ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Ενόψει των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης, διότι δεν συντρέχουν οι όροι της διάταξης του άρθρου 132 παρ. 1γ΄ του ν. 4412/2016 για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης και την αυξητική αναπροσαρμογή της τιμής των συμβατικών ειδών. Ειδικότερα, εφόσον δεν αποδεικνύεται/τεκμηριώνεται η αναγκαιότητα και το ύψος της αυξητικής αναπροσαρμογής, δεν αποδεικνύεται ότι η επίμαχη τροποποιητική σύμβαση δεν αποσκοπεί στην καταστρατήγηση των διατάξεων περί αναθέσεως δημοσίων συμβάσεων (βλ. και προαναφερόμενο έγγραφο Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., όπου γίνεται παραπομπή στο άρθρο 132 παρ.1γ΄, στο οποίο τίθεται ως προϋπόθεση επιτρεπτής τροποποίησης η μη καταστρατήγηση των περί αναθέσεως δημοσίων συμβάσεων διατάξεων).

Προμήθεια επιβατικών αυτοκινήτων...Επομένως, υπό τα ανωτέρω δεδομένα συντρέχουν οι σωρευτικά τασσόμενες προϋποθέσεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ' του ν. 4412/2016 που η αναθέτουσα αρχή επικαλείται ως νομική βάση για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης.6. Συντρέχουσας της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016, που δικαιολογεί την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης, νομίμως, σύμφωνα με το άρθρο 206 παρ. 1 και 3 του ίδιου νόμου, με την .... πράξη του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Τάξης, που εκδόθηκε ύστερα από το υποβληθέν πριν τη λήξη του συμβατικού χρόνου από 13.9.2019 σχετικό αίτημα του αναδόχου και μετά από θετική σχετική γνωμοδότηση της Ε.Δ. που διατυπώθηκε με το 10ο/27.9.2019 πρακτικό της, παρατάθηκε ο συμβατικός χρόνος παράδοσης των υπό προμήθεια αυτοκινήτων για χρονικό διάστημα ίσο με τον αρχικό συμβατικό χρόνο παράδοσης (κατά 7 μήνες, έως 19.4.2020).7. Κατ’ ακολουθία όλων των ανωτέρω, στην προκειμένη υπόθεση συντρέχει η περίπτωση γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016, που δικαιολογεί την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης. Η κατ’ εφαρμογή της ως άνω περίπτωσης τροποποιητική σύμβαση, της οποία η αρχική σύμβαση διήλθε από τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας και παραδακτώς, σύμφωνα με το άρθρο 132 παρ. 6 του ν.4412/2016, που προστέθηκε με το άρθρο 43 παρ. 21 του ν.4605/2019 και την .... περί "... καθορισμού της αρμοδιότητας των Ε΄, ΣΤ΄ και Ζ΄ Κλιμακίων" (ΦΕΚ 1970 Β΄) απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οικείο σχέδιο σύμβασης εισάγεται στο Κλιμάκιο τούτο για την άσκηση του εν λόγω ελέγχου. Από τον έλεγχο αυτόν, διαπιστώθηκε ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος, που να κωλύει την υπογραφή του ως άνω σχεδίου σύμβασης, η δε αναθέτουσα αρχή υποχρεούται, σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016, να δημοσιεύσει σχετική τροποποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Παροχή υπηρεσιών σίτισης. (...)Δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις τροποποίησης αρχικής σύμβασης του άρθρου 132 παρ. 1 περ. β ν. 4412/2016. Η ανάγκη εκτέλεσης των συμπληρωματικών υπηρεσιών που ανατίθενται με την ελεγχόμενη τροποποιητική σύμβαση, δεν προέκυψε κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης, αλλά ήταν εξαρχής γνωστό ότι η αρχική ανάθεση θα καλύπτει τις ανάγκες μέρους των φοιτητών. Το γεγονός ότι ποσοστό φοιτητών δεν σιτίζονταν δωρεάν, ενώ το δικαιούνταν, δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο τροποποίησης της σύμβασης. Επειδή διαχρονικά οι πιστώσεις που χορηγούνται από το Υπουργείο Παιδείας δεν επαρκούν για όλες τις περιπτώσεις των δικαιούμενων δωρεάν σίτισης, προβλέφθηκε από τον νομοθέτη η χορήγηση ειδικής ταυτότητας σίτισης κατά προτεραιότητα σε όσους εμπίπτουν σε συγκεκριμένες κατηγορίες (ΥΑ Φ5/68535/Β3/18-06-2012). Σε περιπτώσεις, όπως η επίμαχη, που είναι πιθανό, ο αριθμός των ωφελούμενων μιας σύμβασης να είναι μεγαλύτερος, από αυτόν που τελικά θα καλυφθεί στο πλαίσιο της σύμβασης, έχει θεσπιστεί το άρθρο 132 παρ. 1 α, ώστε η αναθέτουσα αρχή να έχει την επιλογή να περιλάβει στα αρχικά έγγραφα της  σύμβασης προαιρέσεις και να δύναται να αναθέτει στο ανάδοχο συμπληρωματικές υπηρεσίες, όταν υπάρξει ανάγκη. Επί του υποβληθέντος σχεδίου τροποποίησης δεν αναγράφεται η αξία σιτηρεσίου, σύμφωνα με την 112684/Ζ1/16-09-2022 ισχύουσα ΚΥΑ.Για  τους  λόγους  αυτούςΔέχεται την ένδικη προσφυγή ανάκλησης και την ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση.Ανακαλεί την 816/2022 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη σκέψη 4 της παρούσας, η υποβληθείσα προς έλεγχο τροποποίηση συνιστά ενεργοποίηση σχετικού όρου του άρθρου 3 παρ. 12 της 002Α/2017 σύμβασης, ο οποίος προβλέπει τη δυνατότητα της αναθέτουσας Αρχής να αντικαταστήσει 450 εκ των 1.950 ΟΝΥΠΑΣ 3ης γενεάς με αντίστοιχο αριθμό ΟΝΥΠΑΣ θερμικού τύπου, χωρίς μεταβολή του συμβατικού τιμήματος. Ο όρος δε αυτός έχει ελεγχθεί και έχει κριθεί νόμιμος με την 851/2017 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Περαιτέρω, η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης δεν επιφέρει μεταβολή της συνολικής φύσης της σύμβασης και δεν συνεπάγεται επαύξηση του αρχικού οικονομικού αντικειμένου. Ως εκ τούτου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβληθέν σχέδιο 1ης τροποποίησης της 002Α/2007 σύμβασης εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020 και 132 παρ. 6 περ. β΄ και 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016, καθόσον πρόκειται για τροποποίηση που προβλέπεται σε σαφή, ακριβή και ρητή ρήτρα αναθεώρησης της αρχικής σύμβασης

Μελέτη κτηματογράφησης - συμπληρωματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το από 11.3.2021 ιδιωτικό συμφωνητικό, στο οποίο αποτυπώνεται η τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, με νέα παράταση της διάρκειάς της, ερείδεται σε σαφή όρο (ρήτρα) των εγγράφων της σύμβασης (βλ. σκέψη 11 της παρούσας). Ως εκ τούτου, το ανωτέρω ιδιωτικό συμφωνητικό δεν υπαγόταν σε έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο πριν την υπογραφή του, σύμφωνα με το άρθρο 132 παρ. 1 περ. α΄ και 6 περ. β΄ του ν. 4412/2016. Εξάλλου, η μεταβολή της σύνθεσης της αναδόχου κοινοπραξίας με αποχώρηση κάποιων εκ των μελών της, χωρίς, ωστόσο, να επηρεάζεται η ομάδα μελέτης που είχε δηλωθεί στην προσφορά της αναδόχου, κρίνεται ως μη ουσιώδης τροποποίηση της σύμβασης. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νόμιμα προσέφυγε η αναθέτουσα αρχή στην ανάθεση της ελεγχόμενης 3ης συμπληρωματικής σύμβασης, η οποία, κατ` ορθό νομικό χαρακτηρισμό της, διέπεται από τις διατάξεις των άρθρων 132 παρ. 1 περ. β΄ και 186 παρ. 1 και 2 του ν. 4412/2016 και όχι από τις κατ` επίκληση διατάξεις του άρθρου 29 παρ. 1 του ν. 3316/2005. Τούτο, διότι οι υπηρεσίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης δεν περιλαμβάνονταν στην αρχική σύμβαση, κατέστησαν όμως αναγκαίες για την ολοκλήρωση του αντικειμένου της, η δε αλλαγή του αναδόχου της μελέτης δύναται να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή σχετικά με την αδιάλειπτη λειτουργία του Γραφείου Κτηματογράφησης, την πληρότητα και ποιότητα του παραδοτέου έργου και την τήρηση του σχετικού χρονοδιαγράμματος. Εξάλλου, η συνολική αύξηση της συμβατικής δαπάνης που προκύπτει αθροιστικά από την 1η  συμπληρωματική σύμβαση [όπως τροποποιείται ως προς το τίμημά της βάσει της τελικής επιμέτρησης των ποσοτήτων φυσικού αντικειμένου, δυνάμει του άρθρου 8 της αρχικής σύμβασης (βλ. 3ο Συγκριτικό Πίνακα)], τη 2η και την 3η προς υπογραφή συμπληρωματική σύμβαση δεν υπερβαίνει το 50% της δαπάνης της αρχικής σύμβασης (αύξηση περίπου 39%).Κατ` ακολουθίαν των ανωτέρω, δεν κωλύεται η σύναψη του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Ενόψει των εκτεθέντων στις σκέψεις 1-4, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη 1η τροποποίηση της 0095Μ/20 συμφωνίας-πλαίσιο παρίσταται μη ουσιώδης. Και τούτο διότι υπάγεται στις ρητά αναφερόμενες στις παρ. 1 και 4 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 τοιαύτες (μη ουσιώδεις τροποποιήσεις), αναγόμενη σε υποκατάσταση του αρχικού αναδόχου (ΕΛΠΕ ΑΕ), συνεπεία μερικής διαδοχής του, λόγω εταιρικής αναδιάρθρωσης (διάσπαση δι’απόσχισης κλάδου, ο οποίος εισφέρεται στην νεοσυσταθείσα εταιρεία), και δη από νέο ανάδοχο (…..) του οποίου αποκλειστικός μέτοχος παρίσταται ο αρχικός ανάδοχος. Ως μη ουσιώδης, δε, η εν λόγω τροποποίηση και κατά συνεκδοχή το περιέχον αυτή σχέδιο της 1ης τροποποίησης της 0095Μ/20 συμφωνίας πλαίσιο δεν υπάγεται, κατ’άρθρο 324 παρ. 5 περ. α΄ του ν.4700/2020 και 132 παρ. 6 περ. α΄ του ν. 4412/2016 στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας  κτιριακών εγκαταστάσεων: Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο το υπό κρίση σχέδιο σύμβασης κατά το μέρος που αφορά στην αύξηση του φυσικού αντικειμένου της 60α/2022 τροποιητικής σύμβασης. Περαιτέρω, αν και νομίμως προσέφυγε η αναθέτουσα αρχή στη διαδικασία τροποποίησης της 60/2022 σύμβασης, βάσει του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 και του άρθρου 7 παρ. 3 του ν. 4965/2022, κωλύεται κατά το μέρος αυτό η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, ενόψει του μη ορθού υπολογισμού της αναπροσαρμογής του συμβατικού ανταλλάγματος, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα. Οίκοθεν νοείται ότι η αναθέτουσα αρχή δύναται να υποβάλει προς έλεγχο νέο σχέδιο σύμβασης (κατόπιν αποδοχής του από την ανάδοχο), όπου θα ενσωματώνεται η, κατόπιν ορθού και ελεγκτικώς επαληθεύσιμου υπολογισμού, αναπροσαρμογή του συμβατικού ανταλλάγματος και θα αναγράφεται το ακριβές ποσό της αύξησης της αξίας της σύμβασης τόσο σε μηνιαία βάση όσο και για το σύνολο της διάρκειας της σύμβασης.

Δυνατότητα ή μη τροποποίησης, κατ’ άρθρο 132 του ν. 4412/2016 (ή κατ’ άλλη διάταξη), διοικητικής σύμβασης παροχής υπηρεσιών φύλαξης, με την αναπροσαρμογή (αύξηση) του συμβατικού ανταλλάγματος, ενόψει της εκ του νόμου αύξησης του κατώτατου νομοθετημένου μισθού και ημερομισθίου, σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη από το άρθρο 68 του ν. 3863/2010 υποχρέωση κάλυψης, με την οικονομική προσφορά της αναδόχου, του ελάχιστου εργατικού κόστους παροχής των υπηρεσιών και την υποχρέωση αυτής να τηρεί, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας.Δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 για την τροποποίηση της επίμαχης σύμβασης, δεδομένου ότι η αύξηση του κατώτατου νομοθετημένου μισθού και ημερομισθίου, με τη με αριθμό οικ. 4241/127/30-1-2019 απόφαση της Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, δεν συνιστά απρόβλεπτη περίπτωση, η οποία, εξάλλου, δεν ανέκυψε κατά τη διάρκεια της σύμβασης, αλλά πριν τη σύναψή της (πλειοψ.). Παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια ΝΣΚ, λόγω μείζονος σπουδαιότητας και οριακής πλειοψηφίας. Εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 106/2019 γνωμ. Α΄ Τακτικής Ολομέλειας ΝΣΚ.

Δυνατότητα ή μη τροποποίησης, κατ’ άρθρο 132 του ν. 4412/2016 (ή κατ’ άλλη διάταξη), διοικητικής σύμβασης παροχής υπηρεσιών φύλαξης, με την αναπροσαρμογή (αύξηση) του συμβατικού ανταλλάγματος, ενόψει της εκ του νόμου αύξησης του κατώτατου νομοθετημένου μισθού και ημερομισθίου, σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη από το άρθρο 68 του ν. 3863/2010 υποχρέωση κάλυψης, με την οικονομική προσφορά της αναδόχου, του ελάχιστου εργατικού κόστους παροχής των υπηρεσιών και την υποχρέωση αυτής να τηρεί, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας.(...)Δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 για την τροποποίηση της επίμαχης σύμβασης, δεδομένου ότι η αύξηση του κατώτατου νομοθετημένου μισθού και ημερομισθίου, με τη με αριθμό οικ. 4241/127/30-1-2019 απόφαση της Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, δεν συνιστά απρόβλεπτη περίπτωση, η οποία, εξάλλου, δεν ανέκυψε κατά τη διάρκεια της σύμβασης, αλλά πριν τη σύναψή της (πλειοψ.). Παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια ΝΣΚ, λόγω μείζονος σπουδαιότητας και οριακής πλειοψηφίας. Εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 106/2019 γνωμ. Α΄ Τακτικής Ολομέλειας ΝΣΚ.

Ζητείται η ανάκληση της 787/2022 Πράξης του Ζ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι το σχέδιο της «1ης συμπληρωματικής σύμβασης» για την «Αποκατάσταση ζημιών τμήματος του Δημοτικού Οδικού Δικτύου (...)Με δεδομένα αυτά και ενόψει όσων εκτίθενται ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι, με βάση τα εξωτερικά τυπικά  της στοιχεία και την επικαλούμενη προς θεμελίωση της νομική βάση (άρθρο 132 παρ. 1 γ ‘ του ν. 4412/2016), η επίμαχη σύμβαση δεν αποτελεί νέα αυτοτελή απευθείας ανάθεση  (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ’ του ν. 4412/2016) μετά την λήξη της διάρκειας της αρχικής σύμβασης και την εξάντληση του οικονομικού της αντικειμένου, όπως κρίθηκε με την προσβαλλομένη. Αντιθέτως, η σύμβαση αυτή τροποποιεί την αρχική 14548/29.10.2020 σύμβαση,  ενόσω αυτή τυπικά είναι σε ισχύ και διατηρεί οικονομικό αντικείμενο, με την πρόβλεψη  εκπόνησης συμπληρωματικών μελετών  που, κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής, απαιτούνται για την ολοκλήρωση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου και την επίτευξη του επιδιωκομένου με τη σύμβαση αυτή σκοπού.Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης. Ανακαλεί την  787/2022  Πράξη  του Ζ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.