ΕΣ/Τ6/260/2007
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
«Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων μελών (απαρτία). Η απαρτία πρέπει να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης. Αν, κατά την πρώτη συνεδρίαση, διαπιστωθεί έλλειψη απαρτίας, το όργανο καλείται εκ νέου σε συνεδρίαση, η οποία πραγματοποιείται το νωρίτερο σε είκοσι τέσσερις (24) ώρες, στον ίδιο τόπο και με την ίδια ημερήσια διάταξη. Κατά τη συνεδρίαση αυτή, υπάρχει απαρτία αν μετέχουν στη σύνθεση τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη που παριστούν τουλάχιστον το ένα τρίτο (1/3) του συνόλου των διορισμένων τακτικών μελών του και εν πάση περιπτώσει όχι λιγότερα των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών. Στα τριμελή συλλογικά όργανα, για την ύπαρξη απαρτίας, απαιτείται η παρουσία και των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών». (Αρθρο 14 παρ. 1 του ν. 2690/1999 «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 45)).Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι για τη νόμιμη σύνθεση και λειτουργία του συλλογικού οργάνου απαιτείται αυτό να έχει απαρτία, η οποία ελλείπει όταν στη σύνθεσή του μετέχουν λιγότερα των τριών τακτικών ή αναπληρωματικών μελών. Απαρτία δε πρέπει να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης (ΣτΕ 3838/2000, 1403/2002).
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕλΣυν/Τμ.6/1726/2009
Εξάλλου, σύμφωνα με την έννοια των διατάξεων των άρθρων 23 § 3 και 24 § 5 του π.δ/τος 609/1985 («Κατασκευή δημοσίων έργων», ΦΕΚ Α΄ 223), όπως αυτές ίσχυαν στην υπό κρίση υπόθεση, σε περίπτωση λήξεως ισχύος των προσφορών πριν από την έγκριση του αποτελέσματος, η αναθέτουσα αρχή δύναται να ζητήσει από τους συμμετέχοντες την υποβολή δηλώσεων παρατάσεως της ισχύος των προσφορών και των εγγυήσεων συμμετοχής τους και να συνεχίσει τον διαγωνισμό μόνο μεταξύ εκείνων, που υπέβαλαν σχετική δήλωση (πρβλ. ΣτΕ 3214/2003, 1510/2002, ΕΑ ΣτΕ 330/2007), άλλως αποκλειομένων από τα επόμενα στάδια της διαδικασίας των διαγωνιζομένων εκείνων, οι οποίοι, αν και προσκλήθηκαν δεν συμμορφώθηκαν με τις σχετικές υποδείξεις. Σύμφωνα με το άρθρο 14§1 του ν. 2690/1999 («Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις», ΦΕΚ Α΄ 45): «Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία). Η απαρτία πρέπει να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης. (…) Στα τριμελή συλλογικά όργανα, για την ύπαρξη απαρτίας, απαιτείται η παρουσία και των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών». Επίσης, στην πρώτη παράγραφο του άρθρου 15 του ιδίου νόμου ορίζεται ότι: «Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων, αν ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών. (…) Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρξει ισοψηφία, υπερισχύει η ψήφος του προέδρου, εκτός αν η ψηφοφορία είναι μυστική, οπότε αυτή επαναλαμβάνεται για μια ακόμη φορά, η τυχόν δε νέα ισοψηφία ισοδυναμεί με απόρριψη. Το μέλος που απέχει από την ψηφοφορία ή δίδει λευκή ψήφο θεωρείται απόν». Σύμφωνα με την έννοια των διατάξεων αυτών, οι οποίες εφαρμόζονται και στη λειτουργία των νομαρχιακών επιτροπών, για την οποία δεν υπάρχουν ειδικότερες ρυθμίσεις στις διατάξεις του π.δ/τος 30/1996 («Κώδικας Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης», ΦΕΚ Α΄ 21), τα τριμελή συλλογικά όργανα έχουν απαρτία, όταν καθ’ όλη τη διάρκεια των συνεδριάσεων παρίστανται και τα τρία μέλη τους, Σε περίπτωση δε που κάποιο από αυτά απουσιάζει ή κωλύεται, πρέπει να καλείται το αναπληρωματικό μέλος. Περαιτέρω, οι αποφάσεις λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών, σε περίπτωση δε ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του προέδρου, εφόσον η ψηφοφορία δεν είναι μυστική, ενώ εάν κάποιο μέλος δώσει λευκή ψήφο, θεωρείται απόν. Με το τιθέμενο από την τελευταία αυτή ρύθμιση πλάσμα δικαίου αποσκοπείται η ευχερέστερη λήψη αποφάσεων από τα συλλογικό όργανο και όχι η ανατροπή της ήδη σχηματισμένης, πριν από τη λήψη αποφάσεως, νόμιμης απαρτίας αυτού, εκ μόνου του γεγονότος της παροχής λευκής ψήφου. Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή, ότι δηλαδή με την, εκ μέρους του συμμετέχοντος σε όλη τη διαδικασία μέλους, παροχή λευκής ψήφου ανατρέπεται η σχηματισθείσα σε προηγούμενο στάδιο απαρτία, θα οδηγούσε στην αδυναμία λήψης αποφάσεων από το συλλογικό όργανο σε κάθε αντίστοιχη περίπτωση, καθώς τα μέλη που ψηφίζουν «λευκό», δεν κωλύονται ούτε απουσιάζουν, ώστε να αναπληρωθούν νομίμως από τα αναπληρωματικά για το σχηματισμό της, απαιτούμενης για την ύπαρξη νόμιμης σύνθεσης, απαρτίας. Συνεπώς, το τριμελές συλλογικό όργανο με νόμιμη σύνθεση λαμβάνει απόφαση, όταν ένα από τα τρία παριστάμενα μέλη του ψηφίζει «λευκό». Σε περίπτωση δε ισοψηφίας των λοιπών δύο μελών, εφόσον ένα εξ αυτών είναι ο πρόεδρος του οργάνου, μπορεί να ληφθεί θετική ή αρνητική απόφαση ανάλογα με την ψήφο αυτού, η οποία και υπερισχύει.
ΕλΣυν/Τμ.6/2065/2010
Δημόσια έργα.Επιτροπή διαγωνισμού.Ο ν. 3669/2008 ¨Κύρωση της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων¨ (ΦΕΚ Α΄ 116) ορίζει στην παράγραφο 11 του άρθρου 21, ότι: «Για τη συγκρότηση και λειτουργία των ανωτέρω επιτροπών διαγωνισμού εφαρμόζονται συμπληρωματικά οι διατάξεις των άρθρων 13 έως 15 του ν. 2690/1999.». Εξάλλου, ο ν. 2690/1999 «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 45) ορίζει, στο άρθρο 14, ότι: «1. Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία). (…) 2. Ο πρόεδρος καθορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο των συνεδριάσεων και καλεί τα τακτικά και τα αναπληρωματικά μέλη να συμμετάσχουν. Η πρόσκληση, η οποία περιλαμβάνει την ημερήσια διάταξη, γνωστοποιείται, από το γραμματέα, στα μέλη του συλλογικού οργάνου τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48) ώρες πριν από τη συνεδρίαση, μπορεί δε να γίνει και με τηλεφώνημα, τηλεγράφημα, τηλεομοιοτυπία ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον το γεγονός τούτο αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία πρέπει να φέρει χρονολογία και την υπογραφή του προσώπου που έκανε την πρόσκληση. (…) Πρόσκληση των μελών του συλλογικού οργάνου δεν απαιτείται όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε ημερομηνίες τακτές, που ορίζονται με απόφασή του, η οποία και γνωστοποιείται στα μέλη του. Πρόσκληση δεν απαιτείται, επίσης, όταν μέλος έχει δηλώσει, πριν από τη συνεδρίαση, κώλυμα συμμετοχής του σε αυτήν, ή όταν το κώλυμα τούτο είναι γνωστό στον πρόεδρο του συλλογικού οργάνου. (…) 4. Αν κατά τη συνεδρίαση απουσιάσει τακτικό μέλος το οποίο δεν είχε προσκληθεί, η συνεδρίαση είναι παράνομη. Το ίδιο ισχύει και αν, αντ’αυτού, είχε μετάσχει το αντίστοιχο αναπληρωματικό μέλος. (…)». Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι για τη νόμιμη σύνθεση συλλογικού οργάνου δεν αρκεί η παρουσία των μελών που αποτελούν τη νόμιμη απαρτία αλλά απαιτείται να έχει προηγηθεί έγκαιρη πρόσκληση όλων των τακτικών μελών. Για την περίπτωση δε κωλύματος των τακτικών μελών πρέπει να καλούνται και τα αναπληρωματικά μέλη, ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα συμμετοχής όλων των μελών του οργάνου στη συνεδρίασή του. Πρόσκληση δεν απαιτείται, όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε τακτές ημέρες ή ημερομηνίες, που έχουν ορισθεί εκ των προτέρων με ρητή πράξη του συλλογικού οργάνου, την οποία χωρίς αμφιβολία γνωρίζουν όλα τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη. Επίσης δεν απαιτείται πρόσκληση των μελών, όταν τα τελευταία έχουν δηλώσει εγγράφως κώλυμα συμμετοχής ή όταν δεν είναι δυνατό να μετάσχουν στη συνεδρίαση λόγω αντικειμενικού κωλύματος που είναι γνωστό και δημιουργεί απόλυτη αδυναμία προσέλευσης, εφόσον στην περίπτωση αυτή γίνεται ειδική μνεία του ειδικού κωλύματος στα πρακτικά. Η πρόσκληση, η οποία σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνει χώρα τουλάχιστον σαράντα οκτώ (48) ώρες πριν από τη συνεδρίαση, πρέπει να αποδεικνύεται από έγγραφα προγενέστερα της ημερομηνίας της συνεδρίασης ενώ μπορεί να γίνει και με τηλεφώνημα εφόσον αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία φέρει χρονολογία και υπογραφή του προσώπου που έκανε το τηλεφώνημα. Συνακόλουθα, η σύνθεση συλλογικού οργάνου είναι μη νόμιμη σε περίπτωση κατά την οποία στη συνεδρίασή του μετέχει μεν αριθμός τακτικών μελών μεγαλύτερος του μισού των διορισμένων τακτικών μελών, πλην όμως δεν αποδεικνύεται με σχετικά στοιχεία προγενέστερα της συνεδρίασης ότι κλήθηκαν, αφενός τα τακτικά μέλη του οργάνου, αφετέρου δε τα προς αναπλήρωση των απόντων τακτικών μελών ισάριθμα αναπληρωματικά μέλη να λάβουν μέρος σε αυτή (πρβλ. 287/2010 απόφ. VI Τμ., 144, 56/2008, κ.λ.π. Πράξεις VI Τμ. Ελ.Συν., Αποφ. ΣτΕ 1383/2000, 175/2002, 1363/2006). Στην προκειμένη περίπτωση, η επιτροπή του διαγωνισμού διατύπωσε την από 10.12.2009 γνώμη της επί ένστασης που υποβλήθηκε από τη διαγωνιζόμενη εταιρεία «……..», πλην όμως κατά την οικεία συνεδρίαση απουσίασαν δύο τακτικά μέλη της επιτροπής (….., εκπρόσωποι της ΚΕΔΚΕ και του ΠΕΔΜΕΔΕ, αντίστοιχα), καθώς και τα αναπληρωματικά μέλη αυτών (…., αντίστοιχα), χωρίς να αναγράφεται στην ως άνω γνώμη, ούτε προκύπτει από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου ότι οι ανωτέρω είχαν κληθεί νομοτύπως να παραστούν ή ότι συνέτρεχαν οι κατά τα ανωτέρω προϋποθέσεις υπό τις οποίες και μόνον θα ήταν δυνατόν να παραλειφθεί η κλήτευσή τους.
2/65760/0022/2010
Καθορισμός Αποζημίωσης Προέδρου, Μελών και Γραμματέα, τακτικών και αναπληρωματικών, και Εισηγητή χωρίς δικαίωμα ψήφου, του Ειδικού Υπηρεσιακού Συμβουλίου.
240069/2023
Καθορισμός αποζημίωσης των μελών της Επιτροπής Επαγγελματικού Αθλητισμού τακτικών ή αναπληρωματικών, κατά τον ν. 4809/2021 για το έτος 2023.
ΕΣ/ΚΛΙΜ Ζ/230/2008
«Στο άρθρο 14 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν.2690/1999) ορίζεται ότι «Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία)…» (παρ. 1), ότι «Ο πρόεδρος καθορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο των συνεδριάσεων και καλεί τα τακτικά και τα αναπληρωματικά μέλη να συμμετάσχουν. Η πρόσκληση … γνωστοποιείται από το γραμματέα στα μέλη του συλλογικού οργάνου … μπορεί δε να γίνει με τηλεφώνημα, τηλεγράφημα, τηλεμοιοτυπία, ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον το γεγονός τούτο αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία πρέπει να φέρει χρονολογία και την υπογραφή του προσώπου που έκανε την πρόσκληση … πρόσκληση των μελών του συλλογικού οργάνου δεν απαιτείται όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε ημερομηνίες τακτές που ορίζονται με απόφασή του, η οποία γνωστοποιείται στα μέλη του …» (παρ. 2) και ότι «Αν κατά τη συνεδρίαση απουσιάσει τακτικό μέλος, το οποίο δεν είχε προσκληθεί, η συνεδρίαση είναι παράνομη …» (παρ. 4). Στην προκειμένη περίπτωση, …… κλήθηκαν τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της ως άνω Επιτροπής να συμμετάσχουν στο παρόντα διαγωνισμό της …. Η πρόσκληση αυτή, όπως προκύπτει από τις προσκομιζόμενες σε φωτοτυπία σελίδες του Βιβλίου Διεκπεραίωσης Εγγράφων, επιδόθηκε στα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της Επιτροπής του διαγωνισμού στις …. Κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής στις …. συμμετείχαν τα τακτικά μέλη ……., ενώ απουσίασαν τόσον τα λοιπά τακτικά, όσο και τα αναπληρωματικά μέλη. Στις επόμενες, όμως, συνεδριάσεις της Επιτροπής του διαγωνισμού, δεν συμμετείχαν και πάλι τα ως άνω δύο τακτικά και αναπληρωματικά μέλη, …..,χωρίς να προκύπτει η νομότυπη πρόσκλησή τους, ούτε, εν πάση περιπτώσει, η συνδρομή των προϋποθέσεων υπό τις οποίες θα ήταν δυνατόν, κατά τις ως άνω διατάξεις, να παραλειφθεί η κλήση των εν λόγω μελών που απουσίαζαν και κατά την πρώτη…, αλλά και κατά τη δεύτερη ….συνεδρίαση της Επιτροπής του διαγωνισμού (πρβλ. ΣτΕ 2893/2007, 3928/2005). Ενόψει τούτων, η Επιτροπή του Διαγωνισμού κατά τις συνεδριάσεις αυτής της … και …., δεν είχε νόμιμη σύνθεση, με συνέπεια οι πράξεις που διενήργησε η Επιτροπή αυτή από το 2ο πρακτικό και εφεξής να είναι νομικώς πλημμελείς, γεγονός που καθιστά την αντίστοιχη διαδικασία του διαγωνισμού έως την κατακυρωτική απόφαση νομικώς πλημμελή.»
2/100308/0022/2013
Καθορισμός αποζημίωσης Προέδρου, μελών και γραμματέα, τακτικών και αναπληρωματικών, των Πρωτοβάθμιων Πειθαρχικών Συμβουλίων του άρθρου 146Β του άρθρου Δεύτερου και του άρθρου Πέμπτου του Ν.4057/2012.
Αριθμ. ΔΙΔΑΔ/Φ.58/896/οικ.20751/2020
Καθορισμός αποζημίωσης Προέδρου, μελών, εισηγητή και γραμματέα, τακτικών και αναπληρωματικών, των Πρωτοβάθμιων Πειθαρχικών Συμβουλίων του άρθρου 146Β του ν. 3528/2007, όπως έχει αντικατασταθεί και ισχύει.
ΠΔ 1/2003
Σύνθεση, συγκρότηση και λειτουργία των υπηρεσιακών συμβουλίων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ειδικής αγωγής, αρμοδιότητες αυτών, όροι, προϋποθέσεις και διαδικασία εκλογής των αιρετών τακτικών και αναπληρωματικών μελών των συμβουλίων αυτών.
ΕΣ/Τ6/287/2010
Επιτροπές διαγωνισμού.Πρόσκληση μελών.Για την περίπτωση δε κωλύματος των τακτικών μελών πρέπει να καλούνται και τα αναπληρωματικά μέλη, ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα συμμετοχής όλων των μελών του οργάνου στη συνεδρίασή του (βλ. Πράξεις VI Τμ. Ελ. Συν. 224/2006, 260/2007, Αποφ. Σ.τ.Ε. 114/2007, 1027/2007 Ε.Α. Σ.τ.Ε.). Η σύνθεση συλλογικού οργάνου είναι μη νόμιμη σε περίπτωση κατά την οποία στη συνεδρίασή του μετέχει μεν αριθμός τακτικών μελών μεγαλύτερος του μισού των διορισμένων τακτικών μελών, πλην όμως δεν αποδεικνύεται με σχετικά στοιχεία προγενέστερα της συνεδρίασης ότι κλήθηκαν, αφενός τα τακτικά μέλη του οργάνου, αφετέρου δε τα προς αναπλήρωση των απόντων τακτικών μελών ισάριθμα αναπληρωματικά μέλη να λάβουν μέρος σε αυτή (πρβλ. Πράξη VI Τμ. Ελ. Συν. 144/2008, Αποφ. ΣτΕ 1383/2000, 175/2002, 1363/2006).
ΝΣΚ/89/2024
Ερωτάται, με ποιο τρόπο πρέπει να συγκροτηθεί το οικείο Εκλεκτορικό Σώμα κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 19 παρ. 3 εδ. β΄ του ν. 4009/2011, σε περίπτωση κατά την οποία : α) ο αριθμός των μελών του Μητρώου των εσωτερικών εκλεκτόρων με ίδιο ή συναφές γνωστικό αντικείμενο υπολείπεται των επτά, β) είναι ίσος προς αυτόν τον αριθμό, γ) κείται μεταξύ των επτά και δεκατεσσάρων μελών. (...) Εφόσον διαπιστωθεί κατόπιν αιτιολογημένης κρίσης ότι: α) Ο αριθμός των εσωτερικών μελών με ίδιο ή συναφές γνωστικό αντικείμενο είναι μικρότερος των επτά, τότε θα πρέπει ο αριθμός των τακτικών εσωτερικών μελών να συμπληρωθεί από το Μητρώο των εξωτερικών μελών με επιστημονικό έργο, πρώτα του ίδιου γνωστικού αντικειμένου και μόνο αν δεν υπάρχει αυτό ή έχει εξαντληθεί, τότε η συμπλήρωση θα προχωρήσει με μέλη του συναφούς γνωστικού αντικειμένου β) ο αριθμός των εσωτερικών μελών με ίδιο ή συναφές γνωστικό αντικείμενο είναι ίσος με επτά, τότε θα πρέπει, καθ’ όμοιο τρόπο, να οριστούν πρώτα τα τακτικά εσωτερικά μέλη με επιστημονικό έργο στο ίδιο γνωστικό αντικείμενο και να ακολουθήσουν τα μέλη του συναφούς γνωστικού αντικειμένου. Ακολούθως, θα λάβει χώρα ο ορισμός των επτά αναπληρωματικών εσωτερικών μελών αναγκαστικά από το Μητρώο των εξωτερικών μελών. Πρώτα από τους έχοντες επιστημονικό έργο στο ίδιο γνωστικό αντικείμενο και στη συνέχεια, αν χρειάζεται, ο αριθμός των αναπληρωματικών μελών θα συμπληρωθεί από μέλη συναφούς γνωστικού αντικειμένου, γ) ο αριθμός των εσωτερικών μελών του ίδιου ή συναφούς γνωστικού αντικειμένου είναι μεγαλύτερος από επτά αλλά μικρότερος από δεκατέσσερα (14), τότε θα πρέπει να οριστούν πρώτα τα τακτικά εσωτερικά μέλη με επιστημονικό έργο στο ίδιο γνωστικό αντικείμενο και μετά, αν δεν υπάρχει ή έχει εξαντληθεί αυτή η κατηγορία, να ακολουθήσει η επόμενη του συναφούς γνωστικού αντικειμένου μέχρι συμπληρώσεως των επτά τακτικών μελών. Ακολούθως, να οριστούν τα αναπληρωματικά μέλη πρώτα του ιδίου γνωστικού αντικειμένου (αν υπάρχει) και μετά του συναφούς, μέχρι να εξαντληθεί η «δεξαμενή» των εσωτερικών μελών. Τα υπόλοιπα δε μέλη και μέχρι να συμπληρωθεί ο αριθμός των επτά αναπληρωματικών μελών, θα οριστούν από την «δεξαμενή» των εξωτερικών μελών, πρώτα από τα μέλη με επιστημονικό έργο στο ίδιο γνωστικό αντικείμενο και μετά, κατά περίπτωση, από τα μέλη με συναφές γνωστικό αντικείμενο.