Διαγωνισμός για την ανάθεση εκπονήσεως της μελέτης διευθέτησης της κοίτης ποταμού. Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά της διακήρυξης, η οποία απέκλειε λόγω προϋπολογισμού την συμμετοχή μελετητικών γραφείων με πτυχίο Δ΄ τάξεως. Το αιτούν δεν προέβαλε συγκεκριμένα σφάλματα της διακηρύξεως και των συνοδευόντων αυτήν τευχών ως προς τον τρόπο υπολογισμού της προεκτιμώμενης αμοιβής της τοπογραφικής μελέτης, αλλά προέβη εξ υπαρχής στον υπολογισμό της αμοιβής αυτής, εκκινώντας από διαφορετικά δεδομένα ως προς την έκταση του φυσικού αντικειμένου του έργου. Απορρίπτει την αίτηση. Ομοια η 176/2008 ΣτΕ (Ασφ).

Δημόσια έργα:..ζητείται παραδεκτώς η αναθεώρηση της 1332/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Σε κάθε περίπτωση, η απαίτηση από τη διακήρυξη της τήρησης των διατάξεων της πολεοδομικής νομοθεσίας δεν αποτελεί παρά αναγκαίο προαπαιτούμενο για τη σύνταξη κάθε μελέτης κατασκευής κτιρίου, θέτοντας απλώς το γενικό πλαίσιο σύνταξής της, ενώ, περαιτέρω, η ζητηθείσα και τελικώς υποβληθείσα αρχιτεκτονική προμελέτη, ανεξαρτήτως αν αποτελεί, κατά τα προβαλλόμενα, ουσιαστικά πλήρη αρχιτεκτονική μελέτη, δεν αναιρεί το γεγονός ότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, δεν έχουν υποβληθεί από την ανάδοχο εταιρεία οι υπόλοιπες απαραίτητες για την ολοκληρωμένη τεχνική εξειδίκευση του επίμαχου κτιριακού έργου επιμέρους μελέτες, ήτοι στατική μελέτη, μελέτη εγκαταστάσεων, μελέτη υποδομής και διαμορφώσεως του χώρου (βλ. άρθρα 220 επ. του π.δ. 696/1974), εν προκειμένω δε, για τις ανάγκες του συγκεκριμένου έργου και μελέτη LEED για την ενεργειακή αποδοτικότητα του κτιρίου. Ο προβαλλόμενος από το αιτούν ισχυρισμός ότι δεν συντάχθηκε προμελέτη για να μην προκαθοριστεί η χρήση του επίμαχου ακινήτου και, έτσι, να καταστεί πιο ευέλικτος ο διαγωνισμός, πέραν του ότι δεν ερείδεται στο νόμο, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, ενόψει του ότι η έναντι αμοιβής ανάθεση στην εταιρεία ..... μελέτης αξιοποίησης του ακινήτου είχε γίνει ακριβώς για αυτό το λόγο, ήτοι για την ανεύρεση της πλέον συμφέρουσας για το αιτούν χρήσης. Επίσης, ως αβάσιμος πρέπει να απορριφθεί ο ισχυρισμός περί συγγνωστής πλάνης, καθόσον τα όργανα του αιτούντος όφειλαν, ως εκ της ιδιότητάς τους, να γνωρίζουν και να εφαρμόσουν ορθώς τις προκείμενες διατάξεις, οι οποίες είναι σαφείς, ισχύουν επί σειρά ετών (άρθρο 12 π.δ. 609/1985, Α΄ 223, άρθρο 4 ν. 1418/1984, Α΄ 23) και συνάπτονται με τη λογική αναγκαιότητα της ωριμότητας του φακέλου της διαδικασίας που αφορά, εν γένει, κάθε έργο προς δημοπράτηση. Στο πλαίσιο δε αυτό ομοίως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος ο ειδικότερος ισχυρισμός περί πεποίθησης των οργάνων του αιτούντος ότι η μελέτη αξιοποίησης της εταιρείας .... και η έκθεση σκοπιμότητας της εταιρείας .... μπορούσαν να υποκαταστήσουν τις απαιτήσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 8 του ν. 3669/2008. Τέλος, απορριπτέος τυγχάνει και ο ισχυρισμός περί της ανάγκης υπογραφής της ελεγχόμενης σύμβασης, για λόγους δημοσίου συμφέροντος, διότι, πέραν του ότι εξαιτίας των ανωτέρω πλημμελειών της συγκεκριμένης διαδικασίας δεν προκύπτει με ασφάλεια η επίτευξη του βέλτιστου της αξιοποίησης του επίμαχου ακινήτου, σε κάθε περίπτωση, το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται πρωτίστως με την τήρηση της νομιμότητας στη διαδικασία ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων (Ελ.Συν. αποφ. Μείζ.-Επτ. Συνθ. 682/2017, 7593/2015).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν.

Δεν υφίστανται στο ΠΔ 696/1974 (ή αλλαχού) διατάξεις, οι οποίες να καθορίζουν τα ελάχιστα όρια της αμοιβής των μελετητών για τον έλεγχο και καταγραφή της στατικής επάρκειας και της αντοχής σε δυναμικές φορτίσεις (αντισεισμικές) υπαρχόντων κτιρίων, και, κατά συνέπεια, η αμοιβή για τις εργασίες αυτές πρέπει να ορίζεται με τα συμβατικά τεύχη. (ομοφ.) β) Εάν στη σύμβαση εκπονήσεως της μελέτης δεν υπάρχει καθορισμός αμοιβής για τις πιο πάνω εργασίες, όπως στην προκείμενη περίπτωση, πρέπει να ληφθούν υπόψη για την κάλυψη του υπάρχοντος στη σύμβαση κενού (αμοιβή), η υπ’ αριθ. 81304/8083/6-12-1989 απόφαση και η υπ’ αριθ. 8/1990 Εγκύκλιος του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ, σε συνδυασμό με τα άρθρα 200, 288 και 371 του Α.Κ. (πλειοψ.)

«Σχέδιο Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ)/Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Δήμου ......»(…) Ειδικότερα, για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης μελέτης με τον ανάδοχο της αρχικής σύμβασης πρέπει να υπάρχουν επιπρόσθετες εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες κατά την εκτέλεση της σύμβασης και είτε δεν ήταν δυνατόν να διαχωριστούν από τεχνική και οικονομική άποψη από την κύρια σύμβαση είτε ήταν αναγκαίες για την ολοκλήρωση και την τελειοποίησή της, ενώ περαιτέρω οι εργασίες αυτές πρέπει να οφείλονται σε περιστάσεις, που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά την σύναψη της αρχικής σύμβασης. Κατά την πάγια νομολογία δε του Δικαστηρίου τούτου (βλ. αποφάσεις Τμ. Μείζονος-Επταμελούς Σύνθεσης 3210, 2489/2011, πράξεις VII Τμ. Ελ.Συν. 412, 296/2010, 279, 277/2008) ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού του αρχικού συμβατικού αντικειμένου ή η διαφορά στην αμοιβή της αναδόχου που προκαλείται συνεπεία αυτού, δεν αφορά σε μελέτες πρόσθετες ή νέες που δύνανται να περιληφθούν σε συμπληρωματική σύμβαση.  Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται απλώς η αύξηση του προϋπολογισμού του αρχικού αντικειμένου ώστε να καλυφθούν οι διαφορές στην κοστολόγηση, οι οποίες προέκυψαν κατά την εκτέλεσή του και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να ενταχθούν σε συμπληρωματική σύμβαση (απόφαση VI Τμήματος 2503/2009). Εξάλλου, η συνολική αμοιβή των συμπληρωματικών εργασιών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής αμοιβής, σε κάθε περίπτωση δε οι συμπληρωματικές αυτές εργασίες εκτελούνται μόνο μετά την σύνταξη συγκριτικού πίνακα που τις περιλαμβάνει, ο οποίος εγκρίνεται πριν εξαντληθεί η συνολική προθεσμία για την περαίωση του μελετητικού έργου (βλ. πράξεις VII Τμήματος 182/2009, 279/2008).(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως συνήφθη η 1η Συμπληρωματική Σύμβαση της κρίσιμης μελέτης, διότι η μεν αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της αμοιβής των γεωλογικών μελετών δεν μπορεί να περιληφθεί, ως αυτοτελές κονδύλιο σε συμπληρωματική σύμβαση, καθόσον δεν αφορά σε πρόσθετες ή νέες μελέτες που χρειάζεται να εκπονηθούν εξαιτίας της συνδρομής απρόβλεπτων περιστάσεων, οι δε ρυθμίσεις της Υ.Α. οικ.37691/12.9.2007, με τις οποίες μεταβλήθηκαν οι προδιαγραφές και η διαδικασία εκπόνησης των γεωλογικών μελετών Γ.Π.Σ./Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π., αφενός δεν συνιστούν περίσταση που δεν μπορούσε να προβλεφθεί κατά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης, καθώς είχαν ήδη τεθεί σε ισχύ σε χρονικό διάστημα προγενέστερο της υπογραφής αυτής (στις 14.9.2007, ενώ η αρχική σύμβαση υπεγράφη στις 16.1.2008), αφετέρου, σύμφωνα με το άρθρο 9 της από 10.7.2006 διακήρυξης του διαγωνισμού, έπρεπε να αποτελούν το θεσμικό πλαίσιο εκπόνησης των μελετών της αρχικής σύμβασης, ενώ για την πρόσθετη αμοιβή των μελετητών από το ενδεχόμενο της τροποποίησης του ισχύοντος κατά το χρόνο δημοσίευσης της προκήρυξης θεσμικού πλαισίου (της Υ.Α. ΥΠΕΧΩΔΕ 9572/1845/2000), που αφορούσε το σκέλος της γεωλογικής διερεύνησης της μελέτης, είχε προβλεφθεί μέρος του ποσού των 30.000,00 ευρώ, το οποίο είχε προστεθεί στην προεκτιμώμενη αμοιβή της αρχικής σύμβασης. Επιπλέον, μη νομίμως, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 περ. β΄ της Υ.Α. 37691/12.9.2007, η ανάδοχος εταιρεία δεν διέθετε πτυχίο στην κατηγορία 20 του Μητρώου μελετητών Δημοσίων Έργων, έλλειψη η οποία δεν καλύπτεται από το πτυχίο του ειδικού συνεργάτη της μελετητή, καθώς οι επικαλούμενες μεταβατικές διατάξεις της ως άνω Υ.Α. δεν εφαρμόζονται εν προκειμένω, εφόσον ρυθμίζουν περιπτώσεις μελετών που κατά το χρόνο ισχύος των κρίσιμων διατάξεων (στις 14.9.2007) ήδη βρίσκονταν σε εξέλιξη και όχι μεταγενεστέρως ανατεθεισών μελετών(…)

Μη νόμιμη η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης (άρθρο 25 Π.Δ/τος 59/2007) μετά από διαγωνισμό, στον οποίο δεν υποβλήθηκε καμία κατάλληλη προσφορά, αφού όροι της διακήρυξης του διαγωνισμού που αφορούσαν στις ποινικές ρήτρες, στον τρόπο αναθεώρησης των τιμών και στην καταβολή του τιμήματος και κρίνονται ουσιώδεις, τροποποιήθηκαν κατά το στάδιο της διαπραγμάτευσης. Το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την 703/2010 απόφασή του ανακάλεσε την Πράξη αυτή και έκρινε ότι: α) οι τροποποιήσεις, που αφορούν σε μείωση του συμβατικού τιμήματος σε περίπτωση μη εκτέλεσης των δοκιμών τύπου, τον τρόπο πληρωμής και την αναθεώρηση τι¬μών, δεν είναι ουσιώδεις (παρατίθενται στοιχεία αναλυτικά), β) ως προς τις ποινικές ρήτρες η μείωση του προβλεπόμενου ανωτάτου ορίου ποινικών ρητρών για μη επίτευξη εγγυημένων μεγεθών από 15% σε 5% συνιστά ουσιώδη τροποποίηση όρου της αρχικής σύμβασης. Κρίθηκε δε, ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, εφόσον απαλειφθεί το εδάφιο περί υπολογισμού των ποινικών ρητρών για καθυστερήσεις με βάση την αξία του καθυστερούμενου τμήματος, δεδομένου ότι το έργο είναι συνολικό και το όριο του 5% για την επιβολή ποινικών ρητρών προσδιοριστεί στο 15%.

Εκπόνηση μελέτης..:το Τμήμα, για την οικονομία της όλης διαδικασίας του ελέγχου, κρίνει ότι είναι επιτρεπτή η υπογραφή της σύμβασης υπό τον όρο ότι πριν από αυτή θα έχει εκδοθεί η άνω ελλείπουσα απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, η οποία και πρέπει, προκειμένου να ισχύσει, να αναρτηθεί στο διαδικτυακό τόπο του προγράμματος Διαύγεια, κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις του ν. 4210/2013, που παρατέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη. Οι διατάξεις δε αυτές, ως εκ του χρόνου ισχύος τους (21.11.2013), δεν καταλαμβάνουν, όπως αβάσιμα κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη, ούτε την εκδοθείσα στις 5.7.2013 με αριθμ. 160 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής για την ανάληψη υποχρέωσης της δαπάνης για το έτος 2013, ούτε την εκδοθείσα στις 25.9.2013 με αριθμ. 657 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία, κατά τα ανωτέρω, ανετράπη εκ θεμελίων η προηγηθείσα διαδικασία ανάληψης υποχρέωσης για το έτος 2013. Σε κάθε δε περίπτωση οι άνω αποφάσεις αναρτήθηκαν στο άνω διαδικτυακό τόπο, με αριθμούς ανάρτησης ΑΔΑ ΒΛ4ΚΩΨΟ-ΨΡΡ και ΒΛΛ4ΩΨΟ-ΟΨΦ αντίστοιχα. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω και δοθέντος ότι, σε συμμόρφωση προς τις επισημάνσεις της προσβαλλόμενης πράξης, το σχέδιο της επίμαχης σύμβασης έχει ήδη ορθά συμπληρωθεί με τα στοιχεία των συμπραττόντων μελετητών, το συμβατικό αντάλλαγμα, την προθεσμία περαίωσης της μελέτης και το ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης, πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση, καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη της Επιτρόπου και να επιτραπεί η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης, μετά από την τήρηση του αναφερόμενου στην ΙΙΙ. Β. σκέψη της παρούσας όρου.        Ανακαλεί την 8/2014 πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ..

ΜΕΛΕΤΕΣ:ζητείται η αναθεώρηση της 1275/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή ανάκλησης της ήδη προσφεύγουσας κατά της 24/2021 πράξης του Επιτρόπου της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου Περιφερειακής Ενότητας Λαρίσης, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Θεσσαλίας και της προσφεύγουσας ένωσης οικονομικών φορέων, με αντικείμενο την εκπόνηση μελέτης με τίτλο «Μελέτη Ανατολικής Παράκαμψης Λάρισας: Τμήμα από Ι/Κ Π.Ε.Ο. Βόλου έως Ι/Κ Αγιάς», συνολικής εκτιμώμενης αξίας 799.943,63 ευρώ (με Φ.Π.Α.), ενώ, αντιθέτως, έγινε δεκτή η κατά της προσφυγής ανάκλησης και υπέρ του κύρους της προσβαλλόμενης πράξης έγγραφη παρέμβαση της ένωσης οικονομικών φορέων με την επωνυμία «1. … Α.Ε., 2. … Α.Ε., 3. …, 4. …».(...)Ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, καθόσον, όπως ορθά κρίθηκε με την προσβαλλομένη, ο ορισμός του …, ήτοι ενός φυσικού προσώπου που δεν αποτελούσε μέλος της προσφέρουσας ένωσης οικονομικών φορέων, ως κοινού εκπροσώπου της, δεν μπορούσε να έχει άλλη έννοια παρά μόνον ότι η ένωση αυτή αξιοποίησε τη δυνατότητα που της παρέχει ο νόμος και η διακήρυξη και χορήγησε εξουσιοδότηση στο συγκεκριμένο πρόσωπο να υπογράψει την κοινή προσφορά της, .... Τυχόν δε απαίτηση να αναφέρεται πανηγυρικά στα ΕΕΕΣ και, συναφώς, στα ως άνω πρακτικά Δ.Σ. και την ανωτέρω υπεύθυνη δήλωση, ότι ο κοινός εκπρόσωπος της ένωσης εξουσιοδοτείται να υπογράψει την κοινή προσφορά, επί ποινή μάλιστα απόρριψης αυτής, παρίσταται, όπως ορθά έκρινε το Τμήμα, νομικά αβάσιμη και σε κάθε περίπτωση, υπό τα κρινόμενα νομικά και πραγματικά δεδομένα, δυσανάλογη.(...)Δεν αναθεωρεί την 1275/2021 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος.

Διαγωνισμός για την ανάθεση εκπόνησης μελέτης. Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά της απόρριψης της προσφοράς της αιτούσας σύμπραξης διότι εταιρεία-μέλος της δεν διέθετε εταιρικό πτυχίο της καλούμενης τάξης για κατηγορία μελέτης. 10. Επειδή, η Επιτροπή, εκτιμώντας τους εκατέρωθεν ισχυρισμούς και λαμβάνοντας υπ' όψη ότι, πρώτον, κατά τη Διακήρυξη, η οποία δεν προκύπτει ότι είχε αμφισβητηθεί από τα αιτούντα Γραφεία Μελετών, οι διαγωνιζόμενοι προσκομίζουν πτυχίο κατάταξης στις καλούμενες κατηγορίες και τάξεις και ότι η εγγραφή τους στα μητρώα πρέπει να είναι σε ισχύ κατά την ημερομηνία λήξης της παραλαβής των φακέλων συμμετοχής στο διαγωνισμό και δεύτερον, κατά το άρθρο 6 παρ. 2 του Π.Δ. 799/1978, η προθεσμία εντός της οποίας υποχρεούται η Διοίκηση να διενεργεί τις μεταβολές της κατάστασης των μελετητών και γραφείων μελετών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η προαγωγή πτυχίου είναι εξηκονθήμερη από την υποβολή της σχετικής αίτησης και όχι τριακονθήμερη (δεδομένου ότι η προθεσμία των 30 ημερών αφορά ανανέωση πτυχίου ή αναθεώρηση πτυχίου λόγω αποχωρήσεως ή θανάτου ή αντικαταστάσεως μέλους Γραφείου Μελετών), κρίνει ότι η βασιμότητα των προβαλλομένων αιτιάσεων κατά του αποκλεισμού της σύμπραξης των αιτούντων Γραφείων δεν πιθανολογείται σοβαρά Και τούτο διότι, ανεξαρτήτως του ότι η συμπράττουσα εταιρεία «..... .............» δεν προσκόμισε, με τον φάκελλο των δικαιολογητικών, πτυχίο της καλούμενης τάξης στην κατηγορία μελέτης 27, όπως ρητώς απαιτεί η Διακήρυξη, πάντως, κατά την ημερομηνία λήξης της παραλαβής των φακέλων συμμετοχής στο διαγωνισμό (20.12.2007), δεν είχε παρέλθει η ανωτέρω 60ήμερη προθεσμία από την υποβολή της αίτησής της στη Διοίκηση (9.11.2007) για την προαγωγή του πτυχίου από την Β΄ στη Γ΄ τάξη. Επίσης, σύμφωνα με τη Διακήρυξη, σε περίπτωση της μη προσκόμισης από διαγωνιζόμενο του απαιτούμενου πτυχίου, η Αναθέτουσα Αρχή οφείλει να προχωρήσει στον αποκλεισμό του από το διαγωνισμό και συνεπώς τα περί υπέρβασης των άκρων της διακριτικής ευχέρειας, κατά τον αποκλεισμό της σύμπραξης των αιτούντων Γραφείων, δεν φαίνεται να ευσταθούν. 11. Επειδή, κατόπιν αυτών πρέπει να απορριφθεί η αίτηση και να γίνει δεκτή η παρέμβαση. Διά ταύτα Απορρίπτει την αίτηση.»

Εξόφληση του 3ου και 4ου λογαριασμού της μελέτης με τίτλο «Σχέδιο Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ)/Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Δήμου ......».(...)Ειδικότερα, για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης μελέτης με τον ανάδοχο της αρχικής σύμβασης πρέπει να υπάρχουν επιπρόσθετες εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες κατά την εκτέλεση της σύμβασης και είτε δεν ήταν δυνατόν να διαχωριστούν από τεχνική και οικονομική άποψη από την κύρια σύμβαση είτε ήταν αναγκαίες για την ολοκλήρωση και την τελειοποίησή της, ενώ περαιτέρω οι εργασίες αυτές πρέπει να οφείλονται σε περιστάσεις, που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά την σύναψη της αρχικής σύμβασης. Κατά την πάγια νομολογία δε του Δικαστηρίου τούτου (βλ. αποφάσεις Τμ. Μείζονος-Επταμελούς Σύνθεσης 3210, 2489/2011, πράξεις VII Τμ. Ελ.Συν. 412, 296/2010, 279, 277/2008) ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού του αρχικού συμβατικού αντικειμένου ή η διαφορά στην αμοιβή της αναδόχου που προκαλείται συνεπεία αυτού, δεν αφορά σε μελέτες πρόσθετες ή νέες που δύνανται να περιληφθούν σε συμπληρωματική σύμβαση.  Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται απλώς η αύξηση του προϋπολογισμού του αρχικού αντικειμένου ώστε να καλυφθούν οι διαφορές στην κοστολόγηση, οι οποίες προέκυψαν κατά την εκτέλεσή του και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να ενταχθούν σε συμπληρωματική σύμβαση (απόφαση VI Τμήματος 2503/2009). Εξάλλου, η συνολική αμοιβή των συμπληρωματικών εργασιών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής αμοιβής, σε κάθε περίπτωση δε οι συμπληρωματικές αυτές εργασίες εκτελούνται μόνο μετά την σύνταξη συγκριτικού πίνακα που τις περιλαμβάνει, ο οποίος εγκρίνεται πριν εξαντληθεί η συνολική προθεσμία για την περαίωση του μελετητικού έργου (βλ. πράξεις VII Τμήματος 182/2009, 279/2008). (Κρίθηκε μη ανακλητέα (Πράξη Ελ. Συν. 58/2013 Τμ. 7)

ΜΕΛΕΤΕΣ:Προκειμένου να υπολογίσει η αναθέτουσα αρχή την προϋπολογιζόμενη αξία της υπό εκπόνηση μελέτης και συνακόλουθα τη δυνατότητα απευθείας ανάθεσής της, οφείλει να λάβει υπόψη της τη συνολική δαπάνη που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του οικείου Ο.Τ.Α. σε μελέτες, οι οποίες κατατάσσονται, ως εκ του αντικειμένου τους, στην ίδια κατηγορία μελετών και μολονότι δεν συναρτώνται άμεσα με την εκτέλεση συγκεκριμένων συμβάσεων έργου προορίζονται να εξυπηρετήσουν, αφεαυτές, τον ίδιο σκοπό κατά το ίδιο οικονομικό έτος. Συνεπώς, δεν είναι νόμιμος ο επιμερισμός των κατά τα ανωτέρω μελετών της αυτής κατηγορίας σε πλείονες μικρότερες ομάδες και στη συνέχεια η με απευθείας ανάθεση εκπόνησή τους με βάση το ύψος της εκτιμώμενης δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής τους αξίας, διότι με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, η μη τήρηση της απαιτούμενης απ’ αυτές διαδικασίας του ανοικτού διαγωνισμού (βλ. Ελ.Συν. VII Τμ. 238/2011, 291, 328, 430, 437/2010). (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εκπόνηση των ως άνω αρχιτεκτονικών μελετών μη νομίμως ανατέθηκε απευθείας, με επιμερισμό του αντικειμένου τους, στον ως άνω φερόμενο ως δικαιούχο μελετητή, δοθέντος ότι οι αποφάσεις ανάθεσής τους στον ίδιο μελετητή, ελήφθησαν ταυτόχρονα, από την ίδια αρχή, οι δε εκπονηθείσες αρχιτεκτονικές μελέτες αφορούν όχι μόνο στο ίδιο δημοτικό διαμέρισμα, άλλα στο ίδιο κτίριο, ενώ υφίσταται και ταυτότητα του σκοπού για τον οποίο ανατέθηκαν, ήτοι η τροποποίηση της όψης του κτιρίου και η αισθητική του βελτίωση, καθώς και η αλλαγή της χρήσης στο χώρο του ισογείου με τη διαμόρφωση αυτού σε δημοτικό ιατρείο.