Δημόσια έργα-συμπληρωματική σύμβαση:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι νομίμως ...εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση των άνω συμπληρωματικών εργασιών στην αρχική ανάδοχο του έργου. Και τούτο διότι η επίμαχη απευθείας ανάθεση βρίσκει αυτοτελές έρεισμα στο άρθρο 28 του ν. 3669/2008, δοθέντος ότι  κατά την υλοποίηση της επίμαχης εργολαβίας απαιτείται η λήψη ιδιαίτερων μέτρων ασφαλείας, τα οποία θα αναιρούνταν ή σε κάθε περίπτωση θα διασαλεύονταν ουσιωδώς στην περίπτωση ανάθεσης των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης σε άλλη, πλην της αρχικής αναδόχου, εργοληπτική επιχείρηση.  

Καθυστέρηση πληρωμών από ανάδοχο Δημ.Εργου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, μη νομίμως έλαβαν χώρα οι πληρωμές στο προσωπικό του αναδόχου του επίμαχου έργου από τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων, σύμφωνα με τον βασίμως προβαλλόμενο από την Επίτροπο λόγο διαφωνίας και την ορθή επισήμανση της Υ.Δ.Ε. Ν. Λάρισας στο 4475,5155,5156/15.1.2010 έγγραφο επιστροφής δικαιολογητικών προς την Ε.Υ.Δ.Ε. Κάρλας. Τούτο δε διότι πέραν των προβλεπόμενων στο άρθρο 37 παρ. 9 του ν. 3669/2008 προϋποθέσεων (καθυστέρηση πληρωμών από τον ανάδοχο, κλήση προς αυτόν για εξόφληση των εργαζομένων και γραπτή όχληση αυτών προς την υπηρεσία), πρέπει για την εφαρμογή του εν λόγω άρθρου να συντρέχει σωρευτικά και η προϋπόθεση ύπαρξης ενεργής απαίτησης του αναδόχου του έργου σε βάρος του κυρίου του έργου από εκτελεσθείσες εργασίες. Αυτή δε η απαίτηση πρέπει να αποδεικνύεται με τον οριζόμενο στο άρθρο 53 του ν. 3669/2008 τρόπο, ήτοι βάσει πιστοποιήσεων και λογαριασμών των εργασιών που έχουν εκτελεσθεί. Απορριπτέος, εξάλλου, τυγχάνει ο ισχυρισμός της υπολόγου ότι «το “λαβείν” του εργολάβου είναι συνώνυμο πίστωσης που σημαίνει παροχή δανείου έναντι μελλοντικής ανταπόδοσης» (βλ. το από 16.4.2010 έγγραφο της υπολόγου ....), αφού, όπως προεκτέθηκε, η ύπαρξη οφειλής του κυρίου του έργου προς τον εργολάβο αποδεικνυόμενη από πιστοποιήσεις εκτέλεσης εργασιών, είναι προϋπόθεση για την εφαρμογή των ευεργετικών για τους απασχολούμενους στο έργο προμνησθεισών διατάξεων. Ωστόσο, ενόψει του δυσερμήνευτου των ανωτέρω διατάξεων του άρθρου 37 παρ. 9 του ν. 3669/2008 το οποίο έπρεπε να εφαρμοστεί σε συνδυασμό με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 53 του ίδιου νόμου, καθώς και λόγω της έλλειψης τόσο νομολογίας των Δικαστηρίων επί του επίμαχου νομικού ζητήματος όσο και εγκυκλίων οδηγιών από τη Διοίκηση για την εφαρμογή αυτών, καθώς και εκ του γεγονότος ότι ήδη έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες αναγκαστικής είσπραξης, μέσω της Δ.Ο.Υ. Φ.Α.Β.Ε. Αθηνών, των ποσών που πληρώθηκαν από τον Δημόσιο, με τα επίμαχα Χ.Ε., προς τους εργαζόμενους του εκπτώτου αναδόχου, το Τμήμα κρίνει, ότι, στην προκειμένη περίπτωση, η πληρωμή του προσωπικού του αναδόχου δεν έγινε με σκοπό την καταστρατήγηση των κείμενων διατάξεων, αλλά επειδή τα αρμόδια όργανα της Ε.Υ.Δ.Ε. Κάρλας, τελούσαν σε πλάνη ως προς την έννοια των ως άνω διατάξεων, υπολαμβάνοντας ότι για την εκταμίευση των ως άνω ποσών δεν απαιτούνταν πιστοποιήσεις εργασιών του αναδόχου, η πλάνη τους δε αυτή είναι συγγνωστή. Συνεπώς, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, ανεξαρτήτως του αν οι επίμαχες εργασίες εμπίπτουν ή όχι στην έννοια των συμπληρωματικών εργασιών του άρθρου 57 παρ. 1 του ν.3669/2008, δυνάμει του οποίου θεσπίζονται ειδικές προϋποθέσεις για την απευθείας ανάθεση αυτών, η κρινόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, διότι ο προϋπολογισμός των ανατεθεισών εργασιών, που ανέρχεται στο ποσό των 9.755,55 ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), δεν υπερβαίνει το όριο των 10.271,46 ευρώ μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση δημοτικών έργων, σύμφωνα με το άρθρο 28 παρ.1 περ. γ΄ του ν.3669/2008 και τις κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσες υπουργικές αποφάσεις.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Παράταση προθεσμίας.Με τις διατάξεις του ν. 3669/2008,άρθρο 48,παρέχεται η δυνατότητα παράτασης της προθεσμίας αποπεράτωσης δημοσίου έργου, κατά τη διάρκεια της εκτέλεσής του και πριν από την εκπνοή αυτής, μετά από σχετική αίτηση του οικείου αναδόχου και έγκριση αυτής από την προϊσταμένη αρχή. Η αίτηση του αναδόχου για παράταση της συμβατικής προθεσμίας, που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την έκδοση της σχετικής εγκριτικής απόφασης, πρέπει να υποβληθεί πριν από τη λήξη της αρχικής συμβατικής προθεσμίας εκτέλεσης του οικείου έργου ή της νόμιμης παράτασής της, ενώ για την έκδοση από την αρμόδια αρχή της σχετικής εγκριτικής απόφασης δεν τίθεται προθεσμία, ούτε καθορίζεται ο χρόνος έναρξης ισχύος της. Εν όψει δε της γενικής αρχής περί μη αναδρομικής ισχύος των συστατικών ατομικών διοικητικών πράξεων, η σχετική εγκριτική απόφαση δεν μπορεί να ανατρέξει σε χρόνο προγενέστερο της έκδοσής της, εκτός εάν αυτή εκδοθεί εντός ευλόγου χρόνου από τη λήξη της συνολικής προθεσμίας εκτέλεσης του έργου, οπότε ανατρέχει στο χρόνο αυτό. Και τούτο, διότι, σε αντίθετη περίπτωση, η καθυστέρηση έκδοσης της εγκριτικής απόφασης λόγω υπαιτιότητας του κυρίου του έργου θα απέβαινε σε βάρος του αναδόχου που υπέβαλε το σχετικό αίτημά του εντός της προθεσμίας για την ολοκλήρωση του έργου, λαμβανομένης υπόψη και της υποχρέωσης του τελευταίου για συνέχιση της κατασκευής  του εντός της οριακής προθεσμίας (βλ. Αποφ. VI Τμ. 3101/2012, 2753/2011, Πράξεις Κλιμ. VII Tμ. 158, 141/2014).

Εργα - Εργασίες (Εργολαβικό όφελος, Γενικά έξοδα) (ε.ο./γ.ε.).Ανάθεση: Α. Νόμιμη η καταβολή ποσού από ν.π.δ.δ. Δήμου σε εργολήπτη δημοσίων έργων για την εκτέλεση του έργου «Επισκευή προβλήτας - συντήρηση περίφρακτου και περιβάλλοντος χώρου ράμπας F/B λιμένος ...», καθόσον το ανωτέρω έργο νομίμως ανετέθη απευθείας, κατά το άρθρο 28 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α' 116/2008), διότι η προϋπολογισθείσα αξία του υπολείπεται του ανώτατου ορίου των 10.271,46 ευρώ, χωρίς συνυπολογισμό του Φ.Π.Α., μέχρι του οποίου επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση μικρών έργων κι εργασιών συντήρησης. Β. Μη νόμιμη η καταβολή ποσού από ν.π.δ.δ. Δήμου σε εργολήπτη δημοσίων έργων για την εκτέλεση του έργου που αφορά στην επισκευή οδοστρώματος τμήματος λιμενικής ζώνης, καθόσον το ανωτέρω έργο μη νομίμως ανετέθη απευθείας, δεδομένου ότι η αξία του υπερβαίνει το επιτρεπτό όριο της απευθείας ανάθεσης (20.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ) και επομένως η νόμιμη διαδικασία ανάθεσής του, κατά το άρθρο 29 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α' 116/2008

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Συμπληρωματικές-Πρόσθετες εργασίες:Μη νόμιμη η δαπάνη που αφορούσε στην εξόφληση του 5ου λογαριασμού (1ου λογαριασμού συμπληρωματικής σύμβασης) εκτέλεσης έργου οδοποιίας, καθόσον κατά παράβαση του άρθρου 57 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α' 116/2008), τα αρμόδια όργανα του ανωτέρω Δήμου ανέθεσαν τις ως άνω συμπληρωματικές εργασίες, χωρίς να συντρέχουν οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, αφού δεν απέδειξαν τη συνδρομή απρόβλεπτης περίστασης, η οποία κατέστησε αναγκαία την ανάθεση των εργασιών αυτών, προκειμένου να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Διαδικασία διαγωνισμού:Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «Διαγράμμιση οδικού δικτύου …..», καθόσον μη νόμιμα δημοπρατήθηκε το ελεγχόμενο έργο με σύστημα υποβολής προσφορών ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, διότι υπάρχει αναλυτική προμέτρηση των επιμέρους εργασιών του έργου και η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό των 750.000 ευρώ. Η πλημμέλεια δε αυτή είναι ουσιώδης, αφενός, διότι δεν συντρέχει καμία από τις δύο, σωρευτικά απαιτούμενες, νόμιμες προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 5 του ν. 3669/2008, για την εφαρμογή του εν λόγω συστήματος προσφορών και, αφετέρου, διότι η επιλογή νόμιμου συστήματος υποβολής προσφορών στην προκείμενη περίπτωση, όπως π.χ. αυτού των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, όπου επιτρέπεται η προσφορά διαφορετικής έκπτωσης για κάθε ομάδα τιμών (άρθρο 6 ν. 3669/2008), θα μπορούσε, ενδεχομένως, να οδηγήσει στην επιλογή διαφορετικού μειοδότη (βλ. και την μικρή διαφορά έκπτωσης μεταξύ των δύο πρώτων μειοδοτριών) ή στην καταβολή μικρότερης συμβατικής δαπάνης για την εκτέλεση του επίμαχου έργου. 

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Ανάθεση:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε εργοληπτικές εταιρείες για την εκτέλεση συμβάσεων, με αντικείμενο την αποκατάσταση οδών από θεομηνία και τις εργασίες συντήρησης ασφαλτοτάπητα, καθόσον το αντικείμενο εκάστης σύμβασης, συνιστά τεχνικό έργο, κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 3669/2008, δεδομένου ότι, από την οικονομική και τεχνική λειτουργία του αποτελέσματος των εργασιών, συνάγεται ότι με τις επίμαχες συμβάσεις, για την εκτέλεση των οποίων απαιτούνται τεχνικές γνώσεις-μέθοδοι και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό, ανατέθηκαν έργα οδοποιίας, που συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό. Κατά συνέπεια, η ανάθεση εκτέλεσής τους διέπεται από τις διατάξεις του ν. 3669/2008 και, ως εκ τούτου, μη νομίμως, ο Δήμος προσέφυγε στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης κατ'εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 209 του ν. 3463/2006 και 83 του ν. 2362/1995, που αφορούν στην εκτέλεση εργασιών, αφού η συνολική αξία εκάστου έργου υπερβαίνει το ποσό των 10.271,46 ευρώ

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Μη νόμιμη η εξόφληση του 1ου λογαριασμού του έργου «Ανάπλαση δημοτικού σχολείου», διότι μη νόμιμα  υποκαταστάθηκε ο ανάδοχος του έργου από την υπεργολάβο εργοληπτική επιχείρηση, καθόσον η ανωτέρω σύμβαση δεν εγκρίθηκε από τον Δήμο και ο ανάδοχος δεν διατήρησε ποσοστό των εργασιών της σύμβασης έργου που να αντιστοιχεί τουλάχιστο στο 70% της αξίας αυτής (άρθρα 68 και 69 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α΄ 116/2008).

Διάλυση εργολαβίας. Προσφυγή στο δεύτερο μειοδότη (άρθρο 61 παρ. 13 ν.3669/2008). Διάλυση της εργολαβίας με υπαιτιότητα του κυρίου του έργου λόγω μη συντέλεσης των απαλλοτριώσεων και μη ολοκλήρωσης των μελετών του έργου. Η διαδικασία του άρθρου 61 παρ. 13 του ν.3669/2008 μη συμβατή με το κοινοτικό δίκαιο, αφού συνιστά στην ουσία διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, για την οποία δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες από το νόμο προϋποθέσεις. Μειοψηφία 1 μέλους. Με την 3137/2010 απόφαση του VI Τμήματος ανακλήθηκε η προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου, καθόσον κρίθηκε ότι η διαδικασία του άρθρου 61 παρ. 13 του ν.3669/2008 δεν είναι ασύμβατη με το κοινοτικό δίκαιο, δεδομένου ότι η ανάθεση της εκτέλεσης του έργου μετά από διάλυση εργολαβίας γίνεται στο δεύτερο μειοδότη και σύμφωνα με την προσφορά που είχε υποβάλει στην προηγηθείσα διαγωνιστική διαδικασία.