ΜΕΛΕΤΕΣ. Μη νόμιμη καταβολή αμοιβής μελέτης με σύμβαση μισθώσεως έργου. (..)η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι για την επιλογή αναδόχου εκπονήσεως των μελετών ..... σχετικά με την τουριστική αξιοποίηση διαφόρων περιοχών της χώρας, οι οποίες συνιστούν οικονομικές και κοινωνικές μελέτες καθώς και μελέτες εναέριων μεταφορικών μέσων, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Ν. 3316/2005, θα έπρεπε να τηρηθεί η διαδικασία διεξαγωγής δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού 

Από τις διατάξεις του άρθρου 223 του π.δ.696/1974, του άρθρου 2 παρ.2 και του άρθρου 5 παρ.2 του ν.3316/2005 και του άρθρου 209 του ν.3463/2006 ,προκύπτει ότι για την ανάθεση προκαταρτικής μελέτης, για λογαριασμό των δήμων, στην έννοια της οποίας εμπίπτουν και οι αρχιτεκτονικές μελέτες κτηριακών εγκαταστάσεων, εφόσον αυτή ανατίθεται σε ιδιαίτερο ξεχωριστό στάδιο από τα υπόλοιπα στάδια μελετών, απαιτείται η προηγούμενη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού με προκήρυξη, προκειμένου μέσα από τη διαδικασία αυτή να διασφαλίζονται οι αρχές της διαφάνειας, του ελεύθερου και υγιούς ανταγωνισμού, της ελεύθερης πρόσβασης των ενδιαφερομένων σε αυτήν και της ίσης μεταχείρισης τους να επιλεγεί ο καταλληλότερος ανάδοχος. Κατ' εξαίρεση, είναι επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση μελετητικών εργασιών μόνο στις περιπτώσεις για τις οποίες αυτή η δυνατότητα παρέχεται ρητά. Ειδικότερα, είναι επιτρεπτή με απόφαση της δημαρχιακής επιτροπής ή του κοινοτικού συμβουλίου η απευθείας ανάθεση του συνόλου των μελετητικών εργασιών κτηριακών έργων (προκαταρτικής μελέτης, προμελέτης, οριστικής μελέτης και μελέτης εφαρμογής), εφόσον προηγουμένως έχει προεκτιμηθεί η αμοιβή όλων των ανατιθέμενων ως άνω σταδίων της μελέτης αυτής και δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής μελετητικού πτυχίου Α' τάξης. Κατά συνέπεια, σε περίπτωση που ανατίθεται η εκπόνηση αποκλειστικά και μόνο του σταδίου της προκαταρτικής μελέτης, αυτή πρέπει να γίνει μόνο εφόσον προηγηθεί σχετική ανοικτή διαγωνιστική διαδικασία, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 5 και 6 του ν. 3316/2005 περί μελετών, τυχόν δε απευθείας ανάθεση αυτής, κατά παράβαση των ως άνω διατάξεων, καθιστά τη σχετική δαπάνη μη νόμιμη.

Μελέτη τοπογραφικής αποτύπωσης.Η εκπόνηση της επίμαχης μελέτης, η οποία μπορεί να συνταχθεί και από τεχνολόγο πολιτικό μηχανικό, μη νομίμως ανατέθηκε στον φερόμενο ως δικαιούχο ιδιώτη τοπογράφο μηχανικό, καθόσον ανάγεται στα καθήκοντα του υπηρετούντος, στα Γραφεία Τεχνικών Έργων και Πολεοδομίας και Πολεοδομικών εφαρμογών του Τμήματος Τεχνικών Υπηρεσιών και Περιβάλλοντος του Δήμου, προσωπικού (βλ. και 263/2008 πράξη παρόντος Τμήματος).

Ως κύρια διαδικασία ανάθεσης μελετών από τους Ο.Τ.Α. καθιερώνεται ο διαγωνισμός μεταξύ μελετητών ή/και μελετητικών γραφείων. Ως εξαιρετική δε διαδικασία προβλέπεται η απευθείας ανάθεση. Η τελευταία επιτρέπεται αποκλειστικώς και μόνο στις ρητά προσδιοριζόμενες από τις ίδιες ρυθμίσεις περιπτώσεις. Τέτοια περίπτωση συντρέχει όταν η προεκτιμώμενη συνολική αμοιβή όλων των σταδίων της υπό ανάθεση μελέτης δεν υπερβαίνει το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης της κατηγορίας μελετών στην οποία αυτή ανήκει. (...)Περαιτέρω, στην περίπτωση περισσότερων μελετών που ανήκουν στην ίδια κατηγορία, δηλαδή έχουν ομοειδές γνωστικό αντικείμενο και αποτελούν τα τμήματα στα οποία έχει κατατμηθεί μία μελέτη, τα ανωτέρω εξακολουθούν να ισχύουν. Επομένως, η εφαρμοστέα διαδικασία ανάθεσης εξευρίσκεται με τη συνάθροιση της δαπάνης που απαιτείται για την εκπόνηση της συνολικής μελέτης, δηλαδή για το σύνολο των επιμέρους μελετών και όχι με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει για κάθε τμήμα. Κατά συνέπεια, ο επιμερισμός μιας μελέτης, η οποία λόγω του ύψους της αμοιβής για την εκπόνησή της δεν εμπίπτει στις περιπτώσεις μελετών που επιτρέπεται να ανατίθενται απευθείας, σε περισσότερες ομοειδείς με αντίστοιχες προς αυτές χωριστές πιστώσεις στον οικείο προϋπολογισμό και η απευθείας ανάθεση των επιμέρους μελετών χωριστά λόγω ποσού, κατά παράκαμψη της διαδικασίας επιλογής αναδόχου με δημόσιο ανοικτό ή κλειστό διαγωνισμό δεν είναι νόμιμος. Επομένως δεν είναι νόμιμη και η δαπάνη που προκαλείται από την εκπόνηση των μελετών αυτών (πρβλ. Ελ.Συν. VII Τμ. 101/2012, 238, 82/2011, 437, 430, 369, 291/2010 κ.ά.).

ΜΕΛΕΤΕΣ. μη νόμιμη καταβολή αμοιβής στον ...., πολιτικό μηχανικό, για την εκπόνηση μελέτης,.., διότι κατά το χρόνο ανάθεσης της μελέτης ο φερόμενος ως δικαιούχος δεν ήταν κάτοχος πτυχίου μελετητή..(..)Με τα δεδομένα αυτά, η εκπόνηση της προαναφερόμενης μελέτης   μη νομίμως ανατέθηκε στον άνω πολιτικό μηχανικό.

Μελέτες Νομίμως ο Δήμος προέβη στην απευθείας ανάθεση των επιμέρους, τοπογραφικής και συγκοινωνιακής, μελετών στο φερόμενο ως δικαιούχο του κρινόμενου χρηματικού εντάλματος, καθόσον πρόκειται για μελέτες με διαφορετικό αντικείμενο και το ποσό εκάστης αυτών δεν υπερέβαινε το ποσοστό του 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α’ τάξης που ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο ανάθεσης αυτών (2004) για τις τοπογραφικές και τις συγκοινωνιακές μελέτες, ήτοι το ποσό των 9.737,40 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.)

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη (ΙΙ), το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν ακολουθήθηκε η προβλεπόμενη από τον οικείο νόμο (3316/2005) ανοικτή ή κλειστή διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση μελέτης ή παροχής υπηρεσιών της παρ. 2 (εδάφ. α΄ και β΄, αντίστοιχα) του άρθρου 1 του ως άνω νόμου. Και ναι μεν ισχυρίζεται ο διατάκτης της δαπάνης ότι με την επίμαχη σύμβαση δεν ανατέθηκε η εκπόνηση μελέτης, αλλά η «παροχή τοπογραφικών υπηρεσιών», οι οποίες μπορούσαν, κατά τους ισχυρισμούς του, ν΄ ανατεθούν απ΄ ευθείας με απόφαση του Δημάρχου κατ΄ επίκληση της διατάξεως της παρ. 9 του άρθρου 209 του Δ.Κ.Κ., πλην όμως, όπως προκύπτει από το παρατιθέμενο στη σύμβαση και στην πιστοποίηση του Διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών αντικείμενο των ανατεθεισών και εκτελεσθεισών, αντίστοιχα, εργασιών, αυτές αφορούν εκπόνηση τοπογραφικής μελέτης, όπως βασίμως προβάλλει ο διαφωνών Επίτροπος, και θα μπορούσαν ν΄ ανατεθούν απευθείας -αν συνέτρεχαν και οι λοιπές προϋποθέσεις της παρ. 3 του άρθρου 209 του Δ.Κ.Κ.- μόνο με απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής. Πέραν δε τούτου ακόμη και αν συνιστούσαν τοπογραφικές απλώς υπηρεσίες και όχι μελέτη, όπως διατείνεται ο διατάκτης της δαπάνης, πάλιν δε θα ήταν νόμιμη η απευθείας ανάθεση αυτών κατ΄ επίκληση της παρ. 9 του άρθρου 209, καθόσον με τη διάταξη αυτή επιτρέπεται η απ΄ ευθείας ανάθεση της παροχής υπηρεσιών, οι οποίες δεν υπάγονται στις διατάξεις του ν. 3316/2005. Οι τοπογραφικές όμως αυτές εργασίες ανατέθηκαν στον φερόμενο ως δικαιούχο, «για την υποστήριξη της υπηρεσίας στη διεξαγωγή ανάθεσης σύμβασης μελέτης, έργου ή υπηρεσίας, στην επίβλεψη ή έλεγχο μελέτης και στη διοίκηση ή επίβλεψη ή έλεγχο έργου», όπως υποστηρίζει ο Δήμος στο 11370/10.5.2010 απαντητικό έγγραφο της Τεχνικής Υπηρεσίας. Συνεπώς, και αν ακόμη δεν αποτελούσαν μελέτη κατά την έννοια του εδάφ. α΄ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 3316/2005, πάντως θα ενέπιπταν στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών της διατάξεως της παρ. 2 εδάφ. β΄ του άρθρου 1 του ν.3316/2005, στην οποία μάλιστα παραπέμπει το ως άνω έγγραφο. Τέλος, ναι μεν επιτρέπεται από το άρθρο 209 παρ. 3 του Δημοτικού Κώδικα η κατ΄ εξαίρεση των διαγωνιστικών διαδικασιών απ΄ ευθείας ανάθεση μελέτης, πλην όμως εν προκειμένω δεν συντρέχουν ούτε οι προϋποθέσεις που θέτει το εν λόγω άρθρο, καθόσον αφενός μεν δεν ελήφθη σχετική απόφαση για την ανάθεση από την αρμόδια κατά την παράγραφο αυτή Δημαρχιακή Επιτροπή και αφετέρου ο προϋπολογισμός της ανατεθείσας τοπογραφικής μελέτης υπερβαίνει το 30% του ορίου της αμοιβής του πτυχίου Α΄ τάξεως για τις μελέτες αυτές, όπως τούτο ορίζεται στην προεκτεθείσα υπουργική απόφαση. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον δεν τηρήθηκε η νόμιμη διαδικασία για την ανάθεση της μελέτης, η εντελλόμενη για την εκπόνηση της εν λόγω μελέτης δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΘΕΜΑ: Καθορισμός προεκτιμώμενης αμοιβής μελέτης που ανατίθεται με τις διατάξεις του άρθρου 209 παρ.3 του ν.3463/2006.

Ανάθεση μελέτης με προγραμματική σύμβαση. Νομίμως συμβάλλεται ο Δήμος …... με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο …...., η δε συνυπογραφή της από τον Πρόεδρο της Επιτροπής Έρευνας του ….... δεν καθιστά τον Ειδικό Λογαριασμό συμβαλλόμενο, αφού ο τελευταίος δεν αποτελεί φορέα ανεξάρτητο από το Πανεπιστήμιο ούτε διαφοροποιείται από το νομικό πρόσωπο του Πανεπιστημίου αλλά αποτελεί ειδικότερη υπηρεσία αυτού με διοικητική, διαχειριστική και δημοσιονομική αυτοτέλεια στην οποία θα περιέλθει το ποσό της αμοιβής για τη σύνταξη της μελέτης και επομένως ο τελευταίος (ειδικός λογαριασμός) δεν καθίσταται συμβαλλόμενος στην Προγραμματική Σύμβαση. Σε ότι αφορά όμως το ύψος της αμοιβής του μελετητή, αυτή υπερβαίνει σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, το όριο του 30% (3.213,66 ευρώ) του ανωτάτου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης, που ισχύει στη συγκεκριμένη κατηγορία μελέτης και επομένως πρέπει να γίνει δεκτός ο δεύτερος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου.

Διαγωνισμός για την ανάθεση της εκπονήσεως μελέτης. Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά της αποδοχής της προσφοράς της παρεμβαίνουσας. Με το περιεχόμενο αυτό η προσφορά της παρεμβαίνουσας δεν φαίνεται να παραβιάζει τις σχετικές με τη σύνταξη των οικονομικών προσφορών των διαγωνιζομένων διατάξεις του κανονιστικού πλαισίου του διαγωνισμού, ανερχομένη δε, για την επίδικη κατηγορία μελέτης 1 ή 2, σε 369.477,69 ευρώ (και όχι σε 5834 ευρώ, όπως εσφαλμένως υπολαμβάνει η αιτούσα), δεν παραβιάζει τα οριζόμενα, με το άρθρο 4 της αποφάσεως ΔΜΕΟ/α/οικ/1161/15.7.2005 του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Eργων (ΦΕΚ Β 1064), όρια (κατώτατο και ανώτατο) παραδεκτού των οικονομικών προσφορών. Δεν πιθανολογούνται, συνεπώς, σοβαρώς ως βάσιμοι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί της αιτούσης εταιρείας, οι οποίοι πρέπει να απορριφθούν, όπως και η αίτηση στο σύνολό της, και να γίνει δεκτή η ασκηθείσα παρέμβαση. Κατά την άποψη, όμως, της Προέδρου, η αίτηση, εισαγομένη ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, είναι απορριπτέα προεχόντως λόγω της ιδιωτικής φύσεως της συμβάσεως στην οποία κατατείνει ο διαγωνισμός. Τούτο δε, εν όψει και της υπ' αριθ. 12/2007 αποφάσεως του Α.Ε.Δ. εκδοθείσης επί αποφατικής συγκρούσεως δικαιοδοσίας, διότι η συμβατική παροχή πάσης φύσεως μελετητικών υπηρεσιών τεχνικού εμπειρογνώμονος στο πλαίσιο του ευρύτερου σχεδιασμού της χωροταξίας και της οικιστικής αναπτύξεως, όταν μάλιστα δεν διέπεται από τις διατάξεις περί μελετών του ν. 1418/1984 ή άλλου νόμου εξασφαλίζοντος εξαιρετικό καθεστώς υπέρ του αντισυμβαλλομένου Δημοσίου, είναι συμβατική σχέση του κοινού αστικού δικαίου και απόκειται κατά πάντα, δηλαδή τόσο ως προς την εκτέλεση της συμβάσεως όσο και ως προς την προσυμβατική διαδικασία, στα πολιτικά δικαστήρια. Διά ταύτα Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση.»