Αμοιβή διορισθέντος από το Δικαστήριο προσωρινού κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομίας όταν δεν υπάρχει ενεργητικό, ενώ υπάρχουν εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, οι οποίοι δεν έχουν αποποιηθεί την κληρονομία. Ο διορισθείς προσωρινός κηδεμόνας σχολάζουσας κληρονομίας, η οποία δεν έχει ενεργητικό και της οποίας οι εμφανισθέντες κληρονόμοι αρνούνται την παραλαβή, με την περάτωση του έργου του, θα αμειφθεί εξ ολοκλήρου από τους πόρους του άρθρου 65, σε συνδυασμό με το άρθρο 30 παρ. 3 του ν. 4182/2013. (ομόφ.)  

Διαθήκη ιδιόγραφη – Σύσταση κοινωφελούς ιδρύματος – Διαδικαστικές ενέργειες διορισμένου κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομίας.

Ο δικαστικώς διορισμένος κηδεμόνας της σχολάζουσας κληρονομίας του θέματος, μπορεί να ενεργήσει τις διαδικασίες σύστασης του ιδρύματος ή της προσφυγής στο Εφετείο, για την τροποποίηση της βούλησης του διαθέτη, μη όντος αναγκαίου στο στάδιο αυτό του διορισμού εκτελεστή διαθήκης. (ομοφ.)

Αρμοδιότητα κήρυξης κληρονομίας ως σχολάζουσας - Καθήκοντα κηδεμόνα - Αμφισβήτηση γνησιότητας διαθήκης. (Κατάσταση : Αποδεκτή) 1. Δεν εκδόθηκε νόμιμα, λόγω παράβασης του άρθρου 62 του ν. 4182/2013, απόφαση διορισμού κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομιάς, χωρίς την προηγούμενη παροχή γνωμοδότησης του Συμβουλίου Κοινωφελών Περιουσιών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής. 2. Ο κηδεμόνας σχολάζουσας κληρονομίας δε νομιμοποιείται να είναι διάδικος σε δίκη για την αμφισβήτηση του κύρους της διαθήκης. 3. Είναι δυνατή η άσκηση ανακοπής από το Ελληνικό Δημόσιο, κατά της πράξης κήρυξης ως κυρίας της διαθήκης του Π.Γ., αν δεν έχει κλητευθεί το Ελληνικό Δημόσιο στη σχετική δικαστική διαδικασία και δεν έχει διεξαχθεί γραφολογική πραγματογνωμοσύνη για τη γνησιότητα της διαθήκης, κατά τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 808 του ΚΠολΔ.

Αμοιβή κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομιάς.  Δεν υφίσταται νόμιμη αξίωση του κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομιάς για πρόσθετη αμοιβή, υπό την ισχύ του ν. 4182/2013, όταν η αμοιβή που έχει ήδη λάβει, υπό το καθεστώς του α.ν. 2039/1939, υπερβαίνει το προβλεπόμενο σήμερα ανώτατο όριο του 5% του ενεργητικού της κληρονομίας (πλειοψ.). Ως βάση υπολογισμού της αμοιβής του κηδεμόνα λαμβάνεται το σύνολο του ενεργητικού της κληρονομιαίας περιουσίας κατά τον χρόνο διορισμού του (ομοφ.) Στις περιπτώσεις διορισμού περισσότερων του ενός κηδεμόνων κατά τη διάρκεια εκκαθάρισης της κληρονομίας, το όριο αμοιβής (5%) είναι ενιαίο και ανεξάρτητο του αριθμού των κηδεμόνων που διορίστηκαν (ομοφ.). Το όριο αμοιβής του κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομίας αφορά τις εργασίες που αμείβονται μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 4182/2013, ανεξαρτήτως του χρόνου πραγματοποιήσεώς τους (πλειοψ.).

Ζητήματα που ανακύπτουν σχετικά με τη σχολάζουσα κληρονομία, σε περίπτωση διαπίστωσης της ύπαρξης κληρονόμου (ή κληρονόμων), χωρίς να αποκλείεται η ύπαρξη άλλων συγκληρονόμων – καθήκοντα κηδεμόνα – διαδικασία αναγνώρισης του κληρονομικού δικαιώματος του Δημοσίου.(...)1. Αν διαπιστώνεται ότι υπάρχει κληρονόμος (ή κληρονόμοι), χωρίς να αποκλείεται η ύπαρξη άλλων συγκληρονόμων, η κληρονομία εξακολουθεί να σχολάζει συνολικά, καθώς -κατά κανόνα- η αβεβαιότητα ως προς τα πρόσωπα των συγκληρονόμων συνεπάγεται και αβεβαιότητα ως προς το ποσοστό των κληρονομικών μερίδων όλων των συγκληρονόμων (ομόφωνα). 2.α) Στην περίπτωση αυτή, δεν περαιώνεται η υπόθεση της σχολάζουσας κληρονομίας ούτε παύει το λειτούργημα του κηδεμόνα και, σε συνέπεια με τα παραπάνω, δεν νοείται παράδοση της κληρονομίας σε έναν από τους κληρονόμους. β) Το έργο του κηδεμόνα συνεχίζεται, μέχρι να προκύψει -με την κατά το δυνατό μέγιστη βεβαιότητα- η ύπαρξη ή η ανυπαρξία άλλων κληρονόμων, με αποτέλεσμα, μετά από γνώμη του εκάστοτε αρμοδίου Συμβουλίου Κοινωφελών Περιουσιών, τη διαπίστωση του κληρονομικού δικαιώματος του Δημοσίου ή του τρίτου (ομόφωνα). 3.α) Σε περίπτωση τελεσίδικης απόρριψης του αιτήματος τρίτου κληρονόμου για τη χορήγηση κληρονομητηρίου, δεν στοιχειοθετείται άνευ ετέρου η αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματος του Δημοσίου, καθόσον απαιτείται προς τούτο να πιθανολογηθεί, κατόπιν γνώμης του Συμβουλίου, ότι δεν υπάρχει άλλος κληρονόμος. β) Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, μετά την παρέλευση δύο ετών ή του, κατά την κρίση του Συμβουλίου, αναγκαίου χρόνου, αν δεν πιθανολογείται η ύπαρξη άλλου (άλλων) κληρονόμου, περαιώνεται το έργο του κηδεμόνα και κινείται η διαδικασία αναγνώρισης του κληρονομικού δικαιώματος του Δημοσίου (ομόφωνα).

Εφαρμογή ή μη του άρθρου 1005 (παρ.3) ΚΠολΔ σε ακίνητα που περιέρχονται στο Δημόσιο χωρίς όρο και σε ακίνητα που ανήκουν σε σχολάζουσες κληρονομίες και λοιπά θέματα εκκαθάρισης περιουσιών κατά το ν. 4182/2013.(....)1) Στις εκποιήσεις ακινήτων σύμφωνα με το άρθρο 24 του ν.4182/2013, κατά την εκκαθάριση κληρονομίας που περιήλθε στο Ελληνικό Δημόσιο, ως εξ αδιαθέτου κληρονόμο έκτης τάξης (1824 ΑΚ), υφίσταται ακούσιο νομοθετικό κενό, η συμπλήρωση του οποίου, με αναλογική εφαρμογή του άρθρου 1005 παρ. 3 ΚΠολΔ ως προς την απόσβεση υποθήκης ή προσημείωσης και την εξάλειψη των εγγεγραμμένων βαρών, με τίτλο την πράξη εξόφλησης του τιμήματος εκποίησης, μπορεί μεν να υποστηριχθεί, δεδομένου όμως ότι πρόκειται για θεωρητική προσέγγιση και αφορά την τύχη εμπραγμάτων δικαιωμάτων, το ζήτημα αυτό πρέπει να αντιμετωπισθεί νομοθετικά, για λόγους άρσης της νομικής αμφιβολίας, ασφάλειας δικαίου, χρηστής διοίκησης και αποφυγής δικαστικών εμπλοκών και των προβλημάτων που ενδέχεται μετά βεβαιότητας ότι θα προκύψουν, ματαιωμένου, κατά συνέπεια, και του σκοπού του παραπάνω νόμου για ταχεία και απρόσκοπτη εκκαθάριση των κληρονομιών που περιέρχονται στο Δημόσιο ως εξ αδιαθέτου κληρονόμο (κατά πλειοψηφία). 2) Αναλογική εφαρμογή του άρθρου 1005 ΚΠολΔ, δεν μπορεί να γίνει στην εκποίηση ακινήτου σχολάζουσας κληρονομίας, προς τούτο δε απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, ρητή νομοθετική πρόβλεψη (ομόφωνα). 3) Η εκκαθάριση κληρονομίας, σύμφωνα με το άρθρο 31 του ν.4182/2013, λήγει μόνο με την υποβολή από τον εκκαθαριστή πλήρους έκθεσης για την από αυτόν εκκαθάριση και διοίκηση της κληρονομιαίας περιουσίας, την ύπαρξη και τα στοιχεία της οποίας διαπίστωσε κατά την εκτέλεση του έργου του, έργο το οποίο παύει με την έγκριση της οριστικής λογοδοσίας του (ομόφωνα). 4) Τα έξοδα εκκαθάρισης κληρονομίας που περιήλθε στο Ελληνικό Δημόσιο, ως εξ αδιαθέτου κληρονόμο έκτης τάξης (1824 ΑΚ) και οι αμοιβές του εκκαθαριστή της, καθώς και τα έξοδα σχολάζουσας κληρονομίας και η αμοιβή του κηδεμόνα αυτής, προαφαιρούνται, σύμφωνα με το άρθρο 975 ΚΠολΔ, πριν την κατάταξη των δανειστών (ομόφωνα).

Ερωτάται, σε ζητήματα κληρονομικής διαδοχής αλλοδαπού, υπηκόου Δανίας και κατοίκου Ελλάδος, ο οποίος απεβίωσε στην Ελλάδα, πριν την έναρξη ισχύος (17.08.2015) του Κανονισμού (ΕΕ) 650/2012, δεδομένου και του γεγονότος ότι δεν υπάρχει εμφανής κληρονόμος αυτού, εάν εφαρμόζεται το άρθρο 61 του ν.4182/2013, άλλως, ποιες διατάξεις είναι εφαρμοστέες και ποιος φορέας είναι αρμόδιος για τον χειρισμό και την διενέργεια των συναφών με την συγκεκριμένη κληρονομία απαιτουμένων ενεργειών. (...) Στην περίπτωση του R.B.,υπηκόου Δανίας και κατοίκου Ελλάδας (Κρήτη), ο οποίος απεβίωσε στην Ελλάδα (Κρήτη), σε χρόνο προγενέστερο της έναρξης ισχύος του ενωσιακού κανονισμού 650/2015, δηλ. πριν τις 17.08.2015, εφαρμοστέο ουσιαστικό δίκαιο σχετικά με την κληρονομική διαδοχή του είναι το δίκαιο της ιθαγένειάς του, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 28 ΑΚ., δηλ. το δίκαιο της Δανίας. Ο Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, στα όρια της οποίας ο αποβιώσας είχε μόνιμη κατοικία και διαμονή, καθώς και ακίνητη περιουσία, είναι, κατά τα άρθρα 2 και 61 ν.4831/2013, όπως ισχύει, αρμόδιος για την διερεύνηση του τυχόν σχολάζοντα χαρακτήρα της συγκεκριμένης κληρονομίας και τις, κατά περίπτωση, απαιτούμενες για την συγκεκριμένη κληρονομία εν γένει ενέργειες (ομόφωνα).

Ερωτάται εάν, ενόψει της ποινικής διερεύνησης του κύρους της συστατικής πράξης εν ζωή και των δημόσιων διαθηκών που ορίζουν εκτελεστή, πρέπει να ανασταλεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας έγκρισης της σύστασης του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Π. ΚΑΙ Σ.Κ.». Σε καταφατική περίπτωση, αν μπορεί η κληρονομιά να κριθεί σχολάζουσα και να υπαχθεί στις διατάξεις περί διοίκησης αυτής από κηδεμόνα που θα οριστεί από την αρμόδια αρχή σύμφωνα με τα άρθρα 61 παρ. 3 του ν. 4182/2013 (Α΄ 185) ή αν, για λόγους χρηστής διοίκησης, η αρμόδια αρχή πρέπει να ζητήσει τον δικαστικό διορισμό μεσεγγυούχου της κληρονομιάς με διαχειριστική εξουσία για όσο διάστημα υπάρχει σε εξέλιξη ποινική έρευνα που αφορά τον εκτελεστή των διαθηκών.(...)Η Διοίκηση δεν υποχρεούται να αναστείλει την ολοκλήρωση της σύστασης κοινωφελούς ιδρύματος, εφόσον δεν έχει τελεσίδικα ακυρωθεί η συστατική πράξη ούτε εκκρεμεί αγωγή ακύρωσης ή αίτηση ανάκλησης αυτής στα αρμόδια πολιτικά δικαστήρια. Δικαιούται, ωστόσο, εφόσον υφίσταται σπουδαίος λόγος κατά την αιτιολογημένη ουσιαστική κρίση της, που υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο, να αναστείλει προσωρινά την έκδοση του εγκριτικού διατάγματος. Δεν είναι δυνατός ο διορισμός κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομιάς σε υπό σύσταση ίδρυμα, ενόψει των ειδικών διατάξεων του ν. 4182/2013, που προβλέπουν τον διορισμό εκτελεστή. Η ποινική διερεύνηση του κύρους των διαθηκών με τις οποίες ορίστηκε ο εκτελεστής δεν εμπίπτει στους περιοριστικά αναφερόμενους στο νόμο λόγους αυτοδίκαιης έκπτωσης ή αντικατάστασης. Δεν αποκλείεται ο δικαστικός ορισμός μεσεγγυούχου με διαχειριστική εξουσία, με συνέπεια την αναστολή της διαχείρισης του εκτελεστή κατά τη διάρκεια της μεσεγγύησης (ομόφωνα).

Εάν η ακίνητη περιουσία διαθέτιδας, η οποία αφέθηκε με τις διαθήκες της σε διάφορα σωματεία για την εξυπηρέτηση των καταστατικών κοινωφελών σκοπών τους και δεν έγινε αποδεκτή από αυτά, ούτε ορίστηκε υποκατάστατος κληρονόμος τους, υπάγεται στην άμεση διαχείριση του Υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 33 παρ.2 περ. γ’ του ν. 4182/2013.(...)Το ερώτημα για την υπαγωγή ή μη της κληρονομιαίας περιουσίας της ως άνω διαθέτιδας, μετά την αποποίησή της από τα τετιμημένα σωματεία, στην άμεση διαχείριση του Υπουργείου Οικονομικών, δεν έχει υποβληθεί αρμοδίως από τον Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής (ομόφωνα).

Δυνατότητα μετατροπής του Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών (ΙΓΕ) σε ν.π.ι.δ. και ανάληψη αρμοδιοτήτων του «Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού- Δήμητρα».(...)Το Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών (ΙΓΕ), μπορεί να μετατραπεί από νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.) σε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου (ν.π.ι.δ.), χωρίς τούτο να έρχεται σε αντίθεση με τη βούληση της διαθέτιδας Ι.Σ., υπό τον όρο όμως, ότι θα τεθεί υπό κρατική εποπτεία και ότι η διατεθείσα από την Ι.Σ. κοινωφελής περιουσία την οποία αυτό θα διαχειρίζεται να υφίσταται ως διακεκριμένη ομάδα περιουσίας με αυτοτελή διαχείριση (κατά πλειοψηφία). Παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του ΝΣΚ, κατόπιν της υπ’ αριθ. 227/2018 Γνωμοδότησης του Α΄ Τμήματος.(