Νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου της Περιφέρειας Θεσσαλίας «Κατασκευή Κλειστού Γυμναστηρίου τύπου Τ11β (...)Επί της ανωτέρω διαδικασίας το Κλιμάκιο κρίνει ότι: Αν και σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 221 παρ. 1 και 8 του ν. 4412/2016, στα έργα, όπως στο ελεγχόμενο, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000,00 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, η Επιτροπή Διαγωνισμού συγκροτείται από επτά μέλη, εκ των οποίων τα τέσσερα υπηρεσιακά και τα τρία μη υπηρεσιακά, εν προκειμένω η συγκρότηση αυτής από τρεις υπαλλήλους της Περιφέρειας Θεσσαλίας κατηγορίας ΠΕ δεν συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια διακωλυτική της υπογραφής του οικείου σχεδίου σύμβασης. 

Συγκρότηση επιτροπών δημοπρασιών από τη δημαρχιακή επιτροπή.Οι επιτροπές διαγωνισμού αναθέσεως δημοτικού ή κοινοτικού έργου, πρέπει να αποτελούνται από τρία υπηρεσιακά μέλη

Δοθέντος ότι ο προϋπολογισμός του ελεγχόμενου δημοσίου έργου, μη συνυπολογιζομένης της δαπάνης για αναθεώρηση και Φ.Π.Α., ανέρχεται σε 4.059.854,1 ευρώ και υπερβαίνει ως εκ τούτου το ανώτατο όριο της 2ης τάξης του ΜΕΕΠ, δεν είναι νόμιμη η ελεγχόμενη διαδικασία δημοπράτησης, καθόσον η επιτροπή του διαγωνισμού συγκροτήθηκε από 3 υπηρεσιακά μέλη (και παραστάθηκε και ένας εκπρόσωπος των εργοληπτικών οργανώσεων) κατά παράβαση του άρθρου 21 του ν.3669/2008.

Επιλογή αναδόχου κατασκευής έργου.. Επειδή, ενόψει των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να ακυρωθούν η υπ’ αριθ. 451/29.10.2007 απόφαση της 6ης Νομαρχιακής Επιτροπής της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως .., στην οποία ενσωματώθηκε η υπ’ αριθ. 665/ 11.12.2006 απόφαση της ίδιας Νομαρχιακής Επιτροπής, καθώς και η υπ’ αριθ. 91/ 16.4.2007 απόφαση της αρμόδιας για τους νομούς ... και ... της Περιφέρειας ... Επιτροπής του άρθρου 18 του ν. 2218/1994. Η συνδρομή δε ενδεχομένως λόγων δημοσίου συμφέροντος για την εκτέλεση του επιδίκου έργου δεν ασκεί επιρροή κατά την εξέταση της νομιμότητας των ανωτέρω πράξεων στο πλαίσιο της ερεύνης της κατ’ αυτών στρεφομένης αιτήσεως ακυρώσεως. Συνεπώς, ο προβαλλόμενος με το προαναφερθέν από 10.3.2009 υπόμνημα της καθ’ ης η κρινόμενη αίτηση Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως σχετικός ισχυρισμός είναι απορριπτέος ως αλυσιτελής. Και τούτο ανεξαρτήτως του ότι, όπως εκτέθηκε στην δεύτερη σκέψη, με την υπ’ αριθ. 143/14.5.2008 απόφαση της 6ης Νομαρχιακής Επιτροπής της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως ... (ακυρωθείσα ήδη με την υπ’ αριθ. 651/2010 απόφαση του Δικαστηρίου) ανακλήθηκε η διακήρυξη του επιδίκου διαγωνισμού, χωρίς ο διαγωνισμός αυτός να επαναπροκηρυχθεί. Περαιτέρω, με το ίδιο ως άνω υπόμνημα η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση προβάλλει ότι είναι απαράδεκτος ο λόγος ακυρώσεως ότι δήθεν δεν διασφαλίσθηκε με την κατάθεση της οικονομικής προσφοράς της παρεμβαίνουσας εταιρείας η μυστικότητα της διαδικασίας, εφόσον τέτοιος λόγος δεν προβλήθηκε με την προσφυγή της αιτούσης ενώπιον της αρμόδιας για τους νομούς ... και ... Επιτροπής του άρθρου 18 του ν. 2218/1994. Ο ισχυρισμός αυτός είναι απορριπτέος προεχόντως, διότι από καμία διάταξη δεν απαιτείται με την αίτηση ακυρώσεως να προβάλλονται οι αυτοί ακριβώς λόγοι που είχαν προβληθεί με την ασκουμένη ενώπιον της Επιτροπής του άρθρου 18 του ν. 2218/1994 προσφυγής νομιμότητας, η άσκηση της οποίας, άλλωστε, δεν αποτελεί διαδικαστική προϋπόθεση για την άσκηση της αιτήσεως ακυρώσεως.

(…) στα δημόσια έργα, προϋπολογιζόμενης δαπάνης μέχρι του ποσού του 1.500.000 ευρώ (χωρίς αναθεώρηση και Φ.Π.Α.), η Επιτροπή Διαγωνισμού συγκροτείται από τρία υπηρεσιακά μέλη, παρίσταται δε σε αυτήν και ένας εκπρόσωπος των εργοληπτικών οργανώσεων, ο οποίος δεν μετέχει στη διαγωνιστική διαδικασία (βλ. αποφάσεις VI Τμ. Ελ. Συν. 3204, 1786/2011, 2401, 2514/2009 κ.α.). Εξάλλου, ο ν. 3669/2008 δεν αποτελεί απλή κωδικοποίηση υφιστάμενων διατάξεων, αλλά επιπλέον προβαίνει σε τροποποίηση και κατάργηση μερικών εξ αυτών (βλ. απόφαση Τμ. Μείζονος-Επταμελούς Σύνθεσης Ελ. Συν. 1517/2011, VI Τμ. 784/2011). Ως εκ τούτου, μετά την έναρξη ισχύος του άρθρου 21 του ανωτέρω Κώδικα, ερμηνευομένου υπό το φως και της αρχής της διαφάνειας που διέπει τις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, δεν υφίσταται πλέον η προβλεπόμενη στην παράγραφο 2 του άρθρου 3 του ν. 3263/2004 δυνατότητα του παρισταμένου στις ως άνω συνεδριάσεις της Επιτροπής Διαγωνισμού εκπροσώπου των εργοληπτικών οργανώσεων να υποβάλει προσφορά ως εκπρόσωπος συμμετέχουσας στο διαγωνισμό επιχείρησης. Και τούτο, διότι από τη μη συμπερίληψη της ως άνω διάταξης στο άρθρο 21 του Κώδικα, στο οποίο συμπεριλήφθηκαν οι λοιπές σχετικές διατάξεις του άρθρου 3 παράγραφος 2 του ν. 3263/2004, συνάγεται η βούληση του νομοθέτη για την (σιωπηρή) κατάργησή της (Απ. VI Τμ. 793/2012) . (…)Περαιτέρω, το κύρος της διαγωνιστικής διαδικασίας για τη διενέργεια της οποίας έχει προηγηθεί δημοσίευση της περίληψης της οικείας διακήρυξης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δεν πλήττεται από την παράλειψη ανάρτησης ή την πλημμελή ανάρτηση της περίληψης της διακήρυξης στο διαδίκτυο, ανεξάρτητα από άλλης φύσης συνέπειες που μπορεί να επισύρει η πλημμέλεια αυτή (βλ. και την από 15.6.2010 αιτιολογική έκθεση στο σχέδιο νόμου «ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο διαδίκτυο «Πρόγραμμα Διαύγεια», πρβλ. Πράξεις ΙV Τμ. 42, 50/2012).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΑΝΟΙΧΤΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ:..προκηρύχθηκε ανοικτός διαγωνισμός για την ανάθεση του ανωτέρω έργου, προϋπολογισμού 1.600.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, με προθεσμία εκτέλεσης τους εννέα (9) μήνες και κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη τιμή. Σύμφωνα με το άρθρο 11.4 της οικείας διακήρυξης, το έργο αυτό αφορά: α) κατασκευή ενός νέου πλήρως στεγανοποιημένου κυττάρου στην βόρεια πλευρά του υφιστάμενου στο ΧΥΤΑ .., έκτασης 8.000 μ2 περίπου, β) κατασκευή νέας δεξαμενής συλλογής- αποθήκευσης στραγγισμάτων, γ) δίκτυο συλλογής και μεταφοράς στραγγισμάτων, δ) βελτίωση της υφιστάμενης οδοποιίας και κατασκευή περιμετρικής οδοποιίας του κυττάρου, ε) έργα διαχείρισης ομβρίων και στ) έργα περιβαλλοντικής παρακολούθησης. Μετά τη διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, ανάδοχος ανακηρύχθηκε η εταιρεία «…Α.Ε.» και καταρτίστηκε το ήδη υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης μεταξύ αυτής και του ..Με τα δεδομένα αυτά, η προς σύναψη σύμβαση έχει χαρακτήρα σύμβασης έργου .. και, επομένως, αρμόδιος δικαστικός σχηματισμός για να επιληφθεί του ελέγχου της νομιμότητάς της είναι το Ε΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στο οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί ο σχετικός φάκελος.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΟΥ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ: Επειδή, προβάλλεται ότι οι προσβαλλόμενες πράξεις έχουν αντιφατική και ελλιπή, άρα πλημμελή αιτιολόγηση. Ειδικώτερα προβάλλεται ότι αν και από την απόφαση περί χαρακτηρισμού του επίδικου έργου ως ειδικής φύσης φαίνεται ότι το συγκεκριμένο σύστημα του διαγωνισμού με συμμετοχή συγκεκριμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων προκρίθηκε για το λόγο ότι οι επιχειρήσεις οι οποίες θα προσκληθούν πρέπει να έχουν εκτεταμένη εμπειρία σε αντίστοιχα έργα, σχετική εμπειρία σε τέτοιου είδους κατασκευές και να δραστηριοποιούνται στη γύρω από την ..... περιοχή, παραταύτα, όμως, προσκλήθηκε, στη συνέχεια, και η εταιρία ......, που έχει το μικρότερο υπόλοιπο ανεκτέλεστο εργασιών, με το επιχείρημα της αύξησης του ανταγωνισμού. Συνεπεία τούτου η αιτιολογία αυτή είναι αντιφατική ως προς τα κριτήρια επιλογής των εταιρειών που έπρεπε να προσκληθούν, αφού η παρεμβαίνουσα εταιρεία, που υπέβαλε μάλιστα τελικώς τη χαμηλότερη οικονομική προσφορά, δεν έχει τα απαιτούμενα ειδικά προσόντα, ούτε δραστηριοποιείτο στην περιοχή της .... Συναφώς, προβάλλεται επίσης αναιτιολόγητο των προσβαλλομένων πράξεων, από την άποψη ότι δεν εκτίθενται οι λόγοι για τους οποίους δεν προσκλήθηκαν να λάβουν μέρος στον επίμαχο διαγωνισμό και άλλες εργοληπτικές επιχειρήσεις από εκείνες που είχαν λάβει μέρος στον προηγούμενο που αφορούσε το αυτό έργο, αφού μάλιστα, όλες οι τότε μετέχουσες, όπως και η αιτούσα, είχαν γίνει τυπικά δεκτές από την Επιτροπή διαγωνισμού, ως πληρούσες τις τυπικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις, και οι εργασίες της επίδικης εργολαβίας περιείχοντο στις εργασίες της αρχικής εργολαβίας.(...)Με τα δεδομένα αυτά, ο λόγος περί αναιτιολογήτου δεν πιθανολογείται σοβαρώς ως βάσιμος ούτε κατά το δεύτερο σκέλος του, περί μη προσκλήσεως προς συμμετοχή των εργοληπτικών επιχειρήσεων που είχαν συμμετάσχει στον προηγούμενο διαγωνισμό..

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη προηγούμενη σκέψη (ΙΙ) ορθά το Κλιμάκιο έκρινε ότι παρανόμως απορρίφθηκαν οι προσφορές των πρώτης και δεύτερης μειοδοτριών εργοληπτικών επιχειρήσεων «… ΑΤΕ» και «…», αφού η από 21.9.2010 υπεύθυνη δήλωση του νομίμου εκπροσώπου της υποδειχθείσας από την πρώτη μειοδότρια υπεργολάβου εταιρείας «… ΑΤΕ» ότι αποδέχεται τη σύναψη υπεργολαβίας για τμήμα του έργου ικανοποιούσε τις απαιτήσεις της διακήρυξης και η από 21.9.2010 υποβληθείσα υπεύθυνη δήλωση του νομίμου εκπροσώπου της δεύτερης μειοδότριας ότι είναι ασφαλιστικά και φορολογικά ενήμερη κατά την ημέρα του διαγωνισμού και είναι σε θέση να αποδείξει την ενημερότητα αυτή εφόσον αναδειχθεί μειοδότης κάλυπτε και τις απορρέουσες από τη κοινοπρακτική της δραστηριότητα φορολογικές της υποχρεώσεις και, ως εκ τούτου, οι αντίθετοι ισχυρισμοί του αιτούντος Δήμου πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι. Περαιτέρω και ο ισχυρισμός του αιτούντος περί εξυπηρέτησης υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος δοθέντος ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με τη τήρηση της αρχής της νομιμότητας και η επίκλησή του δεν μπορεί να αιτιολογήσει την παρά το νόμο διενέργεια της ανωτέρω διαγωνιστικής διαδικασίας ούτε την παραβίαση θεμελιωδών κανόνων που διέπουν τη λήψη αποφάσεων κατά τις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων. Τέλος η συγγνωστή πλάνη, ως λόγος νομιμοποίησης των πράξεων, οι οποίες έχουν κριθεί μη νόμιμες της διαδικασίας που προηγείται της υπογραφής δημοσίας σύμβασης, δεν προβλέπεται από καμία διάταξη νόμου. Άλλωστε αποτελούσε αυτονόητη υποχρέωση του αιτούντος Δήμου η τήρηση των προαναφερθεισών σαφών διατάξεων, την εφαρμογή των οποίων όφειλε να διασφαλίσει κατά τη διαδικασία έγκρισης της ελεγχόμενης σύμβασης. Συνεπώς, σύμφωνα με όσα προηγουμένως έγιναν δεκτά πρέπει να απορριφθεί η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης.

Η ίδια η απόφαση με την οποία εσφαλμένα συγκροτείται η Επιτροπή Διαγωνισμού δεν αποτελεί (καθ΄εαυτή) βλαπτική πράξη για τους διαγωνιζόμενους και γι΄αυτό δεν προσβάλλεται παραδεκτά. Η προσβαλλόμενη, όμως, πράξη συγκρότησης Επιτροπής Εισήγησης για την Ανάθεση του επίδικου έργου δεν προκαλεί, ενόψει του περιεχομένου των ρυθμίσεών της, ούτε ενδέχεται να προκαλέσει μόνη, χωρίς δηλαδή να μεσολαβήσει άλλη πράξη της Διοίκησης, ζημία στα συμφέροντα της αιτούσης. Σε περίπτωση δε εκδόσεως άλλης πράξεως, βλαπτικής για την αιτούσα, με τη σύμπραξη της παρανόμως, κατά τους ισχυρισμούς της, συγκροτηθείσης Ε.Ε.Α., είναι πάντως δυνατός, εάν συντρέχει νόμιμη περίπτωση, ο παρεμπίπτων έλεγχος της νομιμότητας της πράξης συγκρότησης της Ε.Ε.Α. επ’ ευκαιρία της ασκήσεως αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων κατά της νεώτερης πράξης (πρβλ. Ε.Α. 893/2005, 656/2001). Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η τήρηση της επιβαλλομένης, από τα άρθρα 1 παρ. 1 και 2 παρ. 1 περ. α΄ της Οδηγίας 89/665/ΕΟΚ του Συμβουλίου, υποχρέωσης παροχής αποτελεσματικής προσωρινής προστασίας κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων σε στάδιο όπου είναι ακόμη δυνατή η διόρθωση των παραβάσεων (βλ. ΔΕΚ, απόφαση της 28.10.1999, C-81/98, Alcatel Austria AG, σκέψη 33, απόφαση της 18.6.2002, C-92/00, Hospital Ingenieure Krankenhaustechnik Planungs-Gesellschaft mbH, σκέψη 52, και απόφαση της 12.2.2004, C-230/02, Grossmann Air Service, σκέψη 36). Συνεπώς, εφόσον δεν προκύπτει ενεστώσα βλάβη της αιτούσης, πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση και να γίνει δεκτή η ασκηθείσα παρέμβαση (πρβλ. Ε.Α. 745, 358/2005).

Εκτέλεση έργου:..Με τα δεδομένα αυτά και με βάση τα προσκομισθέντα ενώπιον του Κλιμακίου στοιχεία, το Κλιμάκιο επί των προβαλλομένων λόγων διαφωνίας κρίνει τα εξής: Αβασίμως προβάλλεται με τον πρώτο λόγο διαφωνίας ότι για την κατασκευή του ανωτέρω έργου δεν τηρήθηκε η περιβαλλοντική νομοθεσία και ειδικότερα, ότι δεν προηγήθηκε της οριστικής μελέτης και της συντάξεως των τευχών δημοπρατήσεως η σύνταξη και έγκριση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, καθώς, σύμφωνα με το προμνησθέν 3122.1-Τ66/3561/15.1.2018 έγγραφο του Διευθυντού της Διευθύνσεως Λιμενικών Έργων και Κτιριακών Υποδομών (ΔΙ.ΛΙ.Κ.ΥΠ.) του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, για την κατασκευή του έργου αυτού δεν απαιτείται η σύνταξη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τα προσκομισθέντα ενώπιον του Κλιμακίου από 29.6.2018 και 8.12.2017 αποδεικτικά ηλεκτρονικής πληρωμής μέσω Τράπεζας (web/internet banking), η φερόμενη ως δικαιούχος έχει εξοφλήσει το 58316/3.7.2017 Τιμολόγιο που εκδόθηκε από την εφημερίδα «..», ποσού 204,60 ευρώ, καθώς επίσης και το 137/8.12.2017 Τιμολόγιο της Εφημερίδας «…», ποσού 358,00 ευρώ, για τη δημοσίευση της περιλήψεως της οικείας διακηρύξεως στις εν λόγω εφημερίδες, με συνέπεια, μετά την προσκόμιση ενώπιον του Κλιμακίου των στοιχείων αυτών, ο σχετικός λόγος διαφωνίας να έχει καλυφθεί. Περαιτέρω, δοθέντος ότι η εν λόγω περίληψη έχει δημοσιευθεί, πλην του Τεύχους Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, και σε δύο (2) ημερήσιες εφημερίδες, μία εκ των οποίων είναι .., ενώ η έτερη εκδίδεται στην Πρωτεύουσα του Νομού όπου εκτελείται το έργο, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πληρούνται οι απαιτήσεις της διατάξεως του άρθρου 15 παρ. 7 του Κ.Δ.Ε. (ν. 3669/2008), οι οποίες ίσχυαν κατά τον κρίσιμο στην προκειμένη περίπτωση χρόνο, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη ΙΙ, χωρίς να απαιτείται δημοσίευση και σε έτερη ημερήσια εφημερίδα της .. Εξάλλου, από το γεγονός ότι έλαβαν χώρα οι ανωτέρω δημοσιεύσεις σε συνδυασμό με το ότι στον διενεργηθέντα διαγωνισμό αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός με τη συμμετοχή οκτώ (8) εργοληπτικών επιχειρήσεων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τυχόν άλλες παραλείψεις που αφορούν τη δημοσίευση της οικείας διακηρύξεως, δεν άσκησαν ουσιώδη επιρροή στη νομιμότητα της διεξαγωγής του διαγωνισμού για την ανάθεση του ανωτέρω έργου.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το 46, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Λιμενικού Ταμείου … δαπάνη είναι νόμιμη και το εν λόγω χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.