Εκμίσθωση 77 κοινόχρηστων χώρων του εν λόγω Δήμου και συγκεκριμένα σε χώρους όπου είναι τοποθετημένα ή πρόκειται να τοποθετηθούν σύγχρονα μέσα προβολής διαφημιστικών μηνυμάτων για τη διενέργεια υπαίθριας διαφήμισης στον ως άνω Δήμο (...) Εντούτοις, ο επίδικος όρος, κατά το μέρος που περιορίζει τον κατάλογο συμβάσεων σε συμβάσεις με ίδιο αντικείμενο μίσθωσης δεν έχει τεθεί νομίμως. Και τούτο διότι, η διακήρυξη παρέχει δικαίωμα συμμετοχής σε υποψήφιους που ασκούν κατ’ επάγγελμα διαφημιστικές εργασίες, χωρίς να προβλέπει ειδικότερες προδιαγραφές ως προς την τοποθέτηση, συντήρηση των στεγάστρων και των διαφημιστικών μέσων, πέραν εκείνων που προβλέπονται στη νομοθεσία περί υπαίθριας διαφήμισης, που θα επέτρεπαν τη θέσπιση περιοριστικών όρων συμμετοχής. Στη δε νομοθεσία περί υπαίθριας διαφήμισης, στην οποία δεν γίνεται οποιαδήποτε κατηγοριοποίηση των υπαίθριων διαφημίσεων ανάλογα με τον κοινόχρηστο χώρο, στον οποίο διενεργούνται, οι τιθέμενες προδιαγραφές (βλ. ειδικότερα την 52138/2003 κοινή υπουργική απόφαση), ως προς τις διαστάσεις των διαφημιστικών πλαισίων και τον τρόπο τοποθέτησής τους, σε συνδυασμό με την έλλειψη ειδικότερων προδιαγραφών και απαιτήσεων στη διακήρυξη, με την οποία ζητείται η επισκευή ή η αντικατάσταση και όχι η κατασκευή των στεγάστρων, δεν θα δικαιολογούσαν, κατ' επίκληση της ανάγκης ετοιμότητας του αναδόχου για την παροχή των υπηρεσιών αυτών σε ένα ευρύ δίκτυο, τον αποκλεισμό από τη δυνατότητα συμμετοχής στον διαγωνισμό φορέων που δεν δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στην υπαίθρια διαφήμιση σε στέγαστρα στάσεων, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του καθ’ου η αίτηση Δήμου και της παρεμβαίνουσας εταιρείας. Διά ταύτα Δέχεται την κρινόμενη αίτηση.

α) Ισχύς της παρ. 1Α άρθρου 4 της υπ’ αριθ. 52138/2003 ΚΥΑ, σχετικά με την τοποθέτηση διαφημιστικών πινακίδων επί των πεζοδρομίων. β) Δυνατότητα ανάληψης νομοθετικής πρωτοβουλίας που να ρυθμίζει εκ νέου το επιτρεπτό της συγκεκριμένης άσκησης της υπαίθριας διαφήμισης επί πεζοδρομίων. α) Οι διατάξεις της περ. A της παρ. 1 άρθρου 4 της με αριθμό 52138/2003 (ΦΕΚ Β'1788) κοινής υπουργικής αποφάσεως που καθορίζουν τον τύπο, το μέγεθος, τους όρους και τις προϋποθέσεις των διαφημιστικών πινακίδων επί των πεζοδρομίων, θεωρούνται ανίσχυρες και μη εφαρμόσιμες από την διοίκηση. β) Δεν μπορεί να τύχει απάντησης το ερώτημα αν μπορεί να αναληφθεί νομοθετική πρωτοβουλία για την ρύθμιση εκ νέου του επιτρεπτού ασκήσεως, κατά συγκεκριμένο τρόπο, της υπαίθριας διαφήμισης. Ο κοινός νομοθέτης και η διοίκηση δεσμεύονται, κατ' άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος, από το άρθρο 4 της Διεθνούς Συμβάσεως της Βιέννης για την Οδική Σήμανση και Σηματοδότηση, που κυρώθηκε με το ν. 4266/2014 και έχει υπερνομοθετική ισχύ.

Μη νόμιμη η διαδικασία διενέργειας προμήθειας αναλώσιμου υλικού για κάλυψη αναγκών νοσοκομείου, καθόσον: α) μη νομίμως κατακυρώθηκαν σε προμηθεύτριες εταιρείες είδη, κατά παράβαση των άρθρων 52 του π.δ.60/2007 και της ελεγχόμενης διακήρυξης, διότι δεν ζητήθηκαν από την αναθέτουσα αρχή οι διευκρινίσεις που θα επέτρεπαν την εκτίμηση της αξιοπιστίας των προσφερθεισών για κάθε ένα εκ των ανωτέρω ειδών τιμών, οι οποίες υπολειπόμενες κατά πολύ του 50% της προϋπολογισθείσας για κάθε είδος δαπάνης, παρίστανται ασυνήθιστα χα¬μηλές και για το λόγο αυτό απορριπτέες, β) μη νομίμως κατακυρώθηκαν είδη σε προμηθεύτρι¬ες εταιρείες, διότι, κατά παράβαση του άρθρου 4 παρ.3 του ν.2955/2001, η αναθέτουσα αρχή προέβη στην κατακύρωση των ανωτέρω ειδών αντί στην εν μέρει ματαίωση του διαγωνισμού γι' αυτά, εφόσον οι προσφερθείσες για κάθε ένα εκ των ανωτέρω ειδών, τιμές, υπερέβαιναν κατά ποσοστό πέραν του 10%, την προϋπολογισθείσα ανά συγκεκριμένο είδος δαπάνη, γ) μη νομίμως κατακυρώθηκε σε προμηθεύτρια εταιρεία είδος σε ποσοστό μικρότερο του 50% της προκηρυχθείσας ποσότητας χωρίς να ληφθεί προηγουμένως η προς τούτο συναίνεση του προμηθευτή (άρθρο 21 παρ.1 του π.δ.394/1996), δ) μη νομίμως και κατά παράβαση του άρθρου 20 παρ.3 του π.δ.394/1996, συμπεριελήφθησαν στα υποβληθέντα για έλεγχο σχέδια συμβάσεων, είδη, για τα οποία η εταιρεία δεν φέρεται να υπέβαλε προσφορά, ε) μη νομίμως δεν συμπεριελήφθησαν στα υποβληθέντα για έλεγχο νομιμότητας σχέδια συμβάσεων με τις προμηθεύτριες εταιρείες, είδη που τους κατακυρώθηκαν ενώ συμπεριελήφθησαν είδη που δεν τους κατακυρώθηκαν και στ) μη νομίμως υπολογίστηκε για ορισμένα είδη ο, επιβαρύνων το νοσοκομείο, αναλογών Φ.Π.Α. σε ποσοστό 19% αντί του νομίμου 9%.

Υπηρεσίες φύλαξης:Νόμιμη η καταβολή αμοιβής από υποκατάστημα ασφαλιστικού ιδρύματος σε ιδιώτη για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας, καθόσον η απόφαση του Διευθυντή του ανωτέρω υποκαταστήματος, με την οποία αποφασίσθηκε η απευθείας ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών στον ανωτέρω ανάδοχο, με τους ίδιους όρους και τιμές προηγούμενης σύμβασης, επέχει θέση σύμβασης, διότι περιέχει όλα τα υπό του άρθρου 24 παρ. 2 του π.δ/τος 118/2007 προβλεπόμενα στοιχεία που καθιστούν ορισμένο το περιεχόμενό της, καθώς σε αυτήν προσδιορίζονται ο τόπος και χρόνος κατάρτισής της, τα συμβαλλόμενα μέρη, το αντικείμενο των ανατεθεισών υπηρεσιών, ο χρόνος έναρξής της και η λήξη της. Περαιτέρω, ως προς τους όρους και το τίμημα παροχής των υπηρεσιών, στο σώμα της εν λόγω απόφασης ανάθεσης - σύμβασης γίνεται ρητή παραπομπή στην προηγούμενη σύμβαση με τον ίδιο ανάδοχο - κατά το μέρος, βεβαίως, που αυτή αφορά το νέο συμβατικό αντικείμενο, όπως αυτό περιορίσθηκε κατά τα ανωτέρω, ενώ οι οικείοι όροι της προηγούμενης σύμβασης ενσωματώνονται στη νέα και καθίστανται δεσμευτικοί για τους συμβαλλομένους.

Προμήθεια εξοπλισμού....Επειδή η προσφεύγουσα δεν αποδεικνύει πλήρως ότι οι εν λόγω όροι στο σύνολό τους είναι φωτογραφικές καθώς δεν αναφέρει εάν δεν υφίστανται εταιρείες εκτός από αυτές που επικαλείται στην αγορά οι οποίες πληρούν τις εν θέματι τεχνικές προδιαγραφές ούτε εάν δεν είναι εφικτή η κατασκευή φίλτρων από τις υπάρχουσες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης και της ίδιας ώστε να αποκλείονται αυτόματα από τον επίμαχο διαγωνισμό. Ο δε ισχυρισμός ότι οι έτερες εταιρείες θα αποκλειστούν για μη πλήρωση συγκεκριμένου όρου είναι υποθετικός και άρα απορριπτέος ως αναπόδεικτος. Περαιτέρω, η πλήρωση των τεχνικών προδιαγραφών από τη συγκεκριμένη εταιρεία δεν καθιστά άνευ ετέρου φωτογραφικό τον όρο της Διακήρυξης. Επιπλέον, δεν αποδεικνύεται ότι η απαίτηση του συγκεκριμένου τύπου βαλβίδων καθώς και οι διαστάσεις και ο ψευδοπυθμένας αποκλείουν όλες τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην οικεία αγορά πλην μιας. Επομένως, το δεύτερο μέρος της προσφυγής πρέπει να απορριφθεί

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε ΔΕΥΑ για την υλοποίηση προγραμματικής σύμβασης, με αντικείμενο τη «Συνεργασία μεταξύ του Δήμου  και της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης – Αποχέτευσης για τη Λειτουργία του Κέντρου Αποκαταστάσεων και Συντηρήσεων», καθόσον: α) η ως άνω συναφθείσα σύμβαση, ανεξαρτήτως του ότι δεν έχει αντικείμενο με αναπτυξιακό  χαρακτήρα, αφού δεν αποσκοπεί στη μελέτη και εκτέλεση έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής, συνιστά μια κατ΄ επίφαση προγραμματική σύμβαση και δε φέρει το, εκ του νόμου, ελάχιστο περιεχόμενο, (άρθρο 225 του ν. 3463/2006, ΦΕΚ Α΄ 114/2006), αφού οι υποχρεώσεις των ως άνω συμβαλλομένων μερών περιγράφονται στο κείμενό της, κατά τρόπο γενικό και αόριστο και δεν προσδιορίζονται με σαφήνεια οι επιμέρους εργασίες που θα εκτελεσθούν,  ούτε προσδιορίζεται χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των ως άνω εργασιών, ενώ δεν περιλαμβάνεται σε αυτήν άρθρο περί προϋπολογιζόμενης δαπάνης, έστω και κατά προσέγγιση, των δράσεων που πρόκειται να αναληφθούν, β) η εν λόγω σύμβαση ανατρέχει, ως προς σημαντικό ποσοστό των υπηρεσιών που παρασχέθηκαν σε εκτέλεσή της, σε προγενέστερο της κατάρτισής της χρόνο, κατά παράβαση της αρχής της μη αναδρομικότητας των διοικητικών συμβάσεων και γ) επιπλέον, η δαπάνη είναι μη κανονική, καθόσον η εκκαθάρισή της βασίζεται σε μη πρωτότυπα και ως εκ τούτου, μη νόμιμα δικαιολογητικά (άρθρα 25 και 26 β.δ. της 17.5/15-6-1959).

Προμήθεια κατόπιν διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης λόγω μοναδικότητας του προμηθευτή Η αιτιολογία για την προσφυγή στην ανωτέρω διαδικασία είναι γενική και αόριστη και από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν αποδεικνύεται το αποκλειστικό δικαίωμα πώλησης των ζητούμενων ειδών από συγκεκριμένες εταιρείες. Επιπλέον δεν προκύπτει, από κανένα στοιχείο του φακέλου η συνολική ποσότητα των υπό προμήθεια ειδών, η ονομασία τους, οι κωδικοί αριθμοί τους, οι επιμέρους ποσότητες και οι προϋπολογισμοί αυτών. Με την 2055/2010 απόφασή του το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου απέρριψε αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης.

Συμβάσεις παροχής υπηρεσιών..ζητείται η ανάκληση των 41, 42, 43, 44, 45, 46 και 47/2012, αντίστοιχα, πράξεων του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει της ως άνω θεσμοθετημένης διαδικασίας ελέγχου νομιμότητας των δημόσιων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών πριν από την σύναψή τους καθώς και της κατά τρόπο εξαντλητικό ρυθμιζόμενης διαδικασίας ανάκλησης των πράξεων των Κλιμακίων, που εκδίδονται στο πλαίσιο της άσκησης του εν λόγου ελέγχου, το Τμήμα κρίνει τα εξής: Ο ως άνω διενεργηθείς διαγωνισμός, ανεξαρτήτως της υποχρέωσης των συμμετεχόντων να υποβάλουν προσφορά για μία Περιφέρεια, προκηρύχθηκε ενιαίος για όλες τις Περιφέρειες, δηλαδή ο προϋπολογισμός ήταν ενιαίος καθόσον, αν και ενδεικτικά κατανεμόταν σε κάθε περιφέρεια, σε περίπτωση μη υποβολής προσφοράς σε μία περιφέρεια, ο προϋπολογισμός αυτής προσαύξανε τους λοιπούς, διενεργήθηκε ενιαία διαγωνιστική διαδικασία για την ανάδειξη αναδόχου ανά περιφέρεια, οι δε όροι διενέργειάς του ήταν κοινοί και απαράλλακτοι για όλες τις Περιφέρειες και αποτυπώθηκαν σε μία ενιαία διακήρυξη, η οποία είχε ήδη, κατά το χρόνο της έκδοσης των προσβαλλόμενων πράξεων, ελεγχθεί από το Ζ΄ Κλιμάκιο, στο πλαίσιο της άσκησης προσυμβατικού ελέγχου επί της νομιμότητας των διαδικασιών σύναψης των συμβάσεων που αφορούσαν στις Περιφέρειες Κρήτης και Θεσσαλίας, χωρίς να αμφισβητηθεί η νομιμότητά της.(...)Συνακόλουθα, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, πρέπει οι υπό κρίση αιτήσεις να γίνουν δεκτές, να ανακληθούν οι προσβαλλόμενες πράξεις του Κλιμακίου και να επιτραπεί η υπογραφή των υποβληθέντων προς έλεγχο σχεδίων συμβάσεων, καθώς και να διαταχθεί η επιστροφή των κατατεθέντων παραβόλων στις ως άνω αιτούσες ανώνυμες εταιρείες, υπό σύσταση αστική μη κερδοσκοπική εταιρία και κοινοπραξία.Ανακαλεί τις 41, 42, 43, 44, 45, 46 και 47/2012 πράξεις του Ζ΄ Κλιμακίου.

Έλεγχος νομιμότητας σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια από το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «...» αντιδραστηρίων μικροβιολογικών εξετάσεων. (..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, διαπιστώνονται τα ακόλουθα:1) Με δεδομένο ότι το π.δ. 118/2007 προβλέπει κατά τρόπο εξαντλητικό τους λόγους αποκλεισμού των υποψηφίων από τη διαγωνιστική διαδικασία, (...),  μη νομίμως αποκλείστηκε στο στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής η εταιρεία «… LTD» για μόνο το λόγο ότι δεν είχε προσκομίσει το απαιτούμενο, σύμφωνα με το άρθρο 3.1 της διακήρυξης, επί ποινή απορρίψεως της προσφοράς δικαιολογητικό συμμετοχής, ήτοι το «φωτοαντίγραφο της απόδειξης αγοράς της διακήρυξης». (...)2) Μη νομίμως δεν ζητήθηκε από τις μειοδότριες εταιρείες η εκ νέου προσκόμιση των απαιτούμενων στους δημόσιους διαγωνισμούς για την κατακύρωση του τελικού αποτελέσματος δικαιολογητικών, δοθέντος ότι μεταξύ του χρόνου υποβολής των δικαιολογητικών και ελέγχου αυτών (12.1.2015) και της τελικής κατακυρωτικής απόφασης (26.11.2015) μεσολάβησε χρονικό διάστημα ενός περίπου έτους και κατά το χρόνο κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού είχε ήδη λήξει η ισχύς των άνω δικαιολογητικών και ιδίως των φορολογικών και ασφαλιστικών ενημεροτήτων και των ποινικών μητρώων. (...) 3) Μη νομίμως η αναθέτουσα αρχή προέβη στην κατακύρωση ειδών καθ’ υπέρβαση της προϋπολογισθείσας δαπάνης κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 10%. (...) 4) Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι ο περιληφθείς στο άρθρο 2 των σχεδίων συμβάσεων όρος περί της δυνατότητας της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει το χρόνο ισχύος των συμβάσεων μονομερώς για ένα ακόμη έτος δεν μπορεί να συνεπάγεται υπέρβαση των κατ’ είδος ποσοτήτων που αποτέλεσαν αντικείμενο κατακύρωσης ούτε περαιτέρω οικονομική επιβάρυνση, καθόσον το δικαίωμα της αναθέτουσας αρχής για αύξηση της προκηρυχθείσας ποσότητας μπορεί να ασκηθεί, με την ενεργοποίηση της σχετικής δυνατότητας, μόνο κατά το χρόνο κατακύρωσης των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού (ΣΤ΄ Κλιμ. 81, 223/2015). (...) Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω η ελεγχόμενη διαδικασία δεν είναι νόμιμη και ως εκ τούτου κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο σχεδίων συμβάσεων.

Ένοπλες Δυνάμεις. Εξώδικη Διαμαρτυρία – Πρόσκληση – Δήλωση επί των διαδικασιών δημοσίου μειοδοτικού διαγωνισμού.α) Ο εξεταζόμενος μειοδοτικός διαγωνισμός προκηρύχθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του ΠΔ 118/2007, απέβλεπε στην πραγμάτωση δημοσίου σκοπού και συνεπώς η σχετική σύμβαση έχει χαρακτήρα διοικητικής σύμβασης. β) Οι αναφερόμενες στο ερώτημα εταιρείες στερούνται του δικαιώματος προς άσκηση είτε αιτήσεως θεραπείας είτε ιεραρχικής προσφυγής, χαρακτήρας της οποίας θα μπορούσε να προσδοθεί στις εξώδικες διαμαρτυρίες τους, το οποίο και είναι σύμφωνο με το άρθρο 10 του ισχύοντος Συντάγματος. γ) Οι ίδιες εταιρείες θα μπορούσαν να ασκήσουν αίτηση αναστολής και αίτηση ακύρωσης κατά των απορριπτικών της ένστασής τους αποφάσεων και η Διοίκηση στην περίπτωση αυτή οφείλει να συμμορφωθεί προς το περιεχόμενο των τυχόν αποφάσεων που θα εκδοθούν. δ) Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ενώπιον του οποίου ασκήθηκαν οι παραπάνω εξώδικες διαμαρτυρίες δύναται να απορρίψει ως μη νόμιμες αυτές, ενόψει των διατάξεων του άρθρου 24 του Ν 2690/1999. ε) Η Διοίκηση δεν υποχρεούται άνευ ετέρου να ανακαλέσει ατομικές διοικητικές πράξεις, ακόμη και αν είναι παράνομες και έχει υποβληθεί περί τούτου αίτηση.