Kρίσιμο στοιχείο για την έναρξη του χρόνου της παραγραφής της αξιώσεως των αναδόχων είναι η υποβολή της μελέτης

Ο εργοδότης έχει µεν την ευχέρεια να προβαίνει σε ματαίωση του διαγωνισμού για την ανάθεση εκπόνησης μελέτης, εφόσον συντρέχει νόμιμος λόγος, η απόφαση όμως του αρμόδιου οργάνου για τη µη ανάθεση της μελέτης πρέπει να είναι αιτιολογημένη. Τέτοιο νόμιμο λόγο ακύρωσης μπορεί να αποτελεί η επιλογή της Διοίκησης να επιδιώξει την εκπόνηση της μελέτης µε άλλο νόμιμο τρόπο, καθώς και η έλλειψη πίστωσης για τη χρηματοδότηση της εκπόνησης της μελέτης, η απόφαση όμως για τη ματαίωση θα πρέπει να τεκμηριώνεται επαρκώς µε την παράθεση των σχετικών εκτιμήσεων της Διοίκησης, ενώ στη δεύτερη από τις προαναφερθείσες περιπτώσεις ματαίωσης θα πρέπει να παρατίθενται συγκεκριμένα οικονομικά δεδομένα. Εν προκειμένω, η απόφαση περί ανάθεσης εκπόνησης της μελέτης στον ΟΣΚ συνιστά απόφαση ματαίωσης της ανάθεσης της μελέτης βάσει του προκηρυχθέντος διαγωνισμού, ωστόσο η αιτιολογία της έλλειψης πίστωσης δεν κρίνεται επαρκής, σύμφωνα µε τα αναφερόμενα ανωτέρω.

Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη που προηγήθηκε και λαμβάνοντας ιδίως υπόψη αφενός μεν ότι αντικείμενο της από 25.8.2011 σύμβασης ήταν η εκπόνηση αρχιτεκτονικής μελέτης σε μία φάση, ήτοι η εκπόνηση οριστικής μελέτης, χωρίς να προβλέπεται στάδιο προμελέτης, αφετέρου δε ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή της αναδόχου υπολογίστηκε, κατ’ εφαρμογή μεν του Κανονισμού Προεκτιμώμενων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών, πλην όμως εκ των υστέρων, ήτοι μετά τη λήψη της 276/27.6.2011 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου και την υπογραφή της οικείας σύμβασης, στο ποσό των 75.763,83 ευρώ, το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως ο Δήμος .... ανέθεσε απευθείας την επίμαχη μελέτη, κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 209 παρ. 3 του Δ.Κ.Κ.. Τούτο δε, διότι η προεκτιμώμενη αμοιβή της φερόμενης ως δικαιούχου υπολογίστηκε αυθαίρετα, ήτοι χωρίς την προηγούμενη προσφυγή της αναθέτουσας αρχής στον ανωτέρω Κανονισμό, βάσει του οποίου θα καθοριζόταν εκ των προτέρων με σαφή τρόπο η προεκτιμηθείσα αμοιβή, ώστε να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα ως προς τη δυνατότητα εφαρμογής ή μη της ανωτέρω εξαιρετικής διάταξης. Σε κάθε περίπτωση και ανεξαρτήτως των ανωτέρω, ως προεκτιμώμενη αμοιβή, από το ύψος της οποίας εξαρτάται, κατά τις προαναφερόμενες διατάξεις, η δυνατότητα απευθείας ανάθεσης μιας μελέτης, νοείται αυτή του συνόλου των σταδίων της εν λόγω μελέτης και συνεπώς, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και για το λόγο ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή όλων των σταδίων της επίμαχης αρχιτεκτονικής μελέτης υπερβαίνει το ποσοστό του 30% του ανωτάτου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ Τάξης, που ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο ανάθεσης αυτής για τη συγκεκριμένη κατηγορία μελετών (24.475 Χ 30% = 7.342,50 ευρώ έναντι 75.763,83 ευρώ εν προκειμένω).

Εκπόνηση μελέτης και σύμβαση παροχής υπηρεσιών: ..Από τα παραπάνω παρέπεται ότι η κρινόμενη σύμβαση, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση, αλλά κοινή εξ επαχθούς αιτίας δημόσια σύμβαση. Η διαπίστωση αυτή δεν αναιρείται από το γεγονός ότι με το άρθρο 138 του ν. 4070/2012 η «….» μπορεί να μετέχει ως αντισυμβαλλόμενο μέρος σε προγραμματικές συμβάσεις, καθόσον αυτονόητη προϋπόθεση είναι η συναπτόμενη σύμβαση να φέρει ως εκ του αντικειμένου της τα χαρακτηριστικά προγραμματικής, ουδόλως προσδίδει δε σ’ αυτή τη νομική φύση προγραμματικής σύμβασης το γεγονός ότι η «..» συμβάλλεται με κάποιον από τους φορείς που αναφέρονται στο άρθρο 100 του ν. 3852/2010. Σύμφωνα με το τεχνικό της αντικείμενο, η σύμβαση αυτή συνιστά σύνθετη σύμβαση εκπόνησης σύνθετης μελέτης, ήτοι μελέτης  που περιλαμβάνει περισσότερες κατηγορίες μελετών του άρθρου 2 ν. 3316/2005 αναφορικά με το έργο της επέκτασης του κοιμητηρίου .., και παροχής συναφών υπηρεσιών, ως τέτοιων νοουμένων των υπηρεσιών που απαιτούνται για την προετοιμασία, τη διεξαγωγή της διαδικασίας ανάθεσης και τη διοίκηση της μελέτης, κυρίως δε για τον καθορισμό των γενικών και ειδικών τεχνικών όρων, με τους οποίους θα εκτελούνταν η σύμβαση ανάθεσης μελέτης, ακολούθως δε για τη διεξαγωγή των διαδικασιών ανάθεσης του συγκεκριμένου τεχνικού έργου, τη διοίκηση των συμβάσεων, την έγκριση των μελετών και την παραλαβή του αντικειμένου της σύμβασης. Η προβλεπόμενη από τον ν. 3316/ 2005 διαδικασία για τη σύναψη αυτής είναι κατ’ αρχήν αυτή του διαγωνισμού, όλως εξαιρετικώς προβλέπεται δε η προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης με συγκεκριμένο ανάδοχο εφόσον συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη, υπό την προϋπόθεση, ωστόσο, στην τελευταία αυτή περίπτωση, ότι η έλλειψη επαρκούς χρόνου δεν ανάγεται σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας Αρχής. Εν προκειμένω, ο Σύνδεσμος προσέφυγε στη σύναψη σύμβασης με την ... επικαλούμενος λόγους κατεπείγοντος συνιστάμενους στην επιδείνωση του προβλήματος έλλειψης διαθέσιμων ταφικών τμημάτων, όπως αναφέρεται στο από 16.1.2015 έγγραφο του Τμήματος Κοινωνικής Εξυπηρέτησης αυτού. Ωστόσο, την επικαλούμενη συνδρομή κατεπείγουσας ανάγκης αναιρεί το γεγονός της επί 13 μήνες αναμονής του Συνδέσμου μέχρι την οριστικοποίηση της ηγεσίας της .. προκειμένου να επικαιροποιηθεί η έγκριση σύναψης της μεταξύ τους σύμβασης, ενώ άλλωστε και από το Τμήμα Κοινωνικής Εξυπηρέτησης είχε προταθεί ως μέτρο, πρόσκαιρης έστω, αντιμετώπισης του ζητήματος η αναστολή χορήγησης παράτασης της τριετούς υποχρεωτικής ταφής, συνεπώς επί μη συνδρομής κατεπείγουσας ανάγκης μη νομίμως προσέφυγε ο Σύνδεσμος στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης. Κατ’ ακολουθία η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, συνεπώς αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί

Η διεξαγωγή όλων των σταδίων διαγωνισμού από το άνοιγμα του φακέλου των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής έως την αξιολόγηση των προσφορών και την εφαρμογή του μαθηματικού τύπου για την ανάδειξη της προσωρινής μειοδότριας προσφοράς, από μία μόνο επιτροπή δεν είναι νόμιμη, αφού και στις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος δημοπράτησης που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, απαιτείται η συγκρότηση 2 επιτροπών (επιτροπής διαγωνισμού και επιτροπής εισήγησης για ανάθεση) με διαφορετική σύνθεση και διακριτές αρμοδιό-τητες για κάθε φάση του διαγωνισμού. Το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου με την 289/2010 Απόφασή του ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου και έκρινε ότι όταν επιλέγεται ως σύστημα υποβολής προσφορών αυτό που περιλαμβάνει μελέτη- κατασκευή η επιτροπή του διαγωνισμού είναι υπό το καθεστώς του ν.3669/2008 αρμόδια για τη διεξαγωγή όλων των σταδίων του διαγωνισμού.

Διαγωνισμός για την ανάθεση εκπόνησης μελέτης. Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά της αποδοχής της προσφοράς άλλων διαγωνιζομένων. «Επειδή, από τις ανωτέρω διατάξεις της διακηρύξεως, στις οποίες απαριθμούνται τα δικαιολογητικά και αποδεικτικά που πρέπει να περιληφθούν στον φάκελλο των «Δικαιολογητικών συμμετοχής», προκύπτει, κατά την κρίση της Επιτροπής, ότι δεν απαιτείτο να συμπεριληφθούν στον εν λόγω φάκελλο οι κατά το άρθρο 18.3 δηλώσεις συνεργασίας, αλλά τα σχετικά δικαιολογητικά μπορούσαν να περιληφθούν στον φάκελο της τεχνικής προσφοράς ως αποδεικτικά της τεχνικής ικανότητας του διαγωνιζομένου σχήματος. Συνεπώς, ορθώς, αν και με άλλη αιτιολογία, έγιναν δεκτές στην επόμενη φάση του διαγωνισμού οι συμπράξεις …… και ………… και δεν πιθανολογείται η βασιμότητα του προβαλλομένου από την αιτούσα λόγου ότι οι ως άνω συμπράξεις έπρεπε να αποκλεισθούν λόγω μη υποβολής των δικαιολογητικών του άρθρου 18.3 της διακηρύξεως. Ο κοινός εκπρόσωπος της συμπράξεως έχει, ευθέως εκ του νόμου, και την ιδιότητα του συντονιστή των μελών αυτής. Νόμιμος ο ορισμός διαφορετικού προσώπου ως συντονιστή της ομάδας μελέτης και ως συντονιστή των μελών της σύμπραξης. Απορρίπτει την αίτηση.»

Διαγωνισμός μελετών και ειδικότερα αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά του αποκλεισμού της προσφοράς της αιτούσας. «Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλλου προκύπτει ότι με την από 23.1.2006 αίτηση εκδηλώσεως ενδιαφέροντος της αιτούσης συμπράξεως ορίσθηκε ως «κοινός εκπρόσωπος της σύμπραξης» ο … αγρονόμος τοπογράφος μηχανικός, και ως «συντονιστής της μελέτης» ο …, αρχιτέκτων μηχανικός. Εν όψει των προεκτεθέντων, ο …, ως κοινός εκπρόσωπος της αιτούσης συμπράξεως ήταν, ευθέως εκ του νόμου, και συντονιστής των μελών της, νομίμως δε, σύμφωνα με το άρθρο 20 της Διακηρύξεως, ορίσθηκε διαφορετικό πρόσωπο, ο …, ως συντονιστής της μελέτης (και όχι ως συντονιστής της σύμπραξης). Πιθανολογείται, συνεπώς, σοβαρά η βασιμότητα του προβαλλομένου λόγου, κατά τον οποίο, μη νομίμως, με την 205/29.5.2006 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ....αποκλείσθηκε η αιτούσα σύμπραξη από τον διαγωνισμό με την αιτιολογία ότι δεν συμπίπτουν τα πρόσωπα του κοινού εκπροσώπου της σύμπραξης και του συντονιστή αυτής. Πρέπει, επομένως, η κρινόμενη αίτηση και να απορριφθεί η παρέμβαση.»

Εξόφληση 1ου λογαριασμού μελέτης με τίτλο «Μελέτη Ακαθάρτων Δήμου». Μη νόμιμη η ανάθεση της εν λόγω μελέτης, καθόσον τόσο το πρακτικό της Επιτροπής Αξιολόγησης όσο και η σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου στερούνται νόμιμης και επαρκούς αιτιολογίας, δεδομένου ότι αφενός δεν περιέχουν συγκεκριμένα στοιχεία συγκριτικής αξιολόγησης και βαθμολογίας των επιμέρους στοιχείων που υποβλήθηκαν, ώστε να είναι σαφής και ελέγξιμη η κατάταξη όλων των συμμετεχόντων, αφετέρου η επιλογή της αναδειχθείσας σύμπραξης μελετητών έγινε κατ΄ επίκληση κριτηρίου που δεν προβλεπόταν στην οικεία πρόσκληση ενδιαφέροντος

Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, από τον έλεγχο των υποβληθέντων σε αυτό στοιχείων, δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες στην επί μέρους φάση της διαδικασίας ανάθεσης εκπόνησης της μελέτης με αντικείμενο…, η οποία (επί μέρους φάση) εκτείνεται μέχρι και την κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην ως άνω….. Συναφώς, επισημαίνεται ότι η επόμενη φάση της διαδικασίας που αφορά στον έλεγχο, από αρμόδιο, κατά το νόμο και τη διακήρυξη, όργανο, ο οποίος πιστοποιείται με τη σύνταξη αντίστοιχου πρακτικού, των υποβληθέντων από την ανωτέρω, αναδειχθείσα ανάδοχο Σύμπραξη γραφείων μελετών των προβλεπόμενων, στο άρθρο 23 της οικείας Διακήρυξης, επιμέρους δικαιολογητικών και εγγράφων νομιμοποίησης και ελέγχου της προσωπικής κατάστασης των μελών της, πρέπει να διαβιβαστεί για έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο (πρβλ. 281/2010 απόφαση VI Τμ. Ελ.Συν., βλ. 175/2010 Πράξη Ζ΄ Κλιμ. Ελ. Συν.).

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:Μελέτες κτιριακών έργων. Εφαρμογή των διατάξεων του ν. 1418/1984 που αφορούν την τήρηση ενδικοφανούς διαδικασίας κατά την επίλυση των σχετικών διαφορών. Κάθε εκπονούμενο στάδιο της μελέτης αποτελεί εξειδίκευση του ενιαίου σχηματισμού. Αν η ανάθεση αφορά στην εκπόνηση της προμελέτης του κτιριακού έργου, το ποσό της αμοιβής του μελετητή προσαυξάνεται κατά το προβλεπόμενο ποσοστό. Η πρόσθετη αμοιβή δεν αποτελεί αποζημίωση του μελετητή λόγω μη ανάθεσης και των λοιπών σταδίων της μελέτης. Παραγραφή χρηματικών αξιώσεων κατά νπδδ και έναρξη ή διακοπή αυτής.