Υπηρεσίες - εργασίες καθαρισμού:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Υποκατάστημα ασφαλιστικού ιδρύματος σε ιδιωτική επιχείρηση για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας του κτιρίου διοικητικών υπηρεσιών του ως άνω Τοπικού Υποκαταστήματος, καθόσον η αναθέτουσα αρχή κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010 (ΦΕΚ Α' 115/2010) αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της ανωτέρω εταιρείας, χωρίς να καλέσει αυτήν, ως όφειλε, να παράσχει διευκρινίσεις επί των ποσοστών διοικητικού κόστους, εργολαβικού οφέλους και κόστους αναλωσίμων, τα οποία είχε συνυπολογίσει με την προσφορά της.

Ανάθεση υπηρεσίας καθαρισμού:..ζητείται, η ανάκληση της 302/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω η αναθέτουσα αρχή έλεγξε, ως όφειλε, κατά το στάδιο οικονομικής αξιολόγησης, εάν οι οικονομικές προσφορές των υποψηφίων αναδόχων ήταν παραδεκτές, δηλαδή συμπεριελάμβαναν όλα τα οριζόμενα στο άρθρο 68 του ν. 3863/2010, καθώς και στο άρθρο 13 της διακήρυξης, στοιχεία ( εργατοασφαλιστικό κόστος, εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους παροχής υπηρεσιών, κόστος αναλωσίμων, μικτό εργολαβικό όφελος, Φ.Π.Α. καθώς και τις νόμιμες υπέρ του Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις). Περαιτέρω, εν προκειμένω η αναθέτουσα αρχή, κατά το στάδιο αξιολόγησης των οικονομικών προσφορών των συμμετεχουσών εταιρειών νομίμως δεν απέρριψε ως απαράδεκτη την προσφορά της εταιρείας «….», λόγω μη ευλόγου εργολαβικού κέρδους και κόστους υλικών δεδομένου ότι στα πλαίσια άσκησης της διακριτικής της ευχέρειας εκτίμησε ότι η υποβληθείσα από την ανωτέρω εταιρεία οικονομική προσφορά δεν ήταν υπερβολικά χαμηλή.Τούτο, διότι είχε την ευχέρεια, ενόψει του ότι το ύψος του εργολαβικού κέρδους και του κόστους των αναλωσίμων υλικών δεν προσδιορίσθηκαν με συγκεκριμένο ποσοστό στο νόμο ή στη διακήρυξη του παρόντος διαγωνισμού και συνεπώς δεν ήταν δυνατόν να επιφέρουν άνευ ετέρου σε περίπτωση μη ευλόγου προσδιορισμού τους τον αποκλεισμό των υποψηφίων αναδόχων, να τα συνεκτιμήσει σε συνάρτηση με τα λοιπά στοιχεία της οικονομικής προσφοράς της καθώς και με συγκριτική αξιολόγηση αυτής με την υποβληθείσα στην αμέσως προγενέστερη της παρούσας, διαδικασία ανάθεσης παροχής υπηρεσιών καθαριότητας. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση καθώς και η παρέμβαση της εταιρείας «…», να απορριφθεί, για τους λόγους που αναφέρθηκαν στην σκέψη Ι της παρούσας η παρέμβαση της εταιρείας «....», να ανακληθεί η 302/2012 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να επιτραπεί η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης,

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει κατά πλειοψηφία ότι, κατά το βάσιμο σχετικό λόγο διαφωνίας, ο προσδιορισμός του διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους στο συνολικό ποσό των 0,02 ευρώ κατά μήνα, εμφανίζεται εξ αντικειμένου ασυνήθιστα χαμηλός, ως μη επαρκής, κατά την κοινή εμπειρία, για να καλυφθούν τα κόστη διοίκησης και λειτουργίας της επιχείρησης, καθώς και απόκτησης, συντήρησης και λειτουργίας του εξοπλισμού. Επομένως, η παράλειψη του Νοσοκομείου να καλέσει την προσφέρουσα εταιρεία να παράσχει διευκρινήσεις για την προσφορά της, εχώρησε καθ’ υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής του ευχέρειας, καθιστώντας κατά τούτο πλημμελή την επακόλουθη ανάθεση της σύμβασης σε αυτήν.(..)η δαπάνη που εντέλλεται με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν είναι νόμιμη και, επομένως, το ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Από τις ανωτέρω διατάξεις (ν.3863/2010-αρθρο 68 ) προκύπτει ότι στις διακηρύξεις των δημοσίων διαγωνισμών για παροχή υπηρεσιών καθαρισμού ή φύλαξης που εγκρίνονται μετά την ημερομηνία ισχύος του ν. 3863/2010 (15.7.2010) ζητείται από τους εργολάβους, επί ποινή αποκλεισμού, η αναφορά των στοιχείων α΄ έως στ΄ της παρ. 1 του άρθρου 68 του νόμου αυτού, η οποία αποσκοπεί στον έλεγχο από την αναθέτουσα αρχή ότι διασφαλίζονται τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων στις εταιρείες που παρέχουν τις υπηρεσίες αυτές. Αν όμως, ο ανάδοχος ανέφερε τα στοιχεία αυτά στην οικονομική προσφορά του, παρόλο που τούτο δεν ζητήθηκε από την αναθέτουσα αρχή με τη διακήρυξη του διαγωνισμού, ο σκοπός του νόμου καλύπτεται, χωρίς να υφίσταται ουσιώδης πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας. Περαιτέρω, σύμφωνα με την παραπάνω διάταξη, ο υπολογισμός στις προσφορές των διαγωνιζομένων ενός ευλόγου ποσοστού διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών τους, των αναλωσίμων, του εργολαβικού τους κέρδους και των νομίμων υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεων αποσκοπεί στην αναλυτική περιγραφή του κόστους παροχής των υπηρεσιών, ούτως ώστε να καθίσταται ελέγξιμο το ύψος της οικονομικής προσφοράς σε σχέση με το αντικείμενο της υπηρεσίας. Τέλος, ειδικώς τα στοιχεία που αναφέρονται στα εδάφια α΄ έως στ΄ της παρ. 1 του άρθρου 68 του νόμου αυτού, καθώς και ειδικός όρος για την εφαρμογή των διατάξεων της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, πρέπει να αναγράφονται, επί ποινή ακυρότητας, και στα σχέδια των οικείων συμβάσεων, που συνάπτονται μετά την ημερομηνία ισχύος της διάταξης αυτής, ασχέτως του αν είχαν περιληφθεί ως όροι στις σχετικές διακηρύξεις.

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης-ασφάλειας: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Αναπληρώτρια Επίτροπο, το Νοσοκομείο, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010, καθώς επίσης και του σχετικού όρου της διακηρύξεως, αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου εταιρείας «...Ε.Π.Ε.», παρόλο που αυτή εμφανιζόταν εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα ανωτέρω (βλ. σκ. ΙΙΙ), στην προσφορά της αναδόχου το εργολαβικό της όφελος, περιλαμβανόταν μαζί με το διοικητικό κόστος, το κόστος αναλωσίμων και τις υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις, στο ποσό των 393,44 ευρώ που απέμενε, μετά την αφαίρεση από το συνολικό ποσό της προσφοράς της του προϋπολογισθέντος ποσού για μισθολογικό κόστος και ασφαλιστικές εισφορές. Δοθέντος, όμως, το συνολικό αυτό ποσό εμφανίζεται ως υπερβολικά χαμηλό για την κάλυψη όλων των προαναφερομένων στοιχείων, συμπεριλαμβανομένου και του εργολαβικού της οφέλους, όφειλε το Νοσοκομείο να καλέσει τη μειοδότρια εταιρεία προκειμένου να διευκρινίσει τα ανωτέρω στοιχεία της προσφοράς της και να αποδείξει ότι τα υπολογισθέντα από αυτήν ποσά εργολαβικού οφέλους, διοικητικού κόστους και κόστους αναλωσίμων είναι εύλογα. Εν συνεχεία, το Νοσοκομείο όφειλε να εκτιμήσει τη λυσιτέλεια των ισχυρισμών της μειοδότριας και να αποφασίσει αιτιολογημένα για την αποδοχή ή την απόρριψη της προσφοράς της. Επομένως, το Νοσοκομείο, κρίνοντας ότι η εν λόγω προσφορά ήταν παραδεκτή και παραλείποντας να καλέσει την εν λόγω εταιρεία προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της προσφοράς της, υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, με συνέπεια να μην είναι νόμιμη η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών στην εταιρεία αυτή..(..)Περαιτέρω, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην προηγούμενη σκέψη, η οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου διαμορφώθηκε με βάση τα κατώτατα όρια αποδοχών για εργαζομένους κάτω των 25 ετών και με προϋπηρεσία 0-3 έτη, γεγονός, άλλωστε, το οποίο συνομολογεί και η ίδια η εταιρεία. Βάσει, δε, των δεδομένων αυτών, τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 3 του ν. 3863/2010, αποτελούν ουσιώδες και απαιτούμενο επί ποινή ακυρότητας στοιχείο της συμβάσεως, συνήφθη και η μεταξύ του Νοσοκομείου και της εταιρείας 72/9.8.2016 σύμβαση. Ενόψει, όμως, της επιλογής ως κριτηρίου αναθέσεως αυτού της χαμηλότερης τιμής, καθώς επίσης και της υποχρεώσεως των διαγωνιζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, να υπολογίσουν στην προσφορά τους εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους, η απασχόληση από την ανάδοχο εταιρεία, κατά την εκτέλεση της συμβάσεως, δεκατεσσάρων (14) τουλάχιστον εργαζομένων άνω των 25 ετών, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της οικείας συμβάσεως.(...)Ως εκ τούτου, η μεταβολή αυτή συνιστά μη επιτρεπτή ουσιώδη τροποποίηση της συμβάσεως κατά τη διάρκεια της ισχύος της, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον δεύτερο λόγο διαφωνίας ..., απορριπτομένων ως αβασίμων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του Νοσοκομείου.

Υπηρεσίες φύλαξης.(..) Με την κρινόμενη αίτηση ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 136/2017 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο, με την οποία κρίθηκε ότι δεν πρέπει να θεωρηθεί το 393, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του αιτούντος, συνολικού ποσού 20.375,76 ευρώ, που αφορά στην αμοιβή της εταιρείας «...» για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης-ασφάλειας των χώρων του ... ,(..)Στην κρίση αυτή ήχθη το Κλιμάκιο με την αιτιολογία ότι: α) Δεδομένου του εξ αντικειμένου υπερβολικά χαμηλού εργολαβικού κέρδους και διοικητικού κόστους της προσφοράς της ως άνω εταιρείας,  ο ..., κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 88 παρ. 1 του ν. 4412/2016 και 68 παρ. 1 του ν. 3863/2000, παρέλειψε να καλέσει αυτήν προκειμένου να διευκρινίσει τα ανωτέρω στοιχεία της προσφοράς της και να αποδείξει ότι τα υπολογισθέντα ποσά εργολαβικού κέρδους και διοικητικού κόστους ήταν εύλογα,(..)β)  ..., η απασχόληση από την ως άνω εταιρεία, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, εργαζομένων άνω των 25 ετών, συνιστά ανεπίτρεπτη ουσιώδη τροποποίηση αυτής, διότι η εκ των υστέρων αύξηση του μισθολογικού κόστους μετέβαλε την οικονομική ισορροπία της, εκμηδενίζοντας το υπολογισθέν στην προσφορά ποσό εργολαβικού κέρδους και δημιουργώντας αρνητικό οικονομικό ισοζύγιο στη σύμβαση.(..)Ήδη, με την κρινόμενη αίτηση ανάκλησης ζητείται η ανάκληση της ως άνω πράξης, καθώς προβάλλεται, κατ’ επίκληση της διάταξης του άρθρου 96 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 4486/2017, ότι η επίμαχη δαπάνη έχει νομιμοποιηθεί. (..) Ενόψει δε της, κατά τα ανωτέρω, επίκλησης, από το αιτούν της ως άνω διάταξης του άρθρου 96 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 4486/2017 και δοθέντος ότι, κατά τα γνωστά στο Τμήμα, με τα Πρακτικά της 20ης/14.11.2017 Συνεδρίασής του (Θέμα A΄) έχει παραπεμφθεί, σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 6 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013 (Α΄52) Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως η παρ. αυτή ισχύει μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 41 παρ. 2 του ν.4489/2017 (Α΄ 140), στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, το ζήτημα της αντίθεσης ή μη της εν λόγω διάταξης προς το άρθρο 98 παρ. 1 εδ. α΄ του Συντάγματος καθώς και της συμφωνίας της ή μη με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014, όπως αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με τον ν. 4412/2016....η δε απόφανση επί των ζητημάτων τούτων επηρεάζει την έκβαση και της κρινόμενης υπόθεσης, εισηγούμαι να αναβληθεί η οριστική κρίση του Τμήματος ως προς την ανάκληση ή μη της 136/2017 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο, μέχρις ότου εκδοθούν τα Πρακτικά της Ολομέλειας του Δικαστηρίου επί των ανωτέρω παραπεμφθέντων σε αυτήν ζητημάτων.

Παροχή υπηρεσιών καθαρισμού:Συνεπώς, ο πρώτος λόγος άρνησης θεώρησης του Επιτρόπου, σύμφωνα με τον οποίο η άνω εργολάβος δεν παρείχε τις ανατεθείσες σ’ αυτή υπηρεσίες καθαρισμού καθημερινά και καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, όπως προέβλεπε η σύμβασή της με το Λιμενικό Ταμείο, είναι αβάσιμος. Αντιθέτως, όπως βάσιμα προβάλλει ο Επίτροπος, στοιχειοθετείται στην υπό κρίση υπόθεση παραβίαση των διατάξεων του άρθρου 68 του ν. 3863/2010. Τούτο διότι στην προσφορά της άνω αναδόχου και στην επίμαχη σύμβασή της με το Λιμενικό Ταμείο δεν αναγράφθηκαν ο αριθμός των εργαζομένων που αυτή επρόκειτο να απασχολήσει στο έργο, οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας τους, το ύψος του προϋπολογιζόμενου ποσού των νόμιμων αποδοχών τους, το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών με βάση τα προϋπολογισθέντα ποσά, τα τετραγωνικά μέτρα καθαρισμού ανά άτομο, το ποσοστό του διοικητικού κόστους για τις υπηρεσίες και τα αναλώσιμα, καθώς και το ποσοστό του εργολαβικού κέρδους της. Η έλλειψη δε των στοιχείων αυτών καθιστά, κατά τη ρητή διατύπωση της παρ. 3 του προαναφερόμενου άρθρου, την άνω σύμβαση άκυρη και, κατά συνέπεια, μη νόμιμη την εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη, το οποίο, ως εκ τούτου, δεν πρέπει να θεωρηθεί .

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Επίτροπο, η 2η Υ.ΠΕ. ..... και Αιγαίου, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010, καθώς επίσης και του σχετικού όρου της διακηρύξεως, αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου εταιρείας «….» και ήδη «…», αφού αυτή, ως προς το διοικητικό κόστος, ποσού ενός (1) ευρώ μηνιαίως, και το εργολαβικό κέρδος, ποσού δύο (2) ευρώ μηνιαίως, εμφανιζόταν εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή. Όφειλε, συνεπώς, η Υγειονομική Περιφέρεια να καλέσει τη μειοδότρια εταιρεία, προκειμένου να διευκρινίσει τα ανωτέρω στοιχεία της προσφοράς της και να αποδείξει ότι τα υπολογισθέντα από αυτήν ποσά διοικητικού κόστους και εργολαβικού οφέλους είναι εύλογα, εν συνεχεία, δε, να εκτιμήσει τη λυσιτέλεια των ισχυρισμών της μειοδότριας και να αποφασίσει αιτιολογημένα για την αποδοχή ή την απόρριψη της προσφοράς της. Επομένως, η Υγειονομική Περιφέρεια, κρίνοντας ότι η εν λόγω προσφορά ήταν παραδεκτή και παραλείποντας να καλέσει την εν λόγω εταιρεία προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της προσφοράς της, υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας, με συνέπεια να μην είναι νόμιμη η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών στην εταιρεία αυτή. Περαιτέρω, η οικονομική προσφορά της φερόμενης ως δικαιούχου διαμορφώθηκε με βάση τα κατώτατα όρια αποδοχών για εργαζομένους κάτω των 25 ετών και με προϋπηρεσία 0-3 έτη, γεγονός, άλλωστε, το οποίο συνομολογεί και η ίδια η εταιρεία (βλ. σκ. ΙV.Β). Βάσει, δε, των δεδομένων αυτών, τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 3 του ν. 3863/2010, αποτελούν ουσιώδες και απαιτούμενο επί ποινή ακυρότητας στοιχείο της συμβάσεως, συνήφθη και η μεταξύ της Υγειονομικής Περιφέρειας και της εταιρείας 20716/21.7.2014 σύμβαση. Ενόψει, όμως, της επιλογής ως κριτηρίου αναθέσεως αυτού της χαμηλότερης τιμής, καθώς επίσης και της υποχρεώσεως των διαγωνιζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 και 5 της οικείας διακηρύξεως, να υπολογίσουν στην προσφορά τους εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους, το γεγονός ότι η μοναδική απασχοληθείσα από την ανάδοχο εταιρεία κατά το πρώτο εξάμηνο εκτελέσεως της συμβάσεως ήταν άνω των 25 ετών, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της οικείας συμβάσεως. Τούτο, δε, διότι το μισθολογικό κόστος – χωρίς συνυπολογισμό ασφαλιστικών εισφορών εργοδότη, επιδόματος αδείας, κόστους αντικατάστασης λόγω αδείας, δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων - ενός εργαζομένου άνω των 25 ετών με προϋπηρεσία 0-3 ετών για εξάωρη απασχόληση είναι υψηλότερο τουλάχιστον κατά 65,32 ευρώ μηνιαίως κατ’ άτομο σε σχέση με το αντίστοιχο για τον εργαζόμενο κάτω των 25 ετών με προϋπηρεσία 0-3 ετών (510,51 ευρώ, αντί του ποσού των 445,18 ευρώ, αντιστοίχως, βλ. σκ. ΙΙ.Β), με συνέπεια, στην προκειμένη περίπτωση το επιπρόσθετο μηνιαίο κόστος μισθοδοσίας για την ανάδοχο να ανέρχεται τουλάχιστον στο ποσό αυτό (65,32 ευρώ). Η εκ των υστέρων, όμως, ήτοι κατά το στάδιο εκτελέσεως της συμβάσεως, μεταβολή του μισθολογικού κόστους της αναδόχου μεταβάλλει όλη την οικονομική ισορροπία της συμβάσεως, καθώς εκμηδενίζει το υπολογισθέν ποσό εργολαβικού οφέλους, το οποίο ανερχόταν στο ποσό των 2 ευρώ μηνιαίως και δημιουργεί αρνητικό οικονομικό ισοζύγιο στη σύμβαση, σε αντίθεση με την ρητώς εκπεφρασμένη - με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 - βούληση του νομοθέτη για υπολογισμό ενός εύλογου ποσοστού διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών, των αναλώσιμων, του εργολαβικού του κέρδους, καθώς και των νόμιμων υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεων. Με βάση τα ανωτέρω, η αύξηση του μισθοδοτικού κόστους αλλοιώνει τους όρους υπό τους οποίους κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διενεργηθέντος διαγωνισμού στη φερόμενη ως δικαιούχο, αφού, εάν αυτή είχε εμφανίσει το πραγματικό ύψος αυτού του κόστους, δεν είναι βέβαιο ότι η προσφορά της θα γινόταν αποδεκτή και ότι, συνεπώς, θα της είχε ανατεθεί η σύμβαση, ούτε ότι η προσφορά της θα ήταν η χαμηλότερη. Ως εκ τούτου, η μεταβολή αυτή συνιστά μη επιτρεπτή ουσιώδη τροποποίηση της συμβάσεως κατά τη διάρκεια της ισχύος της, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον δεύτερο λόγο διαφωνίας (πρβλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Τμ. Πρ. 136, 121, 80, 34/2017, 185, 181, 172/2016, 247, 32/2015, 143/2014). Τέλος, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη σκέψη ΙΙΙ, η επίμαχη δαπάνη δεν δύναται να νομιμοποιηθεί κατ’ εφαρμογήν της προδιαληφθείσας διατάξεως του άρθρου 96 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 4486/2017 (Α΄ 115/7.8.2017), καθώς, σύμφωνα με τα προμνησθέντα Πρακτικά της 2ης Γενικής Συνεδριάσεως της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 7ης Μαρτίου 2018, η εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη αντίκειται στις διατάξεις του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ και γ΄ του Συντάγματος (και κατά περίπτωση του εδ. β΄), καθώς και στις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου, της νομιμότητας της δράσης της Διοίκησης, της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, με συνέπεια να μην είναι δυνατή η, κατ’ εφαρμογή της διατάξεως αυτής, νομιμοποίηση της ελεγχόμενης δαπάνης.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας πράξης, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: Κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 και της οικείας προκήρυξης το … αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της εταιρείας «…». Τούτο, διότι, η εν λόγω προσφορά, ως προς το κόστος αναλωσίμων, το διοικητικό κόστος και το εργολαβικό κέρδος εμφανιζόταν ως υπερβολικά χαμηλή, με συνέπεια να καθίσταται επιβεβλημένη η κλήση της από το … για παροχή διευκρινίσεων. Τούτο προκύπτει τόσο από το αντικείμενο της σύμβασης και το χρονικό διάστημα διάρκειας αυτής (δύο έτη), όσο και από το γεγονός ότι πέραν της προσφοράς της εταιρείας «….», η οποία απορρίφθηκε ως απαράδεκτη, οι οικονομικές προσφορές των λοιπών εταιρειών ανέφεραν διπλάσιες μέχρι τετραπλάσιες τιμές στα στοιχεία αυτά (αναλωσίμων, διοικητικού κόστους και εργολαβικού κέρδους) .. Συνεπώς, το … υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας αποδεχόμενο τη συγκεκριμένη προσφορά και παραλείποντας να καλέσει την εν λόγω εταιρεία προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της, όπως βάσιμα προβάλλεται με το λόγο διαφωνίας της Επιτρόπου..(..)Πέραν τούτου, η χρησιμοποίηση από την ανάδοχο, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, πέντε εργαζόμενων άνω των 25 ετών συνιστά και παραβίαση ουσιώδους στοιχείου της προσφοράς της, η οποία είχε διαμορφωθεί με βάση άλλα στοιχεία (βλ. Πρ. Κλ. IV Τμ. 143/2014). Αλυσιτελώς δε προβάλλεται από το … ότι δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις εκ μέρους των συμμετεχουσών εταιρειών, διότι η μη υποβολή ενστάσεων εκ μέρους των διαγωνιζομένων δεν καθιστά άνευ ετέρου εύλογα τα ποσά των αναλωσίμων, διοικητικού κόστους και εργολαβικού οφέλους, που δηλώνουν στις προσφορές τους. Ομοίως, αλυσιτελώς προβάλλεται από το … ότι το γεγονός ότι ο ανάδοχος απασχόλησε, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, άτομα ηλικίας άνω των 25 ετών δεν απέβη τελικώς σε βάρος ούτε των εργαζομένων του ούτε σε βάρος του …, καθόσον εν προκειμένω υφίσταται παραβίαση ουσιώδους στοιχείου της προσφοράς του αναδόχου. Άλλωστε, εφόσον η σύμβαση έχει διάρκεια έως 31.12.2017, η παραβίαση αυτή ενδέχεται να αποβεί σε βάρος τόσο των εργαζομένων, όσο και του … και ανακύπτει ο κίνδυνος η σύμβαση να έχει τελικώς αρνητικό οικονομικό αποτέλεσμα..Περαιτέρω, ο ισχυρισμός της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας ότι το … ανέθεσε σε αυτήν έναν επιπλέον καθαρισμό στη …, το κόστος του οποίου ανήλθε σε 2.150 ευρώ και ότι η κερδοφορία από αυτήν την εργασία υπερκαλύπτει το επιπλέον μισθολογικό κόστος, λόγω της απασχόλησης εργαζομένων ηλικίας άνω των 25 ετών είναι απορριπτέος. Και τούτο διότι ανεξαρτήτως του ότι ο ισχυρισμός αυτός δεν αποδεικνύεται από κανένα στοιχείο, δεν αναιρεί το γεγονός ότι εν προκειμένω υφίσταται παραβίαση, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ουσιώδους στοιχείου της προσφοράς του αναδόχου. Τέλος, όπως προκύπτει τόσο από το 22285/2738/Κ03/8.8.2016 έγγραφο του …, όσο και από το από 2.8.2016 έγγραφο της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας, το πρόσωπο που φέρεται με την έκθεση διαφωνίας ως εργαζόμενο επί τετράωρο απασχολείται στους χώρους του … καθημερινά επί τρεις (3) και όχι τέσσερις (4) ώρες, σε εκτέλεση της 6/2016 σύμβασης και συνεπώς ο σχετικός λόγος της Επιτρόπου είναι απορριπτέος.

Συμβάσεις καθαριότητας.Ενόψει της σημαντικής μείωσης του εργατικού κόστους, που έχει επέλθει μετά  την  μεταβολή των κατώτατων αμοιβών των εργαζομένων με το άρθρο 1 της από 28.2.2012 ΠΥΣ,  έχει παγίως κριθεί ότι  η αναθέτουσα αρχή οφείλει να αποδεικνύει ότι η σύναψη  σύμβασης παροχής υπηρεσιών καθαριότητας ακολουθεί τις μειώσεις αυτές και συνεπώς είναι πράγματι συμφέρουσα για το Δημόσιο, αφού  οι  μειώσεις επιβλήθηκαν λόγω της δημοσιονομικής κρίσης της χώρας και της ανάγκης μείωσης των ελλειμμάτων και όχι για την επαύξηση του εργοδοτικού κέρδους (βλ. Ελ.Συν. Τμ. Μείζονος –  7μ.  2158/2013, VI Τμ. 1209, 2551, 2641, 3015/2013, Κλιμ. Προλ. Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμ. 57/2014).