ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ ΕΜΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΑΤΆΞΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 59 ΠΑΡ.5 ΤΟΥ Ν.4146/2013.Καθορισμός ορίου ποσοστού έκπτωσης άνω του οποίου είναι υποχρεωτική η προσκόμιση προσθέτων εγγυήσεων σε έργα που ανήκουν στις κατηγορίες Οδοποιίας, Υδραυλικών, Λιμενικών και Πρασίνου, καθώς και σε έργα που εκτελούνται σε νησιωτικές περιοχές.

Εκτέλεση δημοσίου έργου: Με αυτά τα δεδομένα ο προέχων χαρακτήρας της ελεγχόμενης σύμβασης είναι αυτός του δημοσίου έργου, κατά την έννοια του άρθρου 2 του ν.4412/2016, καθόσον πέραν του γεγονότος ότι έχει ενταχθεί στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου για το έτος 2018, το αντικείμενό της, εκτιμώμενο ως ενιαίο σύνολο και προσδιοριζόμενο από το αυτοτελές, οικονομικά και τεχνικά, λειτουργικό αποτέλεσμα, στο οποίο απέβλεπε ο Δήμος, αφορά στην εκτέλεση δημοσίου έργου. Τούτο δε διότι αφορά σε εργασίες αποξήλωσης ασφαλτικού τάπητα με την χρήση ασφαλτοκόπτη, εκσκαφές με την χρήση μηχανικών μέσων, τοποθέτηση προκατασκευασμένων κρασπέδων οδοποιίας, καθώς και σκυροδετήσεις του ρείθρου, της υπόβασης του πεζοδρομίου και των κυκλικών στοιχείων, οι οποίες εντάσσονται στην κατηγορία των έργων οδοποιίας και απαιτούν για την εκτέλεσή τους τεχνικές γνώσεις και χρήση ιδιαίτερων τεχνικών μέσων, εξαιτίας των οποίων, άλλωστε, η σύμβαση ανατέθηκε σε μηχανολόγο μηχανικό. Κατά συνέπεια, εφόσον πρόκειται περί έργου προϋπολογισθείσας δαπάνης 19.900,00 ευρώ, η ανάθεση της εκτέλεσής του διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 118 παρ. 1 και 5 του ν. 4412/2016 και, ως εκ τούτου, μη νομίμως ο Δήμος … προσέφυγε στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης χωρίς την διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης, δεδομένου ότι το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Κληρώσεων της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων τέθηκε εντέλει σε εφαρμογή στις 17.3.2017. Περαιτέρω, και ενόψει του ότι το αντικείμενο της σύμβασης εντάσ-σεται στην κατηγορία των έργων, εσφαλμένα η πίστωση για την ελεγχόμενη δαπάνη γράφηκε στον κωδικό 626 του προϋπολογισμού του Δήμου, στον οποίο εγγράφονται πιστώσεις που αφορούν σε εργασίες για την επισκευή και συντήρηση παγίων περιουσιακών στοιχείων του που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως έργα. Ωστόσο, τα αρμόδια όργανα του Δήμου … δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά ενόψει του μικρού μεγέθους των παρεμβάσεων των εκτελούμενων έργων, συγγνωστώς υπέλαβαν ότι πρόκειται για εργασίες και δεν προχώρησαν σε δημόσια ηλεκτρονική κλήρωση, τούτο δε αποδεικνύεται και από το ότι τις κατέταξαν σε εσφαλμένο CPV.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης των αρμόδιων οργάνων του Δήμου …

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Από τα ανωτέρω εκτιθέμενα πραγματικά περιστατικά, το Τμήμα κρίνει ότι τα επίμαχα έργα, που εκτελέστηκαν στο Δήμο …, δεν είναι χωριστά και αυτοτελή έργα, αλλά αποτελούν ένα ενιαίο δημοτικό έργο, διότι περιλαμβάνουν παρεμφερείς εργασίες για την κατασκευή τους – ήτοι κυρίως εργασίες οδοποιίας και οικοδομικές που σκοπό έχουν την αντιμετώπιση προβλημάτων απορροής των ομβρίων υδάτων -  οι οποίες εκτελούνται στον ίδιο γεωγραφικό χώρο (Δ.Δ. ..), κατά την ίδια χρονική περίοδο, επιπλέον δε ανατέθηκαν την ίδια ημερομηνία (22.6.2009). Κατά συνέπεια, δεν είναι νόμιμη η κατάτμηση του ενιαίου αυτού έργου σε τρία επιμέρους έργα, με σκοπό την αποφυγή διενέργειας δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού και την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού, δεδομένου ότι ναι μεν ο προϋπολογισμός καθενός από τα τρία αυτά έργα δεν υπερβαίνει το ποσό που τίθεται από τις προαναφερόμενες διατάξεις ως όριο για την προσφυγή στη διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού (45.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α.), πλην όμως ο προϋπολογισμός της συνολικής τους δαπάνης ανέρχεται στο ποσό των 135.000,00 ευρώ με Φ.Π.Α., που υπερβαίνει το προαναφερόμενο όριο για τη διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού..

Συγκρότηση επιτροπής διαγωνισμού για τον ηλεκτρονικό ανοικτό διαγωνισμό άνω των ορίων του άρθρου 5 του ν. 4412/2016 με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά με βάση τη βέλτιστη σχέση ποιότητας - τιμής, για την κατασκευή και λειτουργία του έργου με τίτλο: «Επέκταση και Αναβάθμιση των υφιστάμενων έργων διαχείρισης Στραγγισμάτων (Ε.Ε.Σ.) του Χ.Υ.Τ.Α. του Ν. Θεσσαλονίκης (Χ.Υ.Τ.Α. Μαυροράχης)» με εκτιμώμενη αξία σύμβασης (με δικαίωμα προαίρεσης) ποσού 10.229.342,26 € πλέον ΦΠΑ 24%.

Κατασκευή φράγματος και αγωγού μεταφοράς...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν είναι δυνατή η υπογραφή της υποβληθείσας προς έλεγχο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις σύναψής της. Ειδικότερα:α) Οι υπό στοιχείο α΄ εργασίες «για την εξυγίανση του εδάφους τμημάτων της περιμετρικής οδού του φράγματος», η αναγκαιότητα εκτέλεσης των οποίων ανέκυψε, κατά την αιτιολογική έκθεση, από την εντατικοποίηση της καλλιέργειας της γης μετά τη δημοπράτηση του έργου, δεν αποδεικνύεται από κανένα στοιχείο του φακέλου, ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα. Και τούτο διότι δεν προσκομίζονται στοιχεία από την αναθέτουσα αρχή, από τα οποία να προκύπτει ότι το επίμαχο τμήμα του έργου -στο οποίο προβλεπόταν η κατασκευή της εν λόγω περιμετρικής οδού - δεν καλλιεργείτο πριν από τη δημοπράτηση του έργου και ότι η καλλιέργεια προέκυψε αιφνιδίως, για τους λόγους, που εκθέτει η αναθέτουσα αρχή, μετά τη δημοπράτηση αυτού. Αντιθέτως από την προσκομιζόμενη 2156/13.9.2004 (ορθή επανάληψη) Πράξη του Δασαρχείου .... προκύπτει ότι το μεγαλύτερο τμήμα της ευρύτερης έκτασης, που απαλλοτριώθηκε για την εκτέλεση του έργου ήταν μη δασικού χαρακτήρα και είχε τη μορφή χέρσων αγρών, καλλιεργούμενων αγρών και αμπελιών.(...)Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή της υποβληθείσας προς έλεγχο συμπληρωματικής σύμβασης.

Εκτέλεση έργου...Υπό τις περιστάσεις αυτές, και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν ανωτέρω στη σκέψη 9, το Δικαστήριο, εκτιμώντας το σύνολο των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών της ελεγχόμενης ανάθεσης, άγεται στην κρίση ότι το κύριο αντικείμενο αυτής είναι η υλοποίηση έργου οδοποιίας, κατά την έννοια της προπαρατεθείσης παρ. 1 περιπ. 6) και 7) του άρθρου 2 του ν. 4412/2016,και συγκεκριμένα η πλήρης αποκατάσταση των οριζοντιογραφικών χαρακτηριστικών, του οδοστρώματος και των συνοδών τεχνικών έργων των κατεστραμμένων από την προμνησθείσα θεομηνία αγροτικών δρόμων της Τ.Κ. .... του Δ.Λ.. Οι ανατιθέμενες εργασίες υπάγονται στην έννοια του δημοσίου έργου αφενός ενόψει του ότι συντελούν στην άρτια και λειτουργική ολοκλήρωση της αποκατάστασης του αγροτικού οδικού δικτύου και, αφετέρου, διότι ορίζεται ότι θα εκτελεστούν κατ΄εφαρμογή της 13/2021 μελέτης της Διεύθυνσης Υποδομών και Τεχνικών Έργων του Δ.Λ, στην οποία προβλέπεται, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως στη σκέψη 11, α) η υποχρέωση καθορισμού Μηχανικού Π.Ε ή ΤΕ ως υπευθύνου της Διεύθυνσης του έργου από πλευράς του αναδόχου, β) η υποχρέωση τήρησης από τον ανάδοχο των προβλεπόμενων στην μελέτη μεθόδων κατασκευής, γ) η υποχρέωση τήρησης από τον ανάδοχο των οριζόμενων στη μελέτη τεχνικών προδιαγραφών, οι οποίες εναρμονίζονται με τις προμνησθείσες ΕΤΕΠ και δ) η υποχρέωση χρήσης των προβλεπόμενων στη μελέτη προδιαγραφών ΕΛ.Ο.Τ. και I.S.O. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο προέχων χαρακτήρας της σύμβασης δεν είναι μεικτός, συγκείμενος από προμήθειες και εργασίες παρεχόμενες χωρίς ειδικές γνώσεις και μεθόδους, όπως αβασίμως αιτιάται η προσβαλλομένη, αλλά συνιστά ολοκληρωμένο έργο οδοποιίας που αποσκοπεί στην έντεχνη αποκατάσταση της λειτουργικότητας αγροτικών οδών στην οποία απέβλεψε προσφεύγων Δ.Λ. με την συγκεκριμένη ανάθεση. Συνεπώς, νομίμως η σχετική διαπραγμάτευση διενεργήθηκε για την ανάθεση δημοσίου έργου, και νομίμως προβλέφθηκαν τόσο στον προϋπολογισμό του έργου όσο και στο σχέδιο σύμβασης κονδύλια γενικών εξόδων, εργολαβικού οφέλους, απροβλέπτων και αναθεώρησης τιμών.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης της Περιφέρειας Αττικής για την παροχή των υπηρεσιών «Καθαρισμός ρεμάτων Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής ΥΔΡ 20»(....)Το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ανάθεση της επίμαχης ομάδας εργασιών είναι μη νόμιμη, καθόσον: α) δεν έχει εκπονηθεί οριστική υδραυλική μελέτη από την Τεχνική Υπηρεσία της Περιφέρειας Αττικής για το περιλαμβανόμενο στην ομάδα αυτή αντιπλημμυρικό έργο ούτε έχει ακολουθηθεί η διαδικασία του άρθρου 50 του ν. 4412/2016 (σύμφωνη γνώμη τεχνικού συμβουλίου, ύπαρξη τεύχους τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού, ύπαρξη Κανονισμού Μελετών Έργου κ.α.) προκειμένου να είναι δυνατή η ταυτόχρονη μελέτη και κατασκευή του έργου από τον ανάδοχο(....)ε) σε κάθε περίπτωση, η ανάθεση της ομάδας αυτής εργασιών συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, αφού επεκτείνει σημαντικά το φυσικό αντικείμενό της(....)Δεν κωλύεται η σύναψη του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης της Περιφέρειας Αττικής για την παροχή των υπηρεσιών «Καθαρισμός ρεμάτων Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής ΥΔΡ 20» κατά το μέρος που αφορά τις υπηρεσίες των άρθρων 1, 2, 3 και 8 του προϋπολογισμού και τιμολογίου μελέτης, ενώ κωλύεται κατά το μέρος που αφορά την εκπόνηση μελέτης, καθώς και τα έργα και τις προμήθειες των άρθρων 4, 5, 6 7, 9, 10, 11, 12, 13 και 14.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1980/2020 ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ.

Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 1ης ομάδας «Έργα χερσαίων και εναέριων μεταφορών» του Παραρτήματος Ι της υπουργικής απόφασης 1958/2012 (Β΄ 21), όπως εκάστοτε ισχύει.

Ν.4887/2022- ΦΕΚ: 16/Α/4.2.2022 άρθρο 153 παρ.2:2. Για τα έργα και τις δραστηριότητες του πεδίου εφαρμογής της υπ’ αριθμ. 170613/2013 (Β΄ 2505) κοινής υπουργικής απόφασης, που κατατάσσονται στην υποομάδα «Έργα οδοποιίας» της 1ης ομάδας «Έργα χερσαίων και εναέριων μεταφορών» του Παραρτήματος Ι της υπουργικής απόφασης 1958/2012 (Β΄ 21), τα οποία αποτελούν συνοδά έργα εγκατάστασης δομών της παρ. 4 του άρθρου 8 και του άρθρου 10 του ν. 4375/2016, αρμόδια για την υπαγωγή σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις είναι η Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Όπου στην ως άνω, υπ’ αριθμ. 170613/2013 κοινή υπουργική απόφαση αναφέρεται η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού (ΔΙ.ΠΕ.ΧΩ.Σ.) της οικείας Περιφέρειας, σε θέματα έργων και δραστηριοτήτων του προηγούμενου εδαφίου,νοείται εφεξής η Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.

Συντήρηση πλατειών και κοινόχρηστων χώρων...Με αυτά τα δεδομένα οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον οι συναφθείσες μικτές συμβάσεις συνιστούν προεχόντως συμβάσεις προμηθειών - εργασιών, αφού η αξία των υπό προμήθεια ειδών υπερβαίνει, και μάλιστα δυσανάλογα πολύ, την αξία των εργασιών, ανεξαρτήτως της φύσης μέρους αυτών ως συνεχόμενων με το έδαφος (π.χ. διάστρωση σκυροδέματος, εκσκαφές). Επομένως, οι συμβάσεις αυτές μη νομίμως ανατέθηκαν ως «έργα» περιλαμβάνοντας κονδύλια εργολαβικού οφέλους και απροβλέπτων. Ο ισχυρισμός του Δήμου, ότι οι δαπάνες για τις λοιπές εργασίες υπερβαίνουν κατά πολύ τις δαπάνες για προμήθεια αγαθών, πρέπει να απορριφθεί πρωτίστως ως αναπόδεικτος. Ωστόσο λαμβανομένου υπόψη του χαρακτήρα των συμβάσεων ως μικτών και του γεγονότος ότι διεξήχθη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση των επίμαχων προμηθειών - εργασιών στην οποία επιτεύχθηκε υψηλό ποσοστό έκπτωσης (άνω του 50%), στη συγκεκριμένη περίπτωση τα όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων του ν. 4412/2016 αλλά συγγνωστώς υπέλαβαν ότι οι επίμαχες συμβάσεις έπρεπε να ανατεθούν ως δημόσια έργα. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν.

Δημόσια έργα. Μειοδοτικός διαγωνισμός. Προθεσμία υποβολής αντιρρήσεων. βαθμολογησης τεχνικών προσφορών.Η προθεσμία για την υποβολή αντιρρήσεων από τους συμμετέχοντες σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων, για τη βαθμολόγηση της τεχνικής τους λύσης, στα δημοπρατούμενα με το σύστημα μελέτη-κατασκευή έργα, προϋπολογισμού κάτω των 5.000.000 ECU, ανέρχεται σε δύο ημέρες, οι οποίες υπολογίζονται σύμφωνα με τον αναφερόμενο στα άρθρα 241 και 242 του ΑΚ και 144 του Κωδ.Πολ.Δικ..τρόπο.