Παροχή υπηρεσιών φύλαξης-ασφάλειας: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Επίτροπο, το Νοσοκομείο, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010, καθώς επίσης και του σχετικού όρου της διακηρύξεως, αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου εταιρείας «... Ε.Π.Ε.», η οποία, ως προς το εργολαβικό όφελος, που ανερχόταν στο ποσό των 5 ευρώ μηνιαίως (60 ευρώ ετησίως) για τη φύλαξη του κτιρίου του Νοσοκομείου και στο ποσό των 2 ευρώ μηνιαίως (24 ευρώ ετησίως) για το κτίριο του Κέντρου Υγείας …, εμφανιζόταν εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή. Όφειλε, συνεπώς, Νοσοκομείο να ζητήσει διευκρινίσεις από την ως άνω εταιρεία και ακολούθως, αφού εκτιμούσε τη λυσιτέλεια των ισχυρισμών της, να αποφασίσει αιτιολογημένα για την αποδοχή ή την απόρριψη της προσφοράς της. Επομένως, το Νοσοκομείο, κρίνοντας ότι η εν λόγω προσφορά ήταν αποδεκτή και παραλείποντας να καλέσει την εν λόγω εταιρεία προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της προσφοράς της, υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, με συνέπεια η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών στη φερόμενη ως δικαιούχο να μην είναι νόμιμη. Απαραδέκτως, εξάλλου, το Νοσοκομείο επικαλείται, με το 14736/16.9.2016 έγγραφο επανυποβολής του, την επιστολή της φερομένης ως δικαιούχου, με την οποία αυτή παρέχει διευκρινίσεις σχετικώς με τη σύνθεση της προσφοράς της, καθόσον οι ισχυρισμοί αυτοί δεν δύνανται να εκτιμηθούν το πρώτον από το Κλιμάκιο, χωρίς να έχουν αξιολογηθεί από τα αρμόδια όργανα στο αντίστοιχο στάδιο του διαγωνισμού ..Περαιτέρω, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην προηγούμενη σκέψη, η οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου διαμορφώθηκε με βάση τα κατώτατα όρια αποδοχών για εργαζομένους κάτω των 25 ετών και με προϋπηρεσία 0-3 έτη, γεγονός, άλλωστε, το οποίο συνομολογεί και η ίδια η εταιρεία. Βάσει, δε, των δεδομένων αυτών, τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 3 του ν. 3863/2010, αποτελούν ουσιώδες και απαιτούμενο επί ποινή ακυρότητας στοιχείο της συμβάσεως, συνήφθη και η μεταξύ του Νοσοκομείου και της εταιρείας 167/26.6.2015 σύμβαση. Ενόψει, όμως, της επιλογής ως κριτηρίου αναθέσεως αυτού της χαμηλότερης τιμής, καθώς επίσης και της υποχρεώσεως των διαγωνιζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, να υπολογίσουν στην προσφορά τους εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους, η απασχόληση από την ανάδοχο εταιρεία, κατά την εκτέλεση της συμβάσεως, οκτώ τουλάχιστον εργαζομένων άνω των 25 ετών, των οποίων το μισθολογικό κόστος είναι υψηλότερο κατά 75,13 ευρώ μηνιαίως κατ’ άτομο, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της οικείας συμβάσεως..

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΦΥΛΑΞΗΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Νοσοκομείο σε ιδιωτική εταιρεία για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης των χώρων του Νοσοκομείου, του Ψυχιατρικού Ξενώνα,  και του Κέντρου Υγείας, καθόσον κατά παράβαση των διατάξεων των παρ.1 και 3 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 (ΦΕΚ Α΄ 115/2010) (όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 22 παρ. 1 και 3 του ν. 4144/2013, ΦΕΚ Α΄ 88/2013), το Νοσοκομείο μη νόμιμα αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της ανωτέρω εταιρείας, την οποία όφειλε να απορρίψει ως απαράδεκτη, διότι στην οικονομική της προσφορά δεν γίνεται καμία αναφορά στο ποσοστό διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών της, στο κόστος αναλωσίμων, καθώς και στις νόμιμες υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις.

Υπηρεσίες - εργασίες καθαρισμού:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Υποκατάστημα ασφαλιστικού ιδρύματος σε ιδιωτική επιχείρηση για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας του κτιρίου διοικητικών υπηρεσιών του ως άνω Τοπικού Υποκαταστήματος, καθόσον η αναθέτουσα αρχή κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010 (ΦΕΚ Α' 115/2010) αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της ανωτέρω εταιρείας, χωρίς να καλέσει αυτήν, ως όφειλε, να παράσχει διευκρινίσεις επί των ποσοστών διοικητικού κόστους, εργολαβικού οφέλους και κόστους αναλωσίμων, τα οποία είχε συνυπολογίσει με την προσφορά της.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:Με τα δεδομένα αυτά και όσα ήδη εκτέθηκαν στη σκέψη που προηγήθηκε, το Τμήμα, μετά την επανεξέταση της υπόθεσης, στην ίδια άγεται κρίση, στην οποία ήχθη και το Κλιμάκιο με την ήδη προσβαλλόμενη πράξη του, στις ορθές σκέψεις και λεπτομερείς αιτιολογίες της οποίας παραπέμπει προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων. Αβάσιμα δε το αιτούν προβάλλει ότι η άνω παράλειψή του δεν αντίκειται στο νόμο αφού ο προσδιορισμός του διοικητικού κόστους, του κόστους αναλωσίμων και του εργολαβικού κέρδους ανάγεται στον τρόπο άσκησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας των εταιρειών παροχής υπηρεσιών καθαριότητας, οι οποίες, ως εκ τούτου, μπορούν, κατά την ελεύθερη και ανέλεγκτη από την εκάστοτε αναθέτουσα αρχή κρίση τους, να διαμορφώνουν τα άνω στοιχεία. Και τούτο διότι, κατά την ρητά εκπεφρασμένη με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 βούληση του νομοθέτη, οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών καθαριότητας στην προσφορά τους πρέπει να υπολογίζουν εύλογο - και κατά συνεκδοχή ελέγξιμο από τις αναθέτουσες αρχές, με βάση τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις παρεχόμενες από τις προσφέρουσες εταιρείες εξηγήσεις .. ποσοστό διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους. Δοθέντος άλλωστε ότι τα άνω προσφερθέντα από τη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία ποσά ήταν σχεδόν μηδενικά, δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί εν προκειμένω η συνδρομή συγγνωστής πλάνης, την οποία, ως εκ τούτου, αβάσιμα προβάλλει το αιτούν.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.Υπηρεσίες φύλαξης:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από νοσοκομείο σε εταιρεία για παροχή υπηρεσιών φύλαξης των χώρων του νοσοκομείου, καθόσον κατά παράβαση των διατάξεων του αρθ.68 παρ.1 του ν.3863/2010, το Νοσοκομείο αποδέχθηκε σιωπηρά την οικονομική προσφορά της ανάδοχης εταιρείας, η οποία, ως προς το διοικητικό κόστος, τα αναλώσιμα και το εργολαβικό κέρδος εμφανιζόταν εξ' αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή, με συνέπεια να υπερβεί τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, κρίνοντας ότι η άνω προσφορά είναι αποδεκτή και παραλείποντας να καλέσει την εν λόγω εταιρεία προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της (ν.3836/2010 και ν.4144/2013).

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Επίτροπο, η 2η Υ.ΠΕ. ..... και Αιγαίου, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010, καθώς επίσης και του σχετικού όρου της διακηρύξεως, αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου εταιρείας «….» και ήδη «…», αφού αυτή, ως προς το διοικητικό κόστος, ποσού ενός (1) ευρώ μηνιαίως, και το εργολαβικό κέρδος, ποσού δύο (2) ευρώ μηνιαίως, εμφανιζόταν εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή. Όφειλε, συνεπώς, η Υγειονομική Περιφέρεια να καλέσει τη μειοδότρια εταιρεία, προκειμένου να διευκρινίσει τα ανωτέρω στοιχεία της προσφοράς της και να αποδείξει ότι τα υπολογισθέντα από αυτήν ποσά διοικητικού κόστους και εργολαβικού οφέλους είναι εύλογα, εν συνεχεία, δε, να εκτιμήσει τη λυσιτέλεια των ισχυρισμών της μειοδότριας και να αποφασίσει αιτιολογημένα για την αποδοχή ή την απόρριψη της προσφοράς της. Επομένως, η Υγειονομική Περιφέρεια, κρίνοντας ότι η εν λόγω προσφορά ήταν παραδεκτή και παραλείποντας να καλέσει την εν λόγω εταιρεία προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της προσφοράς της, υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας, με συνέπεια να μην είναι νόμιμη η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών στην εταιρεία αυτή. Περαιτέρω, η οικονομική προσφορά της φερόμενης ως δικαιούχου διαμορφώθηκε με βάση τα κατώτατα όρια αποδοχών για εργαζομένους κάτω των 25 ετών και με προϋπηρεσία 0-3 έτη, γεγονός, άλλωστε, το οποίο συνομολογεί και η ίδια η εταιρεία (βλ. σκ. ΙV.Β). Βάσει, δε, των δεδομένων αυτών, τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 3 του ν. 3863/2010, αποτελούν ουσιώδες και απαιτούμενο επί ποινή ακυρότητας στοιχείο της συμβάσεως, συνήφθη και η μεταξύ της Υγειονομικής Περιφέρειας και της εταιρείας 20716/21.7.2014 σύμβαση. Ενόψει, όμως, της επιλογής ως κριτηρίου αναθέσεως αυτού της χαμηλότερης τιμής, καθώς επίσης και της υποχρεώσεως των διαγωνιζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 και 5 της οικείας διακηρύξεως, να υπολογίσουν στην προσφορά τους εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους, το γεγονός ότι η μοναδική απασχοληθείσα από την ανάδοχο εταιρεία κατά το πρώτο εξάμηνο εκτελέσεως της συμβάσεως ήταν άνω των 25 ετών, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της οικείας συμβάσεως. Τούτο, δε, διότι το μισθολογικό κόστος – χωρίς συνυπολογισμό ασφαλιστικών εισφορών εργοδότη, επιδόματος αδείας, κόστους αντικατάστασης λόγω αδείας, δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων - ενός εργαζομένου άνω των 25 ετών με προϋπηρεσία 0-3 ετών για εξάωρη απασχόληση είναι υψηλότερο τουλάχιστον κατά 65,32 ευρώ μηνιαίως κατ’ άτομο σε σχέση με το αντίστοιχο για τον εργαζόμενο κάτω των 25 ετών με προϋπηρεσία 0-3 ετών (510,51 ευρώ, αντί του ποσού των 445,18 ευρώ, αντιστοίχως, βλ. σκ. ΙΙ.Β), με συνέπεια, στην προκειμένη περίπτωση το επιπρόσθετο μηνιαίο κόστος μισθοδοσίας για την ανάδοχο να ανέρχεται τουλάχιστον στο ποσό αυτό (65,32 ευρώ). Η εκ των υστέρων, όμως, ήτοι κατά το στάδιο εκτελέσεως της συμβάσεως, μεταβολή του μισθολογικού κόστους της αναδόχου μεταβάλλει όλη την οικονομική ισορροπία της συμβάσεως, καθώς εκμηδενίζει το υπολογισθέν ποσό εργολαβικού οφέλους, το οποίο ανερχόταν στο ποσό των 2 ευρώ μηνιαίως και δημιουργεί αρνητικό οικονομικό ισοζύγιο στη σύμβαση, σε αντίθεση με την ρητώς εκπεφρασμένη - με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 - βούληση του νομοθέτη για υπολογισμό ενός εύλογου ποσοστού διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών, των αναλώσιμων, του εργολαβικού του κέρδους, καθώς και των νόμιμων υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεων. Με βάση τα ανωτέρω, η αύξηση του μισθοδοτικού κόστους αλλοιώνει τους όρους υπό τους οποίους κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διενεργηθέντος διαγωνισμού στη φερόμενη ως δικαιούχο, αφού, εάν αυτή είχε εμφανίσει το πραγματικό ύψος αυτού του κόστους, δεν είναι βέβαιο ότι η προσφορά της θα γινόταν αποδεκτή και ότι, συνεπώς, θα της είχε ανατεθεί η σύμβαση, ούτε ότι η προσφορά της θα ήταν η χαμηλότερη. Ως εκ τούτου, η μεταβολή αυτή συνιστά μη επιτρεπτή ουσιώδη τροποποίηση της συμβάσεως κατά τη διάρκεια της ισχύος της, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον δεύτερο λόγο διαφωνίας (πρβλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Τμ. Πρ. 136, 121, 80, 34/2017, 185, 181, 172/2016, 247, 32/2015, 143/2014). Τέλος, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη σκέψη ΙΙΙ, η επίμαχη δαπάνη δεν δύναται να νομιμοποιηθεί κατ’ εφαρμογήν της προδιαληφθείσας διατάξεως του άρθρου 96 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 4486/2017 (Α΄ 115/7.8.2017), καθώς, σύμφωνα με τα προμνησθέντα Πρακτικά της 2ης Γενικής Συνεδριάσεως της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 7ης Μαρτίου 2018, η εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη αντίκειται στις διατάξεις του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ και γ΄ του Συντάγματος (και κατά περίπτωση του εδ. β΄), καθώς και στις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου, της νομιμότητας της δράσης της Διοίκησης, της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, με συνέπεια να μην είναι δυνατή η, κατ’ εφαρμογή της διατάξεως αυτής, νομιμοποίηση της ελεγχόμενης δαπάνης.

Μη νόμιμη η καταβολή μέρους συμβατικού τιμήματος από Νοσοκομείο σε ιδιωτική εταιρεία για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης Νοσοκομείου  και Κέντρων Υγείας, καθόσον: α) κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ.1 του ν. 3863/2010, το Νοσοκομείο αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της ανωτέρω εταιρείας, η οποία ως προς το διοικητικό κόστος, το εργολαβικό όφελος και τα λοιπά έξοδα εμφανιζόταν εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή και β) η εταιρεία διαμόρφωσε την προσφορά της με βάση τα κατώτατα όρια αποδοχών για τους εργαζόμενους κάτω των 25 ετών, εντούτοις χρησιμοποίησε τελικά εργαζόμενους άνω των 25 ετών, με συνέπεια την παραβίαση, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ουσιώδους στοιχείου της προσφοράς της

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΦΥΛΑΞΗΣ::Μη νόμιμη η καταβολή μέρους συμβατικού τιμήματος από Νοσοκομείο σε ιδιωτική εταιρεία για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης Νοσοκομείου  και Κέντρων Υγείας, καθόσον: α) κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ.1 του ν. 3863/2010, το Νοσοκομείο αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της ανωτέρω εταιρείας, η οποία ως προς το διοικητικό κόστος, το εργολαβικό όφελος και τα λοιπά έξοδα εμφανιζόταν εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή και β) η εταιρεία διαμόρφωσε την προσφορά της με βάση τα κατώτατα όρια αποδοχών για τους εργαζόμενους κάτω των 25 ετών, εντούτοις χρησιμοποίησε τελικά εργαζόμενους άνω των 25 ετών, με συνέπεια την παραβίαση, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ουσιώδους στοιχείου της προσφοράς της

Ανάθεση υπηρεσίας καθαρισμού:..ζητείται, η ανάκληση της 302/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω η αναθέτουσα αρχή έλεγξε, ως όφειλε, κατά το στάδιο οικονομικής αξιολόγησης, εάν οι οικονομικές προσφορές των υποψηφίων αναδόχων ήταν παραδεκτές, δηλαδή συμπεριελάμβαναν όλα τα οριζόμενα στο άρθρο 68 του ν. 3863/2010, καθώς και στο άρθρο 13 της διακήρυξης, στοιχεία ( εργατοασφαλιστικό κόστος, εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους παροχής υπηρεσιών, κόστος αναλωσίμων, μικτό εργολαβικό όφελος, Φ.Π.Α. καθώς και τις νόμιμες υπέρ του Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις). Περαιτέρω, εν προκειμένω η αναθέτουσα αρχή, κατά το στάδιο αξιολόγησης των οικονομικών προσφορών των συμμετεχουσών εταιρειών νομίμως δεν απέρριψε ως απαράδεκτη την προσφορά της εταιρείας «….», λόγω μη ευλόγου εργολαβικού κέρδους και κόστους υλικών δεδομένου ότι στα πλαίσια άσκησης της διακριτικής της ευχέρειας εκτίμησε ότι η υποβληθείσα από την ανωτέρω εταιρεία οικονομική προσφορά δεν ήταν υπερβολικά χαμηλή.Τούτο, διότι είχε την ευχέρεια, ενόψει του ότι το ύψος του εργολαβικού κέρδους και του κόστους των αναλωσίμων υλικών δεν προσδιορίσθηκαν με συγκεκριμένο ποσοστό στο νόμο ή στη διακήρυξη του παρόντος διαγωνισμού και συνεπώς δεν ήταν δυνατόν να επιφέρουν άνευ ετέρου σε περίπτωση μη ευλόγου προσδιορισμού τους τον αποκλεισμό των υποψηφίων αναδόχων, να τα συνεκτιμήσει σε συνάρτηση με τα λοιπά στοιχεία της οικονομικής προσφοράς της καθώς και με συγκριτική αξιολόγηση αυτής με την υποβληθείσα στην αμέσως προγενέστερη της παρούσας, διαδικασία ανάθεσης παροχής υπηρεσιών καθαριότητας. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση καθώς και η παρέμβαση της εταιρείας «…», να απορριφθεί, για τους λόγους που αναφέρθηκαν στην σκέψη Ι της παρούσας η παρέμβαση της εταιρείας «....», να ανακληθεί η 302/2012 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να επιτραπεί η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης,

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει κατά πλειοψηφία ότι, κατά το βάσιμο σχετικό λόγο διαφωνίας, ο προσδιορισμός του διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους στο συνολικό ποσό των 0,02 ευρώ κατά μήνα, εμφανίζεται εξ αντικειμένου ασυνήθιστα χαμηλός, ως μη επαρκής, κατά την κοινή εμπειρία, για να καλυφθούν τα κόστη διοίκησης και λειτουργίας της επιχείρησης, καθώς και απόκτησης, συντήρησης και λειτουργίας του εξοπλισμού. Επομένως, η παράλειψη του Νοσοκομείου να καλέσει την προσφέρουσα εταιρεία να παράσχει διευκρινήσεις για την προσφορά της, εχώρησε καθ’ υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής του ευχέρειας, καθιστώντας κατά τούτο πλημμελή την επακόλουθη ανάθεση της σύμβασης σε αυτήν.(..)η δαπάνη που εντέλλεται με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν είναι νόμιμη και, επομένως, το ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.