Δημόσια έργα. Αμοιβές μελετητών. Επιβολή μειώσεων.Δεν πρέπει να γίνονται οι μειώσεις που αναφέρονται στις κοινές αποφάσεις των Υπουργών Οικονομικών και ΠΕΧΩΔΕ επί της αμοιβής των μελετητών, που εκπονούν μελέτες για λογαριασμό του Δημοσίου, χρηματοδοτούμενες από τις Δημόσιες Επενδύσεις, στις περιπτώσεις που η αμοιβή έχει καθορισθεί ελεύθερα και κατ αποκοπή από τον κύριο της μελέτης, διότι οι σχετικές εργασίες δεν περιλαμβάνονται στα οικεία αναλυτικά τιμολόγια, που προσδιορίζουν τα ελάχιστα όρια της αμοιβής των μελετητών.

Αμοιβή δικηγόρου για τη σύνταξη γνωμοδοτήσεων σε υποθέσεις Δήμου. Μη νόμιμη, καθόσον για την παροχή έγγραφης γνωμοδότησης, της οποίας τα ελάχιστα όρια αμοιβής δεν καθορίζονται από την ΚΥΑ 1085081/1473/Α0012/2003, ισχύει το άρθ. 158 του Κώδικα Δικηγόρων, εφόσον με απόφαση του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου δεν έχει καθοριστεί μεγαλύτερη αμοιβή.

Αμοιβή κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομιάς.  Δεν υφίσταται νόμιμη αξίωση του κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομιάς για πρόσθετη αμοιβή, υπό την ισχύ του ν. 4182/2013, όταν η αμοιβή που έχει ήδη λάβει, υπό το καθεστώς του α.ν. 2039/1939, υπερβαίνει το προβλεπόμενο σήμερα ανώτατο όριο του 5% του ενεργητικού της κληρονομίας (πλειοψ.). Ως βάση υπολογισμού της αμοιβής του κηδεμόνα λαμβάνεται το σύνολο του ενεργητικού της κληρονομιαίας περιουσίας κατά τον χρόνο διορισμού του (ομοφ.) Στις περιπτώσεις διορισμού περισσότερων του ενός κηδεμόνων κατά τη διάρκεια εκκαθάρισης της κληρονομίας, το όριο αμοιβής (5%) είναι ενιαίο και ανεξάρτητο του αριθμού των κηδεμόνων που διορίστηκαν (ομοφ.). Το όριο αμοιβής του κηδεμόνα σχολάζουσας κληρονομίας αφορά τις εργασίες που αμείβονται μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 4182/2013, ανεξαρτήτως του χρόνου πραγματοποιήσεώς τους (πλειοψ.).

Μελέτες.Συμπληρωματικές συμβάσεις.Η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον αφορά σε καταβολή αμοιβής για εργασίες που εκτελέστηκαν δυνάμει συμπληρωματικής σύμβασης μελέτης, με την οποία ανατέθηκαν στον ανάδοχο εργασίες αξίας μεγαλύτερης του 50% του προβλεπόμενου αρχικώς συμβατικού ανταλλάγματος, κατά παράβαση των προαναφερόμενων διατάξεων του άρθρου 17 παρ. 1 του ν. 716/1977, δεδομένου ότι το ποσό των 70.000.000 δραχμών της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης ξεπερνά το 50% του αρχικού προϋπολογισμού της μελέτης, που συνιστά και τη συμβατική αμοιβή του μελετητή, η οποίο προσδιορίστηκε με την από 29.6.1989 (δεύτερη συναφθείσα) σύμβαση στο ποσό των 15.000.000 δραχμών,

Καταβολή αμοιβής στον πολιτικό μηχανικό…, ο οποίος διορίστηκε πραγματογνώμονας στο πλαίσιο πολιτικής δίκης.(,,,)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρονται στη μείζονα σκέψη της παρούσας, η δαπάνη είναι νόμιμη, διότι από τις προπαρατεθείσες διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας δεν προκύπτει, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από τον Επίτροπο, ότι η αμοιβή του πραγματογνώμονα που διορίζεται από το δικαστήριο, προκειμένου να διευκολύνει το έργο του σε θέματα που χρήζουν ειδικών τεχνικών ή επιστημονικών γνώσεων, καθορίζεται κατά δίκαιη κρίση από το τελευταίο, το δε άρθρο 219 του ίδιου Κώδικα, στο οποίο παραπέμπει η διάταξη του άρθρου 8 του β.δ. της 25ης Μαρτίου (6ης Απριλίου) του 1835 έχει καταργηθεί υπό την προγενέστερη διατύπωσή του. Συνεπώς, ορθώς εν προκειμένω το ύψος της αμοιβής ορίσθηκε αρχικώς από τον δικαιούχο πραγματογνώμονα, αποτέλεσε δε τελικά προϊόν διαπραγματεύσεων μεταξύ αυτού και του ενδιαφερόμενου Δήμου, κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων των άρθρων 7 του ν. 3919/2011, καθώς και αυτών του π.δ. 696/1974 περί των νομίμων, πλέον, αμοιβών των μηχανικών για την παροχή εργασίας. Λαμβάνοντας, μάλιστα, υπόψη τις διαδοχικές εκπτώσεις που επήλθαν στο αρχικώς καθορισθέν ποσό, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η καταβλητέα αμοιβή βρίσκεται εντός των ορίων που υπαγορεύουν οι αρχές της χρηστής διοίκησης και της συνετούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και είναι εύλογη. 

Αμοιβές μελετών δημοσίων έργων. Σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού των αμοιβών μελετητών της Μελέτης ανέγερση νέας πτέρυγας Διοίκησης Χειρουργείων....του ΠΓΝ ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης, η σχετική ένσταση των μελετητών θα πρέπει να απορριφθεί ως προς το μέρος αυτής που αφορά στην αναθεώρηση των ενδιάμεσων τμηματικών πληρωμών, προ της τελικής αμοιβής της μελέτης, διότι ορθά οι αρμόδιες Υπηρεσίες προέβησαν σε τέτοιου είδους αναθεώρηση καίτοι η σύμβαση της μελέτης καταρτίσθηκε υπό την ισχύ του ΠΔ 696/1974, πριν ορισμένες διατάξεις του τροποποιηθούν από αυτές του ΠΔ 515/1989. Αντίθετα, η ανωτέρω ένσταση θα πρέπει να γίνει δεκτή, ως προς το μέρος αυτής που αφορά στον τρόπο υπολογισμού των εκπτώσεων, διότι οι Υπηρεσίες μη ορθά δεν υπολόγισαν αυτές ξεχωριστά για κάθε ανεξάρτητο είδος εγκαταστάσεων, όπως, δηλαδή είχαν υπολογίσει και την αμοιβή αυτών. 

Με τη διάταξη αυτή εισήχθησαν τρεις παρεκκλίσεις από το ισχύον γενικό νομικό πλαίσιο περί ανάθεσης μελετών: 1) H δυνατότητα απευθείας ανάθεσης της εκπόνησης μελέτης, 2) η επιλογή μελετητή χωρίς δεσμεύσεις από τις τάξεις των πτυχίων και 3) η αποδέσμευση από την εφαρμογή του κώδικα αμοιβών μηχανικών (π.δ/γμα 696/1974), δεδομένου ότι η προεκτιμηθείσα είναι και η οριστική αμοιβή του μελετητή, η οποία δεν εξαρτάται από τις ποσότητες εργασιών που προκύπτουν από τον προϋπολογισμό του έργου. Σκοπός της ως άνω διάταξης είναι η διευκόλυνση των περιοριστικά αναφερόμενων σε αυτή φορέων, μεταξύ των οποίων και οι δήμοι, στην ανάθεση και εκπόνηση μελετών με πολύ μικρό οικονομικό αντικείμενο, λαμβανομένης υπόψη της ιδιαίτερης φύσης των μελετών των εν λόγω φορέων και της αδυναμίας των τεχνικών τους υπηρεσιών να εφαρμόσουν τις πολύπλοκες και χρονοβόρες γενικές διατάξεις, οι οποίες ρυθμίζουν τις σχετικές διαδικασίες. Περαιτέρω, στις περιπτώσεις ενιαίας μελέτης ενός έργου που συντίθεται από πλείονες αυτοτελείς μελέτες, οι οποίες ανήκουν σε περισσότερες της μιας κατηγορίες μελετών, ο υπολογισμός του ποσοστού του 30% της προεκτιμώμενης αμοιβής θα πρέπει να γίνεται επί των ορίων κάθε επιμέρους κατηγορίας μελέτης και όχι αθροιστικά επί του συνόλου της αμοιβής της σύνθετης μελέτης, καθώς η τελευταία λύση θα καταστρατηγούσε την εκ του π.δ. 798/1978 διαφοροποίηση των ορίων αμοιβής κατά τάξη πτυχίου σε κάθε προβλεπόμενη κατηγορία μελέτης.

Καταβολή μέρους αμοιβής στο φερόμενο ως δικαιούχο ....., σε εκτέλεση τμήματος σύμβασης «Συμπληρωματικές εργασίες ολοκλήρωσης της πολεοδομικής μελέτης επέκτασης σχεδίου πόλης.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις  που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η ως άνω σύμβαση αποτελεί, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, σύμβαση μελέτης τοπογραφίας, που υπάγεται στο ρυθμιστικό πεδίο του ν. 3316/2005. Συγκεκριμένα, οι ανατεθείσες στον ανάδοχο εργασίες, όπως περιγράφονται ανωτέρω, ήτοι της ίδρυσης τριγωνομετρικού και πολυγωνικού δικτύου, της αποτύπωσης επί σχετικού τοπογραφικού διαγράμματος οριογραμμών υδατορέματος, περιγραμμάτων και περιφράξεων οικοδομών και καθορισμού ορίων των ιδιοκτησιών βάσει του κτηματολογίου και, τέλος, της ενημέρωσης υποβάθρου βάσει των νέων πραγματικών πολεοδομικών δεδομένων που έχουν διαμορφωθεί (έγκριση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου), αποτελούν κατεξοχήν τοπογραφικές κτηματογραφικές εργασίες που νομοθετικά προσδιορίζονται στα άρθρα 111-116 του π.δ/τος 696/1974, εντάσσονται ως εκ τούτου στην κατηγορία μελετών τοπογραφίας της περ. 16 της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 3316/2005. Πέραν αυτού, για την πραγμάτωση των εν λόγω εργασιών απαιτούνται εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις και μέθοδοι τοπογράφου μηχανικού, ενώ αφορούν εν γένει την ανάπτυξη και το σχεδιασμό ευρύτερου χώρου, κατά τη σαφή διατύπωση του άρθρου 1 παρ. 2α του ιδίου νόμου, επομένως είναι νομικά αδιάφορη η τυχόν σύνδεσή τους με κάποιο τεχνικό έργο.

Ερωτάται: α) Ποια είναι η «οφειλόμενη αμοιβή», κατά την έννοια της παραγράφου 4 του άρθρου 36 του ν. 3316/2005, για τις εκτελεσθείσες εργασίες του αναδόχου εκπόνησης μελέτης, ο οποίος έλαβε μεν από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία την εντολή εκπόνησης σταδίου μελέτης, πλην όμως δεν πρόλαβε να εκπονήσει ή και να παραδώσει την εκπονηθείσα μελέτη στην υπηρεσία και περαιτέρω ποιο είναι το οφειλόμενο ποσό της αποζημίωσης που αναλογεί σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) του υπολειπόμενου χρηματικού αντικειμένου του υπό εκπόνηση σταδίου, β) εάν, στην περίπτωση που ο ανάδοχος πριν τη διάλυση της σύμβασης, εκπόνησε και υπέβαλε τη μελέτη του σταδίου και καταβλήθηκε σε αυτόν το προβλεπόμενο από τον νόμο (άρθρο 30 παρ. 2 γ’ και δ’ του ν. 3316/2005), οφειλόμενο ποσοστό 70% ή και 80% της συμβατικής αμοιβής, αλλά η μελέτη δεν εγκρίθηκε τελικά, για λόγους μη οφειλόμενους στον ανάδοχο ή στην ποιότητα της μελέτης, υφίσταται υποχρέωση καταβολής της συνολικής συμβατικής αμοιβής του σταδίου, σε ποσοστό δηλαδή 100% του σταδίου, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 36 του ν. 3316/2005, οπότε, αυτονόητα, στην περίπτωση αυτή δεν τίθεται ζήτημα πληρωμής αποζημίωσης λόγω της διάλυσης της σύμβασης εκπόνησης μελέτης, δεδομένου ότι δεν υφίσταται «υπολειπόμενο χρηματικό αντικείμενο» του υπό εκπόνηση σταδίου.(...)Α. Επί διάλυσης της σύμβασης εκπόνησης της μελέτης το οφειλόμενο ποσό στον ανάδοχο που έλαβε την εντολή εκπόνησης μελέτης, πλην όμως δεν πρόλαβε να την εκπονήσει ή να παραδώσει την εκπονηθείσα μελέτη συνίσταται α) στην αμοιβή του για τις ήδη εκτελεσθείσες εργασίες, β) σε αποζημίωση που ανέρχεται σε ποσοστό 30% του υπολειπόμενου χρηματικού αντικειμένου του υπό εκπόνηση σταδίου, δηλαδή των υπολειπομένων εργασιών του σταδίου, γ) σε αποζημίωση που ανέρχεται σε ποσοστό 10% επί της συμβατικής αμοιβής των υπολειπόμενων (τυχόν) για την ολοκλήρωση της μελέτης σταδίων, εφόσον δεν προβλέπεται διαφορετικά στη σύμβαση (ομόφωνα). Β. Στην περίπτωση που ο ανάδοχος, πριν τη διάλυση της σύμβασης, εκπόνησε και υπέβαλε τη μελέτη του σταδίου, πέραν του οφειλόμενου προς αυτόν ποσοστού 70% ή και 80% της συμβατικής αμοιβής που δικαιούται, εφόσον η μελέτη δεν εγκρίθηκε τελικά, για λόγους μη οφειλόμενους στον ίδιο ή στην ποιότητα της μελέτης του, ο εργοδότης οφείλει να καταβάλει προς αυτόν τη συνολική συμβατική αμοιβή του σταδίου, δηλαδή ποσοστό 100% του σταδίου, κατόπιν ελέγχου της μελέτης για τυχόν σφάλματα και πλημμέλειες. Πέραν τούτου, και εφόσον στη σύμβαση δεν προβλέπεται διαφορετικά, δικαιούται αποζημίωση ανερχόμενη σε ποσοστό 10% επί της συμβατικής αμοιβής των (τυχόν) υπολειπόμενων για την ολοκλήρωση της μελέτης σταδίων (ομόφωνα).

ΜΕΛΕΤΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε τοπογράφο μηχανικό για την παροχή της υπηρεσίας «Εργασίες υπαίθρου για τον καθορισμό συντεταγμένων σε δημοτικά ακίνητα, κοινόχρηστους χώρους και πρανή ρεμάτων», καθόσον: α) η ως άνω σύμβαση δεν συνιστά σύμβαση παροχής υπηρεσιών, αλλά εκπόνηση μελέτης και για την οποία απαιτείτο η εκτέλεση τοπογραφικών εργασιών, όπως αυτές περιγράφονται και στις διατάξεις των άρθρων 108 επ. του π.δ. 696/1974, β) δεν ακολουθήθηκε η προβλεπόμενη από τις διατάξεις του ν. 3316/2005, εφαρμοστέα διαδικασία της διενέργειας ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού για την ανάθεση της μελέτης, ενώ περαιτέρω δεν μπορούν να τύχουν εφαρμογής οι ρυθμίσεις του άρθρου 209 παρ. 2 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα και του π.δ. 28/1980, διότι δεν πρόκειται για ανάθεση απλών υπηρεσιών και γ) παρόλο που η προεκτιμώμενη αμοιβή για την ως άνω μελέτη, υπολείπεται του ποσού των 30.000 ευρώ, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 10 παρ. 2 περ. στ' του ν. 3316/2005, που προβλέπει την απευθείας ανάθεση λόγω ποσού και επειγουσών συνθηκών, διότι, αφενός δεν υπάρχει απόφαση του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου που να πιστοποιεί τη συνδρομή του επείγοντος, αφετέρου η διαδικασία της απευθείας ανάθεσης που εφαρμόσθηκε, αποκλίνει από την προβλεπόμενη διαδικασία διαπραγμάτευσης, δεδομένου ότι δεν διεξήχθη μεταξύ τριών τουλάχιστον υποψηφίων με τα νόμιμα προσόντα, ούτε αποδεικνύεται ότι ο ως άνω ανάδοχος ήταν ο μοναδικός που συγκέντρωνε τα απαιτούμενα προσόντα, ώστε να φέρει εις πέρας τη μελέτη, ενώ δεν απεστάλη για δημοσίευση στην ιστοσελίδα του Τ.Ε.Ε., δέκα τουλάχιστον ημέρες πριν από την υπογραφή της σύμβασης, αναγγελία με τα κρίσιμα στοιχεία της.