Εντελλόμενη δαπάνη μη νόμιμη, καθόσον πρόκειται για επιχορήγηση αυτή δεν εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 262 παρ. 3 του π.δ/τος 410/1995, αφού το επιχορηγούμενο σωματείο δεν αποδεικνύει ότι αναπτύσσει προεχόντως πολιτιστικές δραστηριότητες

Δεν είναι νόμιμη η δαπάνη που αφορά στην εξόφληση λογαριασμού για την εκτέλεση β΄ φάσης έργου, το οποίο μολονότι αποτελεί αύξηση ποσοτήτων της α΄ φάσης, αποκόπηκε από αυτό, προκειμένου να ανατεθεί απευθείας, καθόσον η αύξηση αυτή οφείλεται στην μεταβολή της εδαφικής επιφάνειας εκτέλεσης του έργου σε βαθμό τέτοιο, ώστε να μην είναι δυνατή πλέον η εφαρμογή της αρχικής μελέτης. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται είτε διάλυση της αρχικής εργολαβίας, είτε η τήρηση της νόμιμης διαδικασίας τροποποίησης της μελέτης, έτσι ώστε να προσδιοριστεί εξ αρχής το τεχνικό και οικονομικό αντικείμενο του έργου και να προϋπολογιστεί αυτό ενόψει των νέων δεδομένων (ν. 1418/84, άρθρο 291 παρ.4 του π.δ.410/1995, όπως αυτό τροποποιήθηκε με την παρ. 12 του άρθρου 19 του ν.3242/2004).

ΘΕΜΑ: «Διευκρινίσεις για τον υπολογισμό και την εφαρμογή του Ποσοστού Εργατικής Δαπάνης (Π.Ε.Δ.) όταν πρόκειται για δημόσια έργα στους προϋπολογισμούς μελέτης των οποίων, εμπεριέχονται κονδύλια για προμήθεια ασφάλτου με την ένδειξη «Άσφαλτος Απολογιστικά» ΣΧΕΤ. : Εγκ. 50/81,16/97,52/02 , 94/07 Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ.

Μη νομίμως ανατέθηκε από το Δήμο στη Δημοτική Επιχείρηση η αρμοδιότητα καθαριότητας κατ' άρθρο 36 του π.δ/τος 410/1995 καθώς στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για ανάθεση αρμοδιότητας αλλά για περιγραφή της διατάξεως μέσω απευθείας ανάθεσης στη δημοτική επιχείρηση και σύναψης σύμβασης με αυτή με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας, κατά παρέκκλιση των περί διενέργειας διαγωνισμού διατάξεων

Αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού, Δημοτικών και Κοινοτικών Ιδρυμάτων, λοιπών Δημοτικών και Κοινοτικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, Δημοτικών και Κοινοτικών Επιχειρήσεων των νόμων 1069/1980 και 890/1979 και Επιχειρήσεων και λοιπών Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού του π.δ/τος 410/1995 σε εφαρμογή του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α΄).

Αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού, Δημοτικών και Κοινοτικών Ιδρυμάτων, λοιπών Δημοτικών και Κοινοτικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, Δημοτικών και Κοινοτικών Επιχειρήσεων των νόμων 1069/1980 και 890/1979 και Επιχειρήσεων και λοιπών Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού του π.δ/τος 410/1995 σε εφαρμογή του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α΄).

Δημόσια έργα.Ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου.Από τις ανωτέρω διατάξεις (άρθρο 7 3669/20080 προκύπτει ότι το σύστημα υποβολής προσφοράς με ελεύθερη συμπλήρωση τιμολογίου εφαρμόζεται στις περιπτώσεις δημοπράτησης έργων, όταν οι ποσότητες των εργασιών τους έχουν προμετρηθεί χωρίς κίνδυνο συμβατικών σφαλμάτων και δεν αναμένονται κατασκευαστικές αποκλίσεις. Οι διαγωνιζόμενοι στο σύστημα αυτό καταχωρίζουν στο ασυμπλήρωτο τιμολόγιο της υπηρεσίας τις προσφερόμενες από αυτούς τιμές, χωρίς όμως καμία δέσμευση ομαλότητας, ενώ η τεκμαρτή έκπτωση προκύπτει από τη σύγκριση του τελικού προϋπολογισμού προσφοράς με τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας. Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, με το ανωτέρω σύστημα ο συνολικός προϋπολογισμός της προσφοράς δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος από τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας, ο οποίος αποτελεί και το ανώτατο όριο προσφοράς, ούτε μπορούν να υποβληθούν αρνητικές εκπτώσεις σε καμία από τις επιμέρους ομάδες εργασιών. Και τούτο διότι, όπου ο νομοθέτης θέλησε μηδενικές ή αρνητικές εκπτώσεις σε ομάδες εργασιών τιμολογίου το πρόβλεψε ρητά, όπως στη διάταξη του άρθρου 6 παρ. 3 του ίδιου νόμου. Κατά συνέπεια, στις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος της ελεύθερης συμπλήρωσης τιμολογίου, είναι απαράδεκτη προσφορά διαγωνιζόμενου, ο οποίος προσφέρει μεν θετική έκπτωση επί του συνολικού προϋπολογισμού της υπηρεσίας, προσφέρει όμως, αρνητική έκπτωση σε επιμέρους ομάδες εργασιών (βλ Πρ Ε΄ Κλιμ. 429/2010).

Προγραμματικές συμβάσεις.Ο ασαφής προσδιορισμός των υποχρεώσεων των συμβαλλομένων μερών σε συνδυασμό με τη μη παράθεση αναλυτικού οικονομικού προϋπολογισμού του προγράμματος, την έλλειψη πρόβλεψης ρητρών, αλλά τη σαφή χρηματοδότηση της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. από το Δήμο με ετήσιο συνολικό ποσό, οδηγεί το Τμήμα στην κρίση ότι πρόκειται κατ’ ουσία για ανεπίτρεπτη κατά νόμο (άρθρο 270 παρ. 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 277 παρ. 8 του π.δ. 410/1995) επιχορήγηση της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. από το Δήμο.

Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων(3669/2008,3852/2010) συνάγονται τα ακόλουθα : α) Στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται πριν από τη σύναψή τους, μεταξύ άλλων, και οι συμβάσεις των δήμων, των περιφερειών και των νομικών τους προσώπων, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους χωρίς ΦΠΑ είναι μεγαλύτερη από τα χρηματικά όρια που θέτουν οι προμνησθείσες διατάξεις. Συγκεκριμένα, το χρηματικό αυτό όριο, όταν το έργο χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους, ήταν μέχρι 31.12.2010 1.000.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και μετά την 1.1.2011 100.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Στην τελευταία περίπτωση αρμοδιότητα διενέργειας του προσυμβατικού ελέγχου έχει ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις συμβάσεις προϋπολογιζόμενης δαπάνης από 100.000 έως 500.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και το Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου πάνω από 500.000 ευρώ. β) Στις περιπτώσεις συμβάσεων δημοσίων έργων των ως άνω νομικών προσώπων, οι οποίες συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτές υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, χωρίς Φ.Π.Α., υπερβαίνει το ποσό των πέντε εκατομμυρίων (5.000.000) ευρώ (Πρ. VI Τμ. 255/2007, Ε΄ Κλιμ. 430/2010). Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξάρτητα του αν πρόκειται για αυτοτελές έργο ή για υποέργο, η εκτέλεση του οποίου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εκτελέσεως περισσότερων υποέργων (βλ. Πρ. Ε΄ Κλιμ. 318/2010, 580, 581/2009, 424/2008, 277/2008, 136/2008, VI Τμ. 68/2008). Η διάταξη αυτή του άρθρου 30 παρ. 2 περ. β του ν. 3669/2008 ως αφορώσα τα συγχρηματοδοτούμενα έργα είναι ειδική και κατισχύει της προμνησθείσας διάταξης του άρθρου 278 του ν.3852/2010. Άλλωστε η τελευταία αυτή διάταξη, όπως προκύπτει και από την εισηγητική έκθεση επί αυτής (βλ. σελ. 154), τροποποίησε το ισχύον μέχρι τότε χρηματικό όριο (προϋπολογιζόμενη δαπάνη χωρίς ΦΠΑ) υπαγωγής των συμβάσεων των δήμων, περιφερειών και των νομικών τους προσώπων στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που ήταν 1.000.000 ευρώ, και καθόρισε πλέον το όριο αυτό στις 100.000 ευρώ.

Κατάτμηση-έργου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι αμφότερες οι προαναφερόμενες συμβάσεις είχαν ως αντικείμενο ομοειδείς μεταξύ τους εργασίες και, εφόσον ο συνολικός προϋπολογισμός τους (59.950 ευρώ), ακόμη και αν δεν συνυπολογιστούν τα εκδοθέντα για παρεμφερείς εργασίες ….. χρηματικά εντάλματα, υπερέβαινε καταφανώς το όριο των 45.000 ευρώ, μη νομίμως οι εργασίες αυτές επιμερίστηκαν και ανατέθηκαν κατά το αυτό οικονομικό έτος (2010) χωριστά, στον ίδιο, μάλιστα, ανάδοχο, χωρίς την τήρηση των διατυπώσεων του τακτικού διαγωνισμού. Ως εκ τούτου, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, τα δε υποστηριζομένα από την Υπηρεσία περί αδυναμίας ετήσιου προγραμματισμού των εργασιών συντήρησης των εγκαταστάσεων του Ιδρύματος αορίστως προβάλλονται, αφού ουδόλως εξειδικεύονται οι συγκεκριμένες διαφοροποιήσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία που καθιστούσαν ανέφικτο τον προγραμματισμό αυτό.