ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Ενόψει των εκτεθέντων στις σκέψεις 1-4, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη 1η τροποποίηση της 0095Μ/20 συμφωνίας-πλαίσιο παρίσταται μη ουσιώδης. Και τούτο διότι υπάγεται στις ρητά αναφερόμενες στις παρ. 1 και 4 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 τοιαύτες (μη ουσιώδεις τροποποιήσεις), αναγόμενη σε υποκατάσταση του αρχικού αναδόχου (ΕΛΠΕ ΑΕ), συνεπεία μερικής διαδοχής του, λόγω εταιρικής αναδιάρθρωσης (διάσπαση δι’απόσχισης κλάδου, ο οποίος εισφέρεται στην νεοσυσταθείσα εταιρεία), και δη από νέο ανάδοχο (…..) του οποίου αποκλειστικός μέτοχος παρίσταται ο αρχικός ανάδοχος. Ως μη ουσιώδης, δε, η εν λόγω τροποποίηση και κατά συνεκδοχή το περιέχον αυτή σχέδιο της 1ης τροποποίησης της 0095Μ/20 συμφωνίας πλαίσιο δεν υπάγεται, κατ’άρθρο 324 παρ. 5 περ. α΄ του ν.4700/2020 και 132 παρ. 6 περ. α΄ του ν. 4412/2016 στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ. (..) για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, το σχέδιο της 1ης τροποποίησης της με αριθ. πρωτ. 33213/26.10.2017 σύμβασης...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Με την κρινόμενη τροποποίηση επέρχεται επέκταση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, με την προμήθεια επιπλέον ποσοτήτων για δύο (2) από τα προμηθευθέντα με την αρχική σύμβαση είδη λιπαντικών και την προμήθεια δύο νέων, μη προβλεπόμενων στην αρχική σύμβαση ειδών λιπαντικών, η οποία επιφέρει επαύξηση του συμβατικού τιμήματος κατά ποσοστό 43,68%(..)Επομένως, δεν συνιστά α) ήσσονος αξίας τροποποίηση ούτε β) μη ουσιώδη τροποποίηση, για τις οποίες δεν απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης.(..). Σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, δεν είναι νόμιμη η σύναψη της ελεγχόμενης 1ης τροποποίησης της με αριθ. πρωτ. 33213/26.10.2017 σύμβασης "Προμήθεια λιπαντικών για τις ανάγκες του Δήμου ...", αφού δεν τεκμηριώνεται ότι συντρέχει κάποια από τις προβλεπόμενες στο άρθρο 132 παρ. 1 του ν.4412/2016 περιπτώσεις τροποποίησης, για τις οποίες δεν απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης. Επομένως, διαπιστώθηκε ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για προσυμβατικό έλεγχο σχετικού σχεδίου σύμβασης.

Υπογραφή σχεδίου σύμβασης με αντικέιμενο τη λειτουργία Β Κυττάρου Χ.Υ.Τ.Α..:ζητείται η ανάκληση της 267/2018 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου... Επομένως, το υποβληθέν σχέδιο τροποποίησης, όπως βάσιμα ισχυρίζεται ο αιτών και η υπέρ αυτού παρεμβαίνουσα εταιρεία, συνιστά επιτρεπτή περίπτωση μη ουσιώδους τροποποίησης της αρχικής σύμβασης και ως εκ τούτου, νομίμως καταρτίζεται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 132 παρ. 1 περίπτ. ε΄ και 4 του ν.4412/2016. Κατόπιν τούτου, παρέλκει η εξέταση των προϋποθέσεων της περίπτ. β΄ της παρ. 1 του ίδιου άρθρου που αφορά συμπληρωματικές υπηρεσίες, υπό την επιφύλαξη της συνδρομής των οποίων τελεί η κρίση περί ουσιώδους τροποποίησης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η 267/2018 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Περαιτέρω, δοθέντος ότι στο πλαίσιο του διενεργηθέντος από το Ζ΄ Κλιμάκιο ελέγχου νομιμότητας δεν επισημάνθηκαν λοιπές πλημμέλειες, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης τροποποίησης της 270/8.5.2018 σύμβασης μεταξύ του Συνδέσμου Διαχείρισης Απορριμμάτων Πεδινής και Ημιορεινής Περιοχής Νομού … και της εταιρείας «...».

Συντηρήσεις και αποκαταστάσεις δρόμων (...)Με δεδομένα τα ανωτέρω, το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης – 4ης τροποποίησης του έργου με τίτλο «Συντηρήσεις και αποκαταστάσεις δρόμων Δήμου Μυκόνου», αξίας 532.130,12 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), δηλαδή κατώτερης των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων του άρθρου 5 του ν.4412/2016 και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης (3.578.981,53 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.), δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης και, ως εκ τούτου, εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο της παρ. 2 του άρθρου 132 του ν.4412/2016 και, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη 1), απαραδέκτως εισάγεται στο Κλιμάκιο για έλεγχο νομιμότητας.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επίμαχη τροποποίηση δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο, καθόσον, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3, αυτή αφορά αποκλειστικώς μετάθεση του χρόνου παράδοσης κατ’ αποδοχή διαδοχικών αιτημάτων της αναδόχου που υποβλήθηκαν πριν από τη λήξη του αρχικού χρόνου παράδοσης και επί των οποίων γνωμοδότησε θετικά η Επιτροπή Παρακολούθησης και Παραλαβής συμβάσεων προμηθειών της αναθέτουσας Αρχής. Η δυνατότητα μετάθεσης του χρόνου αυτού υπό τις προϋποθέσεις των άρθρων 132 και 206 του ν. 4412/2016 προβλέπεται ρητώς και με σαφήνεια στο άρθρο 4 της αρχικής σύμβασης, το οποίο είχε ελεγχθεί ως νόμιμο στο πλαίσιο του προσυμβατικού ελέγχου που διενήργησε το Κλιμάκιο με την 134/2021 σχετική Πράξη του. Πέραν του ότι η μετάθεση του χρόνου παράδοσης εγκρίθηκε, κατά τα προεκτεθέντα, κατ’ εφαρμογή ρητού και σαφούς όρου της αρχικής σύμβασης, στερείται επίσης οικονομικού αντικειμένου και δεν είναι ουσιώδης στο μέτρο που δεν μεταβάλλει ουσιώδη χαρακτηριστικά της αρχικής σύμβασης. Ως εκ τούτου, το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου επί του υποβληθέντος σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης.

Συμφωνίας - πλαίσιο Παροχής υπηρεσιών επισκευής οχημάτων:επιδιώκεται η ανάκληση της 595/2022 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(.....)Με τα δεδομένα αυτά το Δικαστήριο κρίνει ότι ο προσφεύγων Δήμος δεν αποδεικνύει τον βασικό του ισχυρισμό ότι το αντικείμενο της συμφωνίας - πλαίσιο είχε αναλωθεί ή ότι πρόκειται άμεσα να αναλωθεί, ώστε έτσι να δικαιολογείται η τροποποίηση της συμφωνίας – πλαίσιο, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, κατά τον χρόνο υποβολής (27.6.2022) του αιτήματος της αρμόδιας υπηρεσίας του (Διεύθυνση Μηχανολογικού) για την τροποποίηση της συμφωνίας – πλαίσιο με επέκταση του οικονομικού της αντικειμένου κατά το ήμισυ, δεν είχε καν εκκινήσει η εκτέλεση της υπογραφείσας στις 21.12.2021 ως άνω συμφωνίας, δεδομένου ότι η 1η εκτελεστική αυτής σύμβαση συνήφθη μόλις στις 14.7.2022. Περαιτέρω, κατά τον χρόνο λήψης (17.10.2022) της 1551/2022 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του προσφεύγοντος περί τροποποίησης της συμφωνίας - πλαίσιο, είχε μεν εγκριθεί η σύναψη της 2ης εκτελεστικής αυτής σύμβασης (στην ίδια 41η συνεδρίαση του οργάνου αυτού) με την 1546/2022 όμοια, πλην όμως δεν προκύπτει από τον φάκελο της υπόθεσης ότι, παρά την κατά τα ανωτέρω έγκριση της σύναψής της, έχει πράγματι υπογραφεί η 2η εκτελεστική σύμβαση από τα συμβαλλόμενα μέρη, με συνέπεια το εγκεκριμένο οικονομικό της αντικείμενο να μην μπορεί να θεωρηθεί ως αναλωθέν και να συναθροιστεί με το ήδη αναλωθέν όμοιο της 1ης εκτελεστικής  σύμβασης και να μειωθεί αντίστοιχα το συνολικά συμφωνηθέν τίμημα της συμφωνίας - πλαίσιο. Επομένως, δεν αποδεικνύεται από τον προσφεύγοντα η εξάντληση του ανταλλάγματος της συμφωνίας – πλαίσιο κατά τον χρόνο λήψης της απόφασης περί τροποποίησης, κατά τον οποίον μόνο το ποσό των 159.842,16 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) της 1ης εκτελεστικής σύμβασης, ήτοι το ένα τρίτο περίπου της συμφωνηθείσας αξίας της συμφωνίας – πλαίσιο, είχε αποδεδειγμένα αναλωθεί. Τούτο μάλιστα ενώ η (ενδεικτική) πρόβλεψη της συμφωνίας – πλαίσιο για το ποσοστό ανάλωσης της συμβατικής αξίας ανερχόταν σε 15% και 30% για τα δύο πρώτα έτη ισχύος της (2021 και 2022), αντίστοιχα. Πολλώ μάλλον, δεν μπορεί να γίνει δεκτό και να δικαιολογήσει την επέκταση του οικονομικού αντικειμένου της συμφωνίας – πλαίσιο η επικαλούμενη 3η εκτελεστική σύμβαση, η οποία πρόκειται να περιλάβει βλάβες των οχημάτων που έπονται της 2ης εκτελεστικής σύμβασης, κοστολογημένες σε ποσό 184.091,39 ευρώ, καθόσον από τον φάκελο της υπόθεσης δεν προκύπτει ότι έχουν εντός του έτους 2023 εκκινήσει οι διοικητικές διαδικασίες για τη σύναψή της (απόφαση Οικονομικής Επιτροπής για την αποστολή πρόσκλησης σε ηλεκτρονική διαδικασία σύναψης) και, συνεπώς, η επίκλησή της δεν δύναται να στηρίξει τους ισχυρισμούς του εκκαλούντος περί εκτεταμένης ανάλωσης, άλλως επικείμενης εξάντλησης, του οικονομικού αντικειμένου της συμφωνίας – πλαίσιο. Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, ο προσφεύγων Δήμος προσκομίζει στοιχεία για να αποδείξει ότι το προς εκτέλεση υπόλοιπο του συμφωνηθέντος τιμήματος  που θα έχει απομείνει, μετά από τον συνυπολογισμό του ποσού της συναφθησόμενης 3ης εκτελεστικής σύμβασης, ανέρχεται σε μόλις 16.909,78 ευρώ (βλ. τον αναλυτικό ανά ομάδα πίνακα στη σελ. 8 της προσφυγής που βασίζεται σε όμοιο πίνακα στο 363063/27.12.2022 έγγραφο της Διεύθυνσης Μηχανολογικού του Δήμου), ποσό που εντούτοις δεν συμπίπτει με τον προσκομιζόμενο, άνευ τίτλου και υπογραφής πίνακα στον οποίο αναφέρεται ότι το συνολικό προς ανάλωση ποσό, μετά την εκτέλεση και των τριών εκτελεστικών συμβάσεων, θα ανέλθει σε 50.785,97 ευρώ. Συνακόλουθα, ακόμα και εάν γινόταν δεκτό ότι τα ποσά των δύο (2ης και 3ης) εκτελεστικών συμβάσεων πρέπει να συνυπολογιστούν για τον καθορισμό του ποσού της συμφωνίας – πλαίσιο που έχει αναλωθεί, εντούτοις τα στοιχεία που προσκομίζονται παρίστανται αντιφατικά και ως εκ τούτου δεν δύναται να συναχθεί ασφαλές συμπέρασμα ως προς το ακριβές αναλωθέν συμβατικό τίμημα. Εξάλλου, δεν υπάρχει οποιοδήποτε στοιχείο στον φάκελο σχετικά με την επικαλούμενη έναρξη των διαδικασιών για τη σύνταξη μελέτης από την αρμόδια υπηρεσία ενόψει διενέργειας νέου διαγωνισμού, άρα αναποδείκτως επικαλείται ο προσφεύγων ότι έχει ήδη εκκινήσει νέα διαδικασία για την ανάθεση των επίμαχων προμηθειών και υπηρεσιών. Ως εκ τούτων και βάσει όσων έγιναν δεκτά στη σκέψη 5.γ δεν είναι νόμιμη η σύναψη τροποποιητικής σύμβασης της από 21.12.2021 συμφωνίας – πλαίσιο δεδομένου ότι το αποδεδειγμένα αναλωθέν ποσό για τις επίμαχες έξι ομάδες ειδών και υπηρεσιών (με την πρώτη εκτελεστική σύμβαση αναλώθηκε ποσό για τις 1η, 2η και 7η από τις εν λόγω ομάδες, ύψους 157.543,09 ευρώ), συναθροιζόμενο με το οικονομικό αντικείμενο της σκοπούμενης τροποποιητικής σύμβασης (242.943,00 ευρώ), όχι μόνο δεν υπερβαίνει αλλά υπολείπεται του συμφωνηθέντος τιμήματος της ήδη εκτελούμενης συμφωνίας – πλαίσιο, κατά το μέρος που αυτή αφορά στις εν λόγω ομάδες (485.886,00 ευρώ).Δεν ανακαλεί την 595/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια επιβατικών αυτοκινήτων...Επομένως, υπό τα ανωτέρω δεδομένα συντρέχουν οι σωρευτικά τασσόμενες προϋποθέσεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ' του ν. 4412/2016 που η αναθέτουσα αρχή επικαλείται ως νομική βάση για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης.6. Συντρέχουσας της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016, που δικαιολογεί την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης, νομίμως, σύμφωνα με το άρθρο 206 παρ. 1 και 3 του ίδιου νόμου, με την .... πράξη του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Τάξης, που εκδόθηκε ύστερα από το υποβληθέν πριν τη λήξη του συμβατικού χρόνου από 13.9.2019 σχετικό αίτημα του αναδόχου και μετά από θετική σχετική γνωμοδότηση της Ε.Δ. που διατυπώθηκε με το 10ο/27.9.2019 πρακτικό της, παρατάθηκε ο συμβατικός χρόνος παράδοσης των υπό προμήθεια αυτοκινήτων για χρονικό διάστημα ίσο με τον αρχικό συμβατικό χρόνο παράδοσης (κατά 7 μήνες, έως 19.4.2020).7. Κατ’ ακολουθία όλων των ανωτέρω, στην προκειμένη υπόθεση συντρέχει η περίπτωση γ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016, που δικαιολογεί την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης. Η κατ’ εφαρμογή της ως άνω περίπτωσης τροποποιητική σύμβαση, της οποία η αρχική σύμβαση διήλθε από τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας και παραδακτώς, σύμφωνα με το άρθρο 132 παρ. 6 του ν.4412/2016, που προστέθηκε με το άρθρο 43 παρ. 21 του ν.4605/2019 και την .... περί "... καθορισμού της αρμοδιότητας των Ε΄, ΣΤ΄ και Ζ΄ Κλιμακίων" (ΦΕΚ 1970 Β΄) απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οικείο σχέδιο σύμβασης εισάγεται στο Κλιμάκιο τούτο για την άσκηση του εν λόγω ελέγχου. Από τον έλεγχο αυτόν, διαπιστώθηκε ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος, που να κωλύει την υπογραφή του ως άνω σχεδίου σύμβασης, η δε αναθέτουσα αρχή υποχρεούται, σύμφωνα με το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016, να δημοσιεύσει σχετική τροποποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Διαφορές από τον προσυμβατικό έλεγχο (Έργα). Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης. Κατασκευή βιολογικού καθαρισμού Δήμου. Πλημμέλεια της μη πλήρωσης των νόμιμων προϋποθέσεων για την υποκατάσταση του αρχικού αναδόχου από τον νέο ανάδοχο (υποκαταστάτρια κοινοπραξία), κατά την κατασκευή του ελεγχόμενου έργου. Σύμβαση εκχώρησης εργολαβίας. Η νομιμότητα της αντικατάστασης του αναδόχου από τρίτο εργολάβο στην κατασκευή μέρους του ελεγχόμενου έργου και, συνακόλουθα, η δυνατότητα τροποποίησης της αρχικής σύμβασης, χωρίς νέα διαδικασία, κρίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 132 και 164 (βλ. και άρθρο 337) του ν. 4412/2016. Απορρίπτει

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης της συμφωνίας – πλαίσιο υπ’ αριθμ. 24/18 από 27.7.2018 με αντικείμενο την ανάθεση από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας / Πολεμικό Ναυτικό / ΚΕΦΝ των υπηρεσιών γενικής επισκευής ενός (1) αεροκινητήρα ΡΤ6Τ-6 Ε/Π ΑΒ-212(....)Συνακόλουθα, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στο πλαίσιο της ελεγχόμενης διαδικασίας τροποποίησης. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας τροποποίησης με την υπογραφή του οικείου σχεδίου, πρέπει να δημοσιευθεί, σύμφωνα με το άρθρο 65 του ν.4412/2016, σχετική γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου τροποποίησης...με την επισήμανση που αναφέρεται στο σκεπτικό (σκ. 6) της παρούσας. 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:«Κατασκευή κτιρίων Γυμνασίου και Λυκείου στην περιοχή ΚΕΓΕ του Δήμου Αλεξανδρούπολης», συμβατικής δαπάνης 349.766,47 ευρώ, με Φ.Π.Α.(...)Δοθέντος, όμως, ότι η αξία της επιδιωκόμενης τροποποίησης (282.069,73 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.) είναι κατώτερη των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων του άρθρου 5 του ν.4412/2016 και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης (αρχική συμβατική δαπάνη, χωρίς Φ.Π.Α., 3.191.784,86  ευρώ Χ 15% = 478.767,72 ευρώ), αντίστοιχα, το σχέδιο της συμπληρωματικής σύμβασης για την υλοποίηση της τροποποίησης αυτής δεν υπάγεται στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, ως εκ τούτου, απαραδέκτως εισάγεται στο Κλιμάκιο τούτο για την άσκηση του ελέγχου αυτού.