ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ (...)Από το έγγραφο αιτιολόγησης της οικονομικής προσφοράς της παρεμβαίνουσας προκύπτει ότι, για την αιτιολόγηση του προσφερόμενου από αυτήν κόστους, η ανάδοχος προέβη σε μια ενδελεχή ανάλυση κόστους με διάκριση τόσο στο άμεσο κόστος εκτέλεσης του έργου (συνεργείο εκσκαφών- καθαιρέσεων, συνεργείο σκυροδεμάτων, συνεργείο πλακοστρώσεων, συνεργείο δικτύων, συνεργείο τοποθέτησης- κατασκευής φρεατίων, συνεργείο γενικών καθηκόντων, συνεργείο ασφαλτικών εργασιών, συνεργείο εργασιών πρασίνου, συνεργείο συστήματος υπογειοποίησης κάδων απορριμμάτων), με υπολογισμό ανά ομάδα εργασίας του αναγκαίου ανθρώπινου δυναμικού, του αντίστοιχου μηχανολογικού εξοπλισμού, του απαιτούμενου χρόνου εργασίας, της αναμενόμενης μέσης ημερήσιας απόδοσης του συνεργείου, ως προς τα οποία παρατίθενται παραλλήλως στοιχεία κόστους, όσο και στο έμμεσο κόστος (γενικά έξοδα εργοταξίου, έξοδα εγγυητικών και ασφαλίσεων, γενικά έξοδα της επιχείρησης, κρατήσεις, φόροι κλπ). Στο τέλος της ανάλυσης αυτής παρατίθεται κατάλογος προσφορών διαφόρων τρίτων επιχειρήσεων, χωρίς όμως να αποδεικνύεται η βούληση της παρεμβαίνουσας ένωσης να μην εκτελέσει η ίδια με δικά της μέσα συγκεκριμένα τμήματα του δημοπρατούμενου έργου ούτε ότι το αναλυτικά κοστολογούμενο στην ανάλυση αυτή προσωπικό ή ο μηχανολογικός εξοπλισμός ή έστω μέρος αυτού ανήκει στις αναφερόμενες τρίτες επιχειρήσεις, οι οποίες θα το διαθέσουν σε αυτήν εφόσον αναδειχθεί ανάδοχος. Συνεπώς και ενόψει του γεγονότος ότι η παρεμβαίνουσα ένωση διαθέτει την απαιτούμενη τεχνική και επαγγελματική ικανότητα, καθώς τα μέλη της καλύπτουν αυτοτελώς τις κατηγορίες ΜΕΕΠ (οικοδομικών, οδοποιίας, ηλεκτρομηχανολογικών και πρασίνου), που ζητούνται στην διακήρυξη (άρθρο 23.4), το Τμήμα κρίνει ότι εφόσον η ίδια η παρεμβαίνουσα δεν δηλώνει ότι προτίθεται να μην εκτελέσει ορισμένα τμήματα του έργου, ο σχετικός κατάλογος που περιλήφθηκε στην τελευταία σελίδα του εγγράφου αιτιολόγησης της οικονομικής της προσφοράς και όχι στο αντίστοιχο πεδίο του ΕΕΕΣ (Μέρος ΙΙ.Γ, Δ), κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από αυτήν, παρατίθεται ως συγκριτικό στοιχείο για την απόδειξη/τεκμηρίωση της προσφοράς της με βάση τις τιμές της αγοράς και όχι ως δήλωση υπεργολαβίας από τις ανωτέρω επιχειρήσεις. Συνακόλουθα ο σχετικώς προβαλλόμενος λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός.

Αναβάθμιση Ψηφιακών Υπηρεσιών της Γενικής Διεύθυνσης Μεταφορών και Επικοινωνιών:	1. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν (βλ. σκέψεις 5, 6 και 8), το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως αποκλείστηκε από τον διαγωνισμό η εταιρεία «…..», η οποία για τη στελέχωση των επίμαχων ρόλων της Ομάδας Έργου και την πλήρωση του σχετικού κριτηρίου επιλογής κατέφυγε σε δάνεια εμπειρία, ήτοι σε στήριξη σε τρίτους οικονομικούς φορείς, υπάλληλοι των οποίων τυγχάνουν τα προτεινόμενα μέλη αυτής (Ομάδας Έργου). Τούτο διότι, ουδόλως προκύπτει από το όλο περιεχόμενο της διακήρυξης κατά τρόπο μη επιδεχόμενο αμφισβήτησης ότι για τους εν λόγω ρόλους απαγορεύεται η στήριξη στις ικανότητες τρίτου και συνακόλουθα ότι τα σχετικά καθήκοντα πρέπει να εκτελεστούν από τον ίδιο τον ανάδοχο. Η δε φράση «υπάλληλος του υποψηφίου αναδόχου» της παραγράφου 2.2.6 στ. β΄, που περιλαμβάνεται σε δεκατρείς από τους δεκαέξι ρόλους της Ομάδας Έργου, δηλωτική του τρόπου απασχόλησης του εργαζομένου στον εργοδότη του, δεν δύναται, ελλείψει σαφούς πρόβλεψης στη διακήρυξη, να στηρίξει τέτοια κρίση, δεδομένου μάλιστα ότι η παράγραφος 2.2.8.1 της τελευταίας αναφέρεται ρητά στη δυνατότητα των υποψηφίων να στηριχθούν στην ικανότητα τρίτων για την πλήρωση του κριτηρίου της παραγράφου 2.2.6, χωρίς αναφορά σε οποιαδήποτε εξαίρεση ή απόκλιση. Προσέτι δε η πρόβλεψη της σχετικής απαγόρευσης δεν δύναται να συναχθεί με βεβαιότητα ούτε από τη διευκρίνιση «Όπου, υπάλληλοι του υποψηφίου Αναδόχου θεωρούνται οι υπάλληλοι με εξαρτημένη σχέση εργασίας με τον υποψήφιο Ανάδοχο. Για την απόδειξη της εξαρτημένης σχέσης εργασίας απαιτείται το έντυπο Ε4 πληροφοριακού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για το απασχολούμενο προσωπικό στην επιχείρηση», η οποία προσδιορίζει την έννοια του «υπαλλήλου» και το αποδεικτικό μέσο που πρέπει να υποβληθεί σχετικώς. Εξάλλου, η εν λόγω απαγόρευση όσον αφορά τους κρίσιμους ως άνω ρόλους δεν συνάγεται ευκρινώς ούτε από την αντιπαραβολή αυτών με τους λοιπούς ρόλους, καθώς η απαίτηση να εκτελεστούν τα συγκεκριμένα καθήκοντα από τον ίδιο τον ανάδοχο θα πρέπει να προβλέπεται με σαφήνεια και χωρίς αμφισημία και να αιτιολογείται από την αναθέτουσα αρχή, προκειμένου να μπορεί να ελεγχθεί αν είναι σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας. Συνεπώς, με μη νόμιμη αιτιολογία η Επιτροπή Διαγωνισμού απέρριψε την προσφορά της εταιρείας «Uni Systems ΜΑΕ». Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και εάν ήθελε γίνει δεκτό ότι ο επίμαχος όρος έχει πράγματι το περιεχόμενο που του αποδίδει η Αναθέτουσα Αρχή, ήτοι ότι για τους συγκεκριμένους ρόλους, οι οποίοι, μάλιστα, αφορούν και το μεγαλύτερο μέρος της Ομάδας Έργου, δεν μπορεί ο υποψήφιος ανάδοχος να στηριχθεί σε τρίτο και θα πρέπει τα σχετικά καθήκοντα να εκτελεστούν από τον ίδιο, αυτός παρίσταται κατά την κρίση του Κλιμακίου μη νόμιμος. Τούτο, κατ’ αρχάς, διότι η σχετική απαγόρευση δεν προβλέπεται κατά τρόπο σαφή και αναντίρρητο στην οικεία διακήρυξη, ώστε να μπορεί να γίνει αντιληπτή από τους ενδιαφερόμενους και να ερμηνευτεί από αυτούς με ομοιόμορφο τρόπο, όπως επιβάλλουν οι αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης. Τυχόν δε ασάφειες της διακήρυξης δεν δύνανται να ερμηνεύονται σε βάρος των διαγωνιζομένων. Επιπροσθέτως, η σχετική επιλογή της Αναθέτουσας Αρχής θα πρέπει, όπως προαναφέρθηκε, να αιτιολογείται και να είναι ανάλογη με το αντικείμενο της οικείας σύμβασης, καθόσον περιορίζει τον ανταγωνισμό, στη διεύρυνση του οποίου αποσκοπεί η διάταξη του άρθρου 78 του ν. 4412/2016. Στην προκειμένη, όμως, περίπτωση δεν προκύπτει προδήλως ότι το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης παρουσιάζει, ως εκ της φύσης του, τέτοιες ιδιαιτερότητες και δη ότι τα επίμαχα στελέχη ασκούν καθήκοντα κρίσιμα, κατά την έννοια του άρθρου 78 παρ. 2 του ν. 4412/2016, ώστε να καθίσταται δικαιολογημένη η σχετική πρόβλεψη, ούτε η αναθέτουσα αρχή έχει διαλάβει οποιαδήποτε αιτιολογία περί τούτου στα έγγραφα της σύμβασης.   ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1194/2023

Εφαρμογή βιοενίσχυσης στις ΕΕΛ και στο αποχετευτικό δίκτυο της ΔΕΥΑ:	1. Ενόψει των περιστάσεων της ελεγχόμενης διαδικασίας, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας ειδικότερα υπόψη ότι: α) συμμετείχε σε αυτήν μόνον ένας οικονομικός φορέας, οπότε δεν γεννάται ζήτημα προσβολής των αρχών της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και του ανταγωνισμού, β) δεν αμφιβάλλει, κατόπιν των υποβληθέντων εγγράφων, σχετικά με την ικανότητα των τρίτων, στους οποίους στηρίζεται η ανάδοχος εταιρεία, να εκτελέσουν τη σύμβαση και γ) οι τρίτοι - δανειστές έχουν προσκομίσει ιδιωτικά συμφωνητικά και υπεύθυνες δηλώσεις συνεργασίας με την ανάδοχο, κρίνει όλως εξαιρετικώς ότι η Αναθέτουσα Αρχή μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 317 παρ. 3 του ν. 4412/2016, να επαναλάβει τη διαδικασία από το στάδιο υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης, καλώντας την προσωρινή ανάδοχο να υποβάλει για τους ως άνω τρίτους όλα τα έγγραφα που απαιτούνται από τη διακήρυξη, προκειμένου να ελεγχθεί ότι δεν συντρέχουν στο πρόσωπο αυτών λόγοι αποκλεισμού (βλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμήμα 940/2022 σκ. 43, όπου και εκεί εξαιρετικώς και υπό περιστάσεις που προσιδιάζουν με αυτές της ελεγχόμενης διαδικασίας έγινε δεκτό ότι η Αναθέτουσα Αρχή είχε τη σχετική δυνατότητα). Μετά τον έλεγχο των δικαιολογητικών που θα προσκομισθούν, την έκδοση σχετικού Πρακτικού και την έγκρισή του αρμοδίως, η Αναθέτουσα Αρχή οφείλει να προβεί στην έκδοση νέας κατακυρωτικής απόφασης, η οποία θα υποβληθεί, σύμφωνα με το άρθρο 316 παρ. 3 περ γ΄ του ν. 4412/2016, στο Κλιμάκιο προς έλεγχο ως προς το ως άνω αναφερόμενο στάδιο.

Προμήθεια του συνόλου των καυσίμων κίνησης, θέρμανσης και λιπαντικών του Δήμου Σαρωνικού και των νομικών προσώπων αυτού για 3 έτη.(...)Κατ’ ακολουθίαν δε των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: α) Δεν κωλύεται η υπογραφή των ελεγχόμενων σχεδίων συμβάσεων μεταξύ i. του Δήμου Σαρωνικού και του …κατά το μέρος που αυτή αφορά στην προμήθεια των αντίστοιχων ειδών (καυσίμων) των Ομάδων Α και Β, ii. του …και του …για την προμήθεια των αντίστοιχων ειδών (καυσίμων) των Ομάδων Α και Β, iii. της …και του …κατά το μέρος που αυτή αφορά στην προμήθεια των αντίστοιχων ειδών (καυσίμων) των Ομάδων Α και Β, iv. της ως άνω Ενιαίας Σχολικής Επιτροπής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και του …για την προμήθεια των αντίστοιχων ειδών (καυσίμων) της Ομάδας Α και v. της ως άνω Ενιαίας Σχολικής Επιτροπής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και του …για την προμήθεια των αντίστοιχων ειδών (καυσίμων) της Ομάδας Α. β) Κωλύεται η υπογραφή των ελεγχόμενων σχεδίων συμβάσεων μεταξύ i. του Δήμου Σαρωνικού και του …κατά το μέρος που αυτή αφορά στην προμήθεια των αντίστοιχων ειδών (λιπαντικών και άλλων υγρών) της Ομάδας Γ και ii. της …και του …κατά το μέρος που αυτή αφορά στην προμήθεια των αντίστοιχων ειδών (λιπαντικών και άλλων υγρών) της Ομάδας Γ, εξαιτίας της συνδρομής των υπό σκέψεις 11 και 12 διαπιστωθεισών ουσιωδών νομικών πλημμέλειών της διαδικασίας ανάθεσης της ελεγχόμενης προμήθειας ειδικώς κατά το μέρος που αφορά στα είδη αυτά (της Ομάδας Γ).

Υπηρεσίες συντήρησης ηλεκτρονικών εγκαταστάσεων φωτεινής σηματοδότησης-Δάνεια εμπειρία:	1. Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι συντρέχουν οι ακόλουθες πλημμέλειες, ως προς τις οποίες δεν έχει παραχθεί δεδικασμένο, όπως προκύπτει από τις προπαρατεθείσες κρίσεις του Διοικητικού Εφετείου στην 1002/2023 απόφασή του: Τα φυσικά πρόσωπα που δηλώθηκαν από την ανάδοχο του Τμήματος 4, ως επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό για την κάλυψη των ελάχιστων απαιτήσεων τεχνικής ικανότητας του άρθρου 2.2.6 περ. Β.1.4, Β.2.4, Β.2.4.1 και Β.2.4.2 της διακήρυξης, ήτοι η …. και ο…., αποτελούν τρίτους - δανείζοντες οικονομικούς φορείς κατά την έννοια του άρθρου 78 του ν. 4412/2016 και του άρθρου 2.2.8.1 της διακήρυξης. Τούτο, διότι τα ανωτέρω φυσικά πρόσωπα, χωρίς να είναι υπάλληλοι ή διευθυντικά στελέχη της αναδόχου ή του τρίτου-δανείζοντος «….», δεσμεύτηκαν με υπεύθυνες δηλώσεις τους να παρέχουν σε αυτούς την τεχνική ικανότητα και εμπειρία, που δεν διέθεταν αυτοδυνάμως ούτε η ανάδοχος ούτε ο δανείζων αυτήν τεχνική και επαγγελματική ικανότητα οικονομικός φορέας, προκειμένου να καλύψουν τις σχετικές απαιτήσεις της διακήρυξης για το τμήμα 4. Η ιδιότητα δε των ανωτέρω ως φυσικών προσώπων, ο τρόπος παροχής της συνδρομής τους (μέλη της ομάδας παροχής υπηρεσιών της αναδόχου) και η μορφή της δέσμευσής τους προς τον δανείζοντα τεχνική ικανότητα ....... (υπεύθυνη δήλωση) και μέσω αυτού προς την δανειζόμενη ανάδοχο, δεν ασκούν επιρροή ως προς τον χαρακτηρισμό τους ως τρίτων – δανειζόντων οικονομικών φορέων (βλ. και ΕλΣυν Ολ. 310/2022, Τμ. Μείζ.- Επτ. Συνθ. 1264/2019). Κατά συνέπεια, η ανάδοχος και ο «…» θα έπρεπε να δηλώσουν στα ΕΕΕΣ, που συνυπέβαλαν με τα δικαιολογητικά συμμετοχής τους, ότι στηρίζονται στις ικανότητες των ανωτέρω φυσικών προσώπων και να συνυποβάλλουν ξεχωριστό ΕΕΕΣ για καθένα από αυτά στα οποία στηρίζονται, σύμφωνα με τα άρθρα 2.2.8.1, 2.2.9 και 2.2.9.1 της διακήρυξης. Περαιτέρω, για τα ίδια φυσικά πρόσωπα, εφόσον αποτελούν τρίτους - δανείζοντες οικονομικούς φορείς για την κάλυψη των ελάχιστων απαιτήσεων τεχνικής ικανότητας από την ανάδοχο, θα έπρεπε να υποβληθούν τα δικαιολογητικά κατακύρωσης των άρθρων 2.2.9 και 2.2.9.2 περ. Α της διακήρυξης, προκειμένου να ελεγχθεί η συνδρομή ή μη των όρων αποκλεισμού του άρθρου 2.2.3 της διακήρυξης. Οι πλημμέλειες αυτές, κατά την κρίση του Κλιμακίου, παρίστανται ουσιώδεις (βλ. σκέψεις 5 και 16). Περαιτέρω, δεδομένου ότι για το Τμήμα 4 του διαγωνισμού συμμετείχαν στην οικεία διαδικασία δύο οικονομικοί φορείς, δεν είναι δυνατό να παρασχεθεί εν προκειμένω η δυνατότητα που αναγνωρίστηκε στην Αναθέτουσα Αρχή με την προαναφερθείσα 940/2022 απόφαση του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. σκέψη 16 της παρούσας), καθώς τούτο θα συνιστούσε παραβίαση των αρχών της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και του ανταγωνισμού. ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1281/2023

Σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη 5 της παρούσας, ο όρος 2.2.5. της διακήρυξης περί χρηματοοικονομικής επάρκειας είναι μη νόμιμος,  κατά το μέρος που, ειδικώς για τις ενώσεις οικονομικών φορέων, ορίζει ότι το κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας (μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών των ετών 2015, 2016 και 2017) αφορά σε έκαστο οικονομικό φορέα που συμμετέχει στην ένωση. Ωστόσο, το Κλιμάκιο, συνεκτιμώντας: α) το χαμηλό ζητούμενο ποσό χρηματοοικονομικής επάρκειας (100.000 ευρώ) σε σχέση με την ετήσια προϋπολογιζόμενη δαπάνη της σύμβασης (681.000/3 έτη = 227.000, άνευ Φ.Π.Α.), β) ότι στον όρο 2.2.8 προβλέπεται ότι και οι ενώσεις μπορούν να στηρίζονται σε τρίτους για την πλήρωση κριτηρίων της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας και γ) ότι εκ των τριών προσφερόντων οι δύο ήταν ενώσεις εταιρειών και δ) ότι δεν έχουν ασκηθεί κατά της διακήρυξης του διαγωνισμού προδικαστικές προσφυγές (βλ. την 2455/22.2.2019 σχετική βεβαίωση του Γενικού Γραμματέα του ΕΔΣΝΑ), κρίνει ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν περιορίστηκε υπέρμετρα ο ανταγωνισμός με αποτέλεσμα η εν λόγω πλημμέλεια της διαδικασίας να παρίσταται μη ουσιώδης.Περαιτέρω, σύμφωνα με τον όρο 2.2.6 της διακήρυξης, είχε ορισθεί, ως κριτήριο τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας για την ανάθεση της σύμβασης, ότι οι προσφέροντες έπρεπε να διαθέτουν τον απαιτούμενο εξοπλισμό (διαπιστευμένα εργαστήρια) και τεχνογνωσία για την πραγματοποίηση των εργασιών της σύμβασης που συνίστανται κυρίως σε δειγματοληψίες στους χώρους ευθύνης του ΕΔΣΝΑ και σε αναλύσεις των δειγμάτων. Εναλλακτικώς, ο ως άνω όρος, σε συνδυασμό με τους όρους 2.2.8. (Στήριξη στην ικανότητα τρίτων) και 2.2.9.2. (Β9), παρείχε στους προσφέροντες τη δυνατότητα να στηριχθούν στις ικανότητες τρίτων και συγκεκριμένα να απευθυνθούν σε εταιρείες που διαθέτουν τα απαιτούμενα για τις εργασίες τις σύμβασης διαπιστευμένα εργαστήρια, προς απόδειξη δε της εξασφάλισης των μέσων αυτών απαιτούσε την προσκόμιση των σχετικών συμβάσεων/βεβαιώσεων συνεργασίας. Συνεπώς, εκ των ανωτέρω όρων της διακήρυξης, σε συνδυασμό με όσα έχουν γίνει ερμηνευτικώς δεκτά στη σκέψη 4 της παρούσας, προκύπτει ότι τυχόν χρησιμοποίηση εργαστηρίων τρίτων φορέων για την ανάλυση των δειγμάτων από τους χώρους ευθύνης του ΕΔΣΝΑ συνιστά χρήση εκ μέρους του προσφέροντος δάνειας ικανότητας τρίτου, η οποία συνεπάγεται: α) υποχρέωση δήλωσης στο υποβληθέν ΕΕΕΣ του προσφέροντος περί στήριξής του στις ικανότητες τρίτου, β) υποχρέωση επισύναψης ΕΕΕΣ των τρίτων «δανειστών ικανότητας» και γ) έλεγχο των τελευταίων από την αναθέτουσα αρχή,  σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 79 του ν. 4412/2016 και στον όρο 2.2.9.2. (Β9) της διακήρυξης. Τούτων δοθέντων, στην συγκεκριμένη περίπτωση, μολονότι η ανάδοχος ένωση έχει προσκομίσει τέσσερα συμφωνητικά συνεργασίας με τρίτους οικονομικούς φορείς προκειμένου να στηριχθεί στην ικανότητά τους (διαπιστευμένα εργαστήρια), ώστε να της ανατεθεί η ελεγχόμενη σύμβαση, δεν δήλωσε στο υποβληθέν ΕΕΕΣ τη στήριξή της σε ικανότητα τρίτων, ούτε βεβαίως προσκόμισε τα σχετικά ΕΕΕΣ των τρίτων «δανειστών ικανότητας», με αποτέλεσμα αυτοί να μην έχουν ελεγχθεί από την αναθέτουσα αρχή, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 79 του ν. 4412/2016 και στον όρο 2.2.9.2. (Β9) της διακήρυξης. Συνεπώς, στη συγκεκριμένη περίπτωση, κατά παράβαση των ανωτέρω διατάξεων νόμου και διακήρυξης, έχουν εμπλακεί εμμέσως στη σύμβαση -και δη για ουσιώδες μέρος αυτής- οικονομικοί φορείς χωρίς να έχουν ελεγχθεί. Η εν λόγω δε πλημμέλεια, αναγόμενη στην εξασφάλιση των συμφερόντων της αναθέτουσας αρχής και σχετιζόμενη με την ομαλή εξέλιξη της σύμβασης, παρίσταται ουσιώδης.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/824/2019

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου της συμφωνίας πλαίσιο με διάρκεια τρία (3) έτη μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, διά του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, και των οικονομικών φορέων … Α.Β.Ε.Ε. - … A.E. ένωση εταιρειών,  … Α.Ε. και … A.E. για την προμήθεια από την Γενική Διεύθυνση Δημοσίων Συμβάσεων του ως άνω Υπουργείου, ως Εθνική Κεντρική Αρχή Αγορών (ΕΚΑΑ), ηλεκτρονικών υπολογιστών (Η/Υ) και επίπεδων οθονών Η/Υ για υπηρεσίες και εποπτευόμενους φορείς των Υπουργείων Υγείας, Παιδείας και Θρησκευμάτων, Τουρισμού, Πολιτισμού και Αθλητισμού και Δικαιοσύνης, για την Ελληνική Αστυνομία (ΕΛΑΣ) του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, για τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) και για τον Οργανισμό Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ)(...)ποσού μέχρι 22.850.032,10 ευρώ χωρίς ΦΠΑ καθόσον αφορά στην ανάδοχό της … Α.Β.Ε.Ε. - … A.E. ένωση εταιρειών, μέχρι 22.900.206,00 ευρώ καθόσον αφορά στην ανάδοχό της … Α.Ε. και μέχρι 22.958.511,50 ευρώ καθόσον αφορά στην ανάδοχό της … A.E., που αφορά στην ανωτέρω δημόσια προμήθεια, συνολικής εκτιμώμενης δαπάνης 23.018.412,18 ευρώ χωρίς ΦΠΑ(....)Αντιθέτως, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου συμφωνίας πλαίσιο κατά το μέρος που αφορά στο Τμήμα 6 (...), διότι η αναθέτουσα Αρχή (ΓΔΔΣ) μη νομίμως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3, δεν κάλεσε τη μεταξύ των προσωρινών αναδόχων (μειοδοτών) της προς ανάθεση συμφωνίας πλαίσιο ειδικώς για το Τμήμα 6 … A.E. να υποβάλει εκ νέου, τάσσοντάς της σχετική προθεσμία, τα δικαιολογητικά κατακύρωσης που πράγματι αυτή δεν υπέβαλε εντός της αρχικής δεκαήμερης προθεσμίας υποβολής τους με τον προβλεπόμενο ... τρόπο, με συνέπεια να θεωρείται ότι δεν τα έχει καν (καθόλου) υποβάλει.(...)Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμφωνίας πλαίσιο ... κατά το μέρος που αφορά στα Τμήματα 1, 2, 3, 4, 5 και 7, όπως αυτά προσδιορίζονται στο σκεπτικό. Κωλύεται η υπογραφή του ίδιου σχεδίου συμφωνίας πλαίσιο κατά το μέρος που αφορά στο Τμήμα 6, όπως αυτό προσδιορίζεται στο σκεπτικό.

Προμήθεια με τίτλο «Ολιστικό σύστημα παρακολούθησης και διαχείρισης δικτύων ύδρευσης Δήμου ...» (...)Εξάλλου, οι φερόμενες ως πλημμέλειες του από 30.11.2022 Πρακτικού της Επιτροπής Διερεύνησης Τιμών -κατά το πρώτο τους σκέλος- δεν τυγχάνουν ουσιώδεις, δοθέντος ότι αφενός εκ παραδρομής δεν ετέθη υπόψη του Κλιμακίου το ορθό έντυπο μη δεσμευτικής προσφορά της εταιρείας «… ΟΕ», όπως βασίμως προβάλλεται με την ένδικη προσφυγή (βλ. τη σχετική ηλεκτρονική αλληλογραφία του προσφεύγοντος με την εν λόγω εταιρεία αντίγραφο της οποίας προσκομίζεται), αφετέρου η απόκλιση των τιμών που περιέχονται στα έντυπα των μη δεσμευτικών προσφορών των οικονομικών φορέων σε σχέση με τις αποτυπωθείσες στο ως άνω Πρακτικό της Επιτροπής Διευρεύνησης δεν τυγχάνει τόσο ευρεία ώστε να επηρεάζεται ουσιωδώς το αποτέλεσμα της έρευνας τιμών.(...)Ειδικότερα, πρέπει να αιτιολογείται στο οικείο πρακτικό, έστω συνοπτικά, η δοθείσα στους προσφέροντες βαθμολογία στα επιμέρους κριτήρια της διακήρυξης, με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία και κατ’ ιδίαν χαρακτηριστικά των προσφορών τους, ώστε να αναδειχθούν τα σημεία συγκριτικής υπεροχής ή υστέρησης εκάστης. Η απλή παράθεση μόνο βαθμών στα παραπάνω κριτήρια δεν συνιστά ειδική κρίση ούτε αρκεί για την αιτιολόγηση της αξιολόγησης των προσφορών, θα παρεχωρείτο δε στα αξιολογούντα όργανα διακριτική ευχέρεια ασύμβατη με τις ως άνω θεμελιώδεις αρχές, δημιουργώντας ευρύτατα περιθώρια αυθαιρεσίας και στερώντας από τα ελεγκτικά όργανα τη δυνατότητα επαλήθευσης της ορθότητας εφαρμογής των κριτήριων βαθμολόγησης (...)Ειδικότερα, με το έγγραφο αυτό το Δικαστήριο κρίνει ότι αιτιολογείται επαρκώς η βαθμολόγηση κάθε επιμέρους κριτηρίου, με λεκτική διατύπωση και τεκμηρίωση, κατά παραπομπή στα συγκεκριμένα στοιχεία της τεχνικής προσφοράς και σε αντιστοιχία προς τα προβλεπόμενα και απαιτούμενα από τη διακήρυξη, με τρόπο ώστε να καθίσταται επαληθεύσιμο ότι η προσφορά ανταποκρίνεται στις οριζόμενες τεχνικές προδιαγραφές, κατά τα βασίμως υποστηριζόμενα με την κρινόμενη προσφυγή.(...)Σχετικώς με την τρίτη διαπιστωθείσα από το Κλιμάκιο πλημμέλεια (σκ. 15), της μη νόμιμης εξειδίκευσης της ρήτρας αναπροσαρμογής τιμών που περιέχεται στο σχέδιο της σύμβασης, ο προσφεύγων Δήμος υποστηρίζει ότι σε συμμόρφωση με την προσβαλλομένη προσκομίζει διορθωμένο σχέδιο σύμβασης στο οποίο έχουν ληφθεί υπόψη οι παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν στη σκέψη 22 αυτής.(...)το Δικαστήριο κρίνει ότι με το υποβληθέν ενώπιόν του σχέδιο, με το παρατεθέν στην προηγούμενη σκέψη περιεχόμενο, ο προσφεύγων Δήμος συμμορφώθηκε εν μέρει προς την απαίτηση της προσβαλλομένης για την περαιτέρω εξειδίκευση της ρήτρας αναπροσαρμογής που περιλαμβανόταν στο άρθρο 6.7 της διακήρυξης και στο άρθρο 8 του υποβληθέντος ενώπιον του Κλιμακίου σχεδίου σύμβασης. Εξάλλου, το Δικαστήριο δεν δύναται να υπεισέλθει σε τεχνική κρίση σχετικά με την καταλληλότητα ή μη των δεικτών που δημοσιεύει η ΕΛ.ΣΤΑΤ. και επιλέγει ο εκάστοτε αναθέτων φορέας, όπως εν προκειμένω ο προσφεύγων Δήμος, πλην κρίνει ότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ. 24), εφόσον στη συγκεκριμένη περίπτωση ο προσφεύγων επέλεξε να θέσει ρήτρα αναπροσαρμογής τιμών με βάση τον Δείκτη Βιομηχανικής Παραγωγής που δημοσιεύει η ΕΛ.ΣΤΑΤ., ο δείκτης αυτός, προκειμένου η τεθείσα ρήτρα να φέρει τα χαρακτηριστικά της σαφούς και ακριβούς διατύπωσης και της εξειδικευμένης αποτύπωσης, κατά το δυνατόν, της τιμής των επιμέρους κατηγοριών των υπό προμήθεια ειδών, όπως επιτάσσει το άρθρο 337 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016, οφείλει να είναι εξειδικευμένος, δηλαδή να αφορά τους ειδικότερους υποδείκτες για κάθε βιομηχανικό κλάδο, στον οποίο ο ίδιος ο προσφεύγων ενέταξε τα υπό προμήθεια αγαθά. Ανακαλεί την 441/2023 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, ... υπό τον όρο ότι θα διορθωθεί το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης κατά τα αναλυτικότερα διαλαμβανόμενα στο σκεπτικό, αντίγραφο δε του σχεδίου αυτού σε ηλεκτρονική μορφή, επισυναπτόμενο στην παρούσα, τηρείται στη Γραμματεία του Δικαστηρίου.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ-ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-ΡΗΤΡΑ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ (...)ζητείται η ανάκληση της 300/2023 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της μεικτής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και της προσφεύγουσας κοινοπραξίας (Κ/Ξ) με την επωνυμία «… ΑΕ – … AE – … ΑΕ», η οποία έχει ως αντικείμενο τη «Συντήρηση και αναβάθμιση του οδοφωτισμού των κυρίων οδικών αξόνων της Περιφέρειας Αττικής με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση κόστους λειτουργίας».(...)Ενόψει του ότι η προσφεύγουσα κοινοπραξία υπέβαλε πριν από τη λήξη της σύμβασης αίτημα για την παράτασή της κατά 6 μήνες, για λόγους, που δεν συνδέονται με υπαιτιότητά της αλλά με την παγκόσμια συγκυρία έλλειψης ανταλλακτικών και πρώτων υλών, που καθιστούν αδύνατη την εμπρόθεσμη παράδοση του συνόλου των φωτιστικών, όπως τούτο βεβαιώνεται και από το έγγραφο της προμηθεύτριάς της εταιρείας και της αποδοχής του σχετικού αιτήματος από την Περιφέρεια Αττικής, νομίμως παρατάθηκε η προθεσμία εκτέλεσης των Σταδίων 2 και 3 κατά 6 μήνες, καθόσον πληρούνται και οι λοιπές προϋποθέσεις του άρθρου 206 του ν. 4412/2016.(...)Ως προς την αναπροσαρμογή των συμβατικών τιμών των φωτιστικών σωμάτων, που ήδη έχουν παραδοθεί και εξοφληθεί με τις 2η έως 5η πιστοποιήσεις (βλ. ανωτ. Πίνακα 2), ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη ότι αυτές δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης, καθόσον πρόκειται για τμηματικές παραδόσεις που έχουν ολοκληρωθεί σύμφωνα με τους όρους της αρχικής σύμβασης και, συνεπώς, με την αναδρομική αύξηση των συμβατικών τιμών επιχειρείται μη επιτρεπόμενη αναδρομική τροποποίηση της σύμβασης, και τούτο ανεξαρτήτως του ότι οι παραδόσεις, που περιλαμβάνονται στη 2η και 3η Πιστοποίηση ολοκληρώθηκαν και πριν από την θέσπιση της διάταξης του άρθρου 7 του ν. 4965/2022.(...)Τέλος, ο ισχυρισμός της προσφεύγουσας, ότι μπόρεσε να εκτελέσει τις ως άνω παραδόσεις αγαθών απαιτώντας συμβατικές τιμές, διότι είχε λάβει την προκαταβολή και ότι πάντως από την εκτέλεση της σύμβασης με βάση τις συμφωνηθείσες τιμές και από την έλλειψη σχετικού αιτήματος για την αναπροσαρμογή τους, δεν τεκμαίρεται ότι αυτή δεν υπέστη ζημία, όπως άλλωστε τούτο αποδεικνύεται, κατά τους ισχυρισμούς της, και από τον ΔΤΚ που ίσχυε κατά τους μήνες των ως άνω παραδόσεων αγαθών, αλυσιτελώς προβάλλεται, καθόσον και αν, ακόμη, κατά την εκτέλεση των ως άνω τμηματικών παραδόσεων, οι οποίες έγιναν σύμφωνα με τους συμφωνηθέντες συμβατικούς όρους, η προσφεύγουσα υπέστη ζημία, αυτή δεν δύναται να αποκατασταθεί με την ελεγχόμενη τροποποιητική σύμβαση και την αναδρομική αναπροσαρμογή των συμβατικών τιμών, αλλά με την αναγνώριση και επιδίκαση ανάλογης αποζημίωσης από τα αρμόδια προς τούτο δικαστήρια. Δέχεται εν μέρει την προσφυγή ανάκλησης.
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/261/2024

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στο πλαίσιο της ελεγχόμενης διαδικασίας τροποποίησης και ως εκ τούτου κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησής της, υπό τον όρο ότι η υπό έλεγχο τροποποίηση θα αφορά στον χρόνο από την υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης και για το μέλλον και όχι αναδρομικά από το χρονικό διάστημα από 1.4.2023 έως την υπογραφή της τροποποιητικής σύμβασης, δοθέντος ότι οι συμβάσεις που συνάπτει η δημόσια διοίκηση, η συμβατική δράση της οποίας διέπεται από την αρχή της νομιμότητας και όχι από τον κανόνα της συμβατικής ελευθερίας του άρθρου 361 Α.Κ., υπόκεινται στην απαγόρευση αναδρομικής ισχύος (βλ. Ελ.Συν Ζ΄Κλ. ad hoc 931/2022, 649, 621/2022, 666/2021). Επισημαίνεται, περαιτέρω, ότι αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας τροποποίησης με την υπογραφή του οικείου σχεδίου, πρέπει να δημοσιευθεί, σύμφωνα με το άρθρο 65 του ν. 4412/2016, σχετική γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιέχουσα τις πληροφορίες που προβλέπονται στο Μέρος Ζ΄ του Παραρτήματος V του Προσαρτήματος Α΄ του ίδιου νόμου (Ελ.Συν. Ζ΄ Κλ. ad hoc 931/2022, 74/2020 κ.ά.).ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1192/2023