«Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων μελών (απαρτία). Η απαρτία πρέπει να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης. Αν, κατά την πρώτη συνεδρίαση, διαπιστωθεί έλλειψη απαρτίας, το όργανο καλείται εκ νέου σε συνεδρίαση, η οποία πραγματοποιείται το νωρίτερο σε είκοσι τέσσερις (24) ώρες, στον ίδιο τόπο και με την ίδια ημερήσια διάταξη. Κατά τη συνεδρίαση αυτή, υπάρχει απαρτία αν μετέχουν στη σύνθεση τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη που παριστούν τουλάχιστον το ένα τρίτο (1/3) του συνόλου των διορισμένων τακτικών μελών του και εν πάση περιπτώσει όχι λιγότερα των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών. Στα τριμελή συλλογικά όργανα, για την ύπαρξη απαρτίας, απαιτείται η παρουσία και των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών». (Αρθρο 14 παρ. 1 του ν. 2690/1999 «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 45)).Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι για τη νόμιμη σύνθεση και λειτουργία του συλλογικού οργάνου απαιτείται αυτό να έχει απαρτία, η οποία ελλείπει όταν στη σύνθεσή του μετέχουν λιγότερα των τριών τακτικών ή αναπληρωματικών μελών. Απαρτία δε πρέπει να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης (ΣτΕ 3838/2000, 1403/2002).

Συμμετοχή μέλους Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) Ανωτάτου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (ΑΕΙ) σε συλλογικά πανεπιστημιακά όργανα με δύο ιδιότητες - απαρτία - ψήφος.(...)Μέλος Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) Ανωτάτου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (ΑΕΙ) που συμμετέχει σε συλλογικά πανεπιστημιακά όργανα (Σύγκλητος ΑΕΙ, Κοσμητεία Σχολής ΑΕΙ) με δύο ιδιότητες, κατά τον υπολογισμό της απαιτούμενης, κατά περίπτωση, απαρτίας υπολογίζεται ως ένα μέλος και έχει μία ψήφο.

Δημόσια έργα.Επιτροπή διαγωνισμού.Ο ν. 3669/2008 ¨Κύρωση της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων¨ (ΦΕΚ Α΄ 116) ορίζει στην παράγραφο 11 του άρθρου 21, ότι: «Για τη συγκρότηση και λειτουργία των ανωτέρω επιτροπών διαγωνισμού εφαρμόζονται συμπληρωματικά οι διατάξεις των άρθρων 13 έως 15 του ν. 2690/1999.». Εξάλλου, ο ν. 2690/1999 «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 45) ορίζει, στο άρθρο 14, ότι: «1. Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία). (…) 2. Ο πρόεδρος καθορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο των συνεδριάσεων και καλεί τα τακτικά και τα αναπληρωματικά μέλη να συμμετάσχουν. Η πρόσκληση, η οποία περιλαμβάνει την ημερήσια διάταξη, γνωστοποιείται, από το γραμματέα, στα μέλη του συλλογικού οργάνου τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48) ώρες πριν από τη συνεδρίαση, μπορεί δε να γίνει και με τηλεφώνημα, τηλεγράφημα, τηλεομοιοτυπία ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον το γεγονός τούτο αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία πρέπει να φέρει χρονολογία και την υπογραφή του προσώπου που έκανε την πρόσκληση. (…) Πρόσκληση των μελών του συλλογικού οργάνου δεν απαιτείται όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε ημερομηνίες τακτές, που ορίζονται με απόφασή του, η οποία και γνωστοποιείται στα μέλη του. Πρόσκληση δεν απαιτείται, επίσης, όταν μέλος έχει δηλώσει, πριν από τη συνεδρίαση, κώλυμα συμμετοχής του σε αυτήν, ή όταν το κώλυμα τούτο είναι γνωστό στον πρόεδρο του συλλογικού οργάνου. (…) 4. Αν κατά τη συνεδρίαση απουσιάσει τακτικό μέλος το οποίο δεν είχε προσκληθεί, η συνεδρίαση είναι παράνομη. Το ίδιο ισχύει και αν, αντ’αυτού, είχε μετάσχει το αντίστοιχο αναπληρωματικό μέλος. (…)». Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι για τη νόμιμη σύνθεση συλλογικού οργάνου δεν αρκεί η παρουσία των μελών που αποτελούν τη νόμιμη απαρτία αλλά απαιτείται να έχει προηγηθεί έγκαιρη πρόσκληση όλων των τακτικών μελών. Για την περίπτωση δε κωλύματος των τακτικών μελών πρέπει να καλούνται και τα αναπληρωματικά μέλη, ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα συμμετοχής όλων των μελών του οργάνου στη συνεδρίασή του. Πρόσκληση δεν απαιτείται, όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε τακτές ημέρες ή ημερομηνίες, που έχουν ορισθεί εκ των προτέρων με ρητή πράξη του συλλογικού οργάνου, την οποία χωρίς αμφιβολία γνωρίζουν όλα τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη. Επίσης δεν απαιτείται πρόσκληση των μελών, όταν τα τελευταία έχουν δηλώσει εγγράφως κώλυμα συμμετοχής ή όταν δεν είναι δυνατό να μετάσχουν στη συνεδρίαση λόγω αντικειμενικού κωλύματος που είναι γνωστό και δημιουργεί απόλυτη αδυναμία προσέλευσης, εφόσον στην περίπτωση αυτή γίνεται ειδική μνεία του ειδικού κωλύματος στα πρακτικά. Η πρόσκληση, η οποία σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνει χώρα τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48) ώρες πριν από τη συνεδρίαση, πρέπει να αποδεικνύεται από έγγραφα προγενέστερα της ημερομηνίας της συνεδρίασης ενώ μπορεί να γίνει και με τηλεφώνημα εφόσον αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία φέρει χρονολογία και υπογραφή του προσώπου που έκανε το τηλεφώνημα. Συνακόλουθα, η σύνθεση συλλογικού οργάνου είναι μη νόμιμη σε περίπτωση κατά την οποία στη συνεδρίασή του μετέχει μεν αριθμός τακτικών μελών μεγαλύτερος του μισού των διορισμένων τακτικών μελών, πλην όμως δεν αποδεικνύεται με σχετικά στοιχεία προγενέστερα της συνεδρίασης ότι κλήθηκαν, αφενός τα τακτικά μέλη του οργάνου, αφετέρου δε τα προς αναπλήρωση των απόντων τακτικών μελών ισάριθμα αναπληρωματικά μέλη να λάβουν μέρος σε αυτή (πρβλ. 287/2010 απόφ. VI Τμ., 144, 56/2008, κ.λ.π. Πράξεις VI Τμ. Ελ.Συν., Αποφ. ΣτΕ 1383/2000, 175/2002, 1363/2006). Στην προκειμένη περίπτωση, η επιτροπή του διαγωνισμού διατύπωσε την από 10.12.2009 γνώμη της επί ένστασης που υποβλήθηκε από τη διαγωνιζόμενη εταιρεία «……..», πλην όμως κατά την οικεία συνεδρίαση απουσίασαν δύο τακτικά μέλη της επιτροπής (….., εκπρόσωποι της ΚΕΔΚΕ και του ΠΕΔΜΕΔΕ, αντίστοιχα), καθώς και τα αναπληρωματικά μέλη αυτών (…., αντίστοιχα), χωρίς να αναγράφεται στην ως άνω γνώμη, ούτε προκύπτει από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου ότι οι ανωτέρω είχαν κληθεί νομοτύπως να παραστούν ή ότι συνέτρεχαν οι κατά τα ανωτέρω προϋποθέσεις υπό τις οποίες και μόνον θα ήταν δυνατόν να παραλειφθεί η κλήτευσή τους.

Συγκρότηση συλλογικών οργάνων της Διοίκησης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 26 του Ν. 4024/2011 – Παραίτηση μέλους από συλλογικό όργανο της Διοίκησης.(...)1) Αρμόδια Διεύθυνση για την κλήρωση των μελών και εν συνεχεία για τη συγκρότηση των συλλογικών οργάνων της Διοίκησης για την διεξαγωγή δημοσίων διαγωνισμών ή την ανάθεση ή την αξιολόγηση, παρακολούθηση, παραλαβή προμηθειών υπηρεσιών ή έργων, είναι η Διεύθυνση Διοικητικής Οργάνωσης της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων. 2) Ο δημόσιος υπάλληλος ο οποίος κληρώθηκε νόμιμα και διορίστηκε με απόφαση Γενικού Γραμματέα, Πρόεδρος ή μέλος (τακτικό ή αναπληρωματικό) δεν έχει την δυνατότητα να υποβάλει αίτηση παραίτησης από το συλλογικό όργανο στο οποίο διορίσθηκε. 3) Η άρνηση συμμετοχής του εκλεγέντος μέλους στο συλλογικό όργανο, κατά τα ανωτέρω, συνιστά αδικαιολόγητη αποχή από την εκτέλεση των καθηκόντων τους, σύμφωνα με το άρθρο 30 του Ν. 3528/2007, μη αποκλειομένης ενδεχομένως και της ποινικής διώξεως, για παράβαση των όρων του άρθρου 259 του Ποινικού Κώδικα. (ομοφ.)

Δημοσίευση κανονιστικής πράξεως..Κατά συνέπεια, εφόσον η τοιχοκόλληση των αποφάσεων ενισχύσεως της αλιείας δεν συνδυάζεται και με άλλους τρόπους γνωστοποιήσεως αυτών, δεν μπορεί καθ' εαυτή να χαρακτηρισθεί πρόσφορο μέσο δημοσιότητας και επομένως η διάταξη του άρθρου 4 παρ. 1 ν. 1409/83, ως έχει, κρίνεται αντισυνταγματική, και ανίσχυρη. Δεδομένου δε ότι η προσβαλλόμενη κανονιστική, απόφαση, που προέρχεται από συλλογικό όργανο, δεν έχει δημοσιευθεί ούτε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, όπως προβλέπει ο γενικός κανόνας του άρθρου 1 παρ. 1 εδ. γ' ν. 301/1976, πρέπει να γίνει δεκτός ο σχετικός λόγος ακυρώσεως, που είναι και αυτεπαγγέλτως εξεταστέος. Αν και κατά τη γνώμη τεσσάρων μελών του Δικαστηρίου με αποφασιστική ψήφο, ο προβλεπόμενος από το νόμο τρόπος δημοσιότητας συνιστά πρόσφορο μέσο, διότι αφορά ειδικό κύκλο ενδιαφερομένων προσώπων που αναμένουν την περιοδική έκδοση της αποφάσεως.Επειδή, κατά τα παγίως κριθέντα, η κανονιστική διοικητική πράξη που δεν δημοσιεύθηκε είναι ανυπόστατη και η κατ' αυτής στρεφόμενη αίτηση ακυρώσεως απορρίπτεται ως απαράδεκτη, πλην της περιπτώσεως που έτυχε η προσβαλλομένη εφαρμογής, οπότε αυτή. ακυρώνεται για να διαπιστωθεί το ανυπόστατο έναντι πάντων, σύμφωνα με το άρθρο 50 παρ. 1 ν.δ. 170/1978. Στην προκείμενη περίπτωση, όπως προκύπτει από το υπ' αριθ. 210409/13.4.1988 έγγραφο του Υπουργείου Γεωργίας, η προσβαλλόμενη απόφαση έχει τύχει εφαρμογής και συνεπώς πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη στο σύνολο της, ενώ αποβαίνει περιττή η έρευνα των λοιπών λόγων ακυρώσεως.

«Στο άρθρο 14 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν.2690/1999) ορίζεται ότι «Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία)…» (παρ. 1), ότι «Ο πρόεδρος καθορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο των συνεδριάσεων και καλεί τα τακτικά και τα αναπληρωματικά μέλη να συμμετάσχουν. Η πρόσκληση … γνωστοποιείται από το γραμματέα στα μέλη του συλλογικού οργάνου … μπορεί δε να γίνει με τηλεφώνημα, τηλεγράφημα, τηλεμοιοτυπία, ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον το γεγονός τούτο αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία πρέπει να φέρει χρονολογία και την υπογραφή του προσώπου που έκανε την πρόσκληση … πρόσκληση των μελών του συλλογικού οργάνου δεν απαιτείται όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε ημερομηνίες τακτές που ορίζονται με απόφασή του, η οποία γνωστοποιείται στα μέλη του …» (παρ. 2) και ότι «Αν κατά τη συνεδρίαση απουσιάσει τακτικό μέλος, το οποίο δεν είχε προσκληθεί, η συνεδρίαση είναι παράνομη …» (παρ. 4). Στην προκειμένη περίπτωση, …… κλήθηκαν τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της ως άνω Επιτροπής να συμμετάσχουν στο παρόντα διαγωνισμό της …. Η πρόσκληση αυτή, όπως προκύπτει από τις προσκομιζόμενες σε φωτοτυπία σελίδες του Βιβλίου Διεκπεραίωσης Εγγράφων, επιδόθηκε στα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της Επιτροπής του διαγωνισμού στις …. Κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής στις …. συμμετείχαν τα τακτικά μέλη ……., ενώ απουσίασαν τόσον τα λοιπά τακτικά, όσο και τα αναπληρωματικά μέλη. Στις επόμενες, όμως, συνεδριάσεις της Επιτροπής του διαγωνισμού, δεν συμμετείχαν και πάλι τα ως άνω δύο τακτικά και αναπληρωματικά μέλη, …..,χωρίς να προκύπτει η νομότυπη πρόσκλησή τους, ούτε, εν πάση περιπτώσει, η συνδρομή των προϋποθέσεων υπό τις οποίες θα ήταν δυνατόν, κατά τις ως άνω διατάξεις, να παραλειφθεί η κλήση των εν λόγω μελών που απουσίαζαν και κατά την πρώτη…, αλλά και κατά τη δεύτερη ….συνεδρίαση της Επιτροπής του διαγωνισμού (πρβλ. ΣτΕ 2893/2007, 3928/2005). Ενόψει τούτων, η Επιτροπή του Διαγωνισμού κατά τις συνεδριάσεις αυτής της … και …., δεν είχε νόμιμη σύνθεση, με συνέπεια οι πράξεις που διενήργησε η Επιτροπή αυτή από το 2ο πρακτικό και εφεξής να είναι νομικώς πλημμελείς, γεγονός που καθιστά την αντίστοιχη διαδικασία του διαγωνισμού έως την κατακυρωτική απόφαση νομικώς πλημμελή.»

«Ψηφοφορία των Ελλήνων ναυτικών στο εξωτερικό κατά τις εκλογές για την ανάδειξη των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του Μαΐου 2019

Kαταβολή αποζημίωσης, ως προϊόντος εκκαθάρισης, στον πρόεδρο της αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας.(...)  Με δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθόσον για την καταβολή της αμοιβής του προέδρου δεν υπάρχει ειδική απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων της εταιρείας, η οποία να καλύπτει τις απαιτήσεις των διατάξεων του άρθρου 24 παρ. 2 του ν. 2190/1920, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη σκέψη 3. Τούτο διότι, όπως προκύπτει από τα πρακτικά 8/30.6.2013 και 9/30.6.2014 της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων, το σχετικό θέμα της αμοιβής του προέδρου για τα έτη 2013 και 2014, αν και τέθηκε σε αμφότερες τις ημερήσιες διατάξεις, ως θέμα 3, αντίστοιχα, ωστόσο δεν ακολούθησε ειδική προς τούτο αυτοτελής ψηφοφορία από τη γενική συνέλευση, με αποτέλεσμα ως προς το θέμα αυτό να μην υπάρχει η απαιτούμενη ειδική έγκριση από το ανώτατο ως άνω συλλογικό όργανο της εταιρείας για την καταβολή της εν λόγω αμοιβής. Περαιτέρω από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι η ληφθείσα μετά τις 21.11.2013, οπότε άρχισε να ισχύει ο ν. 4210/2013, από 30.6.2014 απόφαση της γενικής συνέλευσης των μετόχων της ως άνω εταιρείας αναρτήθηκε στον ιστότοπο του προγράμματος ΔΙΑΥΓΕΙΑ, από την δε καταχώρηση στο ΓΕΜΗ, την οποία επικαλείται ο Δήμος δεν προκύπτει η δημοσίευση της αμοιβής του προέδρου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ανάκληση της 38/2012 πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (..)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη σκέψη το Τμήμα κρίνει ορθά η Επίτροπος ερμήνευσε τις σχετικές διατάξεις. Και τούτο διότι, σύμφωνα με τα ρητώς οριζόμενα στο άρθρο 176 του ν. 3852/2010, αρμόδιο όργανο για τη συγκρότηση της Επιτροπής διαγωνισμού, προκειμένου περί έργων που εκτελούνται από Περιφέρειες, είναι η Οικονομική Επιτροπή και όχι ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας. Πλην, με το παρόν σύστημα διενέργειας των διαγωνισμών δημοσίων έργων, σύμφωνα με το οποίο η Επιτροπή Διαγωνισμού απλώς ελέγχει την πληρότητα των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής των υποψηφίων αναδόχων και καταγράφει τις προσφερόμενες τιμές, χωρίς να προβαίνει σε υποκειμενικές εκτιμήσεις, η συγκρότηση αυτής από αναρμόδιο όργανο δεν συνιστά από μόνη της ουσιώδη νομική πλημμέλεια διακωλυτική της υπογραφής του οικείου σχεδίου σύμβασης (Αποφ. VI Tμ. 1258/2011). Τούτο δε ενισχύεται και από το γεγονός ότι μετά την ισχύ του ν. 4024/2011 ο ορισμός των μελών των συλλογικών οργάνων της διοίκησης για τη διεξαγωγή δημόσιων διαγωνισμών (πλην των υποδεικνυομένων από το αρμόδιο όργανο ή αυτών που συμμετέχουν εκ της θέσης ή ιδιότητάς τους) γίνεται κατόπιν κλήρωσης (πρβλ. Αποφ. Μείζον. Επταμ. Συνθ 993/2011). Στην κρινόμενη υπόθεση, το Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέλη της Επιτροπής Διαγωνισμού προέκυψαν κατόπιν κλήρωσης, ότι όλες οι προσφορές κρίθηκαν τυπικά δεκτές και δεν ασκήθηκαν ενστάσεις επί της διαγωνιστικής διαδικασίας, το δε αποτέλεσμα του διαγωνισμού εγκρίθηκε από την αρμόδια προϊσταμένη αρχή, ήτοι την Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, κρίνει ότι η συγκρότηση της Επιτροπής από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφερειακής Ενότητας ..... και όχι από την οικεία Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας δε συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια, που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.(...)Ανακαλεί την 38/2012 Πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Επιτροπές διαγωνισμού.Σε περίπτωση μη νομίμου συγκροτήσεως αυτής λόγω μη ορισμού δύο εκ των πέντε μελών αυτής, πάσχει η γνωμοδότηση που αυτή διετύπωσε προς το αποφασίζον την κατακύρωση της προμήθειας όργανο, καθώς επίσης και η σχετική απόφαση κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού, με την οποία ολοκληρώνεται η σύνθετη διοικητική ενέργεια. (βλ. ΠΡ ΙV Tμ 138/1996.