ΕλΣυν.Τμ.VI/3012/2012
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι όλοι οι όροι της διακηρύξεως που αφορούν στο δικαίωμα συμμετοχής στο διαγωνισμό οφείλουν να είναι ταυτόσημοι κατά τη δημοσίευσή τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στον ημεδαπό τύπο, προκειμένου να τηρείται η αρχή της διαφάνειας της ίσης μεταχειρίσεως και του ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού. Στην προκειμένη περίπτωση όμως και επειδή : α) η παράλειψη αφορούσε εξειδικευμένη πληροφορία αναφορικά με το δικαίωμα συμμετοχής αναβαθμισμένων κοινοπραξιών 3ης τάξεως κατηγορίας οικοδομικών, β) υπήρχε στη διακήρυξη και δημοσιεύθηκε νομίμως η γενική ρήτρα περί παραπομπής στις οικείες νομοθετικές ρυθμίσεις που ρυθμίζουν το δικαίωμα συμμετοχής όλων των εργοληπτικών επιχειρήσεων, γ) δεν υφίσταται αντιστοιχία μεταξύ του ελληνικού Μ.Ε.Ε.Π και του επισήμου καταλόγου αναγνωρισμένων εργοληπτών που τυχόν τηρείται σε κάποιο κράτος μέλος, γεγονός που υποδηλώνει ότι κάθε ενδιαφερόμενος πρέπει να προσφύγει στον Κώδικα κατασκευής δημοσίων έργων προκειμένου να διαγνώσει τη δυνατότητα συμμετοχής του στο διαγωνισμό, δ) υπήρξε ευρύτατη δημοσιότητα της περιλήψεως και ανάρτηση της αναλυτικής διακηρύξεως στην ιστοσελίδα του Δήμου … στην οποία κάθε ενδιαφερόμενος μπορούσε να ανατρέξει και ε) παρέλαβαν τα τεύχη 69 ημεδαπές μόνον εργοληπτικές επιχειρήσεις, χωρίς να εκδηλωθεί οιοδήποτε ενδιαφέρον από κανέναν αλλοδαπό εργολήπτη (μεμονωμένο ή σε κοινοπραξία), η πλημμέλεια που εντοπίζεται στην παράλειψη δημοσιεύσεως του ως άνω όρου, δεν κρίνεται ουσιώδης, κωλύουσα την υπογραφή της συμβάσεως.Δεδομένου δε ότι αμφότεροι οι αιτούντες αναγνώρισαν τη μη νομιμότητα του όρου περί χορηγήσεως προκαταβολής στην ανάδοχο κοινοπραξία μετά από αίτημά της ..και δήλωσαν ότι επιθυμούν την απάλειψη του σχετικού όρου από το οικείο σχέδιο, η διαπιστωθείσα πλημμέλεια θεραπεύεται με την διαγραφή του από το συμβατικό κείμενο.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/Τμ.Ε/408/2014
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Πλημμέλειες της προκήρυξης:Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «2ο Δημοτικό Σχολείο Δήμου … - Οικοδομικές εργασίες και Η/Μ εγκαταστάσεις», καθόσον μη νομίμως η αναθέτουσα αρχή προέβη στον αποκλεισμό της 1ης κατά σειρά μειοδοσίας κοινοπραξίας και στην κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην δεύτερη μειοδότρια κοινοπραξία, διότι οι προσκομισθείσες υπεύθυνες δηλώσεις από τα μέλη αυτής, για την απόδειξη εκπλήρωσης του προσόντος του άρθρου 22 παρ. 1 της διακήρυξης, δεν περιείχαν τη βεβαίωση ότι δεν έχει κινηθεί σε βάρος τους διαδικασία κήρυξης πτώχευσης, εκκαθάρισης ή αναγκαστικής διαχείρισης. Οι ατομικοί εργολήπτες- μέλη της ως άνω κοινοπραξίας, μη κατέχοντας Ενημερότητα Πτυχίου, υπαγόμενοι οι δύο πρώτοι στη 2η τάξη του ΜΕΕΠ (για οικοδομικά) και ο τρίτος στην 1η (για Η/Μ), υποχρεώθηκαν στην προσκόμιση ενός επιπλέον στοιχείου, το οποίο η διακήρυξη δεν ζητούσε από τις καλούμενες να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό επιχειρήσεις ή κοινοπραξίες 3ης και 4ης τάξης στην κατηγορία των οικοδομικών και 3ης , στην κατηγορία των ηλεκτρομηχανολογικών και, κατά συνέπεια, δεν αντιμετωπίστηκαν ισότιμα με αυτές, ως προς το δικαίωμα συμμετοχής στο διαγωνισμό. Επιπλέον, η μη ισότιμη αυτή μεταχείριση που επιφυλάσσει η διακήρυξη στις κατώτερες της 3ης τάξης του ΜΕΕΠ εταιρείες, επιτάθηκε περαιτέρω, λόγω της απόφασης της αναθέτουσας αρχής να αποκλείσει την ανωτέρω κοινοπραξία, αντί να καλέσει, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 150 του Κώδικα Δημοσίων Έργων (Ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α΄ 116/2008) τα μέλη της, να προβούν σε συμπλήρωση των, νομίμως κατά τα λοιπά, κατατεθεισών υπεύθυνων δηλώσεών τους, ως προς το ζήτημα της κίνησης της διαδικασίας πτώχευσης, εκκαθάρισης ή αναγκαστικής διαχείρισης.
ΕΣ/ΤΜ.6/2311/2014
Έργο-Ανάκληση σχεδίου σύμβασης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι: Α) Ο όρος της διακηρύξεως περί του χρόνου λήξεως των εγγυητικών επιστολών ήταν πράγματι αντιφατικός διότι η επανάληψη της νομοθετικής ρυθμίσεως στο πρώτο εδάφιο του άρθρου 15 παρ. 3 της διακηρύξεως οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι οι προσφορές θα απορρίπτονται ως απαράδεκτες εφόσον οι εγγυητικές επιστολές που τις συνοδεύουν φέρουν ημερομηνία λήξεως της ισχύος τους προγενέστερη της 10ης Οκτωβρίου 2014, ενώ στο δεύτερο εδάφιο η τοιαύτη συνέπεια της απορρίψεως επιφυλασσόταν και για τις προσφορές οι εγγυητικές επιστολές των οποίων έληγαν το χρονικό διάστημα από 10.10.2014 έως 17.10.2014 καθόσον ο ελάχιστος χρόνος ισχύος τους παρατεινόταν έως τις 18.10.2014. Εφόσον δε, η τοιαύτη πλημμέλεια ανάγεται στην έλλειψη σαφήνειας όρου της διακηρύξεως η αναθέτουσα αρχή όφειλε ή να ματαιώσει το διαγωνισμό ή να κάνει δεκτή τη συμμετοχή όλων όσων, παρερμηνεύοντας τον οικείο όρο, προσκόμισαν εγγυητική επιστολή με ημερομηνία λήξεως αυτή της 10.10.2014, χρονολογία που πληρούσε κατ’ ελάχιστον τις απαιτήσεις του Κώδικα Κατασκευής Δημοσίων Έργων, προκειμένου να μην αποβεί σε βάρος των διαγωνιζομένων η αντιφατικότητα των δύο εδαφίων του ως άνω όρου. Β) Η μη άσκηση προσφυγών ή ενδίκων βοηθημάτων κατά της διακηρύξεως καθώς και η έλλειψη αιτήματος περί παροχής διευκρινίσεων ουδόλως καταδεικνύει τη σαφήνεια του σχετικού όρου, διότι στον κρινόμενο διαγωνισμό απορρίφθησαν ένδεκα (11) από τους συνολικά δεκατέσσερις (14) υποψηφίους, οι οποίοι ερμήνευσαν τον σχετικό όρο σύμφωνα με τους ορισμούς του πρώτου εδαφίου, λαμβάνοντας ως ορθή ημερομηνία λήξεως των εγγυητικών τους επιστολών αυτή της 10.10.2014, χωρίς να θεωρούν ότι η τοιαύτη κατανόηση ή ερμηνεία άγει σε απόρριψη των προσφορών τους ως απαραδέκτων. Ακολούθως, η μη άσκηση προσφυγών ή ενδίκων μέσων κατά του Πρακτικού της Επιτροπής Διαγωνισμού ανάγεται στα παραγωγικά αίτια της βουλήσεως κάθε υποψηφίου, εν πάση δε περιπτώσει αλυσιτελώς προβάλλεται, καθόσον το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά τη διενέργεια του προσυμβατικού ελέγχου αποφαίνεται για τη νομιμότητα της διακηρύξεως και της διαγωνιστικής διαδικασίας, ανεξάρτητα από τις τυχόν υποβληθείσες προσφυγές, ενστάσεις ή λοιπά ένδικα βοηθήματα, με γνώμονα την προστασία των αρχών της διαφάνειας και του ανταγωνισμού, οι οποίες παραβιάσθηκαν εν προκειμένω με την απόρριψη ένδεκα (11) επί συνόλου δεκατεσσάρων (14) προσφορών, για τον ίδιο τυπικό λόγο του χρόνου λήξεως των εγγυητικών τους επιστολών και Γ) Οι λόγοι δημοσίου συμφέροντος που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή, πέραν του ότι προβάλλονται απαραδέκτως, το πρώτον με το υπόμνημά της, δεν οδηγούν αυτοτελώς στην παραδοχή της αιτήσεως διότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται πρωτίστως με την τήρηση των αρχών της νομιμότητας, της διαφάνειας και του ανταγωνισμού.Στην προκειμένη δε περίπτωση, το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται πλήρως, με την αποδοχή του συνόλου των υποψηφίων που κατέθεσαν εγγυητική επιστολή με ημερομηνία 10.10.2014 στον κρινόμενο διαγωνισμό (καθόσον η τοιαύτη αναγραφή οφείλεται στην αντιφατικότητα του οικείου όρου της διακηρύξεως) και την ανάθεση του έργου στον πρώτο κατά σειρά μειοδοσίας εργολήπτη.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η κρινόμενη αίτηση ανακλήσεως και η υπέρ αυτής πρόσθετη παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν στο σύνολό τους και να μην ανακληθεί η 111/2014 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕλΣυν/Τμ.6/119/2008
Με τις ανωτέρω διατάξεις, (άρθρο 23 του π.δ. 609/1985) τίθεται ως τυπική προϋπόθεση του παραδεκτού της προσφοράς η κατάθεση εγγυητικής επιστολής συμμετοχής συγκεκριμένης εκ του νόμου ελάχιστης χρονικής διάρκειας ισχύος, η οποία τελεί σε συνάρτηση με το χρόνο ισχύος των προσφορών των διαγωνιζομένων και πρέπει να είναι τουλάχιστον κατά τριάντα (30) ημέρες μεγαλύτερη του χρόνου ισχύος αυτών. Σκοπός του νομοθέτη, με την καθιέρωση της εγγύησης συμμετοχής, ήταν η εξασφάλιση των συμφερόντων της αναθέτουσας αρχής με την εκπλήρωση, εκ μέρους του μειοδότη, της υποχρέωσής του, όπως προσέλθει για την υπογραφή της σύμβασης. Ο σκοπός, όμως, αυτός ουδόλως παραβλάπτεται σε περίπτωση που, σε συμμόρφωση προς σχετικό όρο της διακήρυξης, η εγγύηση συμμετοχής είναι μικρότερης διάρκειας από την οριζόμενη από τις ανωτέρω διατάξεις, εφόσον η εγγύηση αυτή παραμένει σε ισχύ κατά την ημερομηνία υπογραφής της οικείας σύμβασης και η αναθέτουσα αρχή δεν κωλύεται, εάν απαιτηθεί, να ζητήσει την παράταση της διάρκειάς της. Αντιθέτως, βέβαιη είναι η βλάβη που η τελευταία θα υποστεί, στην περίπτωση που, αποκλείοντας, εξαιτίας του μη ουσιώδους τυπικού αυτού ελαττώματος, το μειοδότη, υποχρεωθεί είτε στην ακύρωση της δημοπρασίας, είτε στην ανάθεση του έργου σε άλλο διαγωνιζόμενο, που προσέφερε μικρότερη έκπτωση. Έτσι, όμως, η επίμαχη ρύθμιση του άρθρου 23 του π.δ. 609/1985, που έχει τεθεί υπέρ της αναθέτουσας αρχής, θα απέβαινε τελικά σε βάρος των καλώς εννοούμενων συμφερόντων της, με συνέπεια ο αποκλεισμός του μειοδότη, να μην ανταποκρίνεται στο πνεύμα του νομοθέτη. Πολύ δε περισσότερο όταν το ελάττωμα της εγγύησης συμμετοχής αποτελεί απόρροια όρου της διακήρυξης και, επομένως, ζήτημα διακριτικής μεταχείρισης μεταξύ των υποψηφίων δεν δύναται εξ αντικειμένου να τεθεί. Σύμφωνα, όμως, με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, νομίμως η αναθέτουσα αρχή προέβη στην κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην αιτούσα μειοδότρια κοινοπραξία, παρά το γεγονός ότι αυτή κατέθεσε εγγυητική επιστολή συμμετοχής ισχύος μέχρι 8.8.2008, ήτοι 210 ημερών από την ημερομηνία δημοπράτησης του έργου, συμμορφούμενη με σχετικό όρο της οικείας διακήρυξης. Τούτο δε διότι αφενός δεν παραβλάπτονται τα έννομα συμφέροντα της αναθέτουσας αρχής αφού η εγγύηση συμμετοχής παραμένει σε ισχύ, σε κάθε δε περίπτωση αυτή μπορεί να ζητήσει την παράταση της διάρκειάς της και αφετέρου ζήτημα διακριτικής μεταχείρισης των υποψηφίων στον επίμαχο διαγωνισμό δεν τίθεται.
ΣτΕ ΕΑ 287/2010
ΣΤΕ –διακήρυξη ––αποκλεισμός υποψηφίου.(...)Επειδή, η αιτούσα προέβαλε με την προσφυγή του άρθρου 3 παρ. 2 του ν. 2522/1997 και επαναλαμβάνει με την κρινόμενη αίτηση, ότι ο παραπάνω όρος της διακηρύξεως, ο οποίος επιτρέπει τη συμμετοχή στο διαγωνισμό μόνο επιχειρήσεων με συνολικό κύκλο εργασιών κατά την τελευταία τριετία ίσο ή μεγαλύτερο με το 1/3 της προϋπολογισθείσας δαπάνης (ήτοι εν προκειμένω 1.000.000 ευρώ), την αποκλείει παρανόμως από το διαγωνισμό, διότι θεσπίζει κριτήρια συμμετοχής μη προβλεπόμενα από την οδηγία 2004/18/ΕΚ και το π.δ. 118/2007, παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας και υπερβαίνει τα άκρα όρια της διακριτικής ευχέρειας της διοικήσεως, εφόσον οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο κλάδο δεν παρουσιάζουν τον απαιτούμενο ως άνω κύκλο εργασιών. Ο λόγος, όμως, αυτός δεν πιθανολογείται σοβαρά ως βάσιμος, διότι ο πληττόμενος αυτός όρος της διακηρύξεως που αποβλέπει στον έλεγχο της κατά τεκμήριο ικανότητας των διαγωνιζομένων να ανταποκριθούν στην εκτέλεση της επίμαχης προμήθειας και θεσπίζει εύλογη προϋπόθεση καταλληλότητας ως προς τη δυνατότητα αυτών να μετάσχουν στο διαγωνισμό, φαίνεται να είναι σύμφωνος με τις προαναφερθείσες διατάξεις της οδηγίας 2004/18/ΕΚ, του π.δ. 60/2007 και του π.δ. 118/2007. Εξ άλλου, τα προβαλλόμενα περί του ότι πρόκειται περί φωτογραφικού όρου είναι απορριπτέα προεχόντως λόγω της αοριστίας τους.
ΣτΕ ΕΑ 288/2010
ΣΤΕ –διακήρυξη –διαγωνισμός –ανάθεση –προμήθειες –προσφορές (...) Επειδή, η αιτούσα προέβαλε με την προσφυγή του άρθρου 3 παρ. 2 του ν. 2522/1997 και επαναλαμβάνει με την κρινόμενη αίτηση, ότι ο παραπάνω όρος της διακηρύξεως, ο οποίος επιτρέπει τη συμμετοχή στο διαγωνισμό μόνο επιχειρήσεων με συνολικό κύκλο εργασιών κατά την τελευταία τριετία ίσο ή μεγαλύτερο με το 1/3 της προϋπολογισθείσας δαπάνης (ήτοι εν προκειμένω 1.800.000 ευρώ), την αποκλείει παρανόμως από το διαγωνισμό, διότι θεσπίζει κριτήρια συμμετοχής μη προβλεπόμενα από την οδηγία 2004/18/ΕΚ και το π.δ. 118/2007, παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας και υπερβαίνει τα άκρα όρια της διακριτικής ευχέρειας της διοικήσεως, εφόσον οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο κλάδο δεν παρουσιάζουν τον απαιτούμενο ως άνω κύκλο εργασιών. Ο λόγος, όμως, αυτός δεν πιθανολογείται σοβαρά ως βάσιμος, διότι ο πληττόμενος αυτός όρος της διακηρύξεως που αποβλέπει στον έλεγχο της κατά τεκμήριο ικανότητας των διαγωνιζομένων να ανταποκριθούν στην εκτέλεση της επίμαχης προμήθειας και θεσπίζει εύλογη προϋπόθεση καταλληλότητας ως προς τη δυνατότητα αυτών να μετάσχουν στο διαγωνισμό, φαίνεται να είναι σύμφωνος με τις προαναφερθείσες διατάξεις της οδηγίας 2004/18/ΕΚ, του π.δ. 60/2007 και του π.δ. 118/2007. Εξ άλλου, τα προβαλλόμενα περί του ότι πρόκειται περί φωτογραφικού όρου είναι απορριπτέα προεχόντως λόγω της αοριστίας τους.
ΕλΣυν.Τμ.Μείζ.-Επταμελούς Σύνθεσης/1743/2016
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με δεδομένα αυτά, το παρόν Τμήμα κρίνει ότι τόσο η αιτούσα εταιρεία «.......», όσο και η έτερη διαγωνιζόμενη «.......» έπρεπε να αποκλεισθούν από τη διαγωνιστική διαδικασία, διότι κατά παράβαση του άρθρου 18 της διακήρυξης, που αποσκοπεί στην διασφάλιση της μυστικότητας και μοναδικότητας των υποβαλλόμενων προσφορών, ο … συμμετείχε στην πρώτη ως εταίρος με την ιδιότητα του διαχειριστή και στη δεύτερη ως ομόρρυθμος εταίρος - διαχειριστής (βλ. υποβληθέντα καταστατικά των σχετικών εταιριών). Αβασίμως, δε, επικαλείται η αιτούσα την ανάγκη στενής ερμηνείας του ως άνω κανονιστικού όρου της διακήρυξης, διότι η ερμηνευτική εκδοχή, κατά την οποία απαγορεύεται η συμμετοχή του ίδιου φυσικού προσώπου ως εταίρου και διαχειριστή σε δύο διαγωνιζόμενες επιχειρήσεις, ερείδεται τόσο στην γραμματική διατύπωση, όσο και στο σκοπό του άρθρου 18 της διακήρυξης. Εξάλλου, άνευ εννόμου συμφέροντος της αιτούσας προβάλλεται ότι ο όρος αυτός υπερακοντίζει τον επιδιωκόμενο σκοπό, διότι, υπό την εκδοχή αυτή, θα καθίστατο παράνομη η ελεγχόμενη διαδικασία στο σύνολό της, αφού η πλημμέλεια θα αφορούσε τη νομιμότητα κανονιστικού όρου της διακήρυξης, που καθορίζει το δικαίωμα συμμετοχής στο διαγωνισμό. Τέλος, και ο ισχυρισμός ότι δεν υπήρξε νόθευση του ανταγωνισμού, αφού η ανάθεση της σύμβασης έγινε με το κριτήριο της χαμηλότερης τιμής, αλυσιτελώς προβάλλεται, αφού δεν μπορεί να άρει το διακωλυτικό της υπογραφής της σύμβασης λόγο, που ερείδεται σε ρητό απαράβατο όρο της διακήρυξης.
ΣΤΕ/ΕΑ/438/2013
Κατασκευή αποχετευτικού δικτύου...Επειδή, εν προκειμένω, αρμοδιότητα αναθέτουσας αρχής ασκεί ο Δήμος ..., δια των οργάνων του, λόγω του ότι εξουσία κατακυρώσεως του αποτελέσματος του διαγωνισμού ανατίθεται, σύμφωνα με το άρθρο 4.2 της διακηρύξεως, στην Οικονομική Επιτροπή του Δήμου ... η οποία έχει οριστεί, σύμφωνα με το άρθρο 1.3 της διακηρύξεως, ως Προϊσταμένη Αρχή (βλ. ΕΑ 536/2011, 855/2011, 857/2011). Όμως ο Δήμος ... δεν ενεργεί ως «αναθέτων φορέας», κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 2 παρ.1 και 2, και 4 της Οδηγίας 2004/17/ΕΚ, δεδομένου ότι δεν ασκεί, κατά νόμο, δραστηριότητα σε σχέση με την αποχέτευση λυμάτων, αφού, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, τέτοια δραστηριότητα ασκεί η ΔΕΥΑ ... ( κύριος του έργου σύμφωνα με το άρθρο 1 της διακηρύξεως). Συνεπώς, ο επίδικος διαγωνισμός εκφεύγει του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας 2004/17/ΕΚ και εμπίπτει, εξ απόψεως αντικειμένου αλλά και ύψους προϋπολογισμού, στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2004/18/ΕΚ, και ως εκ τούτου η υπό κρίση διαφορά διέπεται από τις διατάξεις του ν.3886/2010 (βλ. ΕΑ 855/2011, 857/2011, 536/2011, 404/2011). Κατά τη διάταξη δε του άρθρου 3 παρ.3 του νόμου αυτού, που καθιδρύει εξαιρετική αρμοδιότητα του Συμβουλίου Επικρατείας για την εκδίκαση αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων, αρμόδιο για την εκδίκαση της υπό κρίση αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων είναι, ενόψει του ύψους του προϋπολογισμού της υπό ανάθεση σύμβασης (9.680.000 ευρώ με ΦΠΑ), το Διοικητικό Εφετείο της έδρας της αναθέτουσας αρχής, ήτοι το Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης ( βλ. ΕΑ 384/2011, 536/2011).
Τμ.Μειζ.Επτ.Συνθ/3064/2014
ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΟΥ:Με Με την αίτηση αυτή, ο αιτών Δήμος επιδιώκει την αναθεώρηση της 2311/2014 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία επικυρώθηκε η 111/2014 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(..) Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο άγεται στην κρίση ότι η διατύπωση του επίμαχου όρου της διακήρυξης, κατά τρόπο ώστε το δεύτερο εδάφιο του όρου αυτού, παρά τη χρήση της λέξης «δηλαδή», να μην συμπίπτει νοηματικά με το πρώτο εδάφιο του ιδίου όρου και, αντιθέτως, να εισάγει διαφορετική ρύθμιση, προβλέποντας ελάχιστη διάρκεια ισχύος των εγγυητικών επιστολών συμμετοχής έως τις 18.10.2014, αντί μέχρι τις 10.10.2014, κατέλειπε εύλογη αμφιβολία ως προς το ποια ήταν τελικά η ημερομηνία μέχρι την οποία έπρεπε να ισχύουν οι εγγυητικές επιστολές, επηρέασε δε ουσιωδώς την έκβαση του διαγωνισμού, αφού είχε ως συνέπεια την κατ’ εφαρμογή του συγκεκριμένου όρου απόρριψη έντεκα (11) εκ των συνολικώς δεκατεσσάρων (14) προσφορών και την ανάθεση του έργου στην τρίτη κατά σειρά μειοδοσίας εργοληπτική επιχείρηση.(..)ορθώς το VI Τμήμα επικύρωσε την 111/2014 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και αποφάνθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του ελεγχόμενου έργου.
ΕλΣυν.Τμ.6/2514/2016
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι η διαπιστωθείσα από το Κλιμάκιο έλλειψη στο περιεχόμενο της προκήρυξης που δημοσιεύτηκε, στην προκειμένη περίπτωση, δεν ήταν ουσιώδης και δεν επηρέασε τη δυνατότητα ενημέρωσης των ενδιαφερομένων παρόχων για τους όρους της δημοπρασίας ούτε την ανάπτυξη ανταγωνισμού στον ελεγχόμενο διαγωνισμό (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. VI 2192/2011, 29, 408/2012, 1364, 1789/2013), επομένως, γενομένου δεκτού του προβαλλόμενου λόγου, θα πρέπει να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη κατά το μέρος που διατάσσει την απάλειψη του κρίσιμου όρου από το κείμενο της σύμβασης...(..)στην προκειμένη περίπτωση το Κλιμάκιο δεν έκρινε πλημμελή τη συνολική διαγωνιστική διαδικασία, αλλά αντιθέτως, αντιμετωπίζοντας το δικαίωμα παράτασης ως αυτοτελές μέρος της σύμβασης, η ακυρότητα του οποίου δεν επηρεάζει τη βούληση των μερών να συνάψουν την αρχική σύμβαση, περιόρισε τις συνέπειες της πλημμέλειας μόνο στην ακυρότητα του μη δημοσιευθέντος όρου. Η κρίση δε αυτή, που υπαγορεύτηκε προφανώς από την αρχή της αναλογικότητας και μετά από λήψη υπόψη των στοιχείων ακριβώς εκείνων που μειώνουν –χωρίς να αναιρούν – τις επιπτώσεις της ως άνω πλημμέλειας στη διαγωνιστική διαδικασία (όπως τα στοιχεία που ήδη επικαλείται ο αιτών, μ.α. την αναλυτική περιγραφή του δικαιώματος προαίρεσης στη διακήρυξη, τη δυνατότητα ελεύθερης ηλεκτρονικής πρόσβασης στο κείμενό της, την επάρκεια συμμετοχής στο διαγωνισμό, το δημόσιο συμφέρον), είναι ευνοϊκή για την αναθέτουσα αρχή. Περαιτέρω περιορισμός των συνεπειών της ανωτέρω διαπιστωμένης πλημμέλειας αντίκειται στον πυρήνα της ρύθμισης και για τον λόγο αυτόν δεν επιτρέπεται..Ανακαλεί την 237/2016 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου (Στ΄Διακοπών)
ΕΣ/ΤΜ.6/1907/2013
Λειτουργία και συντήρηση έργου...Ακόμα, ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε ότι ο όρος του άρθρου Α.3 της Συγγραφής Υποχρεώσεων, σύμφωνα με τον οποίο «Η διάρκεια της σύμβασης είναι τριετής, με δυνατότητα ετήσιας ανανέωσης, ύστερα από σχετική απόφαση της .... και κοινή συμφωνία των συμβαλλομένων μερών», δεν είναι νόμιμος προεχόντως ως αόριστος, ενώ σε κάθε περίπτωση δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν δημοσιεύθηκε ούτε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. ούτε στον εθνικό τύπο, γεγονός που άλλωστε αποδέχεται η αναθέτουσα αρχή, η οποία ναι μεν δηλώνει ενώπιον του Τμήματος ότι προτίθεται να προβεί στην απάλειψη του όρου αυτού, πλην όμως, αλυσιτελώς, αφού και υπό την εκδοχή αυτή, δε θα μπορούσε να αρθεί η αρνητική κρίση του Κλιμακίου, αφού συντρέχουν οι λοιπές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή της σύμβασης. Για τον ίδιο δε λόγο δε δύναται να επιφέρει θετικό επί της υπογραφής της σύμβασης αποτέλεσμα ούτε η δέσμευση της αναθέτουσας αρχής να προβεί σε διόρθωση της επισημανθείσας από το Κλιμάκιο ασυμφωνίας μεταξύ του όρου Γ2.2 της Συγγραφής Υποχρεώσεων, σύμφωνα με τον οποίο «Ο ανάδοχος είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για κάθε κίνδυνο που στρέφεται κατά της ζωής, υγείας, σωματικής ακεραιότητας, περιουσίας και οποιωνδήποτε άλλων προσωπικών ή περιουσιακών υλικών ή άλλων αγαθών παντός τρίτου, συμπεριλαμβανομένου του Κυρίου του έργου» και των όρων των άρθρων 5, 6 και 11 του επίμαχου σχεδίου σύμβασης, κατά τους οποίους προσδιορίζεται η συμμετοχή έκαστου μέρους στην υπό σύσταση κοινοπραξία σε 51% για την ..... και 49% για τον ανάδοχο, ορίζονται διαχειριστές της κοινοπραξίας ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της «....» και ο νόμιμος εκπρόσωπος της μειοδότριας και προβλέπεται ότι «η ευθύνη των κοινοπρακτούντων προς οποιοδήποτε τρίτο, φυσικό ή νομικό πρόσωπο ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου είναι ανάλογη προς το ποσοστό συμμετοχής εκάστου στην κοινοπραξία».Επίσης, ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο ότι πρέπει να προσκομιστούν ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση του προσυμβατικού ελέγχου τα απαιτούμενα επίκαιρα κατά την έννοια του άρθρου 43 του π.δ. 60/2007 δικαιολογητικά, που πιστοποιούν την προσωπική κατάσταση του μειοδότη.Όμως, η διαπίστωση του Κλιμακίου ότι δεν έχει γίνει ανανέωση της ισχύος της προσφοράς του αναδόχου δεν κωλύει την υπογραφή της σύμβασης, καθώς ο διαγωνισμός ματαιώνεται αυτοδικαίως μόνον στην περίπτωση που όχι απλώς έχει παρέλθει ο χρόνος ισχύος της προσφοράς και της νόμιμης παράτασής της, αλλά και ο μειοδότης, κατά τη διακριτική αυτού ευχέρεια, δεν δέχεται πλέον την κατακύρωση. Συνεπώς, η μετά την εξάντληση των παραπάνω χρονικών ορίων εκδιδόμενη κατακυρωτική απόφαση δεν πάσχει εξ αυτού του λόγου ακυρότητα, εφόσον οι υποψήφιοι δεν προβάλλουν αντιρρήσεις και το συμφέρον της Αναθέτουσας Αρχής επιβάλλει τη συνέχιση του διαγωνισμού (βλ. Απόφαση VI Τμ. 2047/2010).
IX. Τέλος, λόγω της φύσης και της έντασης των διαπιστωθεισών πλημμελειών απορριπτέος κρίνεται ο ισχυρισμός της παρεμβαίνουσας περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης, λόγω του γεγονότος ότι η υποβληθείσα διακήρυξη περιείχε ταυτόσημους όρους με αυτούς της διακήρυξης για την ανάθεση της ίδιας υπηρεσίας το έτος 2006, η οποία κρίθηκε νόμιμη με την 146/2006 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου. Σε κάθε δε περίπτωση, στην προκειμένη περίπτωση οι διαπιστωθείσες από το Κλιμάκιο πλημμέλειες δεν περιορίζονται μόνο στους όρους της διακήρυξης, αλλά και σε άλλες πράξεις των οργάνων της αναθέτουσας αρχής κατά τη διαγωνιστική διαδικασία. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον υφίσταται έστω και ένας βάσιμος λόγος μη νομιμότητας της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας ανάθεσης της επίμαχης σύμβασης, η προσβαλλόμενη πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί, η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν και να διαταχθεί η κατάπτωση του παραβόλου που κατατέθηκε για την άσκησή της.