Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, από τον έλεγχο των υποβληθέντων σε αυτό στοιχείων, δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες στην επί μέρους φάση της διαδικασίας ανάθεσης εκπόνησης της μελέτης με αντικείμενο…, η οποία (επί μέρους φάση) εκτείνεται μέχρι και την κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην ως άνω….. Συναφώς, επισημαίνεται ότι η επόμενη φάση της διαδικασίας που αφορά στον έλεγχο, από αρμόδιο, κατά το νόμο και τη διακήρυξη, όργανο, ο οποίος πιστοποιείται με τη σύνταξη αντίστοιχου πρακτικού, των υποβληθέντων από την ανωτέρω, αναδειχθείσα ανάδοχο Σύμπραξη γραφείων μελετών των προβλεπόμενων, στο άρθρο 23 της οικείας Διακήρυξης, επιμέρους δικαιολογητικών και εγγράφων νομιμοποίησης και ελέγχου της προσωπικής κατάστασης των μελών της, πρέπει να διαβιβαστεί για έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο (πρβλ. 281/2010 απόφαση VI Τμ. Ελ.Συν., βλ. 175/2010 Πράξη Ζ΄ Κλιμ. Ελ. Συν.).

Προγραμματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο είναι κατά χρόνο αναρμόδιο να ελέγξει την πρώτη φάση του διαγωνισμού για την επιλογή των αναδόχων των προκαταρκτικών μελετών, καθώς έχουν ήδη υπογραφεί και εκτελεστεί οι σχετικές από 22.11.2018 συμβάσεις μεταξύ της Περιφέρειας ... και των τριών αναδόχων. Περαιτέρω, οι συμβάσεις αυτές είναι άκυρες, καθώς δεν υποβλήθηκαν πριν την υπογραφή τους για έλεγχο νομιμότητας στο αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ. 1 έως 4 του ν. 4129/2013, παρότι η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη του διαγωνισμού ανερχόταν σε 1.000.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.). Ως εκ τούτου, οι συμβάσεις αυτές, καθώς και οι βάσει αυτών εκπονηθείσες προκαταρκτικές μελέτες, δεν μπορούσαν να αποτελέσουν νόμιμο έρεισμα για τη συμμετοχή των τριών επιλεγέντων αναδόχων στη δεύτερη φάση της διαδικασίας για την ανάθεση των υπολοίπων σταδίων της μελέτης. Συνακόλουθα, είναι μη νόμιμη και η .... απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ..., με την οποία κατακυρώθηκε η ανάθεση των υπολοίπων σταδίων της μελέτης στη σύμπραξη .... Κατά τη γνώμη όμως του Προέδρου του Τμήματος, παραδεκτώς ελέγχονται στο παρόν στάδιο οι πράξεις της πρώτης φάσης της διαγωνιστικής διαδικασίας, πλην μη νομίμως έγινε δεκτή η προσφορά της σύμπραξης .... κατά την πρώτη φάση του διαγωνισμού, αφού η σύμπραξη αυτή, ενώ εκκρεμούσε ο έλεγχος των προσφορών των υποψηφίων από την Επιτροπή Διαγωνισμού, μετέβαλε τη στελέχωση της δηλωθείσας με την τεχνική προσφορά της ομάδας μελέτης για την κατηγορία 20, χωρίς να επικαλείται λόγο ανωτέρας βίας για την μεταβολή αυτή, σύμφωνα με το άρθρο 18 παρ. 3 του ν. 3316/2005, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο τέταρτο παρ. 4 εδ. α΄ του ν. 3621/2007. Συνακόλουθα, είναι μη νόμιμη η συμμετοχή της σύμπραξης αυτής στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού και, ως εκ τούτου, είναι νη νόμιμη και η .... κατακυρωτική απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ...Κατ` ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο απέχει του ελέγχου της πρώτης φάσης της διαδικασίας ανάθεσης, ενώ κρίνει ότι συντρέχει ουσιώδης πλημμέλεια στην ελεγχθείσα δεύτερη φάση της διαδικασίας, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη.

Δημόσια έργα-έλεγχος νομιμότητας: Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το σχέδιο σύμβασης εισάγεται απαραδέκτως για την άσκηση ελέγχου νομιμότητας, καθόσον αφορά σε έργο με προϋπολογιζόμενη δαπάνη κατώτερη του ποσού των 10.000.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. Συνεπώς, το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου επ’ αυτού και πρέπει να απόσχει.

Σύμβαση εκτέλεσης έργου:...Με τα δεδομένα αυτά η υπογραφείσα σύμβαση εκτέλεσης δημόσιου έργου μεταξύ της .... και της ως άνω αναδόχου κοινοπραξίας έπρεπε, ως εκ του ύψους του προϋπολογισμού της, που υπερέβαινε το ποσό των 200.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Από τον έλεγχο όμως της διαδικασίας σύναψης της εν λόγω σύμβασης, όπως ανωτέρω εκτέθηκε, δεν διαπιστώνεται ουσιώδης πλημμέλεια που θα μπορούσε να δημιουργήσει κώλυμα για την υπογραφή της. Ενόψει αυτών τα αρμόδια όργανα παρέλειψαν να υποβάλουν την σύμβαση αυτή στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, αλλά από πλάνη, η οποία ενόψει και της νομιμότητας της διαδικασίας που προηγήθηκε της σύναψης της σύμβασης κρίνεται συγγνωστή (Ε.Σ. ΚΠΕΔ VII Τμ. 99/2018, 294, 212, 198, 25/2017). Συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί, λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2018.

ΕΡΓΑ.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις Ι και ΙΙ, στην προκειμένη περίπτωση δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία που προηγείται της σύναψης της εν λόγω σύμβασης, ήτοι δεν στοιχειοθετείται ούτε επιμέρους φάση της ελεγχόμενης από το Ελεγκτικό Συνέδριο διαδικασίας. Συνεπώς, το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας να αποφανθεί για τη νομιμότητα της διαδικασίας σύναψης της σύμβασης αυτής, ο φάκελος της οποίας απαραδέκτως εισάγεται για προσυμβατικό έλεγχο.

Αγορά ακινήτων(...)Αίτηση αναθέωρησης της  2341/2017  απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκε αίτηση της ανωτέρω Περιφέρειας περί ανάκλησης της 127/2017 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και κρίθηκε ότι συντρέχει ουσιώδης νομική πλημμέλεια στην επιμέρους φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας για την «Αγορά ακινήτου που θα λειτουργεί ως κεντρικό κτίριο της Περιφέρειας …..», μέχρι το στάδιο της κατακύρωσης, με την 1057/5.5.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας, του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην εταιρεία με την επωνυμία «…..» (εφεξής:…..). Η ως άνω αίτηση επαναφέρεται νομίμως προς συζήτηση μετά την εκτέλεση όσων διατάχθηκαν με την 483/2018 προδικαστική απόφαση του παρόντος Τμήματος.Με την απόφαση αυτή απορρίφθηκε αίτηση της ανωτέρω Περιφέρειας περί ανάκλησης της 127/2017 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και κρίθηκε ότι συντρέχει ουσιώδης νομική πλημμέλεια στην επιμέρους φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας για την «Αγορά ακινήτου που θα λειτουργεί ως κεντρικό κτίριο της Περιφέρειας …..», μέχρι το στάδιο της κατακύρωσης, με την 1057/5.5.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας, του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην εταιρεία με την επωνυμία «…..» (εφεξής:…..). Η ως άνω αίτηση επαναφέρεται νομίμως προς συζήτηση μετά την εκτέλεση όσων διατάχθηκαν με την 483/2018 προδικαστική απόφαση του παρόντος Τμήματος.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, εφόσον δεν συντρέχει η, μοναδική αναδειχθείσα με την προσβαλλόμενη απόφαση, ουσιώδης νομική πλημμέλεια στην επιμέρους φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας για την «Αγορά ακινήτου που θα λειτουργεί ως κεντρικό κτίριο της Περιφέρειας….», μέχρι το στάδιο της κατακύρωσης, με την 1057/5.5.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας, του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην εταιρεία με την επωνυμία «....... …», πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να αναθεωρηθεί η 2341/2017 απόφαση του VI Τμήματος, που έκρινε αντίθετα. Αναθεωρεί την 2341/2017 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Από τις ανωτέρω διατάξεις , κατά την ομόφωνη κρίση του Κλιμακίου, προκύπτει, ότι ο έλεγχος νομιμότητας που διενεργείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο επεκτείνεται και στην περίπτωση συμβάσεων, που συνάπτονται ύστερα από επαναληπτικό διαγωνισμό ή απευθείας ανάθεση ανεξαρτήτως ποσού, όταν ο αρχικός διαγωνισμός, ο οποίος υπαγόταν λόγω ποσού του προϋπολογισμού του στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, περιελάμβανε και το αντικείμενο του επαναληπτικού (διαγωνισμού) ή της απευθείας ανάθεσης . Τούτο διότι, σκοπός των προαναφερόμενων διατάξεων είναι η θεσμοθέτηση μίας αποτελεσματικής διαδικασίας για τον έλεγχο της νομιμότητας των συμβάσεων , ο οποίος θα ανατρεπόταν ή θα καθίστατο αλυσιτελής, ιδίως στην περίπτωση που βάσει ειδικών διατάξεων παρέχεται στη Διοίκηση η ευχέρεια να συνάπτει συμβάσεις με απευθείας ανάθεση σε περίπτωση κηρύξεως αγόνου μέρους μόνο του αντικειμένου του διαγωνισμού (αρχικού ή επαναληπτικού).

Μελέτες-Έλεγχος Νομιμότητας:...να ελέγξει τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας (α΄ και β΄ φάσης αυτής) μέχρι και την έκδοση κατακυρωτικής απόφασης για την επιλογή αναδόχου για την ανάθεση της μελέτης με αντικείμενο την «Αναγνωριστική Μελέτη της Εθ.Ο. Κορίνθου Άργους Άστρους στο Τμήμα Παράκαμψη Άργους και Σύνδεση με Οδό Αρχαιολογικών Χώρων», σε εκτέλεση της 24/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(....)Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με τα ερμηνευτικώς γενόμενα δεκτά στη σκ. ΙV της παρούσας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι, ενώ εκκρεμούσε ο έλεγχος των τεχνικών προσφορών των υποψηφίων από την Επιτροπή Διαγωνισμού κατά την α΄ φάση του διαγωνισμού, η εταιρεία «……Ε.Ε.» και ήδη  «…….», η οποία αποτελεί τον έναν εκ των τριών αναδόχων της α΄ φάσης του διαγωνισμού που συνέχισε και στην β΄ φάση αυτού, μετέβαλε τη στελέχωση της δηλωθείσας με την τεχνική προσφορά της ομάδας μελέτης για την κατηγορία 20, χωρίς, ωστόσο, να περιλαμβάνονται στοιχεία στον φάκελο της υπόθεσης από τα οποία να προκύπτουν λόγοι ανωτέρας βίας για την μεταβολή αυτή... Αναβάλλει την έκδοση οριστικής Πράξης. Διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου με την προσκόμιση των αναφερόμενων στο σκεπτικό της παρούσας στοιχείων.

ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ- έλεγχος νομιμότητας:Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω το Κλιμάκιο κρίνει ότι εν προκειμένω κατά τη φάση εκτέλεσης της Σύμβασης Παραχώρησης προέκυψε η ανάγκη ενεργοποίησης του προβλεπόμενου σε αυτήν μηχανισμού αναδιαπραγμάτευσης των όρων της, λόγω συνδρομής έκτακτων και απρόβλεπτων γεγονότων και όχι από την ελεύθερη βούληση των μερών να επαναδιαπραγματευτούν τη σύμβαση. Περαιτέρω, οι συμφωνηθείσες τροποποιήσεις πληρούν τις κάτωθι προϋποθέσεις: α) προέκυψαν εξαιτίας απρόβλεπτων περιστάσεων και έλαβαν χώρα στο πλαίσιο μίας συμβατικής ρήτρας που επέβαλε την αναδιαπραγμάτευση της σύμβασης σε περίπτωση συνδρομής των περιστάσεων αυτών, β) δεν μεταβάλλουν τη φύση της σύμβασης ως παραχώρησης, γ) γίνονται προς αποκατάσταση της διαταραχθείσας οικονομικής ισορροπίας της σύμβασης και δεν προσπορίζουν στον Παραχωρησιούχο υπέρμετρο οικονομικό όφελος και δ) δεν μεταβάλλουν το τεχνικό ή οικονομικό αντικείμενο. Με τα δεδομένα αυτά δεν προκαλείται ζήτημα νόθευσης του ανταγωνισμού και κατά συνέπεια, δεν πρόκειται για ουσιώδεις τροποποιήσεις κατά την έννοια του δικαίου της Ένωσης που κωλύουν την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης

Δημόσια έργα:Στον υπό έλεγχο δημόσιο διαγωνισμό, ο οποίος, μετά από την τήρηση των νομίμων διατυπώσεων δημοσιότητας, διενεργήθηκε την 27.11.2012 με ανοικτή διαδικασία και κριτήριο αναθέσεως τη χαμηλότερη τιμή (άρθρο 26 του ν. 3669/2008), συμμετείχαν δεκατέσσερις (14) εργοληπτικές επιχειρήσεις. Στο σχετικό πίνακα που συντάχθηκε, κατατάχθηκε πρώτη κατά σειρά μειοδοσίας η εργοληπτική επιχείρηση «….», η οποία προσέφερε μέση τεκμαρτή έκπτωση 31,49%. Με σχετικό πρακτικό (β΄ φάση) της Επιτροπής Διενέργειας του Διαγωνισμού αναδείχθηκε ομόφωνα η «…..» ως προσωρινή μειοδότρια του διαγωνισμού και βεβαιώθηκε ότι δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις κατά του κύρους της δημοπρασίας. Η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας …, με το πρακτικό 40/27.12.2012 (απόφαση 1546/2012, θέμα 8), υιοθέτησε το ως άνω πρακτικό της Ε.Δ. και ανέθεσε στην προσωρινή μειοδότρια του διαγωνισμού την εκτέλεση των εργασιών του ως άνω έργου. Με την προσβαλλόμενη πράξη, το Κλιμάκιο διαπίστωσε ότι, όπως προέκυπτε από τα αναφερόμενα στην Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων, κατά τον αρχικό σχεδιασμό του έργου οι αναγκαίες για την εκτέλεσή του απαλλοτριώσεις έπρεπε να έχουν συντελεστεί μέχρι το Δεκέμβριο του 2012. Πλην όμως, μέχρι την ημερομηνία έκδοσης της προσβαλλομένης πράξης οι απαλλοτριώσεις αυτές δεν είχαν καν κηρυχθεί. Με την υπό κρίση αίτηση προβάλλεται ότι έχει ήδη εκδοθεί η 2737/9.4.2013 απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης …, με την οποία κηρύχθηκε η αναγκαστική απαλλοτρίωση των σχετικών εκτάσεων για την κατασκευή του έργου, η οποία και υποβάλλεται συνημμένη με την υπό κρίση αίτηση...να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση και να ανακληθεί η 126/2013 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και να επιτραπεί η υπογραφή του σχεδίου αυτού σύμβασης.