Προγραμματική σύμβαση...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύμβαση αυτή μεταξύ του .... και της .... με το ανωτέρω περιεχόμενο αποτελεί γνήσια προγραμματική – οριζόντιας συνεργασίας σύμβαση, η οποία εξαιρείται, ως εκ τούτου, από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι συνάπτεται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών που αποβλέπουν στη μεταξύ τους συνεργασία προς την επίτευξη ενός σκοπού δημόσιου συμφέροντος (σχετ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2769/2011, Ζ´ Κλ. 285/2015, 128/2013, πρβλ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2770, 2271/2011, Ζ´ Κλ. 175/2015), ο οποίος συνίσταται στην ψηφιακή/μηχανογραφική αναβάθμιση του ..... προς όφελος της τοπικής κοινωνίας. Ειδικότερα, από το υποβληθέν σχέδιο προκύπτει η ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους των συμβαλλόμενων μερών, με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους, το δε αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης παρίσταται προδήλως συναφές με τους καταστατικούς σκοπούς της «....», και, επομένως, οι συμβαλλόμενοι εκκινούν από κοινή αφετηρία (Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. 223/2018). Εξάλλου, οι εμπλεκόμενοι φορείς και ιδίως η φερόμενη ως φορέας υλοποίησης του προγράμματος αναπτυξιακή επιχείρηση (οι συναλλαγές της οποίας, όπως προκύπτει από τα από τα αναφερόμενα στη σκέψη 3 της παρούσας, πραγματοποιείται σχεδόν εξ ολοκλήρου προς τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης της εδαφικής της περιφέρειας) δεν εκτελούν τις κρίσιμες δραστηριότητες στην ελεύθερη αγορά σε ποσοστό μεγαλύτερο του προβλεπόμενου στο άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016 (πρβλ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επτ. Σύνθ. 903/2018, βλ. αποφ. VI Tμ. 957/2018). Περαιτέρω, η πρόβλεψη στη σύμβαση της δυνατότητας της .... να αναθέσει σε ιδιώτες μέρος των αναγκαίων για την υλοποίηση της σύμβασης εργασιών, δεν είναι πρόσφορο να οδηγήσει σε καταστρατήγηση των διατάξεων περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων, δεδομένου ότι η εν λόγω εταιρεία, ως αναθέτουσα αρχή κατά τους όρους του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, οφείλει κατά τις συναλλαγές της με τρίτους, οι οποίες είναι αναγκαίες για την επιτέλεση των καθηκόντων που της ανατίθενται με την ελεγχόμενη σύμβαση, να τηρεί τις διατάξεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων (βλ. Ελ.Συν. αποφ. VI Τμ. 957/2018). Τέλος, προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης, ενώ σε περίπτωση τυχόν παράβασης από τα συμβαλλόμενα μέρη των συμβατικών τους υποχρεώσεων προβλέπεται (άρθρο 6 του ελεγχόμενου σχεδίου) η κατάπτωση των ορισθεισών ποινικών ρητρών, και, συνεπώς, υφίσταται έλεγχος, ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει κάθε φορέας δυνάμει της προγραμματικής σύμβασης.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Με αυτά τα δεδομένα, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύμβαση αυτή μεταξύ του Δήμου ..... και της Δ.Α.Ε.Μ. Α.Ε. με το ανωτέρω περιεχόμενο αποτελεί γνήσια προγραμματική – οριζόντιας συνεργασίας σύμβαση, η οποία εξαιρείται, ως εκ τούτου, από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι συνάπτεται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών (βλ. σκ. 4 και 5) που αποβλέπουν στη μεταξύ τους συνεργασία προς την επίτευξη ενός σκοπού δημόσιου συμφέροντος (σχετ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2769/2011, Ζ´ Κλ. 285/2015, 128/2013, πρβλ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ.  2770, 2271/2011, Ζ´ Κλ. 175/2015), ο οποίος συνίσταται στην προσαρμογή του Δήμου ..... στις απαιτήσεις του νέου Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των δημοτών του. Ειδικότερα, από το υποβληθέν σχέδιο, προκύπτει η ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους των συμβαλλόμενων μερών, με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους, το δε αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης παρίσταται προδήλως συναφές με τους καταστατικούς σκοπούς της «Δ.Α.Ε.Μ. Α.Ε.», και, επομένως, οι συμβαλλόμενοι εκκινούν από κοινή αφετηρία (Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. 223/2018). Εξάλλου, οι εμπλεκόμενοι φορείς και ιδίως η φερόμενη ως φορέας υλοποίησης του προγράμματος αναπτυξιακή επιχείρηση (οι συναλλαγές της οποίας, όπως προκύπτει από τα από τα αναφερόμενα στη σκέψη 4.2 της παρούσας, πραγματοποιείται σχεδόν εξ ολοκλήρου προς τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης της εδαφικής της περιφέρειας) δεν εκτελούν τις κρίσιμες δραστηριότητες στην ελεύθερη αγορά σε ποσοστό μεγαλύτερο του προβλεπόμενου στο άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016 (πρβλ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζ. Επτ. Σύνθ. 903/2018, βλ. αποφ. VI Tμ. 957/2018). Περαιτέρω, η πρόβλεψη στη σύμβαση της δυνατότητας της Δ.Α.Ε.Μ. Α.Ε. να αναθέσει σε ιδιώτες μέρος των αναγκαίων για την υλοποίηση της σύμβασης εργασιών, δεν είναι πρόσφορο να οδηγήσει σε καταστρατήγηση των διατάξεων περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων, δεδομένου ότι η εν λόγω εταιρεία, ως αναθέτουσα αρχή κατά τους όρους του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, οφείλει κατά τις συναλλαγές της με τρίτους, οι οποίες είναι αναγκαίες για την επιτέλεση των καθηκόντων που της ανατίθενται με την ελεγχόμενη σύμβαση, να τηρεί τις διατάξεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων (βλ. Ελ.Συν. αποφ. VI Τμ. 957/2018). Τέλος, προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης, ενώ, σε περίπτωση τυχόν παράβασης από τα συμβαλλόμενα μέρη των συμβατικών τους υποχρεώσεων, προβλέπεται (άρθρο 10 του ελεγχόμενου σχεδίου) η κατάπτωση των ορισθεισών ποινικών ρητρών, και, συνεπώς, υφίσταται έλεγχος, ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει κάθε φορέας δυνάμει της προγραμματικής σύμβασης.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η σύμβαση αυτή μεταξύ του Δήμου Αθηναίων, της «..... Α.Ε.» και της «......» με το ανωτέρω περιεχόμενο, δεν αποτελεί δημόσια σύμβαση, συναπτόμενη εξ επαχθούς αιτίας, κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 της Οδηγίας 2014/24//ΕΕ, αλλά είναι γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν.3852/2010, το αντικείμενο της οποίας συνίσταται στη συνεργασία των ανωτέρω φορέων προς την επίτευξη ενός σκοπού δημόσιου συμφέροντος (σχετ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. – Επταμ. Σύνθ. 2769/2011, Ζ´ Κλ. 285/2015, 128/2013, πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. – Επταμ. Σύνθ.  2770, 2271/2011, Ζ´ Κλ. 175/2015). Ειδικότερα, από το υποβληθέν σχέδιο, προκύπτει η ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους όλων των συμβαλλόμενων μερών, με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους, το δε αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης παρίσταται συναφές τόσο με τους καταστατικούς σκοπούς της «..... Α.Ε.», όσο και με εκείνους της «......», και, επομένως, οι τρεις συμβαλλόμενοι εκκινούν από κοινή αφετηρία. Περαιτέρω, η ελεγχόμενη σύμβαση δεν επιφέρει στρέβλωση του ανταγωνισμού, καθόσον το σύνολο των ανοιχτών στον ανταγωνισμό παρασχεθησομένων υπηρεσιών και προμηθειών θα υλοποιηθούν με σειρά περαιτέρω διαγωνιστικών διαδικασιών, για τη σύναψη συμβάσεων με τρίτους φορείς (φυσικά ή νομικά πρόσωπα), ενώ η προβλεπόμενη καταβολή χρηματικών ποσών στις «..... Α.Ε.» και «......» δεν συνιστά μονομερή περιουσιακή μετακίνηση, ούτε αμοιβή τους για τις παρασχεθησόμενες υπηρεσίες, αλλά αποσκοπεί στην κάλυψη του κόστους εκτέλεσης των συμβατικών υποχρεώσεών τους, όπως αυτό αναλύεται στο σχετικό Παράρτημα του ελεγχόμενου σχεδίου. Τέλος, σε περίπτωση τυχόν παράβασης από τα συμβαλλόμενα μέρη των συμβατικών τους υποχρεώσεων, προβλέπεται (άρθρα 14 και 15 του ελεγχόμενου σχεδίου) η κατάπτωση των ορισθεισών ποινικών ρητρών, και, συνεπώς, υφίσταται έλεγχος, ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει κάθε φορέας δυνάμει της προγραμματικής σύμβασης.

Προγραμματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 2 - 6 της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της παρεμβαίνουσας εταιρείας ..., με το προεκτεθέν  περιεχόμενο, αποτελεί γνήσια προγραμματική – οριζόντιας συνεργασίας σύμβαση, η οποία συνάπτεται νομίμως, καθώς εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016. Και τούτο ειδικότερα, διότι η σύμβαση αυτή συνάπτεται μεταξύ δύο αναθετουσών αρχών, που αποβλέπουν στη μεταξύ τους συνεργασία προς επίτευξη ενός κοινού σκοπού δημοσίου συμφέροντος (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 2769, 2770, 2771/2011), ο οποίος συνίσταται στην ποιοτική αναβάθμιση παροχής δημόσιας υπηρεσίας προς τον πολίτη/δημότη και πιο συγκεκριμένα στον εκσυγχρονισμό και την ανασυγκρότηση της οργάνωσης και διαχείρισης της δημοτικής υπηρεσίας των Κ.Ε.Π., ώστε να επιτευχθεί η εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία τους, καθώς και η προσήκουσα εκτέλεση των αρμοδιοτήτων τους. Περαιτέρω, από το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης προκύπτει η ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων και η άσκηση αρμοδιοτήτων που αφορούν σε εκπλήρωση νομικών υποχρεώσεων και άσκηση καταστατικών σκοπών αμφότερων των συμβαλλομένων. Ειδικότερα, ο Δήμος … επιδιώκει την εκπλήρωση του ανατεθειμένου από το νόμο δημόσιου σκοπού της οργάνωσης και λειτουργίας των Κ.Ε.Π., τα οποία είναι εγκατεστημένα στα διοικητικά του όρια (βλ. άρθρο 186 περ. V του ν. 3852/2010, Α΄ 87) και έχουν ως αποστολή την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών με την παροχή σε αυτούς διοικητικών πληροφοριών και τη διεκπεραίωση των υποθέσεών τους σε συνεργασία με τις καθ΄ ύλην αρμόδιες υπηρεσίες. Εξ ετέρου, η παρεμβαίνουσα ... αναλαμβάνει υποχρεώσεις στο πλαίσιο της ελεγχόμενης σύμβασης, οι οποίες ομοίως συνδέονται αμέσως ή εμμέσως με τους καταστατικούς της σκοπούς. Ειδικότερα, εκτός από τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνει η …. και αφορούν στην αναβάθμιση, παραμετροποίηση και εκσυγχρονισμό των μηχανογραφικών συστημάτων των Κ.Ε.Π., οι οποίες, όπως κρίθηκε  με την προσβαλλόμενη, σαφώς εμπίπτουν στους καταστατικούς της σκοπούς για τη μελέτη, ανάπτυξη και εφαρμογή τεχνολογιών επικοινωνίας και πληροφορικής στη λειτουργία των Κ.Ε.Π. (βλ. άρθρο 3 παρ. 1 περ. Β – ΣΤ, Η, Θ, ΙΑ, ΙΔ – ΙΣΤ, ΚΓ του κατασταστικού της), επιπλέον οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνει αυτή για τη λειτουργική υποστήριξη και ανάπτυξη των υποδομών και του εξοπλισμού των Κ.Ε.Π. του Δήμου …και περιλαμβάνουν τη γενικότερη τεχνική υποστήριξη των Κ.Ε.Π. και την καθημερινή τους υποστήριξη σε όλους τους τομείς όπου εμφανίζονται ανάγκες, τόσο σε επίπεδο αναγκαίων υποδομών όσο και σε επίπεδο διαχείρισης, συνδέονται, επίσης, αμέσως ή εμμέσως με ετέρους προβλεπόμενους στο καταστατικό της σκοπούς, οι οποίοι αφορούν στην τεχνική υποστήριξη του Δήμου … (άρθρο 3 παρ. 1 περ. Α΄ του καταστατικού της, πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 389/2016) και περιλαμβάνουν ρητώς την μέσω των Κ.Ε.Π. παροχή από τη …. υπηρεσιών προς πολίτες και δημότες (άρθρο 3 παρ. 1 περ. ΙΘ΄ του καταστατικού της), την εκτέλεση διαχειριστικών υπηρεσιών που αφορούν αρχικά τις εγκαταστάσεις της (facilitiesmanagement, άρθρο 3 παρ. 1 περ. Θ΄ του καταστατικού της), αλλά δύνανται να παρασχεθούν και σε άλλους φορείς - όπως προκύπτει από το συνδυασμό των προβλεπομένων στο άρθρο 3 παρ. 1 περ. Θ΄ και την παρ. 2 του καταστατικού της -, την παροχή υπηρεσιών συμβούλων έρευνας αγοράς και προμηθευτών τεχνικής βοήθειας και υποστήριξης (άρθρο 3 παρ. 1 περ. ΙΗ΄ του καταστατικού), τη μίσθωση κάθε είδους, αξιοποίηση και εκμετάλλευση εξοπλισμού και γενικά κάθε είδους κινητών, καθώς και ακινήτων (άρθρο 3 παρ. 1 περ. Κ΄ του καταστατικού), την υποστήριξη με εμπειρογνωμοσύνες και μελέτες, σε συνεργασία και με άλλους φορείς, της προετοιμασίας των επιχειρησιακών σχεδίων, σχεδίων δράσης, καθώς και των δομών οργάνωσης της διαχείρισης  των έργων (άρθρο 3 παρ. 1 περ. ΚΕ΄ του καταστατικού), την κατάρτιση των τευχών προκήρυξης των έργων, σε συνεργασία με τους φορείς των έργων (άρθρο 3 παρ. 1 περ. ΚΣΤ΄ του καταστατικού). ..να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 139/2020 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου

Προγραμματική σύμβαση:..Με δεδομένα αυτά, η προπεριγραφείσα σύμβαση καθιερώνει οριζόντια συνεργασία μεταξύ αναθετουσών αρχών, σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016 που εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής του νόμου αυτού και, συνεπώς, από την υποχρέωση ανάρτησής της στο ΚΗΜΔΗΣ (άρθρο 38 παρ. 1 του ν. 4412/2016). Και τούτο, διότι α) πρόκειται για σύμβαση που έχει συναφθεί αποκλειστικά μεταξύ αναθετουσών αρχών, οι οποίες έχουν ως κοινό στόχο την ανάπτυξη της κοινής, κατά το μέρος που αλληλοκαλύπτεται, γεωγραφικής περιοχής ευθύνης τους. Συνεπώς, με τη συγκεκριμένη σύμβαση οι αντισυμβαλλόμενοι αποβλέπουν στην από κοινού (συνεργατική) εκτέλεση των υπηρεσιών που κάθε φορέας είναι αρμόδιος, σύμφωνα με τον νόμο και τις καταστατικές του διατάξεις, να παρέχει, στο μέτρο που του αναλογεί, για τη διασφάλιση της επίτευξης του ως άνω κοινού σκοπού δημοσίου συμφέροντος, που εν προκειμένω εξειδικεύεται στην ανάπτυξη των δημόσιων υποδομών ύδρευσης στην ίδια γεωγραφική περιοχή. Η δε παροχή, δυνάμει της συνεργασίας αυτής, τεχνικής υποστήριξης στη ... από την «...» συνιστά απλώς το μέσο, που αυτή θέτει σε εφαρμογή, για την επίτευξη της κοινής θεσμικής αποστολής τους. β) Η υλοποίηση της συνεργασίας αυτής εξυπηρετεί αποκλειστικά σκοπούς δημοσίου συμφέροντος στο μέτρο που επιδιώκεται η πλήρης κάλυψη των υδρευτικών αναγκών των οικισμών των Δημοτικών Ενοτήτων του Δήμου … και κατ’ επέκταση η επιτυχέστερη διεκδίκηση πόρων για την ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών. γ) Οι συμβαλλόμενες αναθέτουσες Αρχές δεν εκτελούν τις κρίσιμες δραστηριότητές τους στην ελεύθερη αγορά. δ) Με τη σύναψη της σύμβασης αυτής κανένας ιδιωτικός πάροχος υπηρεσιών δεν περιέρχεται σε πλεονεκτική θέση έναντι των ανταγωνιστών του δεδομένου ότι η ως άνω αναπτυξιακή επιχείρηση, ως αναθέτουσα Αρχή, κατά τους όρους του άρθρου 2 παρ. 1 του ν. 4412/2016 οφείλει, κατά τις συναλλαγές της με τρίτους, οι οποίες είναι, ενδεχομένως, αναγκαίες για την επιτέλεση των καθηκόντων που της ανατίθενται με την ελεγχόμενη σύμβαση, να τηρεί τις διατάξεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων (βλ. Ε.Σ. Πρ. VII Τμ. 45/2018, Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 267/2018). Τέλος, εφόσον η απόφαση έγκρισης της τροποποίησης της προγραμματικής σύμβασης εν τέλει κρίθηκε νόμιμη από τον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (άρθρο 225 παρ. 1 περ. η΄ του ν. 3852/2010, Α΄ 87) δεν συντρέχει περίπτωση μη νομιμότητας της επίμαχης δαπάνης.

Προγραμματική σύμβαση:..ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 10/2018 Πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VII Τμήμα..Με τα δεδομένα αυτά η συγκεκριμένη σύμβαση, που συνήφθη μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της αιτούσας αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας Ο.Τ.Α., αφενός δεν συνιστά προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αφετέρου ως τέτοια δεν εμπίπτει σε κανέναν από τους αναφερόμενους στο άρθρο 12 του ν. 4412/2016 συμβατικούς τύπους, τους οποίους ο νόμος αυτός εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής του. Τούτο, διότι από το αντικείμενο της ανωτέρω συναφθείσας σύμβασης και κυρίως από τη διαμόρφωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μερών, προκύπτει ότι αυτά δεν εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων με σκοπό την από κοινού, δια της αλληλοσυμπλήρωσης αρμοδιοτήτων ή οικονομο-τεχνικών μέσων, εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους, ούτε συμβάλλουν με ισορροπημένο τρόπο στην υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης. Αντιθέτως, προκύπτει ότι ο Δήμος ... λειτουργεί ως αναθέτουσα αρχή που επιδιώκει, έναντι καταβολής ανταλλάγματος (40.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), την εκτέλεση εκ μέρους της αντισυμβαλλόμενης αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας Ο.Τ.Α., που επέχει απλώς θέση παρόχου υπηρεσιών, των αναγραφόμενων στη σύμβαση εργασιών τεχνικής φύσεως, οι οποίες θα αποτελέσουν τη βάση για την μετέπειτα εκπόνηση μελέτης στατικής επάρκειας των επιμέρους κτισμάτων του σχολικού συγκροτήματος της δημοτικής κοινότητας ..., ούτως ώστε το έργο της στατικής ενίσχυσης του ανωτέρω σχολικού συγκροτήματος να καταστεί ώριμο προς δημοπράτηση κατόπιν εξασφάλισης σχετικής χρηματοδότησης από πόρους του Π.Δ.Ε. και του Ε.Σ.Π.Α. Η δε λήψη εκ μέρους του Δήμου των αναγκαίων για την υλοποίηση του έργου οργανωτικών και διοικητικών ενεργειών και αποφάσεων και ειδικότερα η υποχρέωση εκτέλεσης από αυτόν των απαραίτητων ενεργειών για την εξασφάλιση των τυχόν αδειοδοτήσεων και εγκρίσεων από αρμόδιους φορείς που απαιτούνται για την εκτέλεση των ανατιθέμενων εργασιών και υπηρεσιών, περιοριζόμενη στην απλή υποβολή των σχετικών αιτήσεων προς τους αρμόδιους φορείς, συνιστά όλως τυπική συνεισφορά, δεδομένου ότι από τη σύμβαση συνάγεται ότι, σε περίπτωση που απαιτηθούν περαιτέρω ενέργειες για τη λήψη των αδειών αυτών και εγκρίσεων, αυτές θα διεκπεραιώνονται από την αντισυμβαλλόμενη αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία, η οποία αναλαμβάνει να τον συνδράμει και σε αυτό το σκέλος. .(.)Απορρίπτει την αίτηση του Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού με την επωνυμία «Δήμος ...» και της αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας ... με την επωνυμία «….» για την ανάκληση της 10/2018 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο​

Προγραμματική σύμβαση:..ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 304/2017 Πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VII Τμήμα...Με τα δεδομένα αυτά η συγκεκριμένη σύμβαση, που συνήφθη μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της αιτούσας αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας Ο.Τ.Α., αφενός δε συνιστά προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αφετέρου ως τέτοια δεν εμπίπτει σε κανέναν από τους αναφερό-μενους στο άρθρο 12 του ν. 4412/2016 συμβατικούς τύπους, τους οποίους ο νόμος αυτός εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής του. Τούτο, διότι από το αντικεί-μενο της ανωτέρω συναφθείσας σύμβασης και κυρίως από τη διαμόρφωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μερών, προκύπτει ότι αυτά δεν εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων με σκοπό την από κοινού, δια της αλληλοσυμπλήρωσης αρμοδιοτήτων ή οικονομοτεχνικών μέσων, εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους, ούτε συμβάλλουν με ισορροπημένο τρόπο στην υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης. Αντιθέτως, προκύπτει ότι ο Δήμος … λειτουργεί ως αναθέτουσα αρχή που επιδιώκει, έναντι καταβολής ανταλλάγματος (55.000,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), την εκτέλεση εκ μέρους της αντισυμβαλλόμενης αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας Ο.Τ.Α., που επέχει απλώς θέση παρόχου υπηρεσιών, των αναγραφό-μενων στη σύμβαση εργασιών (εκπόνηση μελετών), προκειμένου το έργο της ανέγερσης του ως άνω κολυμβητηρίου να καταστεί ώριμο προς δημοπράτηση κατόπιν εξασφάλισης σχετικής συγχρηματοδότησης. (..)Απορρίπτει τις αιτήσεις α) της αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας Ο.Τ.Α. με την επωνυμία «….» και β) του Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού με την επωνυμία «…» για την ανάκληση της 304/2017 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας σε εκτέλεση προγραμματικής σύμβασης:Με τα δεδομένα αυτά η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση καταρτίζεται βάσει των άρθρων 30 παρ. 1 δ΄ του ν. 3536/2007 και 1 παρ. 2 της Κ.Υ.Α. 2527/2009, όπου προβλέπεται η δυνατότητα να ανατεθεί από τους Δήμους στον οικείο .....η συλλογή και η μεταφορά στερεών αποβλήτων. Στο πλαίσιο αυτό, οι πλύσεις κάδων, καθώς και η χρήση σαρώθρου αποτελούν αναγκαίες υποστηρικτικές εργασίες για την υλοποίηση της συλλογής και μεταφοράς και επομένως νομίμως ανατίθεται στην ...... η εργασία της πλύσης κάδων, καθώς και οι εργασίες του σαρώθρου (Ε.Σ. Τμ. Μείζ. - Επταμ. Σύνθ. 1353/2018). Όπως δε αναλυτικά στις προαναφερόμενες αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου ..... αναφέρεται, ο Δήμος δεν διαθέτει προσωπικό εφοδιασμένο με ειδική άδεια για τη χρήση σαρώθρου ούτε όχημα με αρπάγη κατάλληλο για την αποκομιδή των ογκωδών απορριμμάτων. Εξάλλου, αβασίμως προβάλλεται ότι, λαμβάνοντας υπόψη το εργοδοτικό κόστος ενός ΔΕ Οδηγού, η πρόσληψη χειριστή σαρώθρου θα ήταν οικονομικότερη για τον Δήμο από την ανάθεση της υπηρεσίας στον Φο.Δ.Σ.Α., καθώς, σύμφωνα με την προγραμματική σύμβαση, ο .....αναλαμβάνει εκτός από το κόστος της αμοιβής του οδηγού, τη διάθεση του οχήματος, το κόστος συντήρησης - επισκευής και όποιο άλλο έξοδο βαρύνει το όχημα, ενώ θα έχει την ευθύνη του κόστους αμοιβής και ασφάλισης κατ’ ελάχιστο ενός χειριστή και ενός οδηγού. Περαιτέρω, οι Φο.Δ.Σ.Α., κατά το άρθρο 1 παρ. 5 της Κ.Υ.Α. 2527/2009, δύνανται να συνάπτουν συμβάσεις με φυσικά ή νομικά πρόσωπα για την ανάθεση επιμέρους υπηρεσιών διαχείρισης των αποβλήτων και λοιπών υπηρεσιών λειτουργίας, στη συγκεκριμένη δε περίπτωση, δεδομένου ότι η ...... δεν διαθέτει το απαιτούμενο προσωπικό για την παροχή των ως άνω νομίμως αναλαμβανόμενων υποστηρικτικών εργασιών συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων προς τους Δήμους μέλη της, δύναται να διενεργεί διαγωνισμούς για την ανάθεση των σχετικών υπηρεσιών σε αναδόχους (Ε.Σ. Τμ. Μείζ. - Επταμ. Σύνθ. 1353/2018). Περαιτέρω, δεν είναι νόμιμος  ο όρος του άρθρου 4 της σύμβασης που ορίζει, σε περίπτωση μη καταβολής του τιμήματός της, τον τρόπο είσπραξης της απαίτησης του .....με την διαδικασία του άρθρου 17β του ν. 4071/2012, ήτοι με απευθείας είσπραξή της από τα ανταποδοτικά τέλη των Ο.Τ.Α. μέσω της Δ.Ε.Η. ΑΕ ή εάν αυτά δεν επαρκούν από του Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους των Ο.Τ.Α. Τούτο διότι, πρωτίστως, ο όρος αυτός δεν έχει εγκριθεί με την ανωτέρω 97/2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ...... Ωστόσο, ο όρος αυτός δεν καθιστά την ελεγχόμενη δαπάνη μη νόμιμη, καθόσον στην υπό κρίση περίπτωση δεν έγινε χρήση του όρου αυτού. Επιπλέον, ενόψει των ως άνω βεβαιώσεων καλής εκτέλεσης, κανονικά εντέλλεται η ελεγχόμενη δαπάνη, χωρίς να ασκεί επιρροή το ότι δεν επισυνάπτεται απόφαση ορισμού υπαλλήλων για την παρακολούθηση υλοποίησης της σύμβασης, αφού αφενός έχει οριστεί Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησής της, σύμφωνα με το άρθρο 6 αυτής, αφετέρου με τις ως άνω βεβαιώσεις δεν καταλείπεται αμφιβολία ότι παρασχέθηκαν οι ως άνω υπηρεσίες. Εξάλλου, στο πλαίσιο υλοποίησης προγραμ-ματικής σύμβασης δεν εφαρμόζονται τα άρθρα 219 και 221 του ν. 4412/2016. Τέλος, αν και δεν επιδρά στη νομιμότητα της ελεγχόμενης δαπάνης, δεν είναι αόριστος ο όρος ότι η σύμβαση είναι δυνατό να ανανεωθεί για χρονική διάρκεια που θα συμφωνηθεί από τους δυο συμβαλλόμενους, καθόσον, ελλείψει ειδικότερου ορισμού, η ανανέωση νοείται ότι θα γίνει με τους ίδιους όρους (χρονική διάρκεια, προϋπολογισμό) που ισχύουν για την προγραμματική σύμβαση. Κατ’ ακολουθία αυτών, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχή πηρεσιών τεχνικής συμβουλευτικής υποστήριξης:..ζητείται η ανάκληση της 123/2018 Πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο... Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 5, το Τμήμα κρίνει ότι από το αντικείμενο της ανωτέρω σύμβασης που συνήφθη μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της αιτούσας αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας Ο.Τ.Α. και κυρίως από τη διαμόρφωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μερών, προκύπτει ότι αυτή δεν συνιστά προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, όπως επιγράφεται. Τούτο δε, διότι δεν πρόκειται για συμφωνία που θέτει το γενικό πλαίσιο για την οργάνωση και διαχείριση δημοσίων υπηρεσιών, με σκοπό τη διευκόλυνση της παροχής τους, ούτε τα συμβαλλόμενα μέρη συμπράττουν με ισορροπημένο τρόπο στην υλοποίηση του αντικειμένου της. Αντιθέτως, προκύπτει ότι στην ουσία πρόκειται για ανάθεση συγκεκριμένης συνήθους υπηρεσίας παροχής υπηρεσιών τεχνικού συμβούλου από τον Δήμο ..., που λειτουργεί ως αναθέτουσα αρχή, στην αναπτυξιακή εταιρεία «....», που επέχει απλώς θέση παρόχου υπηρεσιών, υλοποιώντας ο ίδιος το αντικείμενο της σύμβασης, ενώ η συνεισφορά του Δήμου είναι όλως συμπληρωματική, καθόσον περιορίζεται στη χρηματοδότηση, σχεδόν στο σύνολο, της συγκεκριμένης δραστηριότητας (160.000 επί συνόλου 163.000 ευρώ), στην εξασφάλιση των απαιτούμενων αδειοδοτήσεων, στην παράδοση, στην οποία προβαίνει κάθε εργοδότης προς τον ανάδοχο, κάθε διαθέσιμου σε αυτόν στοιχείου σχετικά με την υπό εκτέλεση μελέτη ή υπηρεσία, καθώς και στη συμμετοχή του στην Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης. Άλλωστε, η επικαλούμενη από τις αιτούσες σύναψη, μετά την ολοκλήρωση των σχετικών μελετών, εκτελεστικών συμβάσεων με τρίτους για τα έργα που αναφέρονται στη σύμβαση, δεν αφορούν στην υλοποίηση αυτού καθεαυτού του αντικειμένου της, που συνίσταται στην παροχή από την «....» υπηρεσιών τεχνικής συμβουλευτικής υποστήριξης στην Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου ... κατά την εκπόνηση των απαριθμούμενων στη σύμβαση μελετών, στο πλαίσιο της διαδικασίας ωρίμανσης των αντίστοιχων έργων, ενώ η έλλειψη κέρδους που, επίσης, επικαλούνται, δεδομένου ότι το συμβατικό ποσό καλύπτει μόνο το κόστος εκτέλεσης της σύμβασης, δεν αναιρεί τον επαχθή χαρακτήρα αυτής (βλ. Δ.Ε.Ε. απόφαση της 23.12.2009, CoNISMa, C-305/08, σκ. 33, απόφαση της 19.12.2012, Azienda Sanitaria Locale di Lecce, C-159/11, σκ. 29). Επομένως, εν προκειμένω, όπως ορθώς, αν και με διαφορετική αιτιολογία, έκρινε και το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του, πρόκειται για κοινή δημόσια σύμβαση παροχής τεχνικών υπηρεσιών συναφών με την εκπόνηση μελέτης, η οποία ανατέθηκε απευθείας στη συγκεκριμένη αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία, χωρίς να συντρέχουν οι προς τούτο προβλεπόμενες στο άρθρο 32 του ν. 4412/2016 εξαιρετικές προϋποθέσεις..(..)Ενόψει των προεκτεθέντων, εφόσον η ελεγχόμενη σύμβαση καθιερώνει «οριζόντια συνεργασία μεταξύ αναθετουσών αρχών», σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016, εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής του νόμου αυτού και, ως εκ τούτου, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι συνεξεταζόμενες λόγω συνάφειας αιτήσεις πρέπει να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η 123/2018 Πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο. Το ελεγχόμενο δε χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.Ανακαλεί την 123/2018 Πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VΙΙ Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ(...)Με δεδομένα όσα εκτέθηκαν γίνονται δεκτά τα ακόλουθα: Από το περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης προκύπτει ότι αυτή, αν και φέρεται ως προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, συνιστά απευθείας ανάθεση από τον Δήμο Νότιας …στην εταιρεία «….παροχής τεχνικών υπηρεσιών συναφών με την εκπόνηση μελέτης, η οποία διενεργήθηκε κατά παράβαση των διατάξεων του ν. 4412/2016. (…) .....». Η ουσιαστική συμβολή, μάλιστα, του Δήμου εξαντλείται στη χρηματοδότηση της σύμβασης, καθώς η εκτέλεση των απαιτούμενων ενεργειών για την εξασφάλιση των αδειοδοτήσεων και εγκρίσεων από τους αρμόδιους φορείς, που αναγράφεται μεταξύ των υποχρεώσεών του, συνιστά όλως τυπική συνεισφορά (υποβολή αιτήσεων προς τους αρμόδιους φορείς), δεδομένου ότι από το συμβατικό κείμενο συνάγεται ότι σε περίπτωση που απαιτηθούν περαιτέρω ενέργειες  για τη λήψη αυτών, αυτές θα διεκπεραιωθούν από την αντισυμβαλλόμενη αναπτυξιακή εταιρεία, η οποία αναλαμβάνει να τον συνδράμει και σε αυτό το σκέλος. Ομοίως, η συγκέντρωση των απαραίτητων στοιχείων και πληροφοριών, που επίσης συμπεριλαμβάνεται στις υποχρεώσεις του Δήμου, ανάγεται σε προαπαιτούμενη ενέργεια για την εκπόνηση οιασδήποτε μελέτης (κάθε εργοδότης παραδίδει στον ανάδοχο τα ήδη υπάρχοντα στοιχεία που σχετίζονται με την παρεχόμενη υπηρεσία) και δεν αποτελεί ισόρροπη, αλλά όλως συμπληρωματική συμβολή στην εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου. Στην ερμηνευτική εκδοχή περί του αληθούς χαρακτήρα της επίμαχης σύμβασης συνηγορούν, άλλωστε, αφενός μεν η επιβάρυνση του ποσού του προϋπο-λογισμού αυτής με Φ.Π.Α., ο οποίος επιβάλλεται στις δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όχι όμως και στις προγραμματικές συμβάσεις, αφετέρου δε το γεγονός ότι η υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου δεν προϋποθέτει την περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων, αλλά εξαντλείται στην εκτέλεση αυτής (Ε.Σ. VII Τμ. Πράξη 29/2015, ΚΠΕΔ VII Τμ. 17/2017, 248, 12/2016, 350/2015). Αποκλειομένης, εξάλλου, της νομικής φύσης αυτής ως σύμβασης συνεργασίας υπό την έννοια του άρθρου 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016, καθόσον η έννοια της συνεργασίας στο άρθρο αυτό συνίσταται, ομοίως, στη διασφάλιση εκπλήρωσης ορισμένης αποστολής δημόσιας υπηρεσίας κοινής στους μετέχοντες φορείς, αλλά και λόγω της, έστω, μειοψηφικής συμμετοχής ιδιωτικών φορέων στη μετοχική σύνθεση της αντισυμβαλλόμενης αναπτυξιακής εταιρείας, ήτοι των με α/α 17 έως 40 μετεχόντων συλλόγων και αγροτικών συνεταιρισμών (για τη νομική μορφή των αγροτικών συνεταιρισμών ως ν.π.ι.δ. με εμπορική ιδιότητα προέβλεπε αρχικά ο ν. 2810/2000 - Α΄108 και ήδη ο               ν. 4384/2016-Α΄78, οι δε μετέχοντες σύλλογοι αποτελούν ν.π.ι.δ. που διέπονται από τις διατάξεις του ΑΚ περί σωματείων) χωρίς τούτο να επιβάλλεται από νομοθετική διάταξη, καθώς επίσης της συναγόμενης από τις διατάξεις του καταστατικού της ευρείας αυτονομίας δράσης αυτής, η έμμεση, μόνο, επιρροή στην οποία από τους μετέχοντες στο κεφάλαιο αυτής δήμους, όπως προεκτέθηκε, δεν καθιστά τον επ’ αυτής έλεγχο ανάλογο εκείνου που ασκούν στις δικές τους υπηρεσίες, η συγκεκριμένη σύμβαση δεν εμπίπτει σε κανέναν από τους αναφερόμενους στο άρθρο 12 του ν. 4412/2016 συμβατικούς τύπους, τους οποίους ο νόμος αυτός εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής του. (…). Στο πλαίσιο αυτό, για την ανάθεση της ελεγχόμενης σύμβασης, ως σύμβασης παροχής τεχνικών υπηρεσιών συναφών με την εκπόνηση μελέτης, συμβατικής αξίας (χωρίς Φ.Π.Α.) 32.258,06 ευρώ, ο Δήμος όφειλε να διενεργήσει τουλάχιστον συνοπτικό διαγωνισμό (άρθρα 116 και 117 ν. 4412/2016). Αντιθέτως, ο Δήμος προέβη στην απευθείας ανάθεσή της με τη μορφή της προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, δεν μπορεί δε να θεωρηθεί, με βάση το πραγματικό της υπόθεσης, ότι συνέτρεξαν οι προϋποθέσεις, ώστε να δικαιολογείται η ανάθεση χωρίς διαγωνιστική διαδικασία.

Δεν ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.7/12/2018