Αντιμετώπιση καταπτώσεων εγγυητικών επιστολών αναδόχων ή επιβολή ποινικών ρητρών

Αν μπορεί να προβεί η Υπηρεσία, όσον αφορά την Σύμβαση Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων (ΣΑΩ) 29/1998, στην ανάκληση της Υπουργικής Απόφασης, με την οποία επιβλήθηκαν ποινικές ρήτρες σε αντισυμβαλλόμενη εταιρεία, σύμφωνα με τα άρθρα 21 και 33 του Ν. 2690/1999 ή αν τούτο κωλύεται, κατά το άρθρο 43 του Π.Δ. 284/1989. (...) Α. Δεν είναι επιτρεπτή, κατά το άρθρο 43 παρ. 4 του Π.Δ. 284/1989, η εκ μέρους της Διοίκησης ανάκληση της απόφασης περί επιβολής ποινικών ρητρών, σε βάρος προμηθευτή, για παράβαση των συμβατικών του υποχρεώσεων, εκτός αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 44 του ίδιου Π.Δ (πλειοψ.). Β. Δεν δύναται η Υπηρεσία, λαμβάνοντας υπόψη τα άρθρα 17, 18, 19 και 21 της Σύμβασης Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων 29/1998 και το παράρτημα «Δ» της Σύμβασης αυτής, σε συνδυασμό με την παράγραφο 18 α (1) (ε) και (στ) των Κατευθυντηρίων Οδηγιών (Κ.Ο.) Μαΐου 1996, να προβεί στην ανάκληση της Υπουργικής Απόφασης, με την οποία επιβλήθηκαν ποινικές ρήτρες στον προμηθευτή, εφόσον θεωρεί τον οικείο φάκελο μη εγκαίρως υποβληθέντα ή/και συμπληρωθέντα, λόγω βραδύτητας ή αμέλειας του προμηθευτή, και σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 43 του Π.Δ. 284/1989 (ομοφ.).

Νόμιμη υπόσταση και οριστικοποίηση της απόφασης επιβολής ποινικών ρητρών, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 42-44 του π.δ. 284/1989 – Προϋποθέσεις εφαρμογής των ρυθμίσεων του άρθρου 27 του ν. 4494/2017.(...)Η διοικητική πράξη περί επιβολής ποινικών ρητρών, δεν στερείται νόμιμης υπόστασης, η δε οριστικοποίηση των κυρώσεων (ποινικών ρητρών και τόκων προκαταβολής) δεν επήλθε με την απόφαση αυτή, αλλά με την αναφερόμενη νεότερη απόφαση. Ο υπολογισμός των κυρώσεων και η επιβολή τους, κατά τα προαναφερόμενα, προηγήθηκαν της έναρξης ισχύος του ν. 4494/2017, με συνέπεια να μην είναι δυνατή η υπαγωγή τους στο χρονικό πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 27 του νόμου αυτού (ομόφ.).

ΕΡΓΑ.Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις (ΙΙ και ΙΙΙ) που προηγήθηκαν, η δαπάνη είναι μη κανονική, όπως βασίμως προβάλλεται με τον πρώτο λόγο διαφωνίας, διότι η αρχική ανάληψή της έγινε την 1.8.2013, δηλαδή μετά την απόφαση ανάθεσης των εργασιών (30.4.2013) και αναλήφθηκε εκ νέου το έτος 2016, χωρίς να προηγηθεί απόφαση ανατροπής της κατά οικονομικά έτη 2014 και 2015. Δεδομένου όμως ότι, τελικώς, εκδόθηκε η απόφαση ανάληψης και μάλιστα πληρώθηκαν οι απαιτήσεις διαδικτυακής δημοσιότητας με την ανάρτησή της στη «Διαύγεια», το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κειμένων διατάξεων που αφορούν τη δημοσιονομική δέσμευση της δαπάνης. Περαιτέρω, στην ως άνω απόφαση ανάθεσης υπάρχει σαφής και επαρκής περιγραφή του τεχνικού αντικειμένου με αναγραφή των συγκεκριμένων εργασιών, ενώ αναλυτικός είναι και ο προϋπολογισμός αυτών των εργασιών με αναγραφή του είδους τους, της τιμής μονάδας, των ποσοτήτων και της συνολικής δαπάνης που προκύπτει, απορριπτομένου ως αβασίμου του δεύτερου λόγου διαφωνίας. Άλλωστε, η αναλυτική περιγραφή του τεχνικού αντικειμένου και της προϋπολογισθείσας δαπάνης πρέπει να προκύπτει από την απόφαση ανάθεσης και τον επισυναπτόμενο σ’ αυτήν προϋπολογισμό εργασιών, προϋπόθεση που, κατά τα ανωτέρω, πληρούται και δεν απαιτείται να αναφέρεται στο τιμολόγιο ή τη βεβαίωση εκτέλεσης εργασιών, απορριπτομένου του τρίτου λόγου διαφωνίας ως ερειδόμενου επί εσφαλμένης προϋπόθεσης. Εξάλλου, στην προκειμένη περίπτωση τα ανωτέρω έγγραφα έχουν νομίμως συνταχθεί, υπό την έννοια ότι το μεν τιμολόγιο προσδιορίζει με σαφήνεια την απαίτηση κατά βάση και ποσό και η βεβαίωση της επιτροπής παραλαβής βεβαιώνει την καλή εκτέλεση του έργου (..). Τέλος, πέραν του ότι τα ζητήματα της εγγύησης καλής εκτέλεσης και των ποινικών ρητρών ρυθμίζονται ευθέως από τις εφαρμοστέες διατάξεις των άρθρων 35, 48, 49, 52 και 61 του ν. 3669/2008 (...), η μη αναγραφή τους στο ιδιωτικό συμφωνητικό δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης, απορριπτομένου ως αβασίμου και του τέταρτου λόγου διαφωνίας. Ειδικότερα, όσον αφορά τις ποινικές ρήτρες, το έργο έχει καλώς εκτελεστεί, σύμφωνα με τη σχετική βεβαίωση και δεν υφίσταται περίπτωση ενεργοποίησής τους, ενώ όσον αφορά την εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης του έργου, αυτή αποτελεί δικαιολογητικό για τη νόμιμη υπογραφή της σύμβασης εκτέλεσής του, επιστρέφεται δε χωρίς καθυστέρηση αμέσως μετά την παραλαβή του και δεν απαιτείται να προσκομίζεται ως δικαιολογητικό πληρωμής του χρηματικού εντάλματος που εκδίδεται για την τελική εξόφληση του αναδόχου μετά την βεβαιωθείσα καλή εκτέλεση και παραλαβή του έργου, όπως συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση

Προμήθεια «ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΩΝ ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ».(...)Κατ’ ακολουθίαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες και, κατ’ αποτέλεσμα, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της, από 03.06.2022, 01.4448.1 σύμβασης, μεταξύ του Γενικού Νοσοκομείου Λαμίας και του οικονομικού φορέα «…», κατά το μέρος αυτού, που αφορά τη μείωση των προς προμήθεια ποσοτήτων. Πλην, όμως, ως προς το μέρος αυτού, κατά το οποίο επιχειρείται η αύξηση των αρχικώς κατακυρωθεισών ποσοτήτων, με αντίστοιχη αύξηση του συμβατικού τιμήματος, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχει ουσιώδης νομική πλημμέλεια, η οποία συνίσταται στη μη συνδρομή των σωρευτικά προβλεπόμενων προϋποθέσεων του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, και, ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του.Αποφαίνεται ότι έλεγχος απέβη εν μέρει θετικός, κατά τα διαλαμβανόμενα στο σκεπτικό.

Εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων Δήμου...Ενόψει των εκτεθέντων στην προηγούμενη σκέψη περί της εννοίας των κρισίμων εν προκειμένω ρητρών της διακήρυξης, δεν πιθανολογούνται σοβαρώς τα προβαλλόμενα από την αιτούσα περί του ότι ο αποκλεισμός της από την επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία εχώρησε κατά παράβαση της διακήρυξης, του νόμου και των αρχών της διαφάνειας, της χρηστής διοίκησης, της αναλογικότητας, της καλής πίστης και της προστατευομένης εμπιστοσύνης. Απορριπτέος είναι, εξάλλου, και ο ισχυρισμός ότι ο αποκλεισμός της αιτούσης δεν είναι νόμιμος, επειδή, με την ανάληψη, από τον εκδότη της εγγυητικής επιστολής που κατέθεσε, υποχρεώσεως καταβολής του ποσού της εγγυήσεως όχι εντός πέντε ημερών, αλλά εντός τριών μόνον εργασίμων ημερών από τη σχετική ειδοποίηση, τα συμφέροντα της αναθέτουσας αρχής διασφαλίζονται πληρέστερα. Και τούτο, προεχόντως διότι η Διοίκηση επέλεξε τον τρόπο διασφάλισης των συμφερόντων της, εν σχέσει προς την καταβολή της εγγυήσεως συμμετοχής, δια της καταστρώσεως των σχετικών ρητρών της διακήρυξης, ενώ το ζήτημα αν η κατ’ αυτόν τον τρόπο διασφάλιση των συμφερόντων της είναι συμβατή με τις αρχές της ισότητας των διαγωνιζομένων, του υγιούς ανταγωνισμού και της διαφάνειας μπορούσε να τεθεί από τους ενδιαφερομένους μόνον δια της ευθείας προβολής της διακήρυξης . επομένως, εφόσον οι συναφείς προς το ζήτημα αυτό ρήτρες της διακήρυξης έχουν την εκτεθείσα ανωτέρω, στην έκτη σκέψη, έννοια, ο εξεταζόμενος ισχυρισμός περί του ότι ο αποκλεισμός της αιτούσης παραβιάζει τις ανωτέρω αρχές, συνιστά κατ’ ουσίαν αμφισβήτηση του κύρους των εν λόγω ρητρών, αμφισβήτηση η οποία δεν μπορεί να χωρήσει παραδεκτώς κατά την παρούσα διαδικασία, δοθέντος ότι ούτε προβάλλεται ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η αιτούσα έλαβε μέρος στον επίδικο διαγωνισμό διατυπώνοντας ρητή επιφύλαξη ως προς τη νομιμότητα των εν λόγω ρητρών (πρβλ. Ε.Α. 319/2007, 877/2006 κ.ά.).

Παράταση με αναθεώρηση.Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον η παράταση της προθεσμίας αποπεράτωσης του έργου χορηγήθηκε «με αναθεώρηση», δεδομένου ότι η καθυστέρηση στην εκτέλεση των αναγκαίων εργασιών δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα της αναδόχου κοινοπραξίας,αλλά αφενός στους ως άνω μνημονευόμενους στην από 6.12.2010 αίτηση της τελευταίας παράγοντες, που καθιστούσαν αδύνατη την ολοκλήρωση του έργου και, αφετέρου, στην καθυστέρηση πληρωμής του 3ου λογαριασμού αυτού, όπως άλλωστε ρητώς αναφέρεται και στην 359/2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ...... Ως εκ τούτου, δεν τυγχάνει εφαρμογής εν προκειμένω η διάταξη του άρθρου 48 του ν. 3669/2008, που θεσπίζει την υποχρέωση της διευθύνουσας υπηρεσίας για διαχωρισμό των εργασιών και επιβολή των σχετικών ποινικών ρητρών. Περαιτέρω, σε κάθε περίπτωση, η υποβληθείσα εκ μέρους της αναδόχου από 12.1.2011 ειδική δήλωση διακοπής των εργασιών περιείχε όλα τα απαιτούμενα από τη διάταξη του άρθρου 62 του ν. 3669/2008 στοιχεία.

α)Στην Επιτροπή του Διαγωνισμού συμμετείχε, ως Πρόεδρος αυτής, ο Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, κατά παράβαση των οριζομένων στο άρθρο 21 παρ, 1 του π.δ/τος 609/1985,β) μη νόμιμως το αποτέλεσμα του διαγωνισμού εκείνου κατακυρώθηκε στο μοναδικό υποψήφιο, με συνέπεια, λόγω της άγονης επαναδημοπράτησης του έργου που επακολούθησε , αυτό τελικώς να ανατεθεί με την εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, και γ) ενόψει, της συμμετοχής του στον αρχικό διαγωνισμό, στη διαδικασία αυτή της διαπραγμάτευσης έπρεπε να κληθεί να υποβάλει προσφορά και ο προαναφερόμενος.

Δημόσια έργα – Εκτέλεση απολογιστικών εργασιών και χρηματοδότησή τους από το κονδύλιο των απροβλέπτων εργασιών, χωρίς σύνταξη Πρωτοκόλλου Κανονισμού Τιμών Μονάδας Νέων Εργασιών. Για την ανάλωση μέρους του κονδυλίου των απροβλέπτων δαπανών του δημοσίου έργου «Μελέτη, κατασκευή και θέση σε λειτουργία του ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης» προς εκτέλεση απαραίτητων αρχαιολογικών εργασιών με απολογιστικό τρόπο, απαιτείται η σύνταξη Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών (Α.Π.Ε.) και όχι Πρωτοκόλλου Κανονισμού Τιμών Μονάδας Νέων Εργασιών (Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε.), ενώ απαιτείται η σύνταξη Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. για την απομείωση του κατ’ αποκοπή τιμήματος του έργου, σύμφωνα με τον σχετικό σαφή και ρητό συμβατικό όρο. (ομοφ.)

ΕΡΓΑΣΙΕΣ – ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή μέρους συμβατικού τιμήματος από Νοσοκομείο σε ιδιωτική εταιρεία για την παροχή υπηρεσιών διαχείρισης επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων αμιγώς μολυσματικού χαρακτήρα, καθόσον μη νομίμως οι ανωτέρω υπηρεσίες ανατέθηκαν απευθείας, διότι το τίμημα των υπηρεσιών αναγόμενο σε ετήσια βάση ως εκ του πάγιου και διαρκούς χαρακτήρα των εξυπηρετουμένων με αυτές αναγκών, υπερβαίνει το όριο των 20.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. μέχρι του οποίου είναι άνευ ετέρου επιτρεπτή η διενέργεια διαπραγμάτευσης (άρθρο 2 παρ.12 και 13του ν. 2286/1995, ΦΕΚ Α΄ 19/1995 και της κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσας Π1/3305/3.11.2010, ΦΕΚ Β΄ 1789/12.11.2010).