελο των δικαιολογητικών της περιέλαβε υπεύθυνη δήλωση του εκπροσώπου της, στην οποία ανέφερε ότι είχε ζητηθεί η ανανέωση των παραπάνω πτυχίων. Η αιτούσα αποκλείσθηκε από τα περαιτέρω στάδια του διαγωνισμού με την αιτιολογία ότι δεν είχε συμπεριλάβει στον φάκελο των δικαιολογητικών της «βεβαίωση της αρμόδιας υπηρεσίας (Δ15) περί της ημερομηνίας υποβολής του αιτήματος για ανανέωση και της πληρότητας του φακέλου… από την οποία θα προκύπτει ότι ο διαγωνιζόμενος υπέβαλε αίτηση τηρώντας την απαιτούμενη προθεσμία…». Στην απόφαση αυτή γίνεται, για την στήριξή της, επίκληση, μεταξύ άλλων, και σχετικής εγκυκλίου του Υπουργείου ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (10/Δ17γ/05/φν439/30.5.2008), η οποία αναφέρεται σε βεβαίωση με το παραπάνω περιεχόμενο. Η αιτιολογία αυτή δεν είναι νόμιμη, διότι δεν απαιτείται η υποβολή τέτοιας βεβαίωσης επί ποινή αποκλεισμού. Η αναθέτουσα αρχή μπορούσε να ζητήσει την συμπλήρωση της υπεύθυνης δηλώσεως με την ανωτέρω βεβαίωση. Η παρεμβαίνουσα σύμπραξη δεν περιέλαβε στον φάκελο των δικαιολογητικών συμμετοχής τον κατάλογο με τους τίτλους σπουδών των ειδικών συνεργατών της καθώς τα βιογραφικά σημειώματα αυτών. Οι ελλείψεις αυτές δεν αποτελούσαν λόγους αποκλεισμού από το επόμενο στάδιο του διαγωνισμού και ο σχετικός λόγος ακυρώσεως είναι νόμω αβάσιμος. Μερικά δεκτή η αίτηση ακύρωσης.

Από το συνδυασμό των διατάξεων αυτών, συνάγεται ότι συνιστά λόγο αποκλεισμού από το διαγωνισμό η τελεσίδικη ποινική καταδίκη των νομίμων εκπροσώπων των υποψηφίων συμπραττόντων ανωνύμων εταιρειών για αδίκημα συναπτόμενο προς την επαγγελματική συμπεριφορά τους. Το ίδιο ισχύει και ως προς τη διάπραξη επαγγελματικού παραπτώματος εκ μέρους των ως άνω εκπροσώπων έστω και μιας των συμπραττουσών εταιρειών. Για την απόδειξη της έλλειψης των ανωτέρω λόγων αποκλεισμού υποβάλλεται, υποχρεωτικά, απόσπασμα ποινικού μητρώου όλων των νομίμων εκπροσώπων των συμπραττουσών εταιρειών, δηλαδή όλων των φυσικών προσώπων τα οποία, σύμφωνα με το καταστατικό εκπροσωπούν και δεσμεύουν την εταιρεία.

Η εκτέλεση των Δημοσίων έργων διέπεται από τις διατάξεις του προαναφερόμενου νόμου(1418/1984), καθώς και από εκείνες του π.δ/τος 609/1985 (Α΄ 223), η δε ανάθεσή της κατασκευής τους γίνεται με βάση σχετική μελέτη (άρθρο 4 παρ. 3 του ν. 1418/1984).Αν και ευέλικτη, όμως, η διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού δεν στερείται τελείως τυπικότητας, αφού, με τη συμμετοχή περισσότερων υποψηφίων και την πρόβλεψη συλλογικού γνωμοδοτικού οργάνου για την αξιολόγηση των προσφορών, ο νομοθέτης απέβλεψε στην εξασφάλιση στοιχειωδών εγγυήσεων διαφάνειας, όσον αφορά την επιλογή του αναδόχου. Με την ελάχιστη δε αυτή διαφάνεια και την ισότιμη συμμετοχή των υποψηφίων στον πρόχειρο διαγωνισμό δεν συμβιβάζεται η κατακύρωση του αποτελέσματός του σε υποψήφιο του οποίου η προσφορά είτε υποβλήθηκε μετά την παρέλευση της ταχθείσας προς τούτο προθεσμίας, είτε δεν πληρούσε τις ελάχιστες τεχνικές απαιτήσεις που είχε καθορίσει η Αναθέτουσα Αρχή.