Καταβολή στους δικαιούχους της αποζημίωσης του ποσοστού που κρατήθηκε ως εγγύηση κατά το άρθρο 24 παρ. 1 του Ν 2882/2001 – Δυνατότητα καταβολής της οριστικής αποζημίωσης που υπερβαίνει την προσωρινή, σε περίπτωση εκκρεμούς αίτησης αναίρεσης του Δημοσίου.(…) α) Ο υπερού η απαλλοτρίωση υποχρεούται να αποδώσει στους αναγνωρισθέντες ως δικαιούχους της αποζημίωσης εξ αναγκαστικής απαλλοτριώσεως το ποσοστό της προσωρινής αποζημίωσης που παρακρατήθηκε ως εγγύηση, δυνάμει του άρθρου 24 παρ. 1 του Ν. 2881/2001 (ή του τυχόν διαφορετικού ποσοστού που καθορίστηκε με τη δικαστική απόφαση καθορισμού της προσωρινής τιμής), παρά την άσκηση εκ μέρους του Δημοσίου αίτησης αναίρεσης κατά της δικαστικής απόφασης καθορισμού της οριστικής τιμής, η οποία εκκρεμεί. β) Η απόφαση καθορισμού της οριστικής τιμής, ως αναγνωριστική, δεν μπορεί να τύχει εκτέλεσης κατά του υποχρέου καταβολής της, ο οποίος πρέπει να προβεί σε ουσιαστική εκτίμηση σχετικά με το αν κρίνεται συμφέρουσα για τον ίδιο η άμεση απόδοση και του ποσού της οριστικώς καθορισθείσας αποζημίωσης καθ’ ό μέρος υπερβαίνει το ποσό της προσωρινής, παρά την άσκηση αίτησης αναίρεσης κατά της απόφασης καθορισμού της οριστικής αποζημίωσης, σταθμίζοντας τη διάταξη του άρθρου 20 παρ. 9 του Ν. 2882/2001, κατά την οποία επιβαρύνεται με τον νόμιμο τόκο υπερημερίας το ποσό της οριστικής αποζημίωσης καθ’ ό μέρος υπερβαίνει την προσωρινή, εφόσον δεν αποδοθεί εντός ορισμένης προθεσμίας από την έκδοση της σχετικής απόφασης και τις ενδεχόμενες δυσχέρειες επιστροφής των ποσών, αν κριθεί εν τέλει ότι καταβλήθηκαν αχρεώστητα (ομόφωνα).

Ερωτάται εάν υποχρεούται η Υπηρεσία στην καταβολή της δικαστικής αμοιβής και των δικαστικών εξόδων που επιδικάστηκαν με την απόφαση για τον καθορισμό οριστικής τιμής μονάδας λόγω απαλλοτρίωσης : α) για τις ιδιοκτησίες που αφορούν δικαστικές αποφάσεις που εκδόθηκαν επί καταψηφιστικής αγωγής για την καταβολή αποζημίωσης από την απαλλοτρίωση, β) για τις ιδιοκτησίες για τις οποίες δεν συντελέστηκε η απαλλοτρίωση και δεν υπήρξε περαιτέρω διοικητική και δικαστική διεκδίκηση της αποζημίωσης, γ) εάν στην περίπτωση υποχρέωσης καταβολής της δικαστικής αμοιβής και των δικαστικών εξόδων επιβαρύνεται το δημόσιο με τόκους υπερημερίας και δ) ο χρόνος έναρξης υπολογισμού του τόκου.(...)α) Για όλες τις ιδιοκτησίες για τις οποίες δεν συντελέστηκε η απαλλοτρίωση λόγω μη παρακατάθεσης της πλήρους αποζημίωσης και έχει αυτοδικαίως αρθεί, το Ελληνικό Δημόσιο, ως υπόχρεο προς αποζημίωση, υποχρεούται και στην καταβολή της δικηγορικής αμοιβής και της δικαστικής δαπάνης, όπως προσδιορίστηκαν με την απόφαση καθορισμού οριστικής τιμής, και εφ’ όσον οι απαιτήσεις αυτές δεν έχουν υποπέσει σε παραγραφή, ανεξάρτητα αν οι καθ’ ων η απαλλοτρίωση έχουν επιδιώξει ή μη τη διατήρησή της απαλλοτρίωσης ή αν έχουν ασκήσει αγωγή για την επιδίωξή της αποζημίωσης και β) επί των ανωτέρω ποσών δεν οφείλονται τόκοι υπερημερίας καθώς δεν προκύπτει επίδοση αγωγής προς το Ελληνικό Δημόσιο με αίτημα την καταβολή τους (ομόφωνα).

Ζητήματα που γεννώνται σχετικά με τη δυνατότητα καταβολής από τη διοίκηση της δικαστικά καθορισμένης αποζημίωσης λόγω αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, ύστερα από την επελθούσα κατά το νόμο αυτοδίκαιη άρση της απαλλοτρίωσης, λόγω μη έγκαιρης παρακατάθεσης της αποζημίωσης .(...)α) Η έκδοση από τη διοίκηση βεβαιωτικής πράξης για την επελθούσα αυτοδίκαιη άρση της απαλλοτρίωσης λόγω παρέλευσης της 18μηνης προθεσμίας συντέλεσης, δεν αναιρεί την υποχρέωσή της να καταβάλει το σύνολο της αποζημίωσης που προσδιορίστηκε οριστικά, στον ιδιοκτήτη που επιθυμεί τη διατήρηση της απαλλοτρίωσης (ομόφωνα). β) Η παραπάνω υποχρέωση για καταβολή αποζημίωσης στον ιδιοκτήτη που επιθυμεί τη διατήρηση της απαλλοτρίωσης, υφίσταται τόσο στην περίπτωση κατά την οποία τηρήθηκαν απ’ αυτόν οι κατά νόμο διατυπώσεις (αίτηση και υπεύθυνη δήλωση στη διοικητική αρχή) όσο και στην περίπτωση που η βούλησή του εκδηλώνεται με την άσκηση αγωγής ή την έκδοση διαταγής πληρωμής για την είσπραξη της αποζημίωσης (ομόφωνα). Στη δε ως άνω (β’) υποπερίπτωση υφίσταται υποχρέωση προς πληρωμή του νομίμου τόκου από την επίδοση της αγωγής ή της διαταγής πληρωμής και μέχρι την εξόφληση (κατά πλειοψηφία). γ) Η καταβολή της αποζημίωσης στον ιδιοκτήτη που επιθυμεί την αναβίωση της απαλλοτρίωσης είναι ανεξάρτητη από την κατάληψη ή μη της απαλλοτριωθείσας έκτασης από τον υπερού η απαλλοτρίωση (ομόφωνα). δ) Εάν τελικώς καταβληθεί η αποζημίωση στον καθ’ ου η απαλλοτρίωση, η διοίκηση υποχρεούται να ενεργήσει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση για τη μεταγραφή της απόφασης κήρυξης αυτής, στο κατά τόπον αρμόδιο υποθηκοφυλακείο και Κτηματολογικό Γραφείο, προσκομίζοντας μεταξύ άλλων, τα στοιχεία που αποδεικνύουν τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης για τη συγκεκριμένη ιδιοκτησία. Περαιτέρω για λόγους ασφαλείας του δικαίου, δύναται να ανακαλέσει την προηγουμένως εκδοθείσα διαπιστωτική πράξη περί αυτοδίκαιης άρσης της απαλλοτρίωσης, ως εκδοθείσα για πλάνη περί τα πράγματα, με τον τύπο και διαδικασία που επιβάλλονται από το νόμο για την έκδοσή της (ομόφωνα). ε) Στην περίπτωση διατήρησης της απαλλοτρίωσης μετά από υποβολή αίτησης και υπεύθυνης δήλωσης του καθ’ου η απαλλοτρίωση, οι αξιώσεις του για καταβολή ιδιαίτερης αποζημίωσης λόγω μείωσης της αξίας του εδαφικού τμήματος ακινήτου που απέμεινε εκτός απαλλοτρίωσης και αποζημίωσης μετά την αναγνώριση μη ύπαρξης ωφέλειάς του ιδιοκτήτη του απαλλοτριωμένου ακινήτου που αποκτά πρόσωπο σε διανοιγόμενη εθνική οδό, δεν συνιστούν περίπτωση απαγορευμένου ανακαθορισμού σύμφωνα με την παρ. 3 του αρ. 11 του Κ.Α.Α.Α (ομόφωνα).

Καταβολή αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης...Με αυτά τα δεδομένα, το δικαίωμα των ως άνω για εξώδικο προσδιορισμό της αποζημίωσης του επίμαχου ρυμοτομηθέντος οικοπέδου παρέμεινε ενεργό και δεν υπέπεσε σε παραγραφή, αν και είχε παρέλθει εικοσαετία από τη στιγμή που κατέστη αμετάκλητη η 3468/5.10.1993 κυρωτική της πράξης αναλογισμού της αποζημίωσης απόφαση του Νομάρχη ... μέχρι την άσκηση της από 13.6.2017 αίτησης των ιδιοκτητών. Τούτο διότι, ανεξαρτήτως του αν η αίτηση ενός των ιδιοκτητών για έκδοση της προαναφερόμενης 739/20.9.2005 βεβαίωσης του Δήμου ... διέκοψε την παραγραφή, οι ως άνω διατήρησαν το δικαίωμα της κυριότητας του επίμαχου ακινήτου ενεργό, αφού έως το έτος διακοπής της ηλεκτροδότησής του (2006) αποδεικνύεται η χρήση αυτού από δικαιοπάροχο των ως άνω, ενώ, σε κάθε περίπτωση, από την 23/2018 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου ... προκύπτει ότι το δικαίωμα αυτό δεν αποσβέστηκε από άλλο λόγο ούτε ότι ο υπέρ ου η απαλλοτρίωση Δήμος ... προέβη στην καταβολή αποζημίωσης που καθορίσθηκε με νόμιμο τρόπο. Περαιτέρω, δεν συντρέχουν οι αναδειχθείσες πλημμέλειες στη διαδικασία εξώδικου συμβιβασμού, διότι από την ανεπιφύλακτη αποδοχή του περιεχομένου των αποφάσεων του δημοτικού συμβουλίου και της οικονομικής επιτροπής εκ μέρους των αιτούντων την αποζημίωση (βλ. και τις σχετικές υπεύθυνες δηλώσεις αυτών), συνάγεται η βούληση των μερών για την καταβολή της στο συμφωνηθέν ύψος, ενώ σε εκτέλεση των Πρακτικών της 19ης/20.11.2019 Συνεδρίασης του παρόντος Κλιμακίου προσκομίσθηκε η 209/22.3.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και η 41517/ 6.9.2017 γνωμοδότηση της νομικής συμβούλου του Δήμου περί συμφέρουσας τιμής μονάδας αποζημίωσης.

Απαλλοτρίωση ακινήτου.(....) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας Πράξεως, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η καταβολή της δικαστικής δαπάνης της πληρεξουσίας δικηγόρου των καθ’ ων η απαλλοτρίωση υπέρ του Δικηγορικού Συλλόγου ...... είναι καθόλα νόμιμη προκειμένου να συντελεσθεί η απαλλοτρίωση, διότι, προς τούτο, απαιτείται η καταβολή να είναι πλήρης, δηλαδή να περιλαμβάνει τόσο την αξία του ακινήτου όσο και τα δικαστικά έξοδα και την αμοιβή του δικηγόρου.  Επειδή δε η απόφαση περί οριστικού προσδιορισμού της αποζημίωσης, την οποία αιτήθηκαν τα μέρη, δεν έχει εκδοθεί εντός της προθεσμίας του ενός και ημίσεος έτους που απαιτείται για τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης, η διάταξη του άρθρου 18 παρ.4 εδ. δ΄ και ε΄ δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής, καθόσον αυτή καταλαμβάνει μόνον τις περιπτώσεις που η απόφαση περί οριστικού προσδιορισμού εκδίδεται εντός του χρόνου που απαιτείται για τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης.  Κατά συνέπεια, νομίμως ο υπέρ ου η απαλλοτρίωση Δήμος ...... εξέδωσε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα προκειμένου η καταβληθείσα, ως προς την αξία του ακινήτου δαπάνη, να συμπληρωθεί με τα έξοδα της αμοιβής της πληρεξουσίας δικηγόρου των καθ’ ων και να συντελεσθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο η απαλλοτρίωση.

ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ:(...)Με δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, διότι, κατά παράβαση των αναφερόμενων στη μείζονα σκέψη διατάξεων, η πρόταση ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης, καθώς και η δέσμευση της σχετικής πίστωσης, κατά το ποσό που προέκυπτε, βάσει της καθορισθείσας με την 12644/2013 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου ......... τιμής μονάδας για την οφειλόμενη αποζημίωση (400,00 ευρώ/τ.μ.), δεν έγινε αμέσως μετά την κοινοποίηση της ανωτέρω δικαστικής απόφασης στο Δήμο ......... στις 31.10.2013, αλλά μετά την παρέλευση τριάντα τριών (33) περίπου μηνών από αυτήν, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο. Πλην όμως, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων υπέλαβαν ότι θα μπορούσαν νομίμως να προβούν σε ανάληψη της σχετικής υποχρέωσης και να δεσμεύσουν την απαιτούμενη πίστωση για την καταβολή της αποζημίωσης όχι αμέσως μετά την κοινοποίηση της δικαστικής απόφασης περί προσωρινού προσδιορισμού τιμής μονάδας αυτής, αλλά κατόπιν έκδοσης, αφενός, της 10747/2015 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου ......... περί αναγνώρισης του …… ως δικαιούχου της επίμαχης αποζημίωσης και, αφετέρου, της 1303/2015 απόφασης του Εφετείου ......... περί καθορισμού της οριστικής τιμής μονάδας αυτής, οπότε και οριστικοποιήθηκε το οφειλόμενο ποσό για τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, πλην όμως το χρηματικό  ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί, λόγω συγγνωστής πλάνης.

Ερωτάται αν μετά τη μερική ανάκληση από το Δημόσιο της απόφασης επίσπευσης της Πολεοδομικής Εφαρμογής Σχεδίου Πόλης για συγκεκριμένη ιδιοκτησία, η υποχρέωση εκτέλεσης της διαταγής πληρωμής, η οποία έχει εξοπλιστεί με ισχύ δεδικασμένου και υποχρεώνει σε καταβολή στους δικαιούχους της δικαστικά προσδιορισθείσας αποζημίωσης για την ιδιοκτησία αυτή, βαρύνει το Ελληνικό Δημόσιο ως επισπεύδον την απαλλοτρίωση ή τον κατά τόπο αρμόδιο Δήμο.(...)α) Μετά τη μερική ανάκληση από το Δημόσιο της απόφασης επίσπευσης της Πολεοδομικής Εφαρμογής Σχεδίου Πόλης για συγκεκριμένη ιδιοκτησία, η υποχρέωση εκτέλεσης της διαταγής πληρωμής, η οποία έχει εξοπλιστεί με ισχύ δεδικασμένου και υποχρεώνει σε καταβολή για την ιδιοκτησία αυτή, της δικαστικά προσδιορισθείσας αποζημίωσης στους δικαιούχους, βαρύνει το Ελληνικό Δημόσιο ως επισπεύδον την απαλλοτρίωση και όχι τον κατά τόπο αρμόδιο Δήμο και β) μετά την απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων με αριθμό Δ12/Φ.Επ/0/34306/26.3.2009 περί μερικής ανάκλησης της με αριθμό Δ12/0/33985/14.3.2006 απόφασης επίσπευσης από το Δημόσιο της Πολεοδομικής Εφαρμογής Σχεδίου Πόλης για την κατασκευή του Ανισόπεδου Κόμβου Παπαναστασίου στο Δήμο Ηρακλείου Κρήτης στο Ο.Τ. 1392 και για την ιδιοκτησία Α.Κ.Π. 02, το Ελληνικό Δημόσιο ως επισπεύδον την απαλλοτρίωση υποχρεούται να εκτελέσει τη διαταγή πληρωμής του Δικαστή του Μονομελούς Πρωτοδικείου Κρήτης με αριθμό 154/152/2014, η οποία έχει εξοπλιστεί με ισχύ δεδικασμένου και υποχρεώνει σε καταβολή της δικαστικά προσδιορισθείσας αποζημίωσης στους δικαιούχους για την παραπάνω ιδιοκτησία (κατά πλειοψηφία).

Καταβολή αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης...Στην προκείμενη περίπτωση, σύμφωνα με την αμέσως προηγούμενη νομική σκέψη, τα δικαστικά έξοδα των αιτούντων για την προκείμενη δίκη προσδιορισμού της οριστικής αποζημίωσης, κατόπιν σχετικού αιτήματός τους (άρθρο 191 παρ. 2 ΚΠολΔ), πρέπει, κατά τα εκτιθέμενα στην αμέσως προηγούμενη νομική σκέψη, να επιβληθούν σε βάρος του καθ’ ου Ελληνικού Δημοσίου (που υπάγεται στη Γενική Κυβέρνηση κατά την έννοια του άρθρου 14 Ν. 4270/2014) ως υπόχρεου προς καταβολή της επίδικης αποζημίωσης, και περιλαμβάνουν: α) την αμοιβή για την παράσταση του πληρεξούσιου δικηγόρου τους μετά των εξόδων του ενώπιον του Εφετείου τούτου (με τριμελή σύνθεση) και του Μονομελούς Εφετείου στο ποσό των εξακοσίων (600) ευρώ και β) στην αμοιβή του πληρεξούσιου δικηγόρου τους για τη σύνταξη των αιτήσεων και των προτάσεων ενώπιον του Εφετείου (με τριμελή σύνθεση) και του Μονομελούς Εφετείου, η οποία πρέπει να καθοριστεί σε ποσοστό 1% (2% : 2) της αποζημίωσης, για την σύνταξη των αιτήσεων και σε ποσοστό 0,50% για τη σύνταξη προτάσεων επί των αιτήσεων, δηλαδή σε συνολικό ποσοστό 1,5% επί της ως άνω καθορισθείσης αποζημίωσης.

Εφαρμογή ή μη της παρ. 6 του άρθρου 8 του ν. 2882/2001, (που προστέθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 126 του ν. 4070/2012), στην παρακατάθεση αποζημίωσης από ιδιώτη, στα πλαίσια εφαρμογής πράξης προσκύρωσης και αναλογισμού αποζημίωσης ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας.(...)Η πράξη προσκύρωσης και αναλογισμού αποζημίωσης ρυμοτομούμενων ιδιοκτησιών αποτελεί μορφή αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις των απαλλοτριώσεων. Η γενική αρχή της μη ανακλητέας παρακατάθεσης της αποζημίωσης από απαλλοτρίωση, παρακάμπτεται μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος, στην περίπτωση που ορίζεται στο ν. 4070/2012 και την κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 126 παρ. 2 αυτού εκδοθείσα κανονιστική Υ.Α., δηλαδή στην περίπτωση φορέα του Δημοσίου ή της Γενικής Κυβέρνησης, επιχορηγούμενου από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων που εκτελεί απαλλοτριώσεις. Συνεπώς, ως εξαιρετικού δικαίου ρύθμιση και ειδική διάταξη παρεκκλίνουσα από την ως άνω γενική αρχή, δεν εφαρμόζεται σε άλλες περιπτώσεις που δεν προβλέπονται ειδικά στο νόμο, όπως στις περιπτώσεις αποζημίωσης μεταξύ ιδιωτών κατά τις διατάξεις του από 17.7.1923 Ν.Δ/τος (κατά πλειοψηφία).

Εργολαβικό δίκης σε απαλλοτρίωση. Υπολογισμός δικηγορικής αμοιβής.(...)Όταν στο εργολαβικό δίκης, για το οποίο πληρούνται οι διατυπώσεις του άρθρου 60 του ν. 4194/2013 και το οποίο έχει υπογραφεί μεταξύ του δικαιούχου της απαλλοτριώσεως και του πληρεξουσίου του δικηγόρου, συμφωνήθηκε αμοιβή του δικηγόρου σε ποσοστό % επί της αποζημίωσης που θα καθορισθεί από το Δικαστήριο ή εξωδίκως, πλέον της δικαστικής δαπάνης και τυχόν τόκων, την οποία ο δικαιούχος εκχωρεί στο δικηγόρο, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων θα πρέπει να παρακρατεί από τους δικαιούχους και να αποδίδει στο δικηγόρο ολόκληρο το συμφωνηθέν στο εργολαβικό ποσοστό δικηγορικής αμοιβής, πλέον του ποσού που καθορίστηκε από το Δικαστήριο ως δικαστική δαπάνη, εφόσον φυσικά αυτό το τελευταίο έχει κατατεθεί στο ΤΠΔ από τον υπέρ ού η απαλλοτρίωση και όχι να καταβάλλεται αυτό μειωμένο κατά την καθορισθείσα από το Δικαστήριο και παρακατατεθείσα από τον υπέρ ού η απαλλοτρίωση δικηγορική αμοιβή, που αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της δικαστικής δαπάνης (ομόφωνα).