Απαλλοτρίωση ακινήτου.(....) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας Πράξεως, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η καταβολή της δικαστικής δαπάνης της πληρεξουσίας δικηγόρου των καθ’ ων η απαλλοτρίωση υπέρ του Δικηγορικού Συλλόγου ...... είναι καθόλα νόμιμη προκειμένου να συντελεσθεί η απαλλοτρίωση, διότι, προς τούτο, απαιτείται η καταβολή να είναι πλήρης, δηλαδή να περιλαμβάνει τόσο την αξία του ακινήτου όσο και τα δικαστικά έξοδα και την αμοιβή του δικηγόρου.  Επειδή δε η απόφαση περί οριστικού προσδιορισμού της αποζημίωσης, την οποία αιτήθηκαν τα μέρη, δεν έχει εκδοθεί εντός της προθεσμίας του ενός και ημίσεος έτους που απαιτείται για τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης, η διάταξη του άρθρου 18 παρ.4 εδ. δ΄ και ε΄ δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής, καθόσον αυτή καταλαμβάνει μόνον τις περιπτώσεις που η απόφαση περί οριστικού προσδιορισμού εκδίδεται εντός του χρόνου που απαιτείται για τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης.  Κατά συνέπεια, νομίμως ο υπέρ ου η απαλλοτρίωση Δήμος ...... εξέδωσε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα προκειμένου η καταβληθείσα, ως προς την αξία του ακινήτου δαπάνη, να συμπληρωθεί με τα έξοδα της αμοιβής της πληρεξουσίας δικηγόρου των καθ’ ων και να συντελεσθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο η απαλλοτρίωση.

Ερωτάται: α) εάν είναι επιτρεπτή η παρακατάθεση αποζημίωσης από απαλλοτρίωση, ίσης με την τιμή μονάδας αποζημίωσης που καθορίστηκε οριστικά με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, στην περίπτωση που κατά τον χρόνο που εκκρεμούσε η συζήτηση της αίτησης καθορισμού οριστικής τιμής μονάδας αποζημίωσης ο καθ΄ ού η απαλλοτρίωση υπέβαλε, σύμφωνα με την πρόβλεψη του άρθρου 11 παρ. 3 του ν. 2882/2001, αίτηση - υπεύθυνη δήλωση διατήρησης της διαδικασίας απαλλοτρίωσης μετά την παρέλευση 18μήνου από την δημοσίευση της απόφασης καθορισμού προσωρινής τιμής μονάδας αποζημίωσης, η οποία έγινε αποδεκτή από την αρχή που κήρυξε την απαλλοτρίωση και β) εάν σε περίπτωση που δεν παρακατατεθεί η παραπάνω οριστικά καθορισθείσα αποζημίωση δύνανται οι ενδιαφερόμενοι να επισπεύσουν την εκτέλεση της αμετάκλητης απόφασης του Εφετείου Αθηνών, με την οποία καθορίστηκε η οριστική τιμή μονάδας αποζημίωσης εναντίον του υπόχρεου προς αποζημίωση.(...)α) Η απόφαση καθορισμού οριστικής τιμής μονάδας αποζημίωσης από απαλλοτρίωση, παράγει δεδικασμένο μεταξύ των διαδίκων το οποίο δεσμεύει αυτούς ως προς το ύψος της καθορισθείσας οριστικά αποζημίωσης και δημιουργεί υποχρέωση συμμόρφωσης του υπόχρεου προς αποζημίωση να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες υλοποίησης της απόφασης, ανεξάρτητα από το γεγονός της υποβολής, κατά τον χρόνο που εκκρεμούσε η συζήτηση της αίτησης καθορισμού οριστικής τιμής μονάδας αποζημίωσης, αίτησης - υπεύθυνης δήλωσης των θιγόμενων ιδιοκτητών για την διατήρηση της διαδικασίας απαλλοτρίωσης μετά την παρέλευση 18μήνου από την δημοσίευση της απόφασης καθορισμού προσωρινής τιμής μονάδας αποζημίωσης και την αποδοχή της από την αρχή που κήρυξε την απαλλοτρίωση, σύμφωνα με την πρόβλεψη του άρθρου 11 παρ. 3 του ν. 2882/2001, το οποίο απαγορεύει τον ανακαθορισμό της αποζημίωσης σε περίπτωση που το ως άνω αίτημα των θιγόμενων ιδιοκτητών γίνει δεκτό από την αρχή που κήρυξε την απαλλοτρίωση (κατά πλειοψηφία). β) Στην υπό στοιχ. (α) περίπτωση, οι θιγόμενοι ιδιοκτήτες δεν δύνανται να απαιτήσουν άμεσα την καταβολή της αποζημίωσης που καθορίστηκε οριστικά, με αναγκαστική εκτέλεση της σχετικής ήδη αμετάκλητης δικαστικής απόφασης, λόγω του αναγνωριστικού χαρακτήρα της απόφασης αυτής, δύνανται όμως, εφόσον αναγνωρισθούν δικαιούχοι της καθορισθείσας με αυτήν αποζημίωσης, να ασκήσουν, βάσει του δεδικασμένου της, κατά του υπόχρεου προς αποζημίωση είτε αγωγή καταψηφιστική είτε να επιδιώξουν την έκδοση διαταγής πληρωμής, για την επιδίκαση του ποσού της οριστικά καθορισθείσας αποζημίωσης (κατά πλειοψηφία).

Ανάκληση συντελεσμένης απαλλοτρίωσης – Υποβολή αίτησης ανάκλησης από ειδικούς διαδόχους των καθολικών διαδόχων του αρχικού ιδιοκτήτη, εφοδιασμένων με συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο των καθολικών διαδόχων.(...)Έχουν έννομο συμφέρον προς υποβολή αίτησης ανάκλησης συντελεσμένης απαλλοτρίωσης τμημάτων ακινήτων που περιήλθαν στο Δημόσιο δυνάμει της απαλλοτρίωσης και δεν χρησιμοποιήθηκαν, ούτε προβλέπεται να χρησιμοποιηθούν, για το σκοπό της απαλλοτρίωσης ή άλλο σκοπό δημόσιας ωφέλειας, οι ειδικοί διάδοχοι των καθολικών διαδόχων των αρχικών ιδιοκτητών, καθότι αυτοί ενεργούν δυνάμει πληρεξουσίου (συμβολαιογραφικού) των καθολικών διαδόχων.

Ερωτάται εάν υποχρεούται η Υπηρεσία στην καταβολή της δικαστικής αμοιβής και των δικαστικών εξόδων που επιδικάστηκαν με την απόφαση για τον καθορισμό οριστικής τιμής μονάδας λόγω απαλλοτρίωσης : α) για τις ιδιοκτησίες που αφορούν δικαστικές αποφάσεις που εκδόθηκαν επί καταψηφιστικής αγωγής για την καταβολή αποζημίωσης από την απαλλοτρίωση, β) για τις ιδιοκτησίες για τις οποίες δεν συντελέστηκε η απαλλοτρίωση και δεν υπήρξε περαιτέρω διοικητική και δικαστική διεκδίκηση της αποζημίωσης, γ) εάν στην περίπτωση υποχρέωσης καταβολής της δικαστικής αμοιβής και των δικαστικών εξόδων επιβαρύνεται το δημόσιο με τόκους υπερημερίας και δ) ο χρόνος έναρξης υπολογισμού του τόκου.(...)α) Για όλες τις ιδιοκτησίες για τις οποίες δεν συντελέστηκε η απαλλοτρίωση λόγω μη παρακατάθεσης της πλήρους αποζημίωσης και έχει αυτοδικαίως αρθεί, το Ελληνικό Δημόσιο, ως υπόχρεο προς αποζημίωση, υποχρεούται και στην καταβολή της δικηγορικής αμοιβής και της δικαστικής δαπάνης, όπως προσδιορίστηκαν με την απόφαση καθορισμού οριστικής τιμής, και εφ’ όσον οι απαιτήσεις αυτές δεν έχουν υποπέσει σε παραγραφή, ανεξάρτητα αν οι καθ’ ων η απαλλοτρίωση έχουν επιδιώξει ή μη τη διατήρησή της απαλλοτρίωσης ή αν έχουν ασκήσει αγωγή για την επιδίωξή της αποζημίωσης και β) επί των ανωτέρω ποσών δεν οφείλονται τόκοι υπερημερίας καθώς δεν προκύπτει επίδοση αγωγής προς το Ελληνικό Δημόσιο με αίτημα την καταβολή τους (ομόφωνα).

Ερωτάται εάν κατά τη σύνταξη του τελικού πίνακα παρακατάθεσης της αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης, η Υπηρεσία θα προχωρήσει σε συμψηφισμό του ποσού της οριστικής αποζημίωσης, που ορίστηκε με τις αποφάσεις του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης με αριθμούς 952/2017 και 909/2017, με το ποσό του προσωρινού προσδιορισμού αποζημίωσης, που είχε οριστεί από το Μονομελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, όπως είναι η μέχρι σήμερα πάγια τακτική ή θα προχωρήσει στην αυτοτελή εκτέλεση των πιο πάνω αποφάσεων του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, θεωρώντας παραγεγραμμένη την απαίτηση από την καταβολή προς τους καθ’ ων η απαλλοτρίωση, της αποζημίωσης, με βάση την προσωρινή τιμή μονάδας, που είχε καθοριστεί από το Μονομελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης.(...)Η Υπηρεσία, κατά τη σύνταξη του τελικού πίνακα παρακατάθεσης της αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης, μπορεί να προχωρήσει σε συμψηφισμό του ποσού της οριστικής αποζημίωσης, που ορίστηκε με τις με αριθμούς 952/2017 και 909/2017 αποφάσεις του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης με το αρχικά καταβληθέν ποσό του προσωρινού προσδιορισμού αποζημίωσης (ομόφωνα).

Εφαρμογή ή μη της παρ. 6 του άρθρου 8 του ν. 2882/2001, (που προστέθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 126 του ν. 4070/2012), στην παρακατάθεση αποζημίωσης από ιδιώτη, στα πλαίσια εφαρμογής πράξης προσκύρωσης και αναλογισμού αποζημίωσης ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας.(...)Η πράξη προσκύρωσης και αναλογισμού αποζημίωσης ρυμοτομούμενων ιδιοκτησιών αποτελεί μορφή αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις των απαλλοτριώσεων. Η γενική αρχή της μη ανακλητέας παρακατάθεσης της αποζημίωσης από απαλλοτρίωση, παρακάμπτεται μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος, στην περίπτωση που ορίζεται στο ν. 4070/2012 και την κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 126 παρ. 2 αυτού εκδοθείσα κανονιστική Υ.Α., δηλαδή στην περίπτωση φορέα του Δημοσίου ή της Γενικής Κυβέρνησης, επιχορηγούμενου από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων που εκτελεί απαλλοτριώσεις. Συνεπώς, ως εξαιρετικού δικαίου ρύθμιση και ειδική διάταξη παρεκκλίνουσα από την ως άνω γενική αρχή, δεν εφαρμόζεται σε άλλες περιπτώσεις που δεν προβλέπονται ειδικά στο νόμο, όπως στις περιπτώσεις αποζημίωσης μεταξύ ιδιωτών κατά τις διατάξεις του από 17.7.1923 Ν.Δ/τος (κατά πλειοψηφία).

Δυνατότητα δεύτερης επανεπιβολής ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης υπό την ισχύ του ν. 4759/2020, σε περίπτωση που οικείος Δήμος έχει εγγράψει στον προϋπολογισμό του τις αναγκαίες πιστώσεις για την αποζημίωση του κυρίου του ακινήτου που απαλλοτριώνεται.(..)Μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 4759/2020 δεν είναι επιτρεπτή η εκ νέου ολική ή μερική ρυμοτομική απαλλοτρίωση ακινήτου, στο οποίο είχε ήδη επανεπιβληθεί ρυμοτομική απαλλοτρίωση για δημιουργία κοινόχρηστου χώρου, που προβλέπεται στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, ακόμη και εάν ο οικείος Δήμος έχει εγγράψει στον προϋπολογισμό του τις αναγκαίες πιστώσεις για την αποζημίωση του κυρίου του ακινήτου ένεκα της απαλλοτρίωσης (ομόφωνα με συγκλίνουσες αιτιολογίες).

ΑΠΑΛΛΟΤΡΩΣΕΙΣ.(..)Έννοια της πλήρους αποζημίωσης της ατομικής ιδιοκτησίας του άρθρου 17 παρ. 2 Συντάγματος Στη περίπτωση  αυτή, κατά το άρθρο 25 του ν. 2882/2001, που θεσπίσθηκε κατ'  επιταγή του άρθρου 17 παρ. 5 το Συντάγματος, ο έχων εμπράγματο δικαίωμα επί του απαλλοτριωθέντος ακινήτου  δικαιούται να αξιώσει την αποζημίωση για την απωλεσθείσα  πρόσοδο του ακινήτου αυτού, από τη, μετά τη συντέλεση της  απαλλοτρίωσης, κατάληψη του μέχρι την είσπραξη της προκατατεθείσας αποζημίωσης , εφόσον η καθυστέρηση της  είσπραξης δεν οφείλεται σε λόγους που αφορούν το ίδιο ή σε  υπαιτιότητα τρίτου. Το, από το εν λόγω άρθρο 25 του ν.  2882/2001, προβλεπόμενο δικαίωμα αξίωσης της απώλειας  προσόδου για τα χρονικό διάστημα από τη, μετά τη συντέλεση  της απαλλοτρίωσης, κατάληψη του ακινήτου, έως την είσπραξη  της αποζημίωσης, συνιστά ειδική περίπτωση πρόβλεψης  δικαιώματος αυτοτελούς αξίωσης διαφυγόντος κέρδους, που  έχει ως αιτιολογική βάση την, παρά τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης κα την κατάληψη του απαλλοτριωθέντος  ακινήτου, μη είσπραξη της αποζημίωσης, για λόγου που δεν  οφείλονται στον ιδιοκτήτη και ουδόλως αποκλείεται από τη  ρύθμιση του άρθρου αυτού, η προαναφερόμενη αξίωση του  ιδιοκτήτη του απαλλοτριωθέντος ακινήτου για επιδίκαση  διαφυγόντων κερδών από την εκμετάλλευση των επικειμένων εντός του απαλλοτριουμένου ακινήτου και του, μετά την  απαλλοτρίωση, εναπομένοντος τμήματος αυτού, που έχει ως  αιτιολογική βάση τη, συνεπεία της απαλλοτρίωσης, απώλειά  τους. Δηλαδή, με την ως άνω διάταξη του άρθρου 25 του ν.  2882/2001 ο νομοθέτης αποβλέπει στη ρύθμιση της  προεκτεθείσας περίπτωσης απώλειας προσόδου και όχι στον αποκλεισμό κάθε άλλου δικαιώματος αναζήτησης διαφυγόντος  κέρδους, που είναι συνέπεια της απαλλοτρίωσης. 

Καταβολή αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης...Με αυτά τα δεδομένα, το δικαίωμα των ως άνω για εξώδικο προσδιορισμό της αποζημίωσης του επίμαχου ρυμοτομηθέντος οικοπέδου παρέμεινε ενεργό και δεν υπέπεσε σε παραγραφή, αν και είχε παρέλθει εικοσαετία από τη στιγμή που κατέστη αμετάκλητη η 3468/5.10.1993 κυρωτική της πράξης αναλογισμού της αποζημίωσης απόφαση του Νομάρχη ... μέχρι την άσκηση της από 13.6.2017 αίτησης των ιδιοκτητών. Τούτο διότι, ανεξαρτήτως του αν η αίτηση ενός των ιδιοκτητών για έκδοση της προαναφερόμενης 739/20.9.2005 βεβαίωσης του Δήμου ... διέκοψε την παραγραφή, οι ως άνω διατήρησαν το δικαίωμα της κυριότητας του επίμαχου ακινήτου ενεργό, αφού έως το έτος διακοπής της ηλεκτροδότησής του (2006) αποδεικνύεται η χρήση αυτού από δικαιοπάροχο των ως άνω, ενώ, σε κάθε περίπτωση, από την 23/2018 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου ... προκύπτει ότι το δικαίωμα αυτό δεν αποσβέστηκε από άλλο λόγο ούτε ότι ο υπέρ ου η απαλλοτρίωση Δήμος ... προέβη στην καταβολή αποζημίωσης που καθορίσθηκε με νόμιμο τρόπο. Περαιτέρω, δεν συντρέχουν οι αναδειχθείσες πλημμέλειες στη διαδικασία εξώδικου συμβιβασμού, διότι από την ανεπιφύλακτη αποδοχή του περιεχομένου των αποφάσεων του δημοτικού συμβουλίου και της οικονομικής επιτροπής εκ μέρους των αιτούντων την αποζημίωση (βλ. και τις σχετικές υπεύθυνες δηλώσεις αυτών), συνάγεται η βούληση των μερών για την καταβολή της στο συμφωνηθέν ύψος, ενώ σε εκτέλεση των Πρακτικών της 19ης/20.11.2019 Συνεδρίασης του παρόντος Κλιμακίου προσκομίσθηκε η 209/22.3.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και η 41517/ 6.9.2017 γνωμοδότηση της νομικής συμβούλου του Δήμου περί συμφέρουσας τιμής μονάδας αποζημίωσης.

Αρμοδιότητα οργάνων για έκδοση απόφασης διατήρησης απαλλοτρίωσης, η οποία έχει αρθεί λόγω παρέλευσης της προθεσμίας για τη συντέλεσή της.(..)Σε περιπτώσεις κήρυξης απαλλοτριώσεων με αποφάσεις Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας, ο οποίος πλέον δεν υφίσταται μετά την κατάργηση των Περιφερειών, ως αποκεντρωμένων μονάδων του κράτους με το ν. 3852/2010, αρμοδιότητα για την έκδοση απόφασης για την αποδοχή της διατήρησής τους, σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 3 του ν 2882/2001, όπως ισχύει σήμερα, έχει ο αρμόδιος εκ του σκοπού της απαλλοτρίωσης Υπουργός, επομένως στην περίπτωση απαλλοτρίωσης για κατασκευή εθνικής οδού, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, ενώ σε περιπτώσεις κήρυξης απαλλοτριώσεων από όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμων και Περιφερειών), αρμοδιότητα αποδοχής των αιτήσεων διατήρησης έχουν τα αρμόδια όργανα των φορέων αυτών (ομόφωνα).